Βασικες αρχες ακουστικης σε κινηματογραφικες αιθουσες

Μηνύματα
4.462
Reaction score
7.734
Αφορμη για το παρακατω κειμενο αποτελεσε η κυκλοφορια ενος βιβλιου το 2020 απο τον κυριο Carsten Peter με τον τιτλο “Grundlagen der Kinobeschallung''
Το βιβλιο απ οτι γνωριζω κυκλοφορεί μόνον στα γερμανικα κατι που δυσκολευει την διαδοση του στο ευρυ κοινό.
Αντικειμενικα το βρισκω αρκετα ενδιαφέρον.
Περιεχει πολλα παραδειγματα με εικόνες, σχεδιαγραμματα και σκιτσα ενω ολα εξηγουνται σε γλωσσα απλη και κατανοητη. Φυσικα χρειαζεται μια βασική γνωση αρχων της ηλεκτροακουστικης κτλπ αλλα σιγουρα δεν απευθύνεται μονον σε επαγγελματιες.

Θα προσπαθησω περιληπτικα να αναφερω τα πιο σημαντικα τουλαχιστον απο την δικη μου οπτικη.

Ανεξαρτητα του πληθους των ηχειων αναλογα με τα φορματς 5.1 , 7.1 κτλπ βασικο χαρακτηριστικο και απαραιτητη προυποθεση για την σωστη αναπαραγωγη ειναι τα τρια μπροστινα ηχεια να ειναι ιδια ωστε να μπορουν να αποδωσουν σωστα με ομοιογενεια οτι προβαλλεται στο πανι. Εδω δεν υπάρχει κανενας συμβιβασμος. Εαν η οθονη προβολης ειναι αρκετα μεγαλη τοτε τοποθετουνται συνήθως πισω απο την ηχοπερατη ακομη 2 ηχεια ,συνολο 5.
Οπως και να χει θα πρεπει τα μπροστινα να ειναι σε θεση να βγαζουν στο ρεφερενζ σημειο ακροασης που βρισκεται στα 2/3 της αιθουσας και στην μεση της οθόνης προβολής, σταθμη 105 db απο 45 μεχρι 16ΚΗz με αποδεκτες αποκλισεις της ταξεως των (+3/ -6). αυτο προκυπτει απο τα γνωστα 85ντιμπι συν ενα δυναμικο ευρος 20ντιμπι.
Συνηθως χρησιμοποιουνται τριδρομα ηχεια για διαφορους λογους,ενας απο τους οποιους οφείλεται στο γεγονός ότι ο πυρηνας της ομιλιας βρισκεται σε μια περιοχη μεσα στην οποια πραγματοποιειται ο διαχωρισμος των χαμηλων και μεσαιουψηλων στα διδρομα κατι μη επιθυμητο.
Το κεντρικο επιπλεον ενω παλιοτερα χρησιμοποιουταν ως επι το πλειστον για την αποδοση των διαλογων ,σημερα αναλαμβανει να αναπαραγάγει αναλογα το φορματ και την μειξη οχι μονο τους διαλογους αλλα και μερος της μουσικης και των θορυβων.
Η τοποθετηση των τριων μπροστινων ειναι και αυτη αδιαπραγματευτη. Το κεντρικο ακριβως στην μεση της οθονης τα πλευρικα στα ακρα της οθονης για οσον το δυνατον μεγαλυτερη ηχητικη σκηνη και καλύτερη κάλυψη των θέσεων και ολα μαζι στα 2/3 της οθονης στο σημειο δλδ οπου εμφανιζονται τα προσωπα των πρωταγωνιστων, ετσι ωστε να ταιριαζει/κουμπωνει απολυτα ο ηχος με την εικονα.
Σε οθονες Led κατι τετοιο δεν ειναι δυνατον αφου δεν εχουμε να κανουμε πλεον με ηχοπερατη οθονη. Σε αυτη την περιπτωση οπως τονιζει ο συγγραφεας προσπαθουμε να βρουμε τον καλυτερο δυνατο συμβιβασμο με την χρηση διαφορων τρικ, οπως ανακλαστηρες πλευρικα της αιθουσας στο υψος χοντρικα των σαραουντ που δεχονται την ακτινοβολια του κεντρικου και στην συνεχεια την διοχετευουν στην οθονη η οποια λειτουργει επισης σαν μεγαλος ανακλαστηρας στρεφοντας τις ανακλασεις προς τους ακροατες και δίνοντας την αισθηση στο κοινο οτι το κεντρικο βρισκεται πισω απο την οθονη.
Μια λυση που χρησιμοποιοειται απο τους ιδιους ειναι η τοποθετηση του τουιτερ κατω απο το μιντ γουφερ ετσι ωστε να βρισκεται πιο κοντα στην οθόνη και φυσικά χρήση επεξεργαστή σήματος ώστε εικονικά να μετατοπιστει το κεντρικό προς την ενδεδειγμένη θεση.

