- Μηνύματα
- 7.644
- Reaction score
- 9.216
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που κάποια στιγμή αντιμετωπίζουν όσοι ασχολούνται με το home-cinema, είναι η επιλογή της σωστής οθόνης. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά οδηγούνται σε λάθος επιλογές και προτάσεις, όχι μόνο οι αρχάριοι αλλά συχνά και άνθρωποι που έχουν πάρα πολύ μεγάλη εμπειρία στο χώρο. Λόγοι υπάρχουν πολλοί και οι κυριότεροι είναι:
Αναλογία διαστάσεων
Υπάρχουν βασικά τρεις αναλογίες πλάτους/ύψος: 4:3, 16:9 και 2,39:1. Δε θα προχωρήσω σε λεπτομέρειες, απλά θα πω ότι για μια σειρά από λόγους η επιλογή της 16:9 είναι ένας καλός συμβιβασμός, που επιτρέπει τη χρήση με όλα τα format με τις μικρότερες δυνατές παραχωρήσεις. Μην ξεχνάμε επίσης ότι η συντριπτική πλειοψηφία των προβολέων home-cinema σήμερα, έχει λόγο εικόνας 16:9. Εάν όμως κάποιος παρακολουθεί αποκλειστικά κάποιο άλλο format, η καλύτερη επιλογή είναι πιθανότατα να επιλέξει τον ίδιο λόγο και για την οθόνη του.
Σταθερή/αναδιπλούμενη
Υπάρχουν δύο τύποι οθονών. Αυτές που είναι σταθερά τεντωμένες πάνω στο πλαίσιό τους και αυτές που τυλίγονται -ηλεκτρικά ή χειροκίνητα- ώστε να μη φαίνονται όταν δε χρησιμοποιούνται. Εάν το δωμάτιο είναι εξειδικευμένο για σινεμά, οι σταθερές είναι προτιμητέες, αφού και φτηνότερες είναι και απαλλαγμένες από τις καταστροφικές για την εικόνα ζάρες, που εμφανίζουν οι τυλιγόμενες με τον καιρό.
Μέγεθος
Το μέγεθος είναι εν μέρει και θέμα προτίμησης. Υπάρχουν ωστόσο πρότυπα και κανόνες που καθορίζουν κάποιες προδιαγραφές. Εδώ μπορείτε να βρείτε έναν υπολογιστή που μπορεί να σας βοηθήσει στη σωστή επιλογή. Αν κινηθείτε μεταξύ των προτεινομένων από το SMPTE και την THX, είστε ασφαλείς.
Χρώμα
Υπάρχουν οι λευκές οθόνες και οι γκρι οθόνες. Ίσως γενικεύω, αλλά οι λευκές οθόνες είναι καταλληλότερες για εξειδικευμένο και κατάλληλα διαμορφωμένο (= μαύρο ή έστω θεόσκουρο) δωμάτιο σινεμά.
Οι γκρι μπορούν πραγματικά να κάνουν θαύματα στο να αντιμετωπίσουν ποσότητες περιβάλλοντος φωτισμού. Μπορούν επίσης να βελτιώσουν δραματικά την απόδοση σε συγκεκριμένους τομείς που μπορεί να υστερεί ένας προβολέας (πχ αίσθηση κοντράστ), αρκεί να πληρούνται και κάποιες άλλες προϋποθέσεις. Υπάρχουν διαφόρων ειδών γκρι οθόνες, με διαφοροποιήσεις σε επιμέρους τομείς απόδοσης. Πολύ καλά δείγματά τους είναι οι Stewart Firehawk και Greyhawk που έχουν παρουσιαστεί στο AVsite.
Κέρδος
Το κέρδος (gain) είναι μια παράμετρος που καθορίζει βασικά δύο πράγματα: την κατευθυντικότητα της δέσμης του φωτός που ανακλάται από την οθόνη και (ως εκ τούτου) τη φωτεινότητα της οθόνης. Και τα δύο αυξάνονται όσο αυξάνεται το κέρδος. Για τους σύγχρονους ψηφιακούς προβολείς, ωφέλιμα κέρδη θεωρούνται από 0,9 έως 1,3.
