- Μηνύματα
- 37
- Reaction score
- 82
Εμπορική επιτυχία της χρονίας στις ΗΠΑ (ήδη ήχει ξεπεράσει τα 320 εκατ. δολάρια), το American Sniper είναι μια από τις πιο αμφιλεγόμενες ταινίες των τελευταίων μηνών.
Προσωπική μου γνώμη; Είναι μάλλον μια βαθιά αντιδραστική και τελικά φιλοπολεμική ταινία, κάτι που όμως το πετυχαίνει βάζοντας τον "μανδύα" της αντιπολεμικής ρητορικής. Πως μπορεί να γίνει αυτό το φαινομενικά αντιφατικό;
Να ξεκινήσουμε αρχικά από το γεγονός πως η ταινία βασίζεται στην αυτοβιογραφία του Chris Kyle, ενός ελεύθερου σκοπευτή της γνωστής μονάδας ειδικών δυνάμεων SEALS του Αμερικανικού Ναυτικού. Ο Kyle έγινε θρύλος στις ΗΠΑ καθώς είχε το ρεκόρ των περισσότερων φόνων (ως ελεύθερος σκοπευτής) στα 4 χρόνια που υπηρέτησε στο Ιρακ.
Το ομότιτλο βιβλίο του (το οποίο έχω διαβάσει) περιγράφει την ζωή του, και αποπνέει εκείνο τον απλοικό αμερικανικό πατριωτισμό που όμως καταλήγει σε κτηνωδία, καθώς ο Kyle (τεξανός καουμπόι) ρητά ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει μετανιώσει για κανένα φόνο, πως δεν δίνει δεκάρα για τους Ιρακινούς, πως μόνο του ενδιαφέρον ήταν να προστατεύσει τους συμμαχητές του, χωρίς ποτέ να αναρωτιέται γιατί βρέθηκαν όλοι αυτοί στο Ιρακ, τι ακριβώς εξυπηρετούσαν εκεί κλπ. Ακόμη, ο Kyle (με μεγάλη ειλικρίνεια) περιγράφει με λεπτομέρειες την συνεχή παράνοια που χαρακτηρίζει την καθημερινότητα των στελεχών των ειδικών δυνάμεων, καθώς επιστρέφοντας στις ΗΠΑ (στα μεσοδιαστήματα από την θητεία τους στα διάφορα μέτωπα) είναι σε διαρκή υπερένταση, μεθοκόπημα, χρήση ουσιων, εκτόνωση μέσω χουλιγκανισμών (ο ίδιος λέει πως βρισκόταν με συναδέλφους του και έστηναν καβγάδες σε μπαρ με άλλους στρατιωτικούς, αστυνομικούς, πυροσβέστες κλπ, δηλαδή άλλα σώματα ασφαλείας για να αποδείξουν ότι αυτοί είναι οι πιο "macho"), ενώ όλη η θητεία είναι μια συνεχή βιαιότατη καζούρα και διαρκές ξυλοκόπημα μεταξύ τους, ώστε να διατηρήσουν την μεταξύ τους αίσθηση των ανίκητων.
Αυτό το χάλι βέβαια δεν απεικονίζεται στην ταινία παρά μόνο επιδερμικά.
Αντίθετα, η σκηνοθεσία του Κλίντ Ηστγούντ, μυθοποιεί συστηματικά τον Kyle, ενώ εμφανίζει τους αντιπάλους τους ως καρικατούρες (ο αντίπαλος "κακός", είναι ένας ιρακινός σκοπευτής που μοιάζει με Νιντζα και πηδά από ταράτσα σε ταράτσα σκοτώνοντας "αθώους αμερικανούς"), προδότες, αλλά και διαρκή θύματα.
Ακόμη και οι σκηνές που δείχνουν το αίσχος και την κτηνωδία του συγκεκριμένου πολέμου, τελικά στην ταινία φθάνουν σε μια έμμεση καταξίωση του, οπου π.χ. οι βαριά τραυματισμένοι αμερικανοί στρατιώτες εμπνεουν τους γύρω τους με την απαντοχή τους, ενώ οι υπόλοιποι δικαιώνονται που συνεχίζουν να μάχονται στο όνομα τους.
H τανία δείχνει τον Kyle να σκοτώνει γυναίκες και παιδιά (που κρατάνε χειροβομβίδες) και μετά σε μια σκηνή ελάχιστων δευτερολέπτων να εκφράζει μια ψυχρή δυσφορία λέγοντας την φράση "δεν μου αρέσει ο τρόπος που κάνω τη δουλειά μου"! (καθώς βέβαια είναι επαγγελματίας στρατιωτικός).
