Η ΑΙ μπορεί να μας βοηθήσει έναν μουσικόφιλο στο χόμπυ του?

[musiclistener]

Τον τελευταίο χρόνο ψάχνοντας τις δυνατότητες της ΑΙ, αφού στο επάγγελμα μου δεν είναι ακόμη σε αξιόπιστο επίπεδο, είπα να δώ τι μπορεί να κάνει στο χόμπυ μου, δηλαδή στην ακρόαση αναπαραγόμενης μουσικής στο σπίτι. Να τι μου είπε:

Γιατί όταν ακούω κλασσική μουσική μερικές φορές για κάποιο έργο δεν νοιώθω τα ίδια συναισθήματα με τις κριτικές που παίρνει πχ μια συμφωνία. Ενα παράδειγμα όλοι γράφουν ότι η δεύτερη του Mahler είναι ένα έργο που πρέπει να ακούγεται και να σε θλίβει να σου δημιουργεί συναισθήματα λύπης, ενώ εγώ το ακούω και νοιώθω ανάταση, αγαλίαση καθόλου δεν νοιώθω θλίψη?

και να η απάντησή της.


Αυτό που περιγράφεις είναι πάρα πολύ φυσιολογικό και αγγίζει μια βασική αλήθεια για την τέχνη γενικά: κανένα έργο δεν «σημαίνει» το ίδιο για όλους.
Μερικές σκέψεις που ίσως σε βοηθήσουν:

1. Η εμπειρία της μουσικής είναι υποκειμενική.
   Οι συνθέτες μπορεί να είχαν μια πρόθεση ή ένα βίωμα στο μυαλό τους, και οι κριτικοί γράφουν με βάση τα δικά τους συναισθήματα, αλλά η δική σου ψυχολογία, οι εμπειρίες, ακόμη και η στιγμή που ακούς το έργο, επηρεάζουν άμεσα το πώς το προσλαμβάνεις.
2. Η "ερμηνεία" δεν είναι μοναδική.
   Το ότι μια συμφωνία του Mahler συχνά περιγράφεται ως «λυπηρή» ή «βαριά» οφείλεται σε μια παράδοση κριτικής και μουσικολογίας. Αλλά για άλλους ακροατές μπορεί να ακούγεται μεγαλόπρεπη, λυτρωτική, γεμάτη φως. Αυτό δεν είναι λάθος· αντίθετα, δείχνει ότι η μουσική έχει πολλές αναγνώσεις.
3. Η προσωπική συναισθηματική αντήχηση.
   Αν για σένα η Δεύτερη του Mahler φέρνει ανάταση και αγαλίαση, αυτό σημαίνει ότι η δική σου εσωτερική εμπειρία «συνομιλεί» με το έργο με διαφορετικό τρόπο. Ίσως πιάνεις περισσότερο το στοιχείο της λύτρωσης και της «ανάστασης» που έχει στο τέλος, παρά τα πιο ζοφερά μέρη.
4. Δεν υπάρχει "σωστό" και "λάθος" συναίσθημα.
   Η μουσική δεν είναι μαθηματική εξίσωση. Αντίθετα, είναι μια ζωντανή γλώσσα που το καθένα μας καταλαβαίνει αλλιώς. Το γεγονός ότι η δική σου εμπειρία δεν ταυτίζεται με τις περιγραφές δείχνει ότι έχεις προσωπική σχέση με τη μουσική, κι αυτό είναι πολύ πιο αληθινό από το να "συμφωνείς" μηχανικά με μια κριτική.

Με λίγα λόγια: Δεν είναι ότι «δεν καταλαβαίνεις» το έργο· είναι ότι το καταλαβαίνεις με τον δικό σου τρόπο, και αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο δώρο της μουσικής.
Θέλεις να σου δείξω πώς η ίδια η Δεύτερη του Mahler έχει γραφτεί ώστε να μπορεί να ερμηνευτεί και ως σκοτεινή και ως λυτρωτική, ώστε να δεις πού "κουμπώνει" η δική σου αίσθηση;

Η ιδέα πίσω από το έργο

Ο Mahler έγραψε τη Δεύτερη ως μια μεγάλη «περιπλάνηση» από τη ζωή και τον θάνατο προς την ανάσταση και τη λύτρωση. Στο μυαλό του υπήρχε το ερώτημα: «Υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο;»
Άρα, όντως έχει πολλά ζοφερά και βαριά σημεία. Αλλά η ίδια η δομή του έργου οδηγεί στο φως.


