Mal du départ ή - αλλιώς - αφιέρωμα στον "ποιητή των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων"

[Παναγιώτης Μελάς]

Σαν σήμερα, το 1975, "φεύγει" για το παντοτινό του ταξίδι ο Νίκος Καββαδίας, ο ποιητής που τραγούδησε τη θάλασσα (και τραγουδήθηκε γι' αυτό), με έναν μοναδικό τρόπο, αν και αμφιλεγόμενο ως προς το περιεχόμενο και την σχεδόν μονοκατευθυντική του ποιητική ματιά.

Το βιογραφικό του είναι ιδιάζον και αυτός που θα θελήσει να το διαβάσει, θα βρεθεί μπροστά σε κάποια πρόκληση, μικρότερη ή μεγαλύτερη, ανάλογα με την οπτική γωνία που θα το δει. Βιογραφικά στοιχεία του, άλλοτε αναλυτικά και άλλοτε περιληπτικά, μπορεί να βρει κανένας πολλά στο διαδίκτυο. Επέλεξα να παραθέσω για σας τα παρακάτω:

Βιογραφία | Καββαδιας Νικος (wordpress.com)
Νίκος Καββαδίας - Βικιπαίδεια (wikipedia.org)
Νίκος Καββαδίας - Βιογραφία - Σαν Σήμερα .gr (sansimera.gr)
Συνοπτική βιογραφία του Νίκου Καββαδία (uoa.gr) (Μολονότι το εν λόγω link την αναφέρει ως "συνοπτική", είναι μια από τις πιο εκτεταμένες)
Ο Νίκος Καββαδίας για τις γυναίκες, τη ζωή, τη θάλασσα | LiFO (Κι εδώ μια αναλυτική "βιογραφία", κάπως στοχευμένη σε συγκεκριμένες πλευρές της ζωής του, αλλά και με πολλές φωτογραφίες του)

Και τέλος, δυο ξεχωριστά βιογραφικά "σημειώματα" από τον Ριζοσπάστη, αφού για κάποιο διάστημα της ζωής του ο ποιητής υπήρξε μέλος του ΕΑΜ λογοτεχνών και - για κάποιους μελετητές του - και μέλος του ΚΚΕ:

Ο ποιητής της θάλασσας και του αγώνα | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (rizospastis.gr)
«Λυπήσου εκείνους που δεν ονειρεύονται» | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (rizospastis.gr)

Μερικές δικές μου (και όχι μόνο, σε κάποιες πλευρές τους) σκέψεις και απόψεις για τον Καββαδία:

Ο Καββαδίας ήταν εξαίσιος ποιητής. Ίσως και υπέροχος. Η πένα του άγγιξε πολλές από τις ιδιαίτερες πτυχές της ψυχής μας, ως εργατών της θάλασσας, ακόμα κι αν αυτές αφορούσαν εξωτικές και παραμυθένιες περιγραφές. Άγγιξε τον ψυχικό πόνο του χωρισμού, του μακρόχρονου και ατέλειωτου νόστου, της αναμονής και της προσμονής. Και αυτό το άγγιγμα ήταν που μας έκανε να τον αγαπήσουμε μ’ εκείνο τον ιδιαίτερο τρόπο που αγαπούν οι ναυτικοί. Από την άλλη όμως, δε γίνεται να μη συμφωνήσω με τον συνάδελφό μου Αλέκο (Λουκάς Σπήλιος το "καλλιτεχνικό" του ψευδώνυμο), στο άρθρο του "Ο Καββαδίας και Ναυτεργάτες" ειδικά μετά την επαναλαμβανόμενη και εναγώνια αναζήτησή μου στα γραπτά του Καββαδία, όταν ψάχνω να βρω την ουσία της ζωής μας και των βιωμάτων, τα οποία έχω αποκομίσει από αυτήν. Των βιωμάτων του ναυτεργάτη, τόσο με την ταξική, όσο και με την ευρύτερη σημασία της λέξης.