Στα επιμέρους στοιχεία της η ταινία συνδυάζει με ρευστό τρόπο σκηνές μάχης με την καθημερινότητα των μετόπισθεν (όπου ο Kyle υποφέρει.... που δεν μπορεί να επιστρέψει γρηγορότερα στο μέτωπο για να σώσει κι άλλους), έχει άριστα σκηνικά και κουστούμια, ένα στιβαρό ηχητικό μοντάζ, καλή φωτογραφία και καλοστημένο σενάριο (που θυμίζω όμως ότι παραλείπει πάρα πολλά πράγματα από το βιβλίο, κάτι κατανοητό, αλλά και ενδεικτικό του τι επιλέγεται να μεταφερθεί).
Το τελικό αποτέλεσμα; Η ταινία που αφορά ένα ιδιαίτερα "αμερικάνικο" θέμα και απευθύνεται κυρίως στο αμερικάνικο κοινό, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα ακόμη ήρωα-πολεμιστή (δεκάδες οι σκηνές που κυματίζουν οι αμερικάνικες σημαίες, μαζί με σημαίες του Τέξας, κλπ,) ο οποίος σκοτώνει συστηματικά και παθιασμένα "για το καλό" σε έναν πόλεμο που γίνεται "υπέρ της ελευθερίας και κατά των τρομοκρατών" (γενικώς και αορίστως). Οπότε δημιουργεί μια ξεκάθαρη φιλοπολεμική εντύπωση, η οποία όμως διανθίζεται με σκηνές γύρω από το πόσο "υποφέρουν οι ήρωες μας", μια σκηνοθετική αντίληψη που καθόλου καινούργια δεν είναι καθώς αποτελεί παράδοση του αμερικανικού σινεμά. (αρκεί κανείς να θυμηθεί τις πολεμικές τανίες του 40-50 με ακριβώς την ίδια φιλοσοφία).
Αν προτείνεται ως ταινία; Ναι γιατί είναι καλογυρισμένη (χωρίς όμως κάποια έξαρση), με καλούς ηθοποιούς που υπηρετούν το σκηνοθετικό όραμα (ο Μπράντλει Κούπερ ως ευάλωτος ήρωας και η Σιένα Μίλερ ως πιστή αμερικάνα νοικοκυρά-σύζυγος-μητέρα-συμπαραστάτρια κλπ κλπ).
Η θέαση όμως της ταινίας δεν πρέπει να γίνει χωρίς να διακρίνουμε και τον προπαγανδιστικό της χαρακτήρα που βέβαια ταυτίζεται και με τις προσωπικές απόψεις του σκηνοθέτη.
Προσωπική μου γνώμη; Είναι μάλλον μια βαθιά αντιδραστική και τελικά φιλοπολεμική ταινία, κάτι που όμως το πετυχαίνει βάζοντας τον "μανδύα" της αντιπολεμικής ρητορικής. Πως μπορεί να γίνει αυτό το φαινομενικά αντιφατικό;
Να ξεκινήσουμε αρχικά από το γεγονός πως η ταινία βασίζεται στην αυτοβιογραφία του Chris Kyle, ενός ελεύθερου σκοπευτή της γνωστής μονάδας ειδικών δυνάμεων SEALS του Αμερικανικού Ναυτικού. Ο Kyle έγινε θρύλος στις ΗΠΑ καθώς είχε το ρεκόρ των περισσότερων φόνων (ως ελεύθερος σκοπευτής) στα 4 χρόνια που υπηρέτησε στο Ιρακ.
Το ομότιτλο βιβλίο του (το οποίο έχω διαβάσει) περιγράφει την ζωή του, και αποπνέει εκείνο τον απλοικό αμερικανικό πατριωτισμό που όμως καταλήγει σε κτηνωδία, καθώς ο Kyle (τεξανός καουμπόι) ρητά ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει μετανιώσει για κανένα φόνο, πως δεν δίνει δεκάρα για τους Ιρακινούς, πως μόνο του ενδιαφέρον ήταν να προστατεύσει τους συμμαχητές του, χωρίς ποτέ να αναρωτιέται γιατί βρέθηκαν όλοι αυτοί στο Ιρακ, τι ακριβώς εξυπηρετούσαν εκεί κλπ. Ακόμη, ο Kyle (με μεγάλη ειλικρίνεια) περιγράφει με λεπτομέρειες την συνεχή παράνοια που χαρακτηρίζει την καθημερινότητα των στελεχών των ειδικών δυνάμεων, καθώς επιστρέφοντας στις ΗΠΑ (στα μεσοδιαστήματα από την θητεία τους στα διάφορα μέτωπα) είναι σε διαρκή υπερένταση, μεθοκόπημα, χρήση ουσιων, εκτόνωση μέσω χουλιγκανισμών (ο ίδιος λέει πως βρισκόταν με συναδέλφους του και έστηναν καβγάδες σε μπαρ με άλλους στρατιωτικούς, αστυνομικούς, πυροσβέστες κλπ, δηλαδή άλλα σώματα ασφαλείας για να αποδείξουν ότι αυτοί είναι οι πιο "macho"), ενώ όλη η θητεία είναι μια συνεχή βιαιότατη καζούρα και διαρκές ξυλοκόπημα μεταξύ τους, ώστε να διατηρήσουν την μεταξύ τους αίσθηση των ανίκητων.