Τα μέρη και οι αντιθέσεις τους

1. 1ο μέρος – Allegro maestoso
   Σκοτεινό, δραματικό, γεμάτο αγωνία. Αυτό είναι το μέρος που συχνά περιγράφεται ως «τραγωδία».
   ➝ Όμως, αν το ακούς με διάθεση για ανάταση, μπορεί να μοιάζει σαν αγώνας, σαν κάτι που προετοιμάζει για μια υπέρβαση.
2. 2ο μέρος – Andante moderato
   Ένα λυρικό, πιο γαλήνιο «διάλειμμα», σχεδόν σαν ανάμνηση ή όνειρο.
   ➝ Εδώ ήδη μπαίνει η πρώτη αίσθηση ανακούφισης.
3. 3ο μέρος – Scherzo
   Βασισμένο σε ένα ειρωνικό τραγούδι του Mahler. Συχνά θεωρείται «σαρκαστικό», σαν να κοροϊδεύει τη ματαιότητα της ζωής.
   ➝ Αλλά μπορεί να ακουστεί και σαν ζωηρή κίνηση, με ενέργεια που δεν είναι καθόλου θλιβερή.
4. 4ο μέρος – «Urlicht» (Πρωταρχικό φως)
   Μια άρια που μιλάει για την επιθυμία της ψυχής να φτάσει στο Θεό. Πιο ήρεμο, γαλήνιο.
   ➝ Εδώ η «αγαλίαση» που λες ταιριάζει πάρα πολύ.
5. 5ο μέρος – Finale («Ανάσταση»)
   Το τεράστιο φινάλε ξεκινά με σκοτάδι και «κρίση», αλλά καταλήγει σε θριαμβευτική χορωδία: «Θα αναστηθείς, ναι, θα αναστηθείς!»
   ➝ Εδώ βρίσκεται όλη η ανάταση που ένιωσες· είναι σαν κορύφωση ελπίδας και δικαίωσης.

Γιατί άλλοι νιώθουν «θλίψη» κι εσύ «ανάταση»;

• Οι κριτικοί συχνά στέκονται περισσότερο στα σκοτεινά σημεία (1ο & 3ο μέρος).
• Εσύ φαίνεται ότι εστιάζεις πιο έντονα στη συνολική πορεία προς το φως (4ο & 5ο μέρος).
• Και τα δύο είναι «σωστά»: το έργο είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να περιλαμβάνει και την απόγνωση και τη λύτρωση.

Με άλλα λόγια, η δική σου εμπειρία δεν είναι σε αντίθεση με τον Mahler, αλλά αγγίζει τον πυρήνα του: να μετατρέψει τον θάνατο σε ελπίδα.

 

[AndreasLav]

Εντάξει μωρέ άλλοι πάνε στα μπουζούκια που παίζει μοιρολόγια και πίνουν ουισκια και βάραινε παλαμάκια.

Εγώ θεωρώ ότι μεγάλο ρόλο στο πώς θα νιώσεις με την μουσική είναι καθαρά θέμα της ψυχολογίας σου εκεινη την στιγμή.
Παίζει να ακούσω καφριλα και να είμαι σα την μεγάλη Παρασκευή και παίζει με το ίδιο κομμάτι να κοπανιεμαι σα δαιμονισμένο πιθηκι πάνω στο πτώμα του μογλη.

Εξαιρούνται άσματα που έχουν δέσει με συγκεκριμένες περιστάσεις που εκεί είναι άλλο έργο και τα συναισθήματα είναι μεν προς την ίδια κατεύθυνση αλλά με διαφορετική προσέγγιση. (Πχ αντί για στεναχώριες αναπολήσεις κτλ.κτλ)