- Μηνύματα
- 25.949
- Reaction score
- 23.020
Δεν ξέρω αν το ακούσατε αυτές τις μέρες στις ειδήσεις (το θέμα έπαιξε στα δελτία του Mega και του Alpha, όχι όμως και στον 902), αλλά εδώ και αρκετό καιρό παρακολουθώ εκ του σύνεγγυς το λεγόμενο voicing ενός προενισχυτή. Δεν είναι δικός μου, αλλά ενός στενού και πολύ καλού φίλου, που έχει προσβληθεί από το ίδιο μικρόβιο.
Η ιδέα ξεκίνησε από τη στιγμή που αποφάσισε ότι ο προενισχυτής που είχε τότε δεν του άρεσε, και βάλθηκε να φτιάξει κάτι νέο. Αποφάσισε ότι έπρεπε να έχει δύο στάδια με τελεστικούς, και το ποτενσιόμετρο ανάμεσα. Επέλεξε έναν πολύ καλής ποιότητας μηχανικό επιλογέα και ένα μαύρο ALPS που είχε από παλιότερα, ενώ ως ενεργό στοιχείο επέλεξε τον OPA627. Όλα καλά ως εδώ.
Όταν μονταρίστηκε η μηχανή, μπήκε στο σύστημα και την ακούγαμε επί αρκετό καιρό, ενώ ο ευτυχής ιδιοκτήτης της έπαιζε με διάφορες προσθήκες στο τροφοδοτικό. Δοκιμάστηκαν πηνία σε σειρά με το ρεύμα, καθώς επίσης και ημιαγωγός, ώστε να προσφέρει ένα επιπλέον στάδιο απόζευξης από τους ήδη εξαιρετικούς ρυθμιστές τάσης (LM 317/337). Μάλιστα, προκαλώντας την τύχη του, βάλθηκε μια μέρα και οδήγησε την έξοδο του τροφοδοτικού στα ηχεία, για να διαπιστώσει αν υπάρχει κυμάτωση σε επίπεδο ακουστό, αλλά τέτοιο πρόβλημα δεν υπήρχε.
Κάπου στην πορεία αποφασίσθηκε ότι το ένα από τα δύο στάδια είναι παρείσακτο, και έτσι πήρε δρόμο, αφήνοντας τον προενισχυτή στην κλασική τοπολογία, με το ποτενσιόμετρο στάθμης στην είσοδο. Πάντα όμως τον άκουγα να παραπονιέται, πως πάντα κάτι έλειπε από τον ήχο. Ό,τι και να έκανε, όσες βελτιώσεις κι αν έκανε στον προενισχυτή, πάντα κάτι έλειπε από το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Να σας πω την αμαρτία μου, εγώ δεν πολυέδινα σημασία, γιατί δεν πολυκαταλάβαινα διαφορές, άλλωστε πώς θα ήταν δυνατό κάτι τέτοιο, αφού ήταν πρακτικά αδύνατο να έχω ακουστική μνήμη από Σάββατο σε Σάββατο. Εκτός αυτού, δεν μπορούσα να χωνέψω ότι τέτοιου είδους αλλαγές θα ήταν σε θέση να επιφέρουν κρίσιμες διαφοροποιήσεις –τι διάολο, μιλάμε για έναν κορυφαίο τελεστικό, που οι αλλαγές που γίνονταν στα συνοδευτικά του στοιχεία δεν είναι τίποτα μπροστά στη δουλειά που έχει πέσει μέσα του.
