- Μηνύματα
- 35.753
- Reaction score
- 83.567
Spoiler Alert
Πάντα μου έκανε εντύπωση στους σινεφίλ η "ποιητική" προσέγγιση στην κριτική ταινιών. Η ύπαρξη, δηλαδή, διαφορετικών ερμηνειών στα μηνύματα του δημιουργού που παρουσιάζονται με ημι-αόριστο τρόπο και που, τελικά, πάνω στην προσπάθεια εύρεσης απαντήσεων προκύπτουν περισσότερα ερωτηματικά. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που οι "απαντήσεις" που βγαίνουν επάνω στην κουβέντα ξεφεύγουν αισθητά από τις προθέσεις του ίδιου του σκηνοθέτη. Θα μου πείτε ότι αυτό εντάσσεται στη μαγεία της τέχνης και θα συμφωνήσω. Απλά, για μένα, που η ταινία τελειώνει τη "στιγμή που ανάβουν τα φώτα", η περαιτέρω συζήτηση, πέρα από το μου άρεσε ή όχι, με απομακρύνει από τη θέση που έχει ο κινηματογράφος στη ζωή μου.
Γιατί ξεκίνησα έτσι; Μετά τη θέαση του Arrival αποφάσισα από περιέργεια να διαβάσω κριτικές και σχόλια για να δω τους λόγους που άρεσε τόσο (στους άλλους). Διαπίστωσα ότι τα μηνύματα που έλαβε ο καθένας ήταν διαφορετικά και αρκετές φορές αντικρουόμενα. Μετά διάβασα και την οπτική του ίδιου του Denis Villeneuve που έκανε τα πράγματα χειρότερα με την αφηρημένη του άποψη.
Η υπόθεση:
12 μυστηριώδη διαστημόπλοια με εξωγήινους επιβάτες προσγειώνονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας. Μία ομάδα ειδικών επιστημόνων συνιστάται για να ερευνήσει το συμβάν. Ανάμεσά τους, η Λουίζ Μπανκς, μια γλωσσολόγος που καλείται να βοηθήσει στην επικοινωνία με τους εξωγήινους ενώ ο χρόνος πιέζει και ο κόσμος απειλείται με έναν παγκόσμιο πόλεμο. Η Λουίζ θα πρέπει να πάρει μία απόφαση που θα θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο την ζωή της αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Τα διαστημόπλοια και οι εξωγήινοι δεν πρέπει να μας παρασύρουν. Η ύπαρξή τους είναι καθαρά βοηθητική στην εξέλιξη της υπόθεσης κι όσο κι αν προϊδεάζουν για ακριβά εφέ και δράση, ο υποψήφιος θεατής πρέπει να ξέρει ότι το Arrival δεν αποσκοπεί στην οπτική εντύπωση. Η ανάλυση της εικόνας θυμίζει άλλες εποχές και τα χρώματα (τα λίγα που υπάρχουν) είναι μουντά.
Η έμπνευση της εξωγήινης τεχνολογίας είναι πρόχειρη, αφηρημένη και τυχαία όπως και όλη η μη συναισθηματική ροή του έργου. Είναι συχνή η κριτική σε blockbusters με τη φράση: «Αυτά δεν γίνονται ούτε στα παραμύθια». Μπροστά στο Arrival τα παραμύθια είναι ρεαλιστικότατα! Εξωγήινοι-επτάποδα που γράφουν ψεκάζοντας μελάνι… Ενώ είναι σούπερ προηγμένοι και έρχονται να μας βοηθήσουν, περιμένουν από εμάς να βρούμε τρόπο για να επικοινωνήσουμε μαζί τους. Με το διαστημόπλοιο στις ΗΠΑ (που εξελίσσεται η ταινία) ασχολείται μία μικρή ομάδα στρατιωτών με έναν επικεφαλής και δύο επιστήμονες που έχουν πάρει πάνω τους την κατάσταση…
Στο πρώτο μέρος της ταινίας πλασάρονται εμμέσως οικολογικές ευαισθησίες . Τα 12 σκάφη είναι «καθαρά». Δεν ανιχνεύθηκε καμία εκπομπή ρύπων. Ούτε καυσαέρια, ούτε ραδιενέργεια, ούτε καν σήματα επικοινωνίας μεταξύ των σκαφών. Με αποκορύφωμα την αλληγορία όπου το κάθε διαστημόπλοιο είναι ακίνητο πάνω από το έδαφος έτσι ώστε να μην αφήσει «αποτύπωμα» (footprint). Ο σεβασμός στη φύση είναι χαρακτηριστικό της προηγμένης κοινωνίας.
