Προβλήματα Πυκνωτών

[PeterMeni]

Την σπουδαιότητα των πυκνωτών στα μηχανήματα αναπαραγωγής ήχου, λίγο έως πολύ, όλοι την γνωρίζουμε, ή τέλος πάντων την υποψιαζόμαστε.
Οι πυκνωτές, είτε μιλάμε για αποθήκες ενέργειας είτε για διέλευσης ακουστικού σήματος, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον ήχο που θα φτάσει στα αυτιά μας.

Ανοίγω αυτό το θέμα για αναφορές μελών σχετικά με δυσλειτουργίες πυκνωτών που έχουν συναντήσει.
Μια πρώτη αναφορά έγινε από το μέλος nanakos0 εδώ:
https://www.avsite.gr/forum/threads/fake-elna-for-audio-caps.167216/

 

[PeterMeni]

Πριν τρεις ημέρες, ψάχνοντας για πυκνωτές bipolar (ηλεκτρολυτικοί άνευ πολικότητας) κατέληξα σε μεγάλο κατάστημα του Περιστερίου.
Αυτό που ζητούσε ήταν χωρητικότητα 10 μF, για χρήση σε κύκλωμα διαχωρισμού ηχείου, παράλληλα στο μεγάφωνο μεσαίων.
Το ηχείο σχεδόν 40 ετών, οπότε η χρήση τέτοιου πυκνωτή σχεδόν επιβάλλεται σε ανάλογες θέσεις.

Κατά την πάγια τακτική μου, ενώ χρειαζόμουν δύο πυκνωτές, αγόρασε τέσσερις για να ταιριάξω ένα ζεύγος με κοντινή τιμή.
Μου έδωσαν της εταιρίας Tesla, σε μια γνώριμη για εμένα μορφή αφού τους είχα πρωτοδεί τουλάχιστον 25 χρόνια πίσω, ενώ γνωρίζω πως το εργοστάσιο έχει κλείσει εδώ και πολλά χρόνια.

Τους πήρα λοιπόν με κρύα καρδία, αφού δεν βρήκα κάτι άλλο του ιδίου τύπου και ξεκινάω να τους ταιριάξω...
Μετράω τον πρώτο πυκνωτή 68 μF αντί για 10 !!! Αμάν θα έτυχε σκέφτηκα...
Μετράω τον δεύτερο 111 μF, ο τρίτος 121 και ο τέταρτος 123!

Με δυο λόγια, αν και οι πυκνωτές δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ποτέ, τους είχε αχρηστεύσει το μεγάλο χρονικό διάστημα που είχε παρέλθει από την κατασκευή τους.
Σκέψου λέω να τους έπαιρνε κάποιος άλλος και να τους έβαζε επάνω χωρίς να τους μετρήσει...
Το ηχείο θα είχε αχρηστευτεί σε όλη τη μεσαία περιοχή, εκτός αν ήταν Hi-endας οπότε θα ήταν ενθουσιασμένος με την βελτίωση.

Οι άνθρωποι βέβαια στο μαγαζί εξυπηρετικότατοι, μου τους αντικατέστησαν με άλλα υλικά που χρειαζόμουν, χωρίς να μπουν καν στην διαδικασία να τους μετρήσουν για επιβεβαίωση των λεγομένων μου.

 

[SOCO]

Τα χαραχτηριστικα προφανως αλλοιωνονται με το χρονο ,η μπορει να ειναι καποια αστοχια παρτιδας ή καποιο λαθος γραμμης παραγωγης..
Το ηχειο των 40 ετων που βελτιωθηκε μετρηθηκαν οι πυκνωτες και ειχαν τετοιες αποκλισεις;
Παντως κατι πυκνωτες που προσφατως χρησιμοποιησα για κατι δοκιμες 20+ ετων στο ραφι δεν ειχαν αποκλισεις τουλαχιστον στη χωρητικοτητα... Ισως και το εσωτερικο υλικο δεν ειναι ιδιο σε ολες τι εταιριες ..ή δεν ειναι οπως ηταν εαν θες καλυτερα ..

 

[kimon]

Ίσως είναι φυσικό χαρακτηριστικό των μη πολικών ηλεκτρολυτικών.Βρεττανικοί Elcap από JR 149 του 1978 μετράνε δεκαπλάσιες και άνω τιμές χωρητικότητας.