Αυτό το χάλι βέβαια δεν απεικονίζεται στην ταινία παρά μόνο επιδερμικά.
Αντίθετα, η σκηνοθεσία του Κλίντ Ηστγούντ, μυθοποιεί συστηματικά τον Kyle, ενώ εμφανίζει τους αντιπάλους τους ως καρικατούρες (ο αντίπαλος "κακός", είναι ένας ιρακινός σκοπευτής που μοιάζει με Νιντζα και πηδά από ταράτσα σε ταράτσα σκοτώνοντας "αθώους αμερικανούς"), προδότες, αλλά και διαρκή θύματα.
Ακόμη και οι σκηνές που δείχνουν το αίσχος και την κτηνωδία του συγκεκριμένου πολέμου, τελικά στην ταινία φθάνουν σε μια έμμεση καταξίωση του, οπου π.χ. οι βαριά τραυματισμένοι αμερικανοί στρατιώτες εμπνεουν τους γύρω τους με την απαντοχή τους, ενώ οι υπόλοιποι δικαιώνονται που συνεχίζουν να μάχονται στο όνομα τους.
H τανία δείχνει τον Kyle να σκοτώνει γυναίκες και παιδιά (που κρατάνε χειροβομβίδες) και μετά σε μια σκηνή ελάχιστων δευτερολέπτων να εκφράζει μια ψυχρή δυσφορία λέγοντας την φράση "δεν μου αρέσει ο τρόπος που κάνω τη δουλειά μου"! (καθώς βέβαια είναι επαγγελματίας στρατιωτικός).
Στα επιμέρους στοιχεία της η ταινία συνδυάζει με ρευστό τρόπο σκηνές μάχης με την καθημερινότητα των μετόπισθεν (όπου ο Kyle υποφέρει.... που δεν μπορεί να επιστρέψει γρηγορότερα στο μέτωπο για να σώσει κι άλλους), έχει άριστα σκηνικά και κουστούμια, ένα στιβαρό ηχητικό μοντάζ, καλή φωτογραφία και καλοστημένο σενάριο (που θυμίζω όμως ότι παραλείπει πάρα πολλά πράγματα από το βιβλίο, κάτι κατανοητό, αλλά και ενδεικτικό του τι επιλέγεται να μεταφερθεί).
Το τελικό αποτέλεσμα; Η ταινία που αφορά ένα ιδιαίτερα "αμερικάνικο" θέμα και απευθύνεται κυρίως στο αμερικάνικο κοινό, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα ακόμη ήρωα-πολεμιστή (δεκάδες οι σκηνές που κυματίζουν οι αμερικάνικες σημαίες, μαζί με σημαίες του Τέξας, κλπ,) ο οποίος σκοτώνει συστηματικά και παθιασμένα "για το καλό" σε έναν πόλεμο που γίνεται "υπέρ της ελευθερίας και κατά των τρομοκρατών" (γενικώς και αορίστως). Οπότε δημιουργεί μια ξεκάθαρη φιλοπολεμική εντύπωση, η οποία όμως διανθίζεται με σκηνές γύρω από το πόσο "υποφέρουν οι ήρωες μας", μια σκηνοθετική αντίληψη που καθόλου καινούργια δεν είναι καθώς αποτελεί παράδοση του αμερικανικού σινεμά. (αρκεί κανείς να θυμηθεί τις πολεμικές τανίες του 40-50 με ακριβώς την ίδια φιλοσοφία).
Αν προτείνεται ως ταινία; Ναι γιατί είναι καλογυρισμένη (χωρίς όμως κάποια έξαρση), με καλούς ηθοποιούς που υπηρετούν το σκηνοθετικό όραμα (ο Μπράντλει Κούπερ ως ευάλωτος ήρωας και η Σιένα Μίλερ ως πιστή αμερικάνα νοικοκυρά-σύζυγος-μητέρα-συμπαραστάτρια κλπ κλπ).
Η θέαση όμως της ταινίας δεν πρέπει να γίνει χωρίς να διακρίνουμε και τον προπαγανδιστικό της χαρακτήρα που βέβαια ταυτίζεται και με τις προσωπικές απόψεις του σκηνοθέτη.
) του κεντρικού χαρακτήρα και του περίγυρου.