Το ίδιο λούκι το είχα περάσει κι εγώ πριν καμιά δεκαριά χρόνια, όπου δεν μπορούσα να χωνέψω πως ο προενισχυτής που είχα φτιάξει για δεύτερο, έπαιζε καλύτερα από τον κυρίως προενισχυτή. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος δηλαδή, ο κυρίως προ ήταν ένα SRPP υλοποιημένο με ECC82 που οδηγούσε μισή ECC82 ανά κανάλι. Αυτό το πράγμα είχε έναν ήχο «βαριεστημένο», σου έδινε την αίσθηση ότι έκανε χάρη που έπαιζε. Αντιθέτως, ο «δεύτερος» έδινε εκείνη τη χαρακτηριστική «ανθρώπινη» διάσταση στο άκουσμα, ήταν «άμεσος» και «προσηνής», ασχέτως τι μάρκα λάμπες του έβαζα, τόσο στη θέση της EF86 που ήταν το ενισχυτικό στάδιο, όσο και το στάδιο εξόδου, που ήταν πάλι η ECC82. Όμως, εδώ επρόκειτο για κλειστά, «μαύρα κουτιά», και μάλιστα πολύ υψηλής στάθμης, και με ημιαγωγούς! Να πεις ότι είναι τίποτε φτηνοί τελεστικοί; Χρυσοπληρωμένοι OPA627 είναι. Τι έφταιγε;
Περίπου το ίδιο πρόβλημα είχε και ο παλιός προ, ο οποίος στην αρχή έπαιζε με OPA604 και μετά τοποθετήθηκαν και σ’ αυτόν OPA627. Ε, λοιπόν, από τότε και μετά, και εκείνη η συσκευή όρθωσε μπροστά της ένα τείχος, σου έδινε την αίσθηση ότι σε απωθούσε, δεν σε ήθελε να καθίσεις να ακούσεις μουσική. Μη φαντασθείτε τίποτε φοβερές διαφορές! Και ο OPA627 μια χαρά έπαιζε, αλλά πάντα έλειπε εκείνο το «άγγιγμα». Να σας πω επίσης, πως σε όλες τις περιπτώσεις, οι τελεστικοί ήταν με ανάδραση τέτοια, ώστε να δίνουν ένα σχετικά χαμηλό κέρδος, γύρω στο X5 ή X6, ώστε να υπάρχει κι ένα αβάτζο και για καμιά παλιά πηγή, με τυπική έξοδο 150mV. Επίσης, δεν επελέγη κανενός είδους πόλωση του τελεστικού σε τάξη Α, μιας και υπήρχε εξ αρχής η απαίτηση για κάπως αυξημένο κέρδος τάσης, αρκετά πάνω από τα 2VRMS
Αυτό που μας έτρωγε, βασικά τον έτρωγε, ήταν το γεγονός πως, αφ’ ενός μεν η Burr Brown αναφέρει τελευταίες τις ηχητικές εφαρμογές για τον 627, ενώ οι ηχητικές συσκευές του εμπορίου που περιέχουν αυτόν τον τελεστικό είναι ελάχιστες. Ακόμη και ο Alan Burdik έχει βάλει στον Benchmark τους 5532 – 5534, ενώ σε πολλές άλλες συσκευές χρησιμοποιούνται οι OPA132 και OPA134. Τελικά, μόλις τοποθετήθηκαν OPA134 στον συγκεκριμένο προενισχυτή, το πράγμα ήρθε κι έδεσε. Αμέσως ο ήχος απέκτησε εκείνη την ανθρωπίνως αυτονόητη σαφήνεια, και αυτό το εντελήφθην αμέσως και κυρίως σ’ αυτό το καταραμένο το πιάνο. Την ίδια περίπου διαπίστωση θυμάμαι ότι είχα κάνει και παλιότερα, σε ένα συγκριτικό τελικών ενισχυτών, όπου ένας τάξης Α Plinius είχε πάρει σαφέστατο προβάδισμα έναντι όλων των υπολοίπων, που λειτουργούσαν σε σχετικά φτωχή ΑΒ.
Θέλω, λοιπόν, να ρωτήσω το εξής. Έχετε δει πουθενά, έστω κάποια νύξη για την τάξη λειτουργίας του σταδίου εξόδου κάποιου τελεστικού ενισχυτή; Γιατί, πολύ το υποψιάζομαι, πως, ναι μεν, ο OPA627 έχει εξαίσιες επιδόσεις θορύβου και ακριβείας, αλλά αυτό κοστίζει αρκετά σε ρεύμα στα πρώτα στάδια, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν και πολλά περιθώρια για υψηλό ρεύμα ηρεμίας του σταδίου εξόδου, το οποίο ίσως να λειτουργεί σε μια αρκετά φτωχή ΑΒ. Μήπως, τελικά, το κουμπί στον OPA134 –και προφανώς και στον LME49710, οι οποίοι ενδείκνυνται πρωτίστως για εφαρμογές ήχου, μήπως το μυστικό τους είναι πως το στάδιο εξόδου τους λειτουργεί σε τάξη Α;
Η ιδέα ξεκίνησε από τη στιγμή που αποφάσισε ότι ο προενισχυτής που είχε τότε δεν του άρεσε, και βάλθηκε να φτιάξει κάτι νέο. Αποφάσισε ότι έπρεπε να έχει δύο στάδια με τελεστικούς, και το ποτενσιόμετρο ανάμεσα. Επέλεξε έναν πολύ καλής ποιότητας μηχανικό επιλογέα και ένα μαύρο ALPS που είχε από παλιότερα, ενώ ως ενεργό στοιχείο επέλεξε τον OPA627. Όλα καλά ως εδώ.
Όταν μονταρίστηκε η μηχανή, μπήκε στο σύστημα και την ακούγαμε επί αρκετό καιρό, ενώ ο ευτυχής ιδιοκτήτης της έπαιζε με διάφορες προσθήκες στο τροφοδοτικό. Δοκιμάστηκαν πηνία σε σειρά με το ρεύμα, καθώς επίσης και ημιαγωγός, ώστε να προσφέρει ένα επιπλέον στάδιο απόζευξης από τους ήδη εξαιρετικούς ρυθμιστές τάσης (LM 317/337). Μάλιστα, προκαλώντας την τύχη του, βάλθηκε μια μέρα και οδήγησε την έξοδο του τροφοδοτικού στα ηχεία, για να διαπιστώσει αν υπάρχει κυμάτωση σε επίπεδο ακουστό, αλλά τέτοιο πρόβλημα δεν υπήρχε.
Κάπου στην πορεία αποφασίσθηκε ότι το ένα από τα δύο στάδια είναι παρείσακτο, και έτσι πήρε δρόμο, αφήνοντας τον προενισχυτή στην κλασική τοπολογία, με το ποτενσιόμετρο στάθμης στην είσοδο. Πάντα όμως τον άκουγα να παραπονιέται, πως πάντα κάτι έλειπε από τον ήχο. Ό,τι και να έκανε, όσες βελτιώσεις κι αν έκανε στον προενισχυτή, πάντα κάτι έλειπε από το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Να σας πω την αμαρτία μου, εγώ δεν πολυέδινα σημασία, γιατί δεν πολυκαταλάβαινα διαφορές, άλλωστε πώς θα ήταν δυνατό κάτι τέτοιο, αφού ήταν πρακτικά αδύνατο να έχω ακουστική μνήμη από Σάββατο σε Σάββατο. Εκτός αυτού, δεν μπορούσα να χωνέψω ότι τέτοιου είδους αλλαγές θα ήταν σε θέση να επιφέρουν κρίσιμες διαφοροποιήσεις –τι διάολο, μιλάμε για έναν κορυφαίο τελεστικό, που οι αλλαγές που γίνονταν στα συνοδευτικά του στοιχεία δεν είναι τίποτα μπροστά στη δουλειά που έχει πέσει μέσα του.
