Οδηγός για συνδέσεις midi

[stefanos604]

Δείτε πρώτα την αναλυτική περιγραφή στο άρθρο για βασικές γνώσεις Midi.

Εδώ αναλύω χρήσιμους όρους με φωτογραφίες και δείχνω τις διασυνδέσεις midi keyboard , synthesizer , sound module με computer και με audio ενισχυτή:

A. Εισαγωγή :​

MIDI = Musical Instrument Digital Interface = Ψηφιακή Διασύνδεση Μουσικών Οργάνων. Το MIDI είναι ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας που επιτρέπει σε ηλεκτρονικά μουσικά όργανα, υπολογιστές και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, ανεξαρτήτως κατασκευαστή, να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Το πρωτόκολλο MIDI δεν μεταδίδει ηχητικό σήμα, αλλά μηνύματα(data) που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με το τονικό ύψος , την ένταση μιας νότας ...

Πιο εκλαϊκευμένα:
Πατήστε στο πληκτρολόγιο του ένα πλήκτρο ... κρατήστε το για 3 δευτερόλεπτα ... και αφήστε το . Στο χρονικό αυτό διάστημα το MIDI δίνει στον υπολογιστή πληροφορίες όπως πχ:

• Πότε πατήθηκε το πλήκτρο ;
• Ποιο πλήκτρο πατήθηκε ;
• Πότε απελευθερώθηκε ;…….

Αυτά τα data στέλνονται μέσω ενός καλωδίου MIDI σε συσκευές sound modules και ελέγχουν τον ήχο που παράγουν ή καταγράφονται στο hardware τους ή στέλνονται σε Computer με καλώδιο MIDI ή (σήμερα κυρίως) με καλώδιο USB και ελέγχουν software που ονομάζεται sequencer , το οποίο χρησιμοποιείται για την επεξεργασία των data πού έλαβε αλλά και για την αναπαραγωγή των καταγραφέντων data σε μεταγενέστερο χρόνο.

Αυτά τα MIDI δεδομένα είναι παρόμοια με τις μουσικές παρτιτούρες που δεν ακούγονται, μέχρι να εκτελέσει κάποιος μουσικός τις νότες των σε ένα όργανο ή πιο απλά τα MIDI data είναι μια καταγραφή, το τι και το πώς θα παιχτεί ένα όργανο και όχι ο πραγματικός ήχος του οργάνου.(Fig.1)

B. Χρήσιμη ορολογία​

Στα Αγγλικά γιατί στα ελληνικά θα τη βρείτε και με διαφορετικές λέξεις και ίσως μπερδευτείτε. Εννοώ ότι δεν δίνω την κάποια ετυμολογική έννοια της λέξης αλλά την αναλύω περιφραστικά.

• Sequencer :
• Software που μπορεί να καταγράψει, να επεξεργαστεί, ή να αναπαράγει μουσική ανάλογα με τις πληροφορίες MIDI που λαμβάνει .
• Είναι λοιπόν πρόδηλο ότι τα MIDI sequencers ΔΕΝ ηχογραφούν μουσική . Απλά καταγράφουν τα MIDI δεδομένα για τη δημιουργία μουσικής. ( Fig. 2)

• DAW :
• Host Computer με κατάλληλη εφαρμογή software (sequencers ) για σύνθεση και παραγωγή μουσικής.
• Όλα τα Digital Audio Workstations ( DAWs ) είναι ειδικά σχεδιασμένα λογισμικά (software) για να λειτουργούν με το MIDI sequencer ως ένα αναπόσπαστο συστατικό . Δηλαδή τα DAWs πάντα έχουν sequencers . Το λέω γιατί συνήθως οι όροι χρησιμοποιούνται με την ίδια έννοια. Πχ DAW's ( Protools ) και sequencer (Cubase )

Με λίγα λόγια Workstation είναι το μηχάνημα που λειτουργεί αυτόνομα και στο οποίο μπορείς να γράψεις μουσική κυριολεκτικά χωρίς χρήση βοηθημάτων (πχ sound modules, εφφέ, εξωτερικά audio recorders) και να εξάγεις το τελικό αποτέλεσμα σε αρχεία Midi ή σε κάποιο από τα πολλά Audio formats (πχ wav , mp3..). ( Fig. 3)

