Παραμύθι, χορός, μουσική πανδαισία...

[Gebreselassie]

​

Στην παρουσίαση της 4ης συμφωνίας του Tchaikovsky από τον αγαπητό Δημοκηδή, είχα εκφράσει ανοιχτά την προτίμησή μου στα μπαλέτα του συνθέτη έναντι των υπολοίπων του έργων:

Από τις 6 συμφωνίες, μάλλον θα επέλεγα την 5η, αλλά ειλικρινά, όταν φέρνω στο μυαλό μου τον συνθέτη, προτιμώ να σκέφτομαι τα τρία εκπληκτικά μπαλέτα άντε και το 1ο κονσέρτο για πιάνο, μελωδίες αθάνατες και χαρακτηριστικές, (ελπίζω να μην τον αδικώ).

Ο Tchaikovsky είναι μάλλον ο πιο δημοφιλής συνθέτης της ρομαντικής περιόδου και άφησε πίσω του πολύ σπουδαίο έργο:10 όπερες, 3 μπαλέτα, 20 χορωδιακά, 6 συμφωνίες, 3 κοντσέρτα για πιάνο, 3 κουαρτέτα εγχόρδων κ.α. Αρκετά μεγάλο συνθετικό έργο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι προοριζόταν για δικηγόρος και επαγγελματικά με την μουσική ασχολήθηκε μετά τα 23 του χρόνια.

Η Λίμνη των Κύκνων ήταν το πρώτο μπαλέτο του συνθέτη. Ήταν μια δουλειά που, όπως εξομολογήθηκε στον Rimsky – Korsakov, ανέλαβε κυρίως λόγω των χρημάτων και για να δοκιμάσει τις δυνάμεις του σε αυτού του είδους την μουσική. Έτσι το 1976 είχε ήδη τελειώσει ένα μπαλέτο που αποτελείτω από Τέσσερις Πράξεις. Ο Καρυοθραύστης, το πιο γνωστό Χριστουγεννιάτικο μουσικό θέμα στις μέρες μας, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1892 και αποτελείται από Δύο Πράξεις. Η Ωραία Κοιμωμένη γράφτηκε μεταξύ 1988 και 1989, (λίγο μετά την 5η συμφωνία του), και είναι εμπνευσμένη από το παραμύθι του Charles Perrault “La Belle au bois dormant (1697). Αποτελείται από τον Πρόλογο και Τρεις Πράξεις.

​

Αν κάποιος επιθυμεί σφαιρική άποψη, η Deutsche Grammophon μάλλον έχει την καλύτερη πρόταση. Το 2004 εκδόθηκε ένα 5πλό CD SET της σειράς Collectors Edition που περιλαμβάνει και τα τρία μπαλέτα. Οι original ηχογραφήσεις έχουν γίνει το 1978 για την Λίμνη των Κύκνων (Boston Symphony Orchestra – Seiji Ozawa), το 1990 για τον Καρυοθραύστη (Boston Symphony Orchestra – Seiji Ozawa) και το 1997 για την Ωραία Κοιμωμένη (Russian National Orchestra – Mikhail Pletnev). Στην συσκευασία υπάρχει πολυσέλιδο ένθετο με στοιχεία και σχόλια για τα έργα. Η ηχητική ποιότητα αλλά και οι εκτελέσεις είναι εξαιρετικές. Το cd set θα το βρείτε σε ιδαιετέρως ελκυστική τιμή.

Τελικά, η ιδιομορφία των τριών μπαλέτων του Tchaikovsky είναι ότι πρόκειται για έργα πραγματικά μοναδικά και τόσο χαρακτηριστικά, που ούτε κατά διάνοια μπορεί να τα προσεγγίσει κάποιος. Η Λίμνη των Κύκνων, είναι πλέον παγκοσμίως, συνώνυμο του κλασσικού μπαλέτου, ο Καρυοθραύστης έρχεται για να ενσαρκώσει ένα Χριστουγεννιάτικο παραμύθι γνωστό σε κάθε ηλικία, ενώ η Ωραία Κοιμωμένη είναι μια ιστορία αγάπης, πλαισιωμένη από κακές μάγισσες και καλές νεράιδες. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ήχους μοναδικής αρμονίας που σημαδεύουν για πάντα όποιον τους ακούσει, μουσική φαινομενικά απλή αλλά γεμάτη ζωηρούς χρωματισμούς, εξόχως μελωδική και ρομαντική.