Με αυτές τις σκέψεις φτιάχτηκε και ένα ποίημά μου, που έχει δυο ενότητες μεν, αλλά αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο. Στην αρχική του μορφή, δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Τέχνης και Πολιτισμού ΑΤΕΧΝΩΣ, αλλά μετά το θεώρησα λειψό και έκατσα και το συμπλήρωσα με τέσσερα ακόμα τετράστιχα κι ένα πεντάστιχο, έτσι για να είμαι "μέσα" στο φευγάτο και εξωτικό πνεύμα του ποιητή, αλλά και να συμπληρώσω την άποψή μου γι' αυτόν. Η πρώτη ενότητα, με τίτλο Άσμα για τον ποιητή των ναυτικών και των γαλάζιων πόντων… είναι αφιέρωμα στον ίδιο τον ποιητή και στο έργο του. Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο ...και αποκαθήλωση, παρουσιάζει την πραγματική προσωπικότητά του και τον τοποθετεί ως πρόσωπο και ως ναυτικό/ναυτεργάτη (γι' αυτό και τον αποκαθηλώνει) στις πραγματικές του διαστάσεις.

Στον Νίκο Καββαδία​

Άσμα για τον ποιητή των ναυτικών και των γαλάζιων πόντων…

Ποιος είμ’ εγώ, που αποτολμώ για σένανε να γράψω,
τον ποιητή των ναυτικών και των γαλάζιων πόντων;
Εγώ είμ’ απλά ένας ναυτικός που θέλησα να κλάψω
πάνω απ’ τους τάφους τους υγρούς εκόντων και ακόντων.

Στη μέση του Ινδικού στεριά να ζαλιστείς προσμένεις
δε φτάνεις - βάστα, κάπου εδώ θα βρίσκεται η Ιθάκη
θα ‘ρθω κι εγώ - στον gangway ψηλά να περιμένεις·
θα βγω απ’ τη λάντζα, με καπνό, τσιμπούκι και τσακμάκι.

New York, Μαντράς και Ρόττερνταμ, Λισμπόα, Γιβραλτάρ
μαζί τα ταξιδέψαμε, τα ζήσαμε παρέα
τρυγήσαμε, μας τρύγησαν, σε κάποια ανήλια μπαρ
μα ο νους σου στην Καλαμαριά κι εμέ σε μια Αθηναία.

Στη Wakayama, στο Kansai, εκείνη η σχιστομάτα
από το χέρι βιαστικά με πήρε μια βραδιά
για να μου δείξει ξαπλωτή, στα ίσα και σταράτα,
πως όλες τους δεν τόχουνε στα δίπλα ή λοξά.*

Ποια λύπη κι αναστεναγμός βαρύς εκεί, στη Σιγκαπούρη,
βγαίνει απ’ τα χείλη τ’ άλικα μιας άμοιρης Μαρίας,
που ΄χει ανοιχτά τα πόδια της στους στίχους του Σαχτούρη**
κι έχει και την απάντηση της κάθε μου απορίας;

Γουατεμάλα, Μεξικό, κι αρχαία μνημεία των Μάγια
στο deck σκουριές σφυροκοπούν τα ματσακόνια.
Τ’ Άστρο του Νότου πέφτοντας, σκορπάει στα σπιράγια
και στο ναυάγιο, όξω απ’ τη Τζια, κολλήσαν τα καπόνια.

Τι θέλεις; Μείνε εδώ σιμά, μη φεύγεις, μη λακίζεις!
Μέσα από τούτο το μικρό, το ταπεινό στιχάκι
μαζί θα πούμε ό,τι μπορώ κι ό,τι εσύ ορίζεις
να ζωντανέψει το νωθρό το φίδι στο γιατάκι***

…και αποκαθήλωση

Για όσα στιχάκια έγραψες – τόσα κι αγαπημένα
κι όσα δεν έγραψες, να δεις τι σου’ χω φυλαγμένα.

Εσύ δεν μπόρεσες να δεις από κοντά, να ζήσεις
καυτά μηχανοστάσια, σφυρί και βαριοπούλα
στου ασυρμάτου απ’ την αρχή μπήκες την καμαρούλα
βαρδιόλα, χειριστήριο κι άστρα ν’ αντιστοιχίσεις.

Οι ναυτικοί σου λένε πάντα ιστορίες στο καμπούνι
που σιωπηλός και ταπεινός ακούς με προσοχή,
σκυφτός, φρύδια σμιχτά, το χέρι στο πηγούνι
μα είναι κι άλλοι, που ποτέ δεν πρόσεξες εσύ.
(Στάζει η μαυρίλα στο ψωμί, στο πιάτο, στο πιρούνι).