• Sound modules:
• Είναι εξωτερικές μονάδες (ή ενσωματωμένες στο synthesizer) ήχου μικρών διαστάσεων, με ‘απεριόριστο’ αριθμό ήχων ποιότητας.
• Κάνοντας τα πράγματα πιο εκλαϊκευμένα μπορούμε να παρομοιάσουμε το midi controller με το ‘σφυράκι’ που χτυπά τις χορδές πιάνου και σαν sound module τις χορδές του πιάνου.
• Το κύριο χαρακτηριστικό των Sound modules είναι το zero-latency response που ακόμα και τα πιο γρήγορα computers δεν μπορούν να εξασφαλίσουν (γεγονός κρίσιμο για τους πληκτράδες) και τα οποία επέτρεψαν την αντικατάσταση των μουσικών οργάνων φυσικού μεγέθους, τους δε μουσικούς να συνδυάζουν τα όργανα αυτά για να επιτευχθεί ένα πληρέστερο ηχητικό αποτέλεσμα.
• Ένα τέτοιο εξωτερικό module είναι πχ το EMU Proformance 1+. Έχει 32 διαφορετικά δείγματα ήχων από Pianos και Hammond Organ. Απαιτεί όμως MIDI controler keyboard. ( Fig. 4)
• Ο αριθμός των εσωτερικών sound modules σ’ ένα synthesizer εξαρτάται από την μάρκα και το μοντέλο . Πχ ένα synthesizer Roland D - 5 διαθέτει 8 ανεξάρτητα sound modules συν ένα sound module για ρυθμούς . Αυτό μεταφράζεται σε ένα αριθμό των 9 καναλιών που θα μπορούσα να παιχθούν στο Roland D - 5 . Πολλά από τα νεότερα synthesizers έχουν 16 sound modules.
• Δυστυχώς τα περισσότερα synthesizers απευθύνονται σε ξένους και έτσι λείπουν ελληνικοί ρυθμοί.

Τότε :

• ή ψάχνεις να αγοράσεις ένα όργανο που να έχει από τη μάνα του ελληνικούς ρυθμούς, πχ ΕΔΩ :
• ή αν έχεις ήδη synthesizer μελετάς το εγχειρίδιο του να δεις τι και ποιές δυνατότητες έχει στο να προγραμματίσεις έναν ελληνικό ρυθμό (όπως εσύ τον θέλεις να ακούγεται )στο Format της εταιρείας του οργάνου (πχ σε Yamaha format).
• ή αν στο synthesizer σου δεν δίνεται η δυνατότητα να προγραμματίσεις ρυθμούς, μπορείς να τους προγραμματίσεις εξωτερικά από κάποιο PC software και κατόπιν να τον φορτώσεις στο synthesizer σου.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.....

 

[stefanos604]

Samplers
Το midi δεν ηχογραφείται σαν audio αλλά καταγράφεται σαν GM μηνύματα τα οποία κατευθύνουν το hardware του synthesizer ποιόν τύπο ήχου να αναπαράγουν (ποιο όργανο – από τα ‘’όργανα’’ με συγκεκριμένης ποιότητας ήχους που διαθέτει το αρμόνιο σου).

Αν πχ σ’ αρέσει ο ήχος trumpet του αρμονίου σου ,και θέλεις να είναι ακριβώς η ίδια ποιότητα ήχου trumpet και στο exported wav αρχείο δεν γίνεται με άλλον τρόπο παρά μόνον θα πρέπει να τον ηχογραφήσεις (να συνδέσεις δηλαδή την audio output του αρμονίου σου στο input της soundcard ή αν το αρμόνιο σου και η soundcard υποστηρίζουν digital audio (SPDIF), χρησιμοποίησε αυτά για να αποφύγεις απώλεια ποιότητας του audio)

Σήμερα στον κόσμο των DAW , δεν υπάρχει πλέον μεγάλη ανάγκη για τους GM ήχους πια. Οι χρήστες χρησιμοποιούν με ειδικά plug-ins (Samplers ΕΔΩ: ) πιάνο , μπάσο ….ή οποιονδήποτε άλλο ήχο ή ήχο από δικό σας όργανο (πχ ζουρνά) σπάνιο στα libraries.