Ταίριασμα
Ένα βασικό λάθος που γίνεται εξαιρετικά συχνά, είναι ότι ο προβολέας και η οθόνη εξετάζονται αποσπασματικά, ενώ δε λαμβάνεται καθόλου υπόψη η τρίτη παράμετρος του home-cinema: το ίδιο το δωμάτιο. Λάθος τραγικό, αυτά τα τρία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα! Άρα μιλάμε για ταίριασμα των τριών στοιχείων και όχι για επιλογή ενός προβολέα και μιας οθόνης για να μπουν σε ένα δωμάτιο, για το οποίο δεν κάναμε καν τον κόπο να ρωτήσουμε! Πως ταιριάζουν λοιπόν; Ιδού οι βασικές παράμετροι:
Φωτεινότητα ρυθμισμένου προβολέα, σε lumens
Προσοχή, όχι lumens ονομαστικά, αυτά είναι για τους αδαείς. Προσπαθήστε να μάθετε τα lumens που βγάζει ο προβολέας σας μετά από calibration. Αν δεν έχετε ακόμα επιλέξει προβολέα, λάβετε οπωσδήποτε υπόψη σας αυτήν την παράμετρο για την επιλογή.
Πόσο φως χρειάζεται όμως; Και πάλι υπάρχουν αξιόπιστες προδιαγραφές (SMPTE) που ορίζουν ότι ενδεδειγμένη τιμή είναι τα 16-20 Footlamberts. Όπου Footlamberts = Κέρδος_Οθόνης * ANSI_Lumens_Προβολέα / Εμβαδόν_Οθόνης_Σε_Τετραγωνικά_Πόδια (1 τετραγωνικό πόδι = 0,09 τμ). Προσέξτε μόνο το…
Ζουμ του προβολέα
Αυτό επηρεάζει με δύο τρόπους:
α) Οι φακοί ζουμ έχουν μεταβλητό διάφραγμα. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τα φωτογραφικά, αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι στο άκρο του τηλεφακού βγάζουν λιγότερο φως απ’ ότι σε αυτό του ευρυγώνιου. Πόσο λιγότερο; Εξαρτάται από το εύρος του ζουμ. Ενδεικτικά, ένας τυπικός φτηνο-φακός προβολέα με ζουμ 2Χ, μπορεί να χάνει σχεδόν το μισό του φως! Λάβετε επίσης υπόψη ότι η φωτεινότητα της λάμπας πέφτει σημαντικά με τη χρήση, οπότε προσέχετε για να έχετε…
β) Υπάρχει ενδεχόμενο κάποιοι φακοί με μικρό ζουμ να μη μπορούν να βγάλουν την επιθυμητή διάσταση οθόνης σ’ ένα μικρό δωμάτιο. Εδώ μπορείτε να δείτε τις διαστάσεις που μπορεί να βγάλει ένας προβολέας για συγκεκριμένη απόσταση και συγκεκριμένο ζουμ.
Αλληλεπίδραση
Μιλήσαμε νωρίτερα για την κατευθυντικότητα των οθονών και το πώς εξαρτάται από το κέρδος (και όχι μόνο για να είμαστε απόλυτα ακριβείς). Πως επηρεάζει όμως η κατευθυντικότητα την εικόνα; Αλληλεπιδρώντας με παραμέτρους του προβολέα και του δωματίου, φυσικά:
Offset προβολέα
Τι είναι το offset; Είναι το ποσοστό του ύψους της οθόνης κατά το οποίο απέχει κατακόρυφα ο φακός από το άκρο της. Αν μπερδευτήκατε, μάλλον έχετε δίκιο. Θα πω λοιπόν ότι οι προβολείς με κάθετο lens-shift μπορούν να το μεταβάλλουν, οπότε μάλλον δεν υπάρχει πρόβλημα. Πρόβλημα μπορεί να υπάρχει σε αυτούς που δεν έχουν shift, αν η οθόνη είναι κατευθυντική και ειδικά αν δεν υπάρχει αρκετή…
Απόσταση από τον προβολέα ως την οθόνη (aka throw-distance)
Φανταστείτε ότι τα φωτόνια που εκπέμπει ο προβολέας παίζουν μπιλιάρδο με την οθόνη. Αν ο προβολέας είναι κοντά και ψηλά, η σπόντα θα πάει στο πάτωμα αντί στα μάτια των θεατών.
Γωνία θέασης
Ένα άλλο πρόβλημα στις κατευθυντικές οθόνες, είναι ότι το φως του προβολέα (που είναι απέναντί τους), συγκεντρώνεται και κατευθύνεται προς τη μεριά του. Αυτό τις κάνει πιο φωτεινές (πράγμα που είναι καλό), αλλά μόνο στο κέντρο του χώρου των θεατών. Σε θέσεις πέρα από τα άκρα της οθόνης, η φωτεινότητα φθίνει ραγδαία (πράγμα που είναι κακό).