Σαν ποιητής πορεύτηκες στης θάλασσας τα πλάτη
κι ως ναυτικός τραγούδησες για τόπους μαγικούς.
Λίγα έγραψες για βάσανα του βιού του ναυτεργάτη·
μένει σε μας να γράψουμε στίχους ιαμβικούς.

Μας άφησες. Το βήμα μας να βρούμε πολεμάμε
πότε σε σπίτι μας δικό, πότε σε ξένο σπίτι.
Κρατάμε, πορευόμαστε, μισούμε κι αγαπάμε
και ξανασυναντιόμαστε στον «Τάφο του ΕΠΟΝίτη»****.

(Συνεχίζεται, λόγω μήκους, στο επόμενο. Κάντε υπομονή λίγα λεπτά, για να μπορέσω να ανεβάσω και τα υπολοιπα αναγκάια, γιατί η πλατφόρμα δεν με αφήνει να το κάνω αυτή τη στιγμή)

 

[Παναγιώτης Μελάς]

(Συνέχεια από το προηγούμενο)

Σημειώσεις:
*Στο ποίημα “Σπουδή Θαλάσσης” από τη συλλογή ΤΡΑΒΕΡΣΟ, ο Καββαδίας γράφει στο τελευταίο τετράστιχο:
Στα όρτσα να προλάβουμε. Τραβέρσο και προχώρα.
Να πάμε να ξοδέψουμε την τελευταία ριξιά
σε κείνη την απίθανη σ’ όλο τον κόσμο χώρα
που τα κορίτσια το’ χουνε στα δίπλα ή και λοξά.

**Ο Μίλτος Σαχτούρης ανήκει στους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές, επηρεασμένος από τον υπερρεαλισμό, αλλά όχι ενταγμένος σ’ αυτόν. Έχει βραβευτεί με τρία κρατικά βραβεία και η ποίησή του αναγνωρίστηκε μετά το 1960. Το ποίημα του «Η Μαρία» είναι ένα ποίημα σκληρό μαζί και τρυφερό, που περιγράφει τη μορφή μιας Μαρίας, πόρνης μεν, αλλά γυναίκας συμπονετικής, που ονειρεύεται και αποστασιοποιείται από το περιβάλλον της και «πετάει» νοερά μέσα στο μικρό της δωμάτιο.

***Από τον στίχο: «Απάνω στο γιατάκι σου φίδι νωθρό κοιμάται» στο ποίημα του Καββαδία «Θεσσαλονίκη», που μελοποιήθηκε από τον Θ. Μικρούτσικο και τραγουδήθηκε από τον Κούτρα, τους Κατσιμιχαίους και τον Παπακωνσταντίνου.

****«Ο Τάφος του ΕΠΟΝίτη»: Το ποίημα του Καββαδία, αφιέρωμα στους νέους της ΕΠΟΝ, που έπεσαν στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Και ένα μικρό αναγκαίο γλωσσάρι για κάποιους ναυτικούς όρους:

Gangway: Η κρεμαστή σκάλα στην πλευρά του βαποριού, που χρησιμοποιείται για να ανέβει κανένας στο βαπόρι ή να κατέβει από αυτό.

Μαντράς: (Madras) Λιμάνι της Νοτιοανατολικής Ινδίας, στον Κόλπο της Βεγγάλης, ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της. Σήμερα η πόλη είναι γνωστή ως Τσεννάι (Chennai).

Λισμπόα: (Lisboa) Η ονομασία της Λισαβώνας στα Πορτογαλικά.

Wakayama-Kansai: Η Wakayama είναι μια μεσαίου μεγέθους βιομηχανική πόλη της Ιαπωνίας, που βρίσκεται στην περιοχή Kansai, δίπλα στην περιοχή της Osaka, στα νότια του μεγάλου νησιού Honshu της χώρας.

Deck: το κατάστρωμα του πλοίου

Σπιράγια: μικρά ανοίγματα, σαν φεγγίτες, στην πάνω μεριά του μηχανοστασίου, που καλύπτονται από χοντρό ημιδιαφανές γυαλί και είναι ημιανακλινόμενα. Παλιά χρησίμευαν για το αερισμό του, όταν τα μέσα του τεχνητού αερισμού ήταν λίγα καθώς και για να παρέχουν κάποιο είδος φυσικού φωτισμού με το φως της ημέρας.