Πως είπατε παρακαλώ? Αυτή είναι μουσική για παιδιά?...
Μα, έχετε απόλυτο δίκιο... :cool_4:

...

 

[ΑΝΔΡΕΑΣ Κ.]

Ειλικρινα, δεν μπορειτε να φανταστειτε την χαρα μου οταν ξεκινανε τετοια θεματα.
Ιδου τρεις επιλογες με τις οποιες ο καθενας απο εμας, ακομα και αυτοι που δεν εχουν κανει το "πρωτο βημα" στην κλασικη, μπορει να γυρισει πισω.
Και οπως υπονοει ο συγγραφευς του νηματος, αυτο δεν καθολου μα καθολου κακο.
Ηδη οι κορες μου γνωριζουν και λατρευουν και τα τρια και εαν ακομα δεν εχουν μαθει να ξεχωριζουν το συνθετη αλλα αναφερονται γενικα σε ολη την κλασικη μουσικη ως "η μουσικη που αρεσει στον μπαμπα" , ελπιζω πως θα εχουν τις αναμνησεις μιας ανεμελης παιδικης ζωης ακουγοντας τα ξανα και ξανα.
Πως?
Ξεχασε να σας το πει ο Νικος?
Μα η μουσικη αυτη ειναι αθανατη αγαπητοι μου...

Τα της σπουδαιοτητας της ηχογραφησης περιμενω να ακουσω και απο τον μαιτρ, Ν.Κ....

 

[exile]

​

Στην παρουσίαση της 4ης συμφωνίας του Tchaikovsky από τον αγαπητό Δημοκηδή, είχα εκφράσει ανοιχτά την προτίμησή μου στα μπαλέτα του συνθέτη έναντι των υπολοίπων του έργων:
Ο Tchaikovsky είναι μάλλον ο πιο δημοφιλής συνθέτης της ρομαντικής περιόδου και άφησε πίσω του πολύ σπουδαίο έργο:10 όπερες, 3 μπαλέτα, 20 χορωδιακά, 6 συμφωνίες, 3 κοντσέρτα για πιάνο, 3 κουαρτέτα εγχόρδων κ.α. Αρκετά μεγάλο συνθετικό έργο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι προοριζόταν για δικηγόρος και επαγγελματικά με την μουσική ασχολήθηκε μετά τα 23 του χρόνια.

Η Λίμνη των Κύκνων ήταν το πρώτο μπαλέτο του συνθέτη. Ήταν μια δουλειά που, όπως εξομολογήθηκε στον Rimsky – Korsakov, ανέλαβε κυρίως λόγω των χρημάτων και για να δοκιμάσει τις δυνάμεις του σε αυτού του είδους την μουσική. Έτσι το 1976 είχε ήδη τελειώσει ένα μπαλέτο που αποτελείτω από Τέσσερις Πράξεις. Ο Καρυοθραύστης, το πιο γνωστό Χριστουγεννιάτικο μουσικό θέμα στις μέρες μας, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1892 και αποτελείται από Δύο Πράξεις. Η Ωραία Κοιμωμένη γράφτηκε μεταξύ 1988 και 1989, (λίγο μετά την 5η συμφωνία του), και είναι εμπνευσμένη από το παραμύθι του Charles Perrault “La Belle au bois dormant (1697). Αποτελείται από τον Πρόλογο και Τρεις Πράξεις.

​

Αν κάποιος επιθυμεί σφαιρική άποψη, η Deutsche Grammophon μάλλον έχει την καλύτερη πρόταση. Το 2004 εκδόθηκε ένα 5πλό CD SET της σειράς Collectors Edition που περιλαμβάνει και τα τρία μπαλέτα. Οι original ηχογραφήσεις έχουν γίνει το 1978 για την Λίμνη των Κύκνων (Boston Symphony Orchestra – Seiji Ozawa), το 1990 για τον Καρυοθραύστη (Boston Symphony Orchestra – Seiji Ozawa) και το 1997 για την Ωραία Κοιμωμένη (Russian National Orchestra – Mikhail Pletnev). Στην συσκευασία υπάρχει πολυσέλιδο ένθετο με στοιχεία και σχόλια για τα έργα. Η ηχητική ποιότητα αλλά και οι εκτελέσεις είναι εξαιρετικές. Το cd set θα το βρείτε σε ιδαιετέρως ελκυστική τιμή.