Σε πολύ κοντινές αποστάσεις -ακόμα και ακριβώς απέναντι από την οθόνη- τα άκρα της φαίνονται σκοτεινότερα από το κέντρο, ένα φαινόμενο που ονομάζεται hot-spot. Μόνη θεραπεία και πάλι η απόσταση. Ενδεικτικά, οθόνες κέρδους έως 1,3 απαλλάσσονται πλήρως από το φαινόμενο σε απόσταση περίπου 2 * Πλάτος_Οθόνης. Νομίζετε ότι τυχαία οι κατεξοχήν home-cinema προβολείς DLP είναι long-throw;
Περιβάλλων φωτισμός & Ανακλαστικότητα χώρου
«Ουδέν κακόν αμιγές καλού» έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και κάτι ήξεραν: αυτό που ισχύει για την προβαλλόμενη εικόνα, ισχύει και για το φως που προέρχεται είτε από τρίτες πηγές φωτός είτε από δευτερογενή αντανάκλαση του φωτός του προβολέα στους τοίχους και τα αντικείμενα του δωματίου και από εκεί πίσω στην οθόνη. Παρότι πρόκειται για δυο κάπως διαφορετικά προβλήματα, υπάρχουν γκρι οθόνες υψηλού κοντράστ (όπως η Stewart Firehawk) που μπορούν να τ'αντιμετωπίσουν πολύ αποτελεσματικά. Αυτό όμως προϋποθέτει επαρκή ισχύ φωτός του προβολέα, ιδιαίτερα στην πρώτη περίπτωση.
Ειδικά προβλήματα του προβολέα
Εάν ο προβολέας σας πάσχει από κάποιες συγκεκριμένες αδυναμίες, όπως κοντράστ και μαύρο που φέρνουν προς το... ψόφιο αρουρί, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δείτε βελτίωση επενδύοντας σε μια γκρι οθόνη υψηλού κοντράστ, αρκεί ο προβολέας να βγάζει αρκετό φως για να την οδηγήσει. Από την άλλη βέβαια, όταν ψωνίσατε τέτοιο προβολέα, τα ματάκια σας γιατί τα είχατε κλειστά;
Συμπέρασμα
Από τα παραπάνω ελπίζω ότι καταλάβατε κι εσείς ότι δεν υπάρχει «καλύτερη οθόνη». Υπάρχει καλύτερη οθόνη για συγκεκριμένη χρήση, με συγκεκριμένο προβολέα, σε συγκεκριμένο χώρο!
- Έλλειψη ενημέρωσης για τις ιδιαιτερότητες κάθε τύπου οθόνης
- Μη στάθμιση όλων των παραμέτρων που καθορίζουν τη σωστή επιλογή
- Αδυναμία δοκιμής πριν την αγορά (πράγμα που δε συμβαίνει με τους προβολείς)
Αναλογία διαστάσεων
Υπάρχουν βασικά τρεις αναλογίες πλάτους/ύψος: 4:3, 16:9 και 2,39:1. Δε θα προχωρήσω σε λεπτομέρειες, απλά θα πω ότι για μια σειρά από λόγους η επιλογή της 16:9 είναι ένας καλός συμβιβασμός, που επιτρέπει τη χρήση με όλα τα format με τις μικρότερες δυνατές παραχωρήσεις. Μην ξεχνάμε επίσης ότι η συντριπτική πλειοψηφία των προβολέων home-cinema σήμερα, έχει λόγο εικόνας 16:9. Εάν όμως κάποιος παρακολουθεί αποκλειστικά κάποιο άλλο format, η καλύτερη επιλογή είναι πιθανότατα να επιλέξει τον ίδιο λόγο και για την οθόνη του.
Σταθερή/αναδιπλούμενη
Υπάρχουν δύο τύποι οθονών. Αυτές που είναι σταθερά τεντωμένες πάνω στο πλαίσιό τους και αυτές που τυλίγονται -ηλεκτρικά ή χειροκίνητα- ώστε να μη φαίνονται όταν δε χρησιμοποιούνται. Εάν το δωμάτιο είναι εξειδικευμένο για σινεμά, οι σταθερές είναι προτιμητέες, αφού και φτηνότερες είναι και απαλλαγμένες από τις καταστροφικές για την εικόνα ζάρες, που εμφανίζουν οι τυλιγόμενες με τον καιρό.
Μέγεθος
Το μέγεθος είναι εν μέρει και θέμα προτίμησης. Υπάρχουν ωστόσο πρότυπα και κανόνες που καθορίζουν κάποιες προδιαγραφές. Εδώ μπορείτε να βρείτε έναν υπολογιστή που μπορεί να σας βοηθήσει στη σωστή επιλογή. Αν κινηθείτε μεταξύ των προτεινομένων από το SMPTE και την THX, είστε ασφαλείς.