Το ίδιο λούκι το είχα περάσει κι εγώ πριν καμιά δεκαριά χρόνια, όπου δεν μπορούσα να χωνέψω πως ο προενισχυτής που είχα φτιάξει για δεύτερο, έπαιζε καλύτερα από τον κυρίως προενισχυτή. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος δηλαδή, ο κυρίως προ ήταν ένα SRPP υλοποιημένο με ECC82 που οδηγούσε μισή ECC82 ανά κανάλι. Αυτό το πράγμα είχε έναν ήχο «βαριεστημένο», σου έδινε την αίσθηση ότι έκανε χάρη που έπαιζε. Αντιθέτως, ο «δεύτερος» έδινε εκείνη τη χαρακτηριστική «ανθρώπινη» διάσταση στο άκουσμα, ήταν «άμεσος» και «προσηνής», ασχέτως τι μάρκα λάμπες του έβαζα, τόσο στη θέση της EF86 που ήταν το ενισχυτικό στάδιο, όσο και το στάδιο εξόδου, που ήταν πάλι η ECC82. Όμως, εδώ επρόκειτο για κλειστά, «μαύρα κουτιά», και μάλιστα πολύ υψηλής στάθμης, και με ημιαγωγούς! Να πεις ότι είναι τίποτε φτηνοί τελεστικοί; Χρυσοπληρωμένοι OPA627 είναι. Τι έφταιγε;
Περίπου το ίδιο πρόβλημα είχε και ο παλιός προ, ο οποίος στην αρχή έπαιζε με OPA604 και μετά τοποθετήθηκαν και σ’ αυτόν OPA627. Ε, λοιπόν, από τότε και μετά, και εκείνη η συσκευή όρθωσε μπροστά της ένα τείχος, σου έδινε την αίσθηση ότι σε απωθούσε, δεν σε ήθελε να καθίσεις να ακούσεις μουσική. Μη φαντασθείτε τίποτε φοβερές διαφορές! Και ο OPA627 μια χαρά έπαιζε, αλλά πάντα έλειπε εκείνο το «άγγιγμα». Να σας πω επίσης, πως σε όλες τις περιπτώσεις, οι τελεστικοί ήταν με ανάδραση τέτοια, ώστε να δίνουν ένα σχετικά χαμηλό κέρδος, γύρω στο X5 ή X6, ώστε να υπάρχει κι ένα αβάτζο και για καμιά παλιά πηγή, με τυπική έξοδο 150mV. Επίσης, δεν επελέγη κανενός είδους πόλωση του τελεστικού σε τάξη Α, μιας και υπήρχε εξ αρχής η απαίτηση για κάπως αυξημένο κέρδος τάσης, αρκετά πάνω από τα 2VRMS
Αυτό που μας έτρωγε, βασικά τον έτρωγε, ήταν το γεγονός πως, αφ’ ενός μεν η Burr Brown αναφέρει τελευταίες τις ηχητικές εφαρμογές για τον 627, ενώ οι ηχητικές συσκευές του εμπορίου που περιέχουν αυτόν τον τελεστικό είναι ελάχιστες. Ακόμη και ο Alan Burdik έχει βάλει στον Benchmark τους 5532 – 5534, ενώ σε πολλές άλλες συσκευές χρησιμοποιούνται οι OPA132 και OPA134. Τελικά, μόλις τοποθετήθηκαν OPA134 στον συγκεκριμένο προενισχυτή, το πράγμα ήρθε κι έδεσε. Αμέσως ο ήχος απέκτησε εκείνη την ανθρωπίνως αυτονόητη σαφήνεια, και αυτό το εντελήφθην αμέσως και κυρίως σ’ αυτό το καταραμένο το πιάνο. Την ίδια περίπου διαπίστωση θυμάμαι ότι είχα κάνει και παλιότερα, σε ένα συγκριτικό τελικών ενισχυτών, όπου ένας τάξης Α Plinius είχε πάρει σαφέστατο προβάδισμα έναντι όλων των υπολοίπων, που λειτουργούσαν σε σχετικά φτωχή ΑΒ.
Θέλω, λοιπόν, να ρωτήσω το εξής. Έχετε δει πουθενά, έστω κάποια νύξη για την τάξη λειτουργίας του σταδίου εξόδου κάποιου τελεστικού ενισχυτή; Γιατί, πολύ το υποψιάζομαι, πως, ναι μεν, ο OPA627 έχει εξαίσιες επιδόσεις θορύβου και ακριβείας, αλλά αυτό κοστίζει αρκετά σε ρεύμα στα πρώτα στάδια, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν και πολλά περιθώρια για υψηλό ρεύμα ηρεμίας του σταδίου εξόδου, το οποίο ίσως να λειτουργεί σε μια αρκετά φτωχή ΑΒ. Μήπως, τελικά, το κουμπί στον OPA134 –και προφανώς και στον LME49710, οι οποίοι ενδείκνυνται πρωτίστως για εφαρμογές ήχου, μήπως το μυστικό τους είναι πως το στάδιο εξόδου τους λειτουργεί σε τάξη Α;