Τελικά, η ιδιομορφία των τριών μπαλέτων του Tchaikovsky είναι ότι πρόκειται για έργα πραγματικά μοναδικά και τόσο χαρακτηριστικά, που ούτε κατά διάνοια μπορεί να τα προσεγγίσει κάποιος. Η Λίμνη των Κύκνων, είναι πλέον παγκοσμίως, συνώνυμο του κλασσικού μπαλέτου, ο Καρυοθραύστης έρχεται για να ενσαρκώσει ένα Χριστουγεννιάτικο παραμύθι γνωστό σε κάθε ηλικία, ενώ η Ωραία Κοιμωμένη είναι μια ιστορία αγάπης, πλαισιωμένη από κακές μάγισσες και καλές νεράιδες. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ήχους μοναδικής αρμονίας που σημαδεύουν για πάντα όποιον τους ακούσει, μουσική φαινομενικά απλή αλλά γεμάτη ζωηρούς χρωματισμούς, εξόχως μελωδική και ρομαντική.

Πως είπατε παρακαλώ? Αυτή είναι μουσική για παιδιά?...
Μα, έχετε απόλυτο δίκιο... :cool_4:

...

Υπαρχει και σε Decca-Universal εκδοση ....:cool_4::cool_4:

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Παραμύθι, χορός, μουσική πανδαισία...

Και για ξέρουμε τι ακούμε....

Η ΛΙΜΝΗ ΤΩΝ ΚΥΚΝΩΝ, Μόσχα 4.3.1877
Η Λίμνη των Κύκνων, το δημοφιλέστερο δημιούργημα του κορυφαίου ρομαντικού συνθέτη Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, «σήμα κατατεθέν» του κλασικού μπαλέτου, αναβιώνει σε πέντε παραστάσεις, οι οποίες συνδυάζουν την πρωτότυπη -άφθαρτης δεξιοτεχνίας και αισθητικής- χορογραφική μορφή του, με τη σύγχρονη θεατρική ζωντάνια.

Τo 1877, στη Μόσχα, γεννήθηκε ένα «ασχημόπαπο» που όμως σε μερικά χρόνια μεταμορφώθηκε σε «κύκνο», τόσο λαμπρό, ώστε μετά από σχεδόν 130 χρόνια γοητεύει ακόμα μικρούς και μεγάλους. Αυτή η χρονιά σηματοδοτεί την πρώτη παγκόσμια πρεμιέρα της Λίμνης των Κύκνων, σε μουσική που είχε συνθέσει ο Τσαϊκόφσκι, ύστερα από παραγγελία του θεάτρου Μπαλσόι. Όμως, λίγο πριν από το θάνατο του κορυφαίου ρομαντικού συνθέτη, το 1893, ο μεγάλος χορογράφος Μαριούς Πετιπά αντιμετώπισε τη δυνατότητα μιας νέας παραγωγής του έργου και, με την παρότρυνση του Τσαϊκόφσκι, ο έμπειρος μαέστρος Ρικάρντο Ντρίγκο έκανε τροποποιήσεις στην πρωτότυπη παρτιτούρα.

Η Λίμνη των Κύκνων έχει ερμηνευτεί από κορυφαία μπαλέτα, με σολίστ τα διασημότερα ονόματα της χορευτικής τέχνης όλων των εποχών, στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου. Παρά τις πολλές και διάφορες προσπάθειες για εκσυγχρονισμούς και πρωτοτυπίες, η αριστουργηματική χορογραφία του Ιβάνοφ για τη Β’ πράξη, που αντιπροσωπεύει σήμερα το κλασικό μπαλέτο, είχε την τύχη, μετά από τόσα χρόνια, να παραμείνει αναλλοίωτη.

Το 1871, ζώντας ο Τσαϊκόφσκι με την αδελφή του Αλεξάνδρα, έγραψε ένα μπαλέτο μικρής έκτασης. Βασιζόταν στο ομώνυμο γερμανικό παραμύθι, τη Λίμνη των Κύκνων. Τέσσερα χρόνια αργότερα του ζήτησαν να το γράψει σε πλήρη έκταση, κι όπως φαίνεται από την επιστολή του στον Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ... «από τη μια μού χρειάζονται τα χρήματα, κι από την άλλη, θέλω να δοκιμάσω την πέννα μου και σ΄ αυτό το είδος».

Η πρεμιέρα του μπαλέτου δόθηκε στις 4.3.1877, στο θέατρο Μπαλσόι της Μόσχας. Η Λίμνη των Κύκνων είναι μια ονειροπόληση του Πρίγκιπα Ζίγκφριντ. Ποτισμένος από τα ρομαντικά αναγνώσματα που εξάπτουν τον πόθο του για το ατέρμονο, αρνείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα των υποχρεώσεων και του γάμου, που του επιβάλλουν ο παιδαγωγός και η μητέρα του. Θα είναι αυτός ο ίδιος, ο οποίος, για να ξεφύγει από το σκοτεινό πεπρωμένο που πιστεύει ότι του προετοιμάζουν, θα φέρει στη ζωή του το όραμα της λίμνης, αυτό το κάτι άλλο στο οποίο αποβλέπει. Μέσα του γεννιέται ένας ιδεώδης έρωτας και ταυτοχρόνως το αντίθετό του, ο Μαύρος Κύκνος. Ο φανταστικός έρωτας αντιπροσωπεύει μια απαγόρευση (απ’ όπου και ο μαύρος κύκνος). Έτσι, όταν το όνειρο εξανεμιστεί, η λογική του πρίγκιπα δεν θα μπορέσει να επιβιώσει.

1η πράξη
Γιορτάζονται τα γενέθλια του Πρίγκιπα Siegfried. Γίνεται είκοσι ετών. Ο παιδαγωγός του παλικαριού, ο Wolfgang, του συστήνει τους καλεσμένους. Η Βασίλισσα (μητέρα του Πρίγκιπα) φτάνει με την ακολουθία της. Καλεί την ομήγυρη να πανηγυρίσει μαζί της, αφού σύντομα ο Πρίγκιπας θα νυμφευτεί. Θα πρέπει, αύριο, να επιλέξει ανάμεσα στις όμορφες κόρες που εκείνη έχει καλέσει. Ο Πρίγκιπας μένει σκεφτικός, καθώς ονειροπολεί έναν ιδεώδη έρωτα. Ο παιδαγωγός προσπαθεί να τον επαναφέρει στην πραγματικότητα, στα καθήκοντα που τον περιμένουν, όμως το πνεύμα του Siegfried έχει ήδη δραπετεύσει.

2η πράξη
Χαμένος στις σκέψεις του, ο Πρίγκιπας βλέπει να εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά του μια γυναίκα, σας ολόλευκος κύκνος, με κορώνα στο κεφάλι. Γοητευμένος την πλησιάζει κι εκείνη του εκμυστηρεύεται ότι είναι Πριγκίπισσα, η Odette, που τη μεταμόρφωσε σε κύκνο -μαζί με άλλες νεαρές κόρες- η μαγγανεία του κακού, ο Rothbart. Δεν θα μπορέσει να απαλλαγεί από αυτήν την αφύσικη κατάσταση, παρά μονάχα όταν κάποιος της προσφέρει την αγάπη του για πάντα. Συγκινημένος, ο Siegfried προσφέρεται να τη σώσει.

Παρ´ όλες τις επεμβάσεις ενός περίεργου τεράστιου αρπακτικού πουλιού (Rothbart), που ταράζει κάθε τόσο τη γλυκιά τους γνωριμία, ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης. Οι κύκνοι, σύντροφοι της μεταμορφωμένης πριγκίπισσας, τους προστατεύουν με τα ορθάνοιχτα φτερά τους από την επιθετικότητα του Rothbart.

Ο Siegfried καλεί την Odette να έρθει την επομένη στο χορό, που δίνει η Βασίλισσα μητέρα του στο παλάτι, στη διάρκεια του οποίου θα πρέπει να επιλέξει νύφη. Εκείνη αντιλέγει εξαιτίας της μεταμόρφωσής της σε κύκνο. Εκείνος τη διαβεβαιώνει ότι δεν θα παντρευτεί καμία άλλη και ορκίζεται στην κοπέλα-κύκνο ότι θα της είναι αιώνια πιστός. Αποχαιρετιούνται. Με την αυγή, τα φαντάσματα των κοριτσιών διαλύονται σαν πρωινή πάχνη. Εκείνος μένει μόνος και αναστατωμένος.