Καπόνια: οι κολώνες σε σχήμα «Γ», από τις οποίες κρέμονται οι σωσίβιες λέμβοι. Τα καπόνια μπορούν να περιστραφούν κατά 180 μοίρες γύρω από τον κατακόρυφο άξονά τους, ώστε να μετακινήσουν μια λέμβο προς την εξωτερική πλευρά του πλοίου, για να μπορεί αυτή να καθελκυσθεί μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας.

Βαριοπούλα: Το βαρύ σφυρί με το τετράγωνο κεφάλι, που μοιάζει με τη βαριά, αλλά είναι μικρότερο σε μέγεθος, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται και με το ένα χέρι.

Βαρδιόλα: Το φτερό της γέφυρας, το πλαϊνό ξεσκέπαστο τμήμα της, που επιτρέπει στους ανθρώπους της γέφυρας να παρατηρούν τα πλαϊνά του βαποριού ή να έχουν καλύτερη θέα του καταστρώματος, της πλώρης και της πρύμης του.

Χειριστήριο: Πρόκειται για το χειριστήριο, με το οποίο ο ασυρματιστής έστελνε μηνύματα σε άλλον ασύρματο σταθμό (στεριανό ή βαποριού) με χρήση του κώδικα Μορς.

 

[tigergreg]

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΤΟ ΠΡΩΤΑΚΟΥΣΑ....




θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά σαν όλες τις βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.
Για το Μαδράς τη Σιγκαπούρ τ’ Αλγέρι και το Σφαξ
θ’ αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ σκυφτός σ’ ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.
Θα πάψω πια για μακρινά ταξίδια να μιλώ,
οι φίλοι θα νομίζουνε πως τα ‘χω πια ξεχάσει,
κι η μάνα μου χαρούμενη θα λέει σ’ όποιον ρωτά:
“Ήταν μια λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει”
Μα ο εαυτός μου μια βραδιά εμπρός μου θα υψωθεί
και λόγο ως ένας δικαστής στυγνός θα μου ζητήσει,
κι αυτό το ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί,
θα σημαδέψει κι άφοβα το φταίχτη θα χτυπήσει.
Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες,
θα ‘χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.

 

[Παναγιώτης Μελάς]

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΤΟ ΠΡΩΤΑΚΟΥΣΑ....

"θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων...."

Καθυστερημένα βέβαια, αλλά θα συμφωνήσω ότι αφενός το συγκεκριμένο ποίημα το θεωρώ κι εγώ ένα από τα καλύτερά του (γι' αυτό άλλωστε δανείστηκα, τόσο τον τίτλο του ποιήματος για τον τίτλο του νήματος, όσο και τον δεύτερο στίχο του ως μέρος του τίτλου του) και αφετέρου, τόσο η σύνθεση του Γιάννη Σπανού όσο και η ερμηνεία (η πρώτη, η ορίτζιναλ) του Κώστα Καράλη είναι πραγματικά θεσπέσιες από κάθε άποψη.


Ο γαλλικός τίτλος του ποιήματος «Mal du départ» μεταφράζεται σε «Ο Πόνος της Φυγής». Να σημειώσω ότι το συγκεκριμένο ποίημα γράφτηκε - από ότι λένε οι μελετητές του Καββαδία - ως αφιέρωμα στην αδελφή του ποιητή, τη Ζένια. Αναφέρεται σε κάποιον (φανταστικό) λογιστή που, ενώ στα νιάτα του ήθελε να ταξιδέψει, να μπαρκάρει στα καράβια, και μιλά πάντα για ταξίδια και μέρη μακρινά, λυπάται ότι θα πεθάνει χωρίς ποτέ να έχει ταξιδέψει.

Για κάποιους από τους μελετητές του, η ποίηση του χαρακτηρίστηκε "ποίηση των αναχωρήσεων που πολλές φορές δεν πραγματοποιούνται" και θεωρούνται "στίχοι ενός αταξίδευτου που ʼγιναν το πασίγνωστο λάιτ-μοτίβ πολλών ηλικιών". Το εν λόγω ποίημα έχει γίνει αντικείμενο πανεπιστημιακής μελέτης στη Γαλλία και το 2004 αναφέρεται ότι διδασκόταν στην πρώτη Λυκείου στα Τεχνικά Λύκεια και στη δευτέρα Λυκείου στα Γενικά Λύκεια στη Σύγχρονη Φιλολογία.

Βικιπαίδεια

Εδώ η απαγγελία του από τον ίδιο τον ποιητή (κατά τη γνώμη μου όχι και τόσο καλή, αλλά συγχωρείται αφού αυτός είναι ο δημιουργός του):


Και εδώ μια - τηλεοπτική - συνέντευξή του στην τηλεόραση του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος της Κύπρου (ΡΙΚ):


Τέλος, να μου επιτρέψετε να παραθέσω τρία ποιήματά του, τα δυο μάλλον άγνωστα ή έστω "παραμελημένα" (το ένα το αναφέρω εδώ, στον τελευταίο στίχο του δικού μου ποιήματος), και τα δύο γραμμένα για την Αντίσταση και ένα τρίτο πάλι για την Αντίσταση κι αυτό, αλλά λιγότερο "παραμελημένο" και κάπως περισσότερο γνωστό:

Αθήνα 1943*​

Οι δρόμοι κόκκινες γιομάτοι επιγραφές
τρανά την ώρα διαλαλούν την ορισμένη.
Αγέρας πνέει βορεινός απ᾿ τις κορφές
κι αργοσαλεύουνε στα πάρκα οι κρεμασμένοι.

Μες στην Αθήνα όλα τα πρόσωπα βουβά
και περπατάν αργά στους δρόμους «εν κινδύνω»
ως τις εφτά που θ᾿ ακουστεί «Σιστάς Μοσκβά»
και στις οχτώ (βαλ᾿ το σιγά) «Εδώ Λονδίνο».

Φύσα ταχιά σπιλιάδα, φύσα βορεινή.
Γραίγο μου κατρακύλα απ᾿ την Κριμαία.
Κατά τετράδας παν στο δρόμο οι Γερμανοί
κάτου από μαύρη, κακορίζικη σημαία.

Μήνα το μήνα και πληθαίνουν οι πιστοί,
ώρα την ώρα και φουντώνει το μελίσι
ως τη στιγμή που μες στους δρόμους θ᾿ ακουστεί
η μουσική που κάθε στόμα θα λαλήσει.

* Δημοσιεύτηκε στο παράνομο περιοδικό «Πρωτοπόροι»,
τον Δεκέμβρη του 1943 με το ψευδώνυμο Α. Ταπεινός.

Στον τάφο του ΕΠΟΝίτη*​

Επέταξα τη σάκα μου και τρέχω με τουφέκια.
Μικρούλης φαίνομαι Αδερφέ, το μάτι δεν με πιάνει.
Στη μάχη όμως κουβάλησα χιλιάδες τα φουσέκια
κι ακόμα μ᾿ είδαν Γερμανούς να στρώνω στο ρουμάνι.

Στη γειτονιά με ξέχασε το τόπι, το ξυλίκι.
Και μοναχά που πέρναγα με το χωνί στο στόμα.
Παιδί! Μα με λογάριασαν οι λυσσασμένοι λύκοι.
Τεράστιο το κουράγιο μου. Και που νὰ δεις ακόμα.

Μία μέρα μας μπλοκάρανε. Δυο εμείς και αυτοί σαράντα.
Σφαίρα τη βρήκε την καρδιά που ‘μοιαζε με γρανίτη.
Σε μια γωνιά με θάψανε χωρίς ανθούς, μα πάντα
Σα ρόδο θα μοσκοβολάει ο τάφος του Επονίτη.

* Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Γενιά»
χρόνος 3ος, αρ. φύλλου 51, 15 Ιουνίου 1945.

(Και το τρίτο, κατά την άποψή μου το λιγότερο άγνωστο, αφιερωμένο στην ποιήτρια Μέλπω Αξιώτη. Το έχει μελοποιήσει ο Διονύσης Τσακνής)

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ​

Στο παιδικό μας βλέμμα πνίγονται οι στεριές
Πρώτη σου αγάπη τα λιμάνια σβηούν κι εκείνα.
Θάλασσα τρώει το βράχο απ’ όλες τις μεριές.
Μάτια λοξά και τ’ αγαπάς: Κόκκινη Κίνα.

Γιομάτα παν τα Ιταλικά στην Ερυθρά.
Πουλιά σε αντιπερισπασμό- Μαύρη Μανία.
Δόρατα μέσα στη νυχτιά παίζουν νωθρά.
Λάμπει αρραβώνα στο δεξί σου: Αβησσυνία.