Χρώμα
Υπάρχουν οι λευκές οθόνες και οι γκρι οθόνες. Ίσως γενικεύω, αλλά οι λευκές οθόνες είναι καταλληλότερες για εξειδικευμένο και κατάλληλα διαμορφωμένο (= μαύρο ή έστω θεόσκουρο) δωμάτιο σινεμά.
Οι γκρι μπορούν πραγματικά να κάνουν θαύματα στο να αντιμετωπίσουν ποσότητες περιβάλλοντος φωτισμού. Μπορούν επίσης να βελτιώσουν δραματικά την απόδοση σε συγκεκριμένους τομείς που μπορεί να υστερεί ένας προβολέας (πχ αίσθηση κοντράστ), αρκεί να πληρούνται και κάποιες άλλες προϋποθέσεις. Υπάρχουν διαφόρων ειδών γκρι οθόνες, με διαφοροποιήσεις σε επιμέρους τομείς απόδοσης. Πολύ καλά δείγματά τους είναι οι Stewart Firehawk και Greyhawk που έχουν παρουσιαστεί στο AVsite.
Κέρδος
Το κέρδος (gain) είναι μια παράμετρος που καθορίζει βασικά δύο πράγματα: την κατευθυντικότητα της δέσμης του φωτός που ανακλάται από την οθόνη και (ως εκ τούτου) τη φωτεινότητα της οθόνης. Και τα δύο αυξάνονται όσο αυξάνεται το κέρδος. Για τους σύγχρονους ψηφιακούς προβολείς, ωφέλιμα κέρδη θεωρούνται από 0,9 έως 1,3.
Ταίριασμα
Ένα βασικό λάθος που γίνεται εξαιρετικά συχνά, είναι ότι ο προβολέας και η οθόνη εξετάζονται αποσπασματικά, ενώ δε λαμβάνεται καθόλου υπόψη η τρίτη παράμετρος του home-cinema: το ίδιο το δωμάτιο. Λάθος τραγικό, αυτά τα τρία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα! Άρα μιλάμε για ταίριασμα των τριών στοιχείων και όχι για επιλογή ενός προβολέα και μιας οθόνης για να μπουν σε ένα δωμάτιο, για το οποίο δεν κάναμε καν τον κόπο να ρωτήσουμε! Πως ταιριάζουν λοιπόν; Ιδού οι βασικές παράμετροι:
Φωτεινότητα ρυθμισμένου προβολέα, σε lumens
Προσοχή, όχι lumens ονομαστικά, αυτά είναι για τους αδαείς. Προσπαθήστε να μάθετε τα lumens που βγάζει ο προβολέας σας μετά από calibration. Αν δεν έχετε ακόμα επιλέξει προβολέα, λάβετε οπωσδήποτε υπόψη σας αυτήν την παράμετρο για την επιλογή.
Πόσο φως χρειάζεται όμως; Και πάλι υπάρχουν αξιόπιστες προδιαγραφές (SMPTE) που ορίζουν ότι ενδεδειγμένη τιμή είναι τα 16-20 Footlamberts. Όπου Footlamberts = Κέρδος_Οθόνης * ANSI_Lumens_Προβολέα / Εμβαδόν_Οθόνης_Σε_Τετραγωνικά_Πόδια (1 τετραγωνικό πόδι = 0,09 τμ). Προσέξτε μόνο το…
Ζουμ του προβολέα
Αυτό επηρεάζει με δύο τρόπους:
α) Οι φακοί ζουμ έχουν μεταβλητό διάφραγμα. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τα φωτογραφικά, αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι στο άκρο του τηλεφακού βγάζουν λιγότερο φως απ’ ότι σε αυτό του ευρυγώνιου. Πόσο λιγότερο; Εξαρτάται από το εύρος του ζουμ. Ενδεικτικά, ένας τυπικός φτηνο-φακός προβολέα με ζουμ 2Χ, μπορεί να χάνει σχεδόν το μισό του φως! Λάβετε επίσης υπόψη ότι η φωτεινότητα της λάμπας πέφτει σημαντικά με τη χρήση, οπότε προσέχετε για να έχετε…
β) Υπάρχει ενδεχόμενο κάποιοι φακοί με μικρό ζουμ να μη μπορούν να βγάλουν την επιθυμητή διάσταση οθόνης σ’ ένα μικρό δωμάτιο. Εδώ μπορείτε να δείτε τις διαστάσεις που μπορεί να βγάλει ένας προβολέας για συγκεκριμένη απόσταση και συγκεκριμένο ζουμ.
Αλληλεπίδραση
Μιλήσαμε νωρίτερα για την κατευθυντικότητα των οθονών και το πώς εξαρτάται από το κέρδος (και όχι μόνο για να είμαστε απόλυτα ακριβείς). Πως επηρεάζει όμως η κατευθυντικότητα την εικόνα; Αλληλεπιδρώντας με παραμέτρους του προβολέα και του δωματίου, φυσικά:
Offset προβολέα
Τι είναι το offset; Είναι το ποσοστό του ύψους της οθόνης κατά το οποίο απέχει κατακόρυφα ο φακός από το άκρο της. Αν μπερδευτήκατε, μάλλον έχετε δίκιο. Θα πω λοιπόν ότι οι προβολείς με κάθετο lens-shift μπορούν να το μεταβάλλουν, οπότε μάλλον δεν υπάρχει πρόβλημα. Πρόβλημα μπορεί να υπάρχει σε αυτούς που δεν έχουν shift, αν η οθόνη είναι κατευθυντική και ειδικά αν δεν υπάρχει αρκετή…
Απόσταση από τον προβολέα ως την οθόνη (aka throw-distance)
Φανταστείτε ότι τα φωτόνια που εκπέμπει ο προβολέας παίζουν μπιλιάρδο με την οθόνη. Αν ο προβολέας είναι κοντά και ψηλά, η σπόντα θα πάει στο πάτωμα αντί στα μάτια των θεατών.
Γωνία θέασης
Ένα άλλο πρόβλημα στις κατευθυντικές οθόνες, είναι ότι το φως του προβολέα (που είναι απέναντί τους), συγκεντρώνεται και κατευθύνεται προς τη μεριά του. Αυτό τις κάνει πιο φωτεινές (πράγμα που είναι καλό), αλλά μόνο στο κέντρο του χώρου των θεατών. Σε θέσεις πέρα από τα άκρα της οθόνης, η φωτεινότητα φθίνει ραγδαία (πράγμα που είναι κακό).
Σε πολύ κοντινές αποστάσεις -ακόμα και ακριβώς απέναντι από την οθόνη- τα άκρα της φαίνονται σκοτεινότερα από το κέντρο, ένα φαινόμενο που ονομάζεται hot-spot. Μόνη θεραπεία και πάλι η απόσταση. Ενδεικτικά, οθόνες κέρδους έως 1,3 απαλλάσσονται πλήρως από το φαινόμενο σε απόσταση περίπου 2 * Πλάτος_Οθόνης. Νομίζετε ότι τυχαία οι κατεξοχήν home-cinema προβολείς DLP είναι long-throw;
Περιβάλλων φωτισμός & Ανακλαστικότητα χώρου
«Ουδέν κακόν αμιγές καλού» έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και κάτι ήξεραν: αυτό που ισχύει για την προβαλλόμενη εικόνα, ισχύει και για το φως που προέρχεται είτε από τρίτες πηγές φωτός είτε από δευτερογενή αντανάκλαση του φωτός του προβολέα στους τοίχους και τα αντικείμενα του δωματίου και από εκεί πίσω στην οθόνη. Παρότι πρόκειται για δυο κάπως διαφορετικά προβλήματα, υπάρχουν γκρι οθόνες υψηλού κοντράστ (όπως η Stewart Firehawk) που μπορούν να τ'αντιμετωπίσουν πολύ αποτελεσματικά. Αυτό όμως προϋποθέτει επαρκή ισχύ φωτός του προβολέα, ιδιαίτερα στην πρώτη περίπτωση.
Ειδικά προβλήματα του προβολέα
Εάν ο προβολέας σας πάσχει από κάποιες συγκεκριμένες αδυναμίες, όπως κοντράστ και μαύρο που φέρνουν προς το... ψόφιο αρουρί, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δείτε βελτίωση επενδύοντας σε μια γκρι οθόνη υψηλού κοντράστ, αρκεί ο προβολέας να βγάζει αρκετό φως για να την οδηγήσει. Από την άλλη βέβαια, όταν ψωνίσατε τέτοιο προβολέα, τα ματάκια σας γιατί τα είχατε κλειστά;
Συμπέρασμα
Από τα παραπάνω ελπίζω ότι καταλάβατε κι εσείς ότι δεν υπάρχει «καλύτερη οθόνη». Υπάρχει καλύτερη οθόνη για συγκεκριμένη χρήση, με συγκεκριμένο προβολέα, σε συγκεκριμένο χώρο!
), αλλά τη δουλειά του θα την κάνει σωστά.