3η πράξη
Στο γιορτινό παλάτι, ο αρχιθαλαμηπόλος δίνει το σήμα για την έναρξη της πανηγυρικής τελετής. Η Βασίλισσα οδηγεί τον γιο της που μοιάζει αλλόκοτα απών, σαν να είναι ξένος προς τον κόσμο που τον περιβάλλει.

Μετά τους φολκλορικούς χορούς διαφόρων περιοχών που δίνονται για τέρψη των καλεσμένων παρουσιάζουν τις κοπέλες στον πρίγκιπα, από τις οποίες θα πρέπει να διαλέξει τη μνηστή του. Τις αρνείται όλες και τότε, ξαφνικά, παρουσιάζεται ένα μυστηριακό πλάσμα που μοιάζει εκπληκτικά με την Οdette. Αμέσως, μαγεμένος απ’ αυτό το όραμα, ο Siegfried δεν έχει πια μάτια παρά για αυτήν την ύπαρξη, που πιστεύει ότι είναι η κόρη-κύκνος που ερωτεύτηκε παράφορα το προηγούμενο βράδυ. Κι όμως, δεν είναι παρά η Odile, η κόρη του βαρόνου von Rothbart, την οποία -με τη δύναμη της μαγείας του- έχει μεταμορφώσει σε σωσία της Odette.

Kαι θα είναι αυτή που ο εξαπατημένος πρίγκιπας, θα ζητήσει σε γάμο. Ο Rothbart θριαμβεύει που ο Siegfried καταπάτησε τον όρκο του, ενώ η Odette δεν μπορεί πια να σωθεί.

4η πράξη
Ο Siegfried έχει αντιληφθεί το τεράστιο λάθος του και έχει βυθιστεί στον πόνο του. Το όραμα της λίμνης ζωντανεύει. Ανάμεσα στους κύκνους, τις άτυχες αδελφές της, η Odette θρηνεί για το χαμένο της έρωτα. Όλα τελείωσαν, ακόμη κι αν ο πρίγκιπας την πρόδωσε άθελά του. Εκείνος την παρακαλεί να τον συγχωρέσει. Είναι, όμως, πολύ αργά… Ο Rothbart θα του πάρει για πάντα την αγαπημένη του. Το όνειρο έσπασε...


(από τα σχόλια σχετικής εκπομπής μου)

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Παραμύθι, χορός, μουσική πανδαισία...

2ο μπαλέτο

Η ΩΡΑΙΑ ΚΟΙΜΩΜΕΝΗ, Αγ. Πετρούπολη 15.1.1890
Μπορεί η Ωραία Κοιμωμένη να είναι λιγότερο δημοφιλές μπαλέτο από τα άλλα δύο του Τσαϊκόφσκι (Λίμνη των Κύκνων, Καρυοθραύστης), αλλά δεν είναι λιγότερο μαγικό και μαγευτικό. Σε αντίθεση με τα άλλα δύο, το μπαλέτο αυτό βασίζεται σ΄ ένα αληθινό παραμύθι: το La Belle au bois dormant, του Περώ. Ο συνθέτης δουλεύοντας στενά με τον διάσημο χορογράφο Πετιπά, γέμισε το παραμύθι με χορούς και διασκεδάσεις, ειδικά στη σκηνή του γάμου της Αουρόρα, μετά την αφύπνισή της (3η πράξη).

Πάντως, αυτό είναι το πιο πολύπλοκο από τα τρία μεγάλα μπαλέτα του Τσαϊκόφσκι. Είναι πολύ μεγάλο σε διάρκεια, αλλά υπάρχει ακόμη διάσταση απόψεων γύρω από το θέμα για το αν είναι το πιο ραφιναρισμένο ορχηστρικό έργο του συνθέτη ή όχι. Η μουσική άνεση, η καλογραμμένη πλοκή και η υπέροχη αίσθηση της ατμόσφαιρας προσθέτουν θετικά στο έργο, το οποίο είναι ένας σταθμός, ένα ορόσημο στην ιστορία του μπαλέτου.

Ο πραγματικός του τίτλος είναι Η Ωραία στο Κοιμισμένο Δάσος, αλλά στα Ελληνικά επικράτησε ως Ωραία Κοιμωμένη.

(Για το ίδιο θέμα έχει γράψει μουσική και ο Engelbert Humperdinck, βοηθός και συνεργάτης του Βάγκνερ)

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Παραμύθι, χορός, μουσική πανδαισία...

3ο και τελευταίο (χρονικά) μπαλέτο

ΚΑΡΥΟΘΡΑΥΣΤΗΣ, Αγ. Πετρούπολη 18.12.1892
Είναι το 3ο και τελευταίο μπαλέτο που έγραψε ο Τσαϊκόφσκι. Η πρεμιέρα δόθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1892, στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Είναι βασισμένο πάνω σε μια διασκευή ενός θέματος του E T A Hoffman, που αναφέρεται σε ένα παιδικό Χριστουγεννιάτικο πάρτι. Σ΄ αυτό το έργο, το οποίο ο συνθέτης έγραψε στο τέλος της ζωής του, δεν φαίνεται καθόλου η δυστυχία που τον βασάνιζε εκείνη την εποχή. Αντιθέτως, από τη μουσική βγαίνει μια μοναδική αίσθηση ξεγνοιασιάς και αθωότητας. Τον Απρίλιο του 1892, όταν προσπαθούσε να ολοκληρώσει την 1η πράξη, έμαθε τα δυσάρεστα νέα του θανάτου της αδελφής του Αλεξάνδρας.

Όταν ο Τσαϊκόφσκι έγραψε αυτό το έργο, ποτέ δεν πίστεψε στην αξία του, όπως ο ίδιος ομολόγησε αργότερα. Η μικρή του εισαγωγή είναι αυτή που δημιουργεί τις συνθήκες για τη νοητή ανάπλαση του κόσμου των παραμυθιών.

Ο Καρυοθραύστης παρουσιάστηκε μαζί με το έργο Iolantha (κι αυτό του Τσαϊκόφσκι) και έκανε μια αποτυχημένη πρεμιέρα. Πάντως, ο ίδιος ο Τσάρος τίμησε τη γενική πρόβα με την παρουσία του, εκφράζοντας την ευχαρίστησή του με ό,τι είδε. Ο συνθέτης έγραφε την επόμενη ημέρα: «Ο Μεγαλειότατος ευχαριστήθηκε πολύ χτες. Ζήτησε επιμόνως να καθίσω στο θεωρείο μαζί του, γεμίζοντάς με κολακευτικά σχόλια».

Το κοινό της πρεμιέρας ήταν λιγότερο οξυδερκές από τον Τσάρο. Οι κριτικοί ήταν φειδωλοί στους χαρακτηρισμούς τους, διαπιστώνοντας «έλλειψη δημιουργικότητας και φαντασίας στο νέο μπαλέτο». Την αποτυχία διαπίστωσε και ο αδελφός του Πιότρ, ο Μόδεστος, σημειώνοντας: «Η ντελικάτη ομορφιά του μπαλέτου δεν άγγιξε το κοινό με το πρώτο άκουσμα». Κάτι σχετικό έγραψε κι ο ίδιος ο συνθέτης: «Αυτό μου είναι εντελώς αδιάφορο. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε. Γνωρίζω, όμως, πως στο τέλος θα δικαιωθώ».

Πολλές υποθέσεις έχουν γίνει, χωρίς να βγει σίγουρο και ασφαλές συμπέρασμα, για το τι ήταν αυτό που προκάλεσε την αποτυχία της πρεμιέρας. Ένα στοιχείο, ασφαλώς, ήταν η ασθένεια του χορογράφου Marius Petipa, του οποίου η εντυπωσιακή χορογραφία είχε συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στο θρίαμβο της Ωραίας Κοιμωμένης, δύο χρόνια νωρίτερα. Αυτή τη φορά ο Πετιπά είχε ακυρώσει τη συμμετοχή του στον Καρυοθραύστη λόγω της ασθένειάς του. Αποτέλεσμα της αποχής του Πετιπά ήταν η αποδυνάμωση του σεναρίου και της μουσικής από την ατελή χορογραφία, στοιχεία προφανώς αλληλένδετα σε ένα μπαλέτο.

Μερικοί είπαν πως η πρεμιέρα απέτυχε, ίσως, εξαιτίας της μητριαρχικής φιγούρας που έβγαινε μέσα από τη Νεραϊδοβασίλισσα. Ήταν και η χορεύτρια με το σχετικό ρόλο, που εξέτεινε τη δραματική έκφραση του ρόλου της στα άκρα. Τα παιδιά που συμμετείχαν στη σκηνή, τέλος, φάνηκαν να κινούνται απροσδιόριστα πάνω στη σκηνή. Το ρωσικό κοινό γνώριζε πολύ καλά τι ήταν καλό και τι κακό, σε τέτοιες περιπτώσεις.

Όποια κι αν ήταν η αιτία, το έργο απέτυχε να σαγηνεύσει το μάτι και το αυτί του κοινού της εποχής, σε αντίθεση με τα δύο μπαλέτα που προηγήθηκαν: τη Λίμνη των Κύκνων και την Ωραία Κοιμωμένη. Σήμερα όμως πιστεύουμε πως ο Καρυοθραύστης είναι έργο πλούσιο σε μελωδία και ρυθμό, άψογο από τεχνική άποψη, με πολλά καλοβαλμένα δραματικά στοιχεία.

Πάντως τότε, στην Αγία Πετρούπολη το μπαλέτο έκανε μόλις 14 παραστάσεις, ενώ πέρασαν 27 ολόκληρα χρόνια για να ανέβει στη Μόσχα. Πέρασαν 40 χρόνια για να φτάσει στο Λονδίνο, το 1932, και χρειάστηκε ακόμη 10 για τις ΗΠΑ! Σήμερα πάντως, είναι γνωστό πως δεν περνούν Χριστούγεννα χωρίς τη μουσική του Τσαϊκόφσκι, χωρίς τον Καρυοθραύστη.

Η υπόθεση
Στο μπαλέτο πρωταγωνιστεί ένα μικρό κορίτσι, η Κλάρα, που αυτές τις ημέρες παίρνει τα δώρα της. Μεταξύ αυτών, το πιο παράξενο, είναι ένας καρυοθραύστης σε σχήμα ανθρώπου. Ο Καρυοθραύστης ζωντανεύει και, σαν καβγατζής που είναι, τα βάζει με όλα τα άλλα παιχνίδια της Κλάρα, που ζωντάνεψαν κι αυτά. Η νεαρή Κλάρα έχει ξετρελαθεί με τον Πρίγκιπα Καρυοθραύστη, του οποίου η ζωή σώθηκε στη Μάχη των Παιχνιδιών, στην 1η πράξη. Πώς σώθηκε; Η Κλάρα πέταξε την παντόφλα της στο κεφάλι ενός αντίπαλου, του Βασιλιά των Ποντικών, σκοτώνοντάς τον. Εκείνη τη στιγμή ο άσχημος καρυοθραύστης απελευθερώθηκε από τα μάγια και μεταμορφώθηκε σ΄ έναν πανέμορφο Πρίγκιπα, ο οποίος οδήγησε τη σωτήρα του στο Βασίλειο των Γλυκών.

Στη 2η πράξη, η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Παλάτι της Χώρας των Γλυκών. Φτάνοντας η Κλάρα στο «γλυκό» παλάτι του Πρίγκιπα, βλέπει πως αυτό είναι φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από αμυγδαλωτό, κέικ και χίλιους δυο άλλους γευστικούς πειρασμούς. Μάλιστα, τα γλειφιτζούρια χρησιμεύουν για κολώνες! Την Κλάρα υποδέχονται ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα, μαζί και η Νεράιδα της Δαμασκηνιάς, η οποία με ένα χορό την καλεί να πάρει μέρος σ’ ένα πάρτι με γλυκά, για να γιορτάσουν όλοι μαζί τη διάσωση του Πρίγκιπα. Ο τελευταίος, μάλιστα, χορεύει με την Κλάρα το γνωστό Pas de Deux (σκηνή 14).

Πριν από αυτό ακούγεται το μεγαλύτερο σε διάρκεια μέρος: το Βαλς των Λουλουδιών (σκηνή 13). Μια υπέροχη καντέντσα που παίζει η άρπα εισάγει την πανέμορφη λυρική μελωδία σε ρυθμό βαλς, που παίζεται κυρίως από τα έγχορδα. Οι σκηνές περιγράφονται με γλαφυρό τρόπο από το συνθέτη, ο οποίος ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε Το όργανο Celesta.

Ο Χορός των Μιρλιτόνων είναι το προτελευταίο μέρος του Καρυοθραύστη, που πήρε το όνομα του από το γαλλικό πνευστό όργανο, που παίζεται συνήθως από παιδιά.