Τα βαθύτερα μηνύματα που παρουσιάζονται άλλοτε συγκεκριμένα κι άλλοτε αόριστα έχουν να κάνουν με την επικοινωνία και τη γλώσσα, τον χρόνο, την αλληλεγγύη, την ξενοφοβία, την αυτογνωσία, την αγάπη, την κατανόηση, τη ζωή και τον θάνατο.
Η γλώσσα που χρησιμοποιούν τα επτάποδα τους δίνει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται τον χρόνο διαφορετικά από τους ανθρώπους. Αυτό είναι το «όπλο» που θέλουν να δωρίσουν στους Γήινους οι οποίοι με τη σειρά τους θα τους βοηθήσουν σε 3000 χρόνια. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή που οι Ρώσοι κατάλαβαν λάθος τη φράση των εξωγήινων “There is no time”. Η σωστή ερμηνεία ήταν η κυριολεκτική: Ο χρόνος δεν υπάρχει, τουλάχιστον όπως τον ξέρουμε εμείς.
Η νύξη για τη μη γραμμικότητα του χρόνου μας δίνεται έξυπνα μέσω του ονόματος της κόρης της Louise: “Hannah” Μία καρκινική λέξη. Αυτή που διαβάζεται και ανάποδα.
Σε αυτό το σημείο ο θεατής μπορεί να μπερδευτεί. Τι σημαίνει ότι ο χρόνος δεν είναι γραμμικός; Αν παρομοιάσουμε μία χρονική διάρκεια με ένα κινηματογραφικό φιλμ που αποτελείται από πολλά καρέ, ο «προικισμένος» παρατηρητής μπορεί να δει επιλεκτικά όποιο καρέ θέλει. Όλη η ζωή απλώνεται μπροστά του.
Η Louise ως μαθητευόμενη αποκτούσε σταδιακά αυτή την ικανότητα. Στο τέλος εμφανίζεται να έχει γράψει βιβλίο και να διδάσκει τη γλώσσα των επτάποδων, ώστε να αποκτήσουν περισσότεροι την ιδιαίτερη αντίληψη του χρόνου.
Και φτάνουμε στο αγαπημένο ερώτημα της επιστημονικής φαντασίας για το ταξίδι στον χρόνο: Μπορούμε να επηρεάσουμε το μέλλον αν «πειράξουμε» κάτι στο παρελθόν;. Όταν στο τέλος δέχεται να κάνει παιδί με τον Ian ενώ ξέρει (μόνο αυτή) ότι θα πεθάνει σε νεαρή ηλικία από καρκίνο, είναι επιλογή της ή απλά το ξέρει και δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να το αλλάξει; Ο σκηνοθέτης κλίνει υπέρ της πρώτης εκδοχής. Η Louise μπορεί να διαλέξει τι θα ακολουθήσει. Προτιμάει όμως να αγκαλιάσει τη ζωή ως έχει και μέσα από τις άσχημες στιγμές να αρπάξει όλα τα θετικά που συνυπάρχουν. Αυτή η εκδοχή ταιριάζει καλύτερα στην ατμόσφαιρα της ταινίας που θέλει να μας «διδάξει» να αποφεύγουμε τη μοιρολατρική προσέγγιση των γεγονότων. Από την άλλη, αποφεύγει να σχολιάσει τα προβλήματα που θα προκύψουν αν ο άνθρωπος αποκτήσει τη δύναμη να ελέγχει το μέλλον, έστω και μη γραμμικά. Το love story του έργου δεν σηκώνει αντιρρήσεις.
Το παιχνίδι με τον χρόνο δουλεύει και στην αποφυγή ενός πολέμου, όταν η Louise κλέβει το τηλέφωνο και καλεί τον Κινέζο Στρατηγό Shang. Του λέει τα τελευταία λόγια της γυναίκας του:
“War does not make winners, only widows” (η φράση ειπώθηκε στα κινέζικα αλλά ανέβασαν τη μετάφραση στο διαδίκτυο).
Τη φράση αυτή την είπε στο μέλλον o Στρατηγός στη Louise, ο οποίος ωφελήθηκε από την προειδοποίηση της να μη γίνει πόλεμος και αποφάσισε να της την πει μελλοντικά, δίνοντας μαζί και τον απόρρητο αριθμό του τηλεφώνου του. Ουάου!
Η διεθνής κατάσταση παρουσιάζεται με μεγάλη δόση αληθοφάνειας. Οι μεγάλες δυνάμεις αντιμετωπίζουν δύο μέτωπα. Τον αγώνα για το ποια θα αποκρυπτογραφήσει πρώτη τη ξένη γλώσσα και τους λαούς τους που απαιτούν δραστικά μέτρα προς τους εξωγήινους. Και τα δύο αυτά μέτωπα είναι γεμάτα από φόβο για το άγνωστο. Δεν υπάρχει συνεννόηση για κοινή πολιτική, με κατάληξη την διακοπή της επικοινωνίας και τη μεγέθυνση του φόβου.
Όσον αφορά την ηθοποιία, έχουμε την χαρισματική Amy Adams που κρατάει το 90% της ταινίας, με αυτό το αντιπαθητικό απλανές βλέμμα που όμως κολλάει άψογα στην όλη ατμόσφαιρα. Ο Jeremy Renner είναι ένας καλορυθμισμένος δορυφόρος που κάνει καλά τη δουλειά του. Τα υπόλοιπα ονόματα έχουν εντελώς απρόσωπους ρόλους και απλά υπάρχουν επειδή πρέπει.
Θα μπορούσα να συνεχίσω να γράφω αλλά πιστεύω ότι κάλυψα τα βασικότερα στοιχεία της ταινίας. Γιατί τελικά δεν μου άρεσε το Arrival; Ο Villeneuve το κούρασε υπερβολικά με τα μηνύματά του, περιορίζοντας το αυστηρά σε μονοπάτια βραβεύσεων, άρα και συγκεκριμένων απαιτήσεων. Το έξτρα πρόβλημα για μένα είναι ότι τα μηνύματα αυτά δεν με αγγίζουν και είναι αντίθετα με τη φιλοσοφία μου. Είναι πολύ «χίπικα» και ισοπεδωτικά και με έκαναν να αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σε φεστιβάλ που οργάνωσε κάποια ΜΚΟ υπέρ της απελευθέρωσης των μαλακών ναρκωτικών.
Να μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μία παραγωγή που είχε χαμηλό budget ($47.000.000). Για παράδειγμα, το 1/3 του Interstellar, που το βαρύ σενάριο συνοδευόταν από εκπληκτικά σκηνικά. Στο Arrival, αν δεν σε κεντρίζει το βασικό του σύνθημα στην υπόθεση, δεν μένει κάτι άλλο να σε κρατήσει.
IMDb
Άλεξ!) σε άλλες, όχι βέβαια πολύ διαφορετικές και εκτός λογικής, απόψεις. Γι' αυτό δε βλέπω τηλεόραση ή σειρές της σειράς "για να περάσει η ώρα" και γι' αυτό η επένδυσή μου στα μηχανάκια ήταν ανέκαθεν πολύ μικρότερη απο το υλικό.