 

[ASilver]

Είχα που είχα την φαγούρα εδώ και καιρό να πάω διάφορα ηχεία και ενισχυτές για έλεγχο τώρα με έβαλες...
στην πρίζα.

 

[PeterMeni]

Ίσως είναι φυσικό χαρακτηριστικό των μη πολικών ηλεκτρολυτικών.Βρεττανικοί Elcap από JR 149 του 1978 μετράνε δεκαπλάσιες και άνω τιμές χωρητικότητας.

Έχουν περάσει από τα χέρια μου και εγώ δεν ξέρω πόσοι Elcap της δεκαετίας του '70 και αρχές '80...
Μόνο ένας ήταν εντελώς φευγάτος σαν χωρητικότητα. Οι υπόλοιποι είναι προς τα πάνω, αλλά σε λογικά πλαίσια.
Οι κλασικοί 7 μf της Kef δείχνουν 7,8-8. Οι 100 μF του κροσόβερ των Β-139 δείχνουν 114-118 μF.

Είχα κάτι άλλους Tesla σε κοραλί μάλιστα απόχρωση για πάνω από 23 χρόνια.
Η χωρητικότητα τους 680 μF, τρία κομμάτια.
Τους μετράω σήμερα και ήταν... ένας 822, ένας 850 και ένας 852.
Της ίδιας εποχής άγνωστος ηλεκτρολυτικός 1000 μF μου έδειξε 1017, που είναι λογικό.

Τα χαραχτηριστικα προφανως αλλοιωνονται με το χρονο ,η μπορει να ειναι καποια αστοχια παρτιδας ή καποιο λαθος γραμμης παραγωγης..
Το ηχειο των 40 ετων που βελτιωθηκε μετρηθηκαν οι πυκνωτες και ειχαν τετοιες αποκλισεις;
Παντως κατι πυκνωτες που προσφατως χρησιμοποιησα για κατι δοκιμες 20+ ετων στο ραφι δεν ειχαν αποκλισεις τουλαχιστον στη χωρητικοτητα... Ισως και το εσωτερικο υλικο δεν ειναι ιδιο σε ολες τι εταιριες ..ή δεν ειναι οπως ηταν εαν θες καλυτερα ..

Οι Tesla που αναφέρω έχουν μεταλλικό πλαίσιο και από την μία πλευρά τάπα από βακελίτη από όπου εξάγεται ο ακροδέκτης.
Ενδεχομένως αλλοιώσεις του βακελίτη να προκαλούν τόσο μεγάλες διαφοροποιήσεις.
Ένας ηλεκτρολυτικός αποτελείται από πολλά υλικά. Συστολές και διαστολές του κελύφους μπορεί να απολέσουν ηλεκτρολύτη και να πάει περίπατο ο πυκνωτής. Επίσης το χαρτί στο εσωτερικό μπορεί να διαλύσει με το χρόνο ή οτιδήποτε άλλο.
Η ποιότητα κατασκευής διαφέρει αρκετά.

 

[eteokritis]

Δεν ειμαι σιγουρος εαν πρεπει να το αναφερω σε αυτο το νημα ,αλλα θα ηθελα πολυ να μαθω απο καπου σε ποιες περιπτωσεις μπορουμε να πουμε οτι οι πυκνωτες εχουν προβλημα .
1)Ποσα χρονια στατιστικα αντεχει ενας πυκνωτης ενισχυτη η ηχειου?
2 ) Ποσες ωρες λειτουργιας ?
3 ) Ποιες ειναι ηχητικα οι αστοχιες που θα μας κανει να σκεφτουμε οτι πιθανοτατα ειναι πυκνωτης το προβλημα
4) Υπαρχει περιπτωση οι μετρησεις ενος πυκνωτη πανω στη πλακετα να ειναι ok αλλα να εχει προβλημα ?

 

[SOCO]

4) μετρηση οχι πανω στην πλακετα.
Εγω παντως που προσφατα αλλαξα κατι ηλεκτρολυτικους σε pa ενισχυτη 15 χρονων προφανως σκισμενο, οι 3300mf εδειξαν 3000 kai 2900mf αντιστοιχα οι αναποδα γυρισμενοι.
Δε γνωριζω τι αποκλιση ειχαν και ως καινουργιοι απο τις αναγραφομενες τιμες αλλα θεωρω λογικο να πεφτει η ικανοτητα αποθηκευσης τους ως στεγνωμα; με τα χρονια, το παραξενο δεν ειναι να ανεβαινει; τι γινεται κατασκευαστικα στους μη πολικοτητας γιατι μαλλον εκει εμφανιζεται το φαινομενο αυξησης...
Επισης εαν εχει παρατηρηθει σε αλλες κατηγοριες π.χ. MKT ,MKP. αλλαγων σε νουμερα...

 

[PeterMeni]

Είχα που είχα την φαγούρα εδώ και καιρό να πάω διάφορα ηχεία και ενισχυτές για έλεγχο τώρα με έβαλες...
στην πρίζα.

Με κάτι τιμές που άκουσα πως ζητάνε τώρα τελευταία για έναν απλό έλεγχο, δεν σε ζηλεύω και πολύ...

 

[PeterMeni]

Δεν ειμαι σιγουρος εαν πρεπει να το αναφερω σε αυτο το νημα ,αλλα θα ηθελα πολυ να μαθω απο καπου σε ποιες περιπτωσεις μπορουμε να πουμε οτι οι πυκνωτες εχουν προβλημα .
1)Ποσα χρονια στατιστικα αντεχει ενας πυκνωτης ενισχυτη η ηχειου?
2 ) Ποσες ωρες λειτουργιας ?
3 ) Ποιες ειναι ηχητικα οι αστοχιες που θα μας κανει να σκεφτουμε οτι πιθανοτατα ειναι πυκνωτης το προβλημα
4) Υπαρχει περιπτωση οι μετρησεις ενος πυκνωτη πανω στη πλακετα να ειναι ok αλλα να εχει προβλημα ?

1) Η αντοχή ενός πυκνωτή είναι συνδυασμός ποιότητας κατασκευής, περιβάλλοντος χρήσης και ωρών λειτουργίας.
Υπήρχαν στην εργασία μου πυκνωτές 60 ετών, με 20 ώρες ημερήσια χρήση, που λειτουργώντας σε χαμηλές θερμοκρασίες δεν είχαν πρόβλημα.

2) Οι ώρες λειτουργίας ορίζονται από τον κατασκευαστή για δεδομένη θερμοκρασία. Δέκα λιγότερη βαθμοί διπλασιάζουν τη ζωή του.

3) Πονεμένη ιστορία. Εδώ Hi-Endάδες με καμένο μεγάφωνο μεσαίων σε τρίδρομο ηχείο και δεν πήραν χαμπάρι. Το κακό είναι πως η μείωση της απόδοσης του γίνεται σταδιακά και συνηθίζει το αυτί μας!

4) Μια απλή μέτρηση χωρητικότητας δεν λέει και πολλά. Θα πρέπει να ελεγχθεί η εσωτερική αντίσταση του πυκνωτή και επιπλέον σε φάσμα συχνοτήτων που να καλύπτουν περισσότερες από μία συχνότητες.
Μετρώντας πάνω στο κύκλωμα έναν πυκνωτή η μέτρηση μας θα περιλαμβάνει και όλα τα παράλληλα προς αυτόν στοιχεία.

 

[ASilver]

Πάντως έστω και για στατιστικούς λόγους ή ως πεδίο αναφοράς κατά πόσο είναι εφικτή η δημιουργία ενός datasheet
με στοιχεία πυκνωτών (υλικά κατασκευής, εργοστασιακά τεχνικά στοιχεία κλπ) και μετρήσεις κατόπιν Χ διαστήματος λειτουργίας και υπό κάποιες συνήθεις συνθήκες (καθώς να καλύψει κάποιος όλες το θεωρώ αδύνατο εκτός και αν το κάνει έργο ζωής... και πάλι χμ). Αν υπάρχει ήδη κάτι τέτοιο έστω και από ανεξάρτητο φορέα - που σίγουρα μου είναι άγνωστος - ένα link θα ήταν αρκετά χρήσιμο. Αν λέω αρλούμπες κράξτε ελεύθερα.

 

[PeterMeni]

Αν και θα ήταν χρήσιμο, δυστυχώς δεν μπορεί να υπάρξει ένας μπούσουλας σχετικά με το πότε θα πρέπει να αλλαχθούν οι πυκνωτές ενός μηχανήματος.
Είναι πάρα πολλές οι παράμετροι που ορίζουν την ζωή τους. Ακόμα και οι συνθήκες της ακρόασης είναι κριτήριο.
Σε γενικές γραμμές μιλώντας, αν μας ενδιαφέρει η υψηλή απόδοση του συστήματος, στα 15 με 18 το πολύ χρόνια από την κατασκευή τους οι πυκνωτές θα πρέπει να αντικατασταθούν με φρέσκους.
Αυτό ανεξαρτήτως ωρών λειτουργίας και συνθηκών.

Για παράδειγμα σε έναν λαμπάτο ενισχυτή ή τάξης Α, όπου οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλότερες, ενδεχομένως ο χρόνος αυτός να γίνει και πενταετία αν λειτουργούν για πολλές ώρες.

 

[PeterMeni]

Η πρώτη σκέψη σε υλικά, όταν μιλάμε για αναπαλαίωση ηχητικής συσκευής, αφορά τους πυκνωτές.
Βασικά για ενισχυτές περασμένων δεκαετιών, που σίγουρα οι πυκνωτές τους δεν είναι στην κατάσταση που πρέπει.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που αναπολούν τον ήχο που άκουγαν τότε από το μηχάνημα τους και περιμένουν με αγωνία να έχουν την ίδια εμπειρία.

Να το ξεκαθαρίσω από την εισαγωγή...
Τον ήχο του τότε ξεχάστε τον. Είναι κάτι που δεν θα ξαναφτάσει ποτέ στα αυτιά σας.
Αυτό γιατί απλούστατα, ενώ όλοι οι πυκνωτές οφείλουν να αλλαχθούν με φρέσκους, αυτοί οι φρέσκοι δεν θα έχουν καμία σχέση με τους αρχικούς του μηχανήματος.
Η τεχνολογία προχωράει και μέσω των υλικών έχει λύσει πολλά προβλήματα και αντοχής στο χρόνο και μεγέθους και συνέπειας-χαρακτηριστικών στο ακουστικό φάσμα.
Έτσι οι σύγχρονοι, καλής ποιότητας, πυκνωτές είναι ανώτεροι των εξαρτημάτων του τότε και θα δώσουν άλλο αέρα στην απόδοση της συσκευής.

Κάποιοι κάνουν το λάθος να αναζητούν τους πυκνωτές του τότε, για να τοποθετηθούν στα μηχανήματα τους.
Πιστεύουν ότι θα πάρουν το ίδιο αποτέλεσμα που είχε το μηχανάκι τους όταν βγήκε από την κούτα.
Τα παραπάνω παραδείγματα κάνουν φανερό πως οι πυκνωτές, ακόμα και αποθηκευμένοι, έχουν απώλειες ενώ κάποιοι αχρηστεύονται εντελώς.
Είναι λοιπόν άσκοπη η αντικατάσταση πυκνωτών με ίδιας γενιάς, αφού τα προβλήματα θα υπάρχουν και ίσως και χειρότερα.

 

[costas EAR]

Για παράδειγμα σε έναν λαμπάτο ενισχυτή ή τάξης Α, όπου οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλότερες, ενδεχομένως ο χρόνος αυτός να γίνει και πενταετία αν λειτουργούν για πολλές ώρες.

Και διετία, αν έχει κάνει οικονομία ο κατασκευαστής, κι έχει πυκνωτές στα όρια τάσης και χαμηλής θερμοκρασίας.

Είναι λίγο πολύ απρόβλεπτη η συμπεριφορά των πυκνωτών στο χρόνο.

Σε πυκνωτές κρος έχω δει αποκλίσεις για μήνυση (αιτία που καίγονταν ρίμπον, πολύ υψηλότερες τιμές), ενώ σε πυκνωτές τροφοδοσίας έχω μετρήσει εντελώς ξελιγωμένους.

Εμ δε βάζουν 105 βαθμών να αντέχουν, γιατί είναι μεγάλο το κόστος. Παίζει μες το καλοκαίρι το μηχάνημα, ανεβάζει θερμοκρασίες και ψοφάνε.

Το ίδιο συμβαίνει στις μητρικές των υπολογιστών, υπάρχουν τεμάχια με πολλά χρόνια εγγύηση, διότι έχουν βάλει πυκνωτές της προκοπής, 125 βαθμών παντού. Και αναλόγως πάει το κόστος βέβαια.