Η κλιση των ηχειων παιζει επισης εξισου σημαντικο ρολο και δυσκολα μπορει να αλλαξει με επεξεργαστες σηματος.
Συνηθως τα πλευρικα εχουν την προβλεπομενη κλιση με βαση το ρεφερενζ σημειο αλλα ο βασικος σκοπος στον κινηματογραφο ειναι να καλυφθουν ικανοποιητικα ολες οι θεσεις ακομη και οι πιο απομακρυσμενες στις πλευρες της αιθουσας.
Σιγουρα βοηθα οταν οι διαδρομοι βρισκονται πλευρικα και οχι στο κεντρο. Για την επιτευξη του στοχου χρησιμοποιουνται και καποιες τεχνικες ηθελημενης στοχευσης οχι του ρεφερενζ σημειου στα 2/3 αλλα των τελευταίων σειρών, το λεγομενο overshoot
Σε αυτες τις περιπτωσεις δινουμε διαφορετικες κλισεις σε κατακορυφο η και οριζοντιο αξονα ετσι ωστε να καλυφθουν επαρκως και οι δυσκολες απομακρυσμενες θεσεις.
Εδω πρεπει να ληφθει υποψιν πως ενα μερος της ενεργειας μενει ανεκμεταλλευτο διοτι εξαιτιας της κλισης η μιση ενέργεια προσκρουει στο πισω τοιχωμα και στην οροφη ενω παραλληλα εχουμε πτωση της σταθμης αφου ο ακροατης στην ρεφερενζ θεση βρισκεται οφ αξις και οχι ον αξις ως συνηθως
επομενως χρειαζομαστε αφενος επαρκη απορροφηση στα τοιχωματα και αφετερου ηχεια που μπορουν να βγαλουν οφ αξις στην μαστερ θεση τα προβλεπομενα ντιμπι δλδ ισχυροτερα ηχεια.

Να σημειωθει εδω οτι το 98% της ηχητικης φροντιδας στην αιθουσα κινηματογραφου αποτελειται απο υλικα απορροφησης και οχι διαχυσης διοτι το ζητουμενο περα απο τους χρονους rt60 ειναι να ελαχιστοποιηθουν οι ανακλασεις στην αιθουσα οι οποιες ειναι γενικα ανεπιθυμητες αντιθετα με αλλους χωρους για κοντσερτα οπου οι ανακλασεις υποστηριζουν τον ηχο και εινα ως ενα σημειο επιθυμητες.
Επισης οι δερματινες θεσεις καθισματων δημιουργουν το πρόσθετο ερώτημα πως τελικα θα ακουγεται ο χωρος γεματος με κοσμο κατι που με τις κλασσικές θεσεις καθισματων και το ποσοστο απορροφησης που αυτές έχουν είναι πιο ευκολα υπολογισιμο.
Αναφορά γίνεται και στην θερμοκρασια. Σε γενικες γραμμες οι συνθηκες στον κινηματογραφο ειναι ελεγχομενες κατι που δεν συμβαινει παντα σε αλλες αιθουσες συναυλιων. Ως παραδειγμα αναφερει πρωιμο σαουντ τσεκ οπου το απογευμα με την ανοδο της θερμοκρασιας του χωρου και το πληθος του κοσμου δεν ανταποκρινοταν πλεον στα πραγματικα δεδομενα.

Στον κινηματογραφο το σαμπγουφερ ως LFE ειναι ενα αυτονομο καναλι παραγωγης χαμηλων συχνοτητων που περιεχονται στο εργο και δεν αναλαμβανει μερος των χαμηλων απο τα μποστινα καναλια αναπαραγωγης.
Ως αυτονομο καναλι θα πρεπει να ειναι σε θεση να βγαλει 115ντιμπι στην μαστερ θεση ακροασης για το ευρος συχνοτητων απο 25 μεχρι 125 Hz με μεγιστη αποκλιση αυτη των 3ντιμπι.
85ντιμπι και αλλα 20 δυναμικο ευρος οπως τα μπροστινά συν αλλα 10 ντιμπι.
Ο βασικος λογος για τα επιπλεον 10 ντεσιμπελ περα απο τις καμπυλες ισης ακουστοτητας ειναι το γεγονος οτι θα πρεπει να μπορει να υποστηριζει και να ακολουθει αναλογα με το περιεχομενο τα τρια μπροστινα.

Οσον αφορα τις διαστασεις των μεμβρανων χρησιμοποιειται κατά κόρον διαμετρος 18ιντσων ως ο καλυτερος συμβιβασμος με βαση το ευρος συχνοτητας, την σταθμη και τον βαθμο συνεργειας.
Μεγαλυτερες μεμβρανες κατεβαινουν πιο χαμηλά και μπορούν να επιτύχουν μεγαλύτερη στάθμη αλλά πρεπει να μετακινησουν μεγαλυτερο βαρος. Θα λέγαμε απλά ότι εμφανιζουν μικροτερο βαθμο αξιοποιησης της ενεργειας ενω και η Impuls συμπεριφορά του σαμπ είναι χειρότερη. Το αντίστροφο ισχύει στα σαμπ γουφερ μικρότερης διαμέτρου

Οι διαστασεις και το πληθος των σαμπγουφερς ποικιλουν αναλογα με την αιθουσα.
Ο καλυτερος τροπος για να βρει κανεις το απαραιτητο πληθος απο σαμπς ειναι να κανει υπολογισμους με βαση την σταθμη που πρεπει να εχουν αυτα στην βασικη θεση ακροασης.
Για αυτον τον σκοπο χρειαζομαστε το splmax αλλα οχι το στιγμιαιο (peak),αυτο που χρειαζομαστε ειναι το συνεχες το οποιο εαν δεν δινεται μπορει να βρεθει με βαση την ευαισθησια του σαμπ και την αντοχη του.
Αφου βρουμε το splmax σαμπ μπορουμε με βαση την αποσταση του απο την θεση ακροασης και την θεση του στον χώρο κοντά σε τοιχωματικα ορια ή όχι να κανουμε τις απαραιτητες προσθαφαιρεσεις.
Η τοποθετηση των σαμπς γινεται κατα προτιμηση κοντα πισω απο την οθονη κατω απο τα κεντρικα αλλα σε υψος απο το εδαφος και κοντα σε αυτα.
Η αποσυζευξη απο το εδαφος εχει το μοναδικο μειονεκτημα της απωλειας σε ντιμπι αλλα αυτό μπορει να αντισταθμιστει με ισχυροτερα γουφερ.
Το βασικο πλεονεκτημα της τοποθετησης σε υψος ειναι βασικα οτι βρισκονται κοντα στις μεβρανες των κεντρικων μειώνοντας στο ελάχιστο τις καθυστερησεις στο πεδιο του χρονου που εν μερη μπορουν να επιλυθουν με τους επεξεργαστες σηματος αλλα οχι πληρως.
Επισης τοποθετημενο σε υψος ακτινοβολει επαρκως και σε σειρες καθισματων που βρισκονται πιο πισω σε μεγαλυτερο υψος.
Συχνα χρησιμοοιειται το λεγομενο bass array οπου με καταλληλες αποστασεις μεταξυ των κεντρων των μεμβρανων πετυχαινουμε να αλλαξουμε την μορφη του ηχητικου κυμματος δινοντας καλυτερη ομοιομορφια στην μεταδοση των χαμηλων ενω παραλληλα πετυχαινουμε πτωση της σταθμης στα τοιχωματικα ορια, οχι αμελητεο εαν σκεφτουμε οτι πολλες αιθουσες γειτνιαζουν με αλλες αιθουσες.
Σε αλλες περιπτωσεις τοποθετουνται μαζι stack ασυμμετρα αναμεσα σε κεντρικο και πλευρικα και σε καθε περιπτωση οχι στο μεσον της πλευρας.
Τελευταια στην λιστα αλλα εξισου σημαντικα ειναι και τα σαραουντ.
Λογω της εξελιξης των φορματς και του περιεχομενου θα πρέπει να μπορουν να αποδωσουν και χαμηλες συχνοτητες με αποτελσμα να αποτελει πλεον συνηθισμενο φαινομενο να υποστηριζονται απο σαμπ γουφερ, τα λεγόμενα σαραουντ σαμπς, τα οποια για τους γνωστούς λόγους τοποθετουνται και αυτά ψηλα κοντα στα σαραουντ.
Γενικα θα πρεπει να ειναι σε θεση να βγαλουν απαραμορφωτα 105ντιμπι.
Σε διαταξη 5.1 το ιδανικο θα ηταν να ειναι ολα τα ηχεια ιδια αλλα κατι τετοιο δεν ειναι ρεαλιστικο.
Σε αυτην την διαταξη χρησιμοοιειται η σταθμη των 82ντιμπι ως προβλεπομενη σταθμη για την αριστερή ομάδα ή δεξια ομάδα ηχειων ετσι ωστε οταν παιζουν ταυτοχρονα και η αριστερη πλευρα και η δεξια να φθανουμε την ρεφερενζ σταθμη των 85ντιμπι.
Κατα την διαταξη 7.1 εχουμε 4 γκρουπ σαραουντς (αριστερα,δεξια,πισω αριστερα ,πισω δεξια)
η καθε σειρα μετριεται στα 82ντιμπι οποτε με 2 καναλια ταυτοχρονα πιανουμε τα 85 και με ολα μαζι θεωρητικά τα 88.
οπως ηδη αναφερθηκε χρησιμοποιουνται συχνα σαραουντ σαμπ γουφερ.
Σε αυτη την περιπτωση θα πρεπει να διαθετει ο επεξεργαστής κινηματογράφου την ικανότητα για bass management.
Η συμβατικη τοποθετηση των σαραουντ για 5.1 και 7.1 περιλαμβανει την τοποθετηση τους μετα το 1/3 της αιθουσας και απεναντι το ενα στο αλλο σε αποστασεις των τριων μετρων κατα μεσο όρο. Συνήθως η κλίση στον οριζόντιο άξονα είναι μηδενική, εφόσον μιλάμε για παράλληλους τοίχους.
Η κλιση στον κατακορυφο αξονα ειναι τετοια ωστε να καλυπτει ολη την σειρα. Ο στοχος εδω ειναι ο ακροατης στην απομακρυσμενη θεση της σειρας ο οποίος δεχεται την ον αξις ακτινοβολια απο το απέναντι ηχειο . Οι ενδιαμεσες θεσεις δεχονται λιγοτερη ακτινοβολια λογω οφ αξις αλλα βρισκονται πιο κοντα στο ηχειο επομενως λιγοτερη αποσταση και κατα συνεπεια μια ομοιομορφη πτωση της σταθμης κατα 6 ντιμπι σε όλη την σειρα.
 

Μηνύματα
4.462
Reaction score
7.734
Ο κυκλος ITY που χρησιμοπιοεται στο στουντιο και σε οικιακες εφαρμογες λογω της πληθωρας των θεσεων στον κινηματογραφο και των κατασκευαστικων δεδομενων της αιθουσας δεν ειναι καταλληλος για χρηση στις κινηματογραφικες αιθουσες.

Σε 7.1 η κλιση των πισω ηχειων θα πρεπει να προσαρμοστει ενδεχομενως στην ιδιαιτερη γεωμετρια του χωρου.
Τα συγκεκριμενα φορματς 5.1. και 7.1 ειναι αυτα που χρησιμοποιουνται στον κινηματογραφο.
Ατμος χρησιμοποιείται επίσης αλλά δεν αποτελεί τον κανόνα.
Σε ντολμπυ ατμος εχουμε επιπλεον προσθηκη ηχειων κοντα στα κεντρικα καναλια αλλα και στην οροφη.
Κατι που αξιζει να αναφερθει είναι ότι ως ρεφερενζ καμπυλη χρησιμοποιειται η καμπυλη X ενω κατα το καλιμπραρισμα χρηιμοποιουνται μικροφωνα περαν του ενος σε θεσεις εντος της critical listening position δλδ περιξ της ρεφερενζ θεσης αλλα σε θεσεις μη συμμετρικες.

Τελος δυο λογια για την ακουστικη ,τους ενισχυτες και τους επεξεργαστες σηματος

Η ακουστικη χωριζεται σε δυο μερη την γνωστη ακουστικη χωρου που περιλαμβανει την ακουστικη φροντιδα μιας αιθουσας αλλα και την ακουστικη της δομησης που εχει να κανει με τον θορυβο που μεταφερεται στην αιθουσα απο εξωτερικους παραγοντες.
Και τα 2 παίζουν σημαντικό ρόλο.

Οσον αφορα τους ενισχυτες τονιζεται οτι οι ενισχυτες χρειαζεται να εχουν ισχυ τοση ωστε να μπορουν να οδηγουν πληρως τα ηχεια.
Στην ουσια η διπλασια ισχυ απο την αναγραφομενη ως continues power handling ειναι ενας ασφαλής μπούσουλας.

Αξιζει να τονιστει οτι οι ενισχυτες μικρης ισχυος μπορουν να καψουν το τουιτερ πραγμα που αποτελει συνηθες φαινομενο. Στην περιπτωση που ο χρηστης αυξησει την ενταση , ο ενισχυτης μικρης ισχυος αδυνατεί να ακολουθήσει και φτανει στα ορια κλιπαρισματος. Ετσι το σημα απο ημιτονοειδης καμπυλη μετατρεπεται σε μια μορφη που μοιαζει σε ορθογωνια. Αυτη η παραμορφωση οδηγει σε πολυ γρηγορη υπερθερμανση υλικων στο σασσι του τουιτερ καταστρεφοντας το.στην ουσία εμπεριέχει μεγαλύτερο ρίσκο για ένα ηχείο η χρήση ενός αδύναμου ενισχυτή.

Τελος οσον αφορα τους επεξεργαστες ψηφιακου σηματος τονίζονται τα πλεονεκτήματα τους και η καταλυτική τους συνεισφορά στο να ξεπεραστούν οι αρρώστιες των περασμένων δεκαετιών.
Το ποια λύση dsp θα προτιμηθεί έχει να κάνει πιο πολύ με το κόστος αφού μια ιδανική χρήση επεξεργαστή σε κάθε τελικό αυξάνει τα κόστη οδηγώντας σε παραλλαγες όπως την επεξεργασία των σαμπγουφερ και σαρραουντ από έναν μόνον επεξεργαστή.
Ακολουθούν κάποια σκίτσα για καλύτερη κατανόηση του κειμενου
1615378347898.png


1615378389407.png


1615378410921.png


1615378602613.png


1615378635441.png

1615378727158.png
 
Last edited:

Μηνύματα
4.462
Reaction score
7.734
Να προσθέσω ότι ο καρστεν δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στον επαγγελματικό τομέα αντιπροσωπευοντας τα επαγγελματικά ηχεία της jbl.
Στο σαιτ τους μπορει να δει κανείς μερικά σχέδια ανάλογα το μέγεθος της αίθουσας / πλήθος καθισμάτων.
Παραθετω ενημερωτικά το γράφημα για να έχει κανείς μια εικόνα περί πλήθους, διαστάσεων, ισχύος κτλπ.

1615708871519.png



 


Μέλη online

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ

Threads
171.607
Μηνύματα
2.867.715
Members
37.937
Νεότερο μέλος
Hdch
Top