Σε κρεμεζί, Νύφη λεβέντρα Ιβηρική.
Ανάβουνε του Barrio Chino τα φανάρια.
Σπανιόλοι μου θαλασσοβάτες και Γραικοί.
Γκρέκο και Λόρκα-Ισπανία και Πασσιονάρια.

Κύμα θανάτου ξαπολιούνται οι Γερμανοί.
Τ’ άρματα ζώνεσαι μ’ αρχαία κραυγή πολέμου.
Κυνήγι παίζουνε μαχαίρι και σκοινί,
Οι κρεμασμένοι στα δεντρά, μπαίγνιο του ανέμου.

Κι απέ Δεκέμβρη στην Αθήνα και Φωτιά.
Τούτο της Γης το θαλασσόδαρτο αγκωνάρι,
Λικνίζει κάτου από το Δρυ και την Ιτιά
το Διάκο, τον Κολοκοτρώνη και τον Άρη

 

[tigergreg]

Ο γαλλικός τίτλος του ποιήματος «Mal du départ» μεταφράζεται σε «Ο Πόνος της Φυγής». Να σημειώσω ότι το συγκεκριμένο ποίημα γράφτηκε - από ότι λένε οι μελετητές του Καββαδία - ως αφιέρωμα στην αδελφή του ποιητή, τη Ζένια. Αναφέρεται σε κάποιον (φανταστικό) λογιστή που, ενώ στα νιάτα του ήθελε να ταξιδέψει, να μπαρκάρει στα καράβια, και μιλά πάντα για ταξίδια και μέρη μακρινά, λυπάται ότι θα πεθάνει χωρίς ποτέ να έχει ταξιδέψει.

Για κάποιους από τους μελετητές του, η ποίηση του χαρακτηρίστηκε "ποίηση των αναχωρήσεων που πολλές φορές δεν πραγματοποιούνται" και θεωρούνται "στίχοι ενός αταξίδευτου που ʼγιναν το πασίγνωστο λάιτ-μοτίβ πολλών ηλικιών". Το εν λόγω ποίημα έχει γίνει αντικείμενο πανεπιστημιακής μελέτης στη Γαλλία και το 2004 αναφέρεται ότι διδασκόταν στην πρώτη Λυκείου στα Τεχνικά Λύκεια και στη δευτέρα Λυκείου στα Γενικά Λύκεια στη Σύγχρονη Φιλολογία.

ΠΕΣΙΜΙΣΤΙΚΟ....ΙΣΩΣ ΓΙ ΑΥΤΟ ΝΑ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ.

ΤΥΡΑΝΝΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΑΠΟΔΡΑΣΕΙ....

 

[tanto]

Το δικό μου αγαπημένο και για τους στίχους, αλλά και για την ερμηνεία από τον αείμνηστο Θάνο Μικρούτσικο.

 

[Παναγιώτης Μελάς]

Το δικό μου αγαπημένο και για τους στίχους, αλλά και για την ερμηνεία από τον αείμνηστο Θάνο Μικρούτσικο.

Ε, καλά τώρα.

Όποιος δεν σταματάει ν' ανασαίνει στη συγκεκριμένη ερμηνεία, σε όποιον δε σηκώνεται η τρίχα κάγκελο σ' αυτό το τραγούδι, δεν ξέρει τι σημαίνει ελληνική μουσική - και δυστυχώς ένα μέρος (μεγάλο ή μικρότερο, δεν έχω καταγράψει στατιστικά στοιχεία) της σημερινής νεολαίας, και όχι μόνο, δεν ασχολείται καν με αυτήν.

Βεβάιως, τα 'χουμε ξαναπεί, de gustibus non est disputandum, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι οι επιλογές μας είναι και υπεράνω κριτικής.

Ειρήσθω εν παρόδω (το έχω κάπου ξαναγράψει), ο τελευταίος στίχος του ποιήματος (-Γιε μου, που πας; -Μάνα, θα πάω στα καράβια) έχει χρησιμοποιηθεί ως τίτλος του λαογραφικού μου πονήματος, που έχει αρκετά καθυστερήσει, κυρίως λόγω των αλλαγών που έφερε στη ζωή μας η πανδημία, αλλά ελπίζω να τελειώσει και να εκδοθεί φέτος.