Τώρα το πώς γίνεται (το ποια βήματα θα πρέπει να κάνεις) εξαρτάται από το hardware , το DAW και τα plug ins. Αυτό το Video θα σε βοηθήσει. ΕΔΩ :

Προσωπικά δεν διαθέτω Αρμόνιο ή midi controller και τα ανωτέρω είναι σημειώσεις από πειραματισμούς σε αντίστοιχα μηχανήματα φίλων μουσικών

• MIDI CHANNELS :

Ένα κανάλι ,μιλώντας πολύ γενικά, είναι μια οδός επικοινωνίας ή πρόσβασης . Ωστόσο , στον τομέα της ηλεκτρονικής μουσικής , ο όρος MIDI κανάλι έχει μια πολύ συγκεκριμένη έννοια και δεν αναφέρεται σε σύνδεση MIDI υλικού . Υπάρχουν 16 διαθέσιμα κανάλια MIDI , αριθμημένα από το 1 έως 16 . Κάθε κανάλι περιέχει ένα όργανο. Τα κανάλια midi λειτουργούν με πολύ παρόμοιο τρόπο με τα τηλεοπτικά κανάλια .

Σήμερα πχ , ανάλογα με την περιοχή ‘πιάνουμε’ περισσότερα από 10 TV κανάλια . Όλα αυτά τα κανάλια συλλέγονται από μια κεραία και φτάνουν στην τηλεόραση μας με το ίδιο καλώδιο. Το ποιο από αυτά θα παρακολουθήσετε εξαρτάται από το ποιο τηλεοπτικό κανάλι θα επιλέξετε στη συσκευή τηλεόρασης (Το ίδιο και με τα ραδιοφωνικά κανάλια). ( Fig. 5)

Tracks : Το MIDI έχει κανάλια αλλά Δεν έχει tracks. Το track είναι ένας χώρος για να ηχογραφήσετε μουσική . Δηλαδή το track είναι ένα κομμάτι ηχογραφημένης μουσικής. Τα Sequencers ( και άλλες συσκευές εγγραφής , όπως πχ τα μαγνητόφωνα ) έχουν tracks. Ένα sequencer φορτωμένο σε υπολογιστή μπορεί να έχει εκατοντάδες tracks . Πχ το υπ’ αριθμ’ 01 sequencer έχει 16 tracks .

Αν θέλετε να παιχθεί ένα track , θα πρέπει να του εκχωρηθεί ένα κανάλι MIDI . Μπορείτε να έχετε πολλά tracks για το ίδιο όργανο / channel, αλλά ΜΟΝΟ ένα όργανο ανά Channel σε μια στιγμή . ( Fig. 6)

MIDI controller keyboards:
Ένα πληκτρολόγιο είναι μία συσκευή με τα μαύρα και άσπρα πλήκτρα του πιάνου.
Σε αντίθεση με τα synth workstations, τα MIDI controller keyboards δεν παράγουν ήχο . Με το MIDI controller keyboard εννοείται ότι θα χρησιμοποιήσετε το sequencer του υπολογιστή σας με software όργανα, ή θα αγοράσετε MIDI sound modules για να παράγετε τους ήχους της μουσικής σας . Το controller απλά στέλνει μόνο δεδομένα MIDI που ερμηνεύονται , από τις συσκευές στις οποίες απευθύνονται, ως προς το πώς να παιχτούν οι ήχοι .. Αυτά τα Controllers λέγονται soundless keyboard controllers και θα τα βρείτε με 61, 73 και 88 πλήκτρα.

Μπορείτε να βρείτε συσκευές MIDI controller με κάτω από 100 ευρώ αλλά αν έχετε καλό λογισμικό , κανείς δεν θα καταλάβει αν φτιάξατε τα μουσικά κομμάτια σας μ’ αυτό ή μ’ ένα τεράστιο Korg Oasys .

Γιατί να αγοράσουμε keyboard controller αφού θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το πληκτρολόγιο του PC ; Απλά γιατί με το QWERTY keyboard και το mouse δεν είναι ευχάριστο το παίξιμο αλλά ούτε και εύκολο.

Τα MIDI πληκτρολόγια κατασκευάζονται σε διαφορετικά μεγέθη και με διαφορετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα . Τα βασικά μοντέλα απλά έχουν τα πλήκτρα. Διατίθεται και σε άλλα μεγέθη εκτός από το κανονικό με τις 88 νότες : τα μικρότερα είναι των 76 , 61 , 49 , 25 πλήκτρων.

Καλές μάρκες: Kawai VPC, Studiologic, Roland, Nektar, Yamaha, Arturia, M-Audio. ( Fig. 7)

Synth workstations ή Synth : Στην πραγματικότητα είναι ένας συνδυασμός MIDI controller keyboard και ενσωματωμένου sound module. Διαθέτουν Drum pads, ρυθμιστικά sliders , που βοηθούν στην μίξη , και άλλα ρυθμιστικά που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αλλάξετε τα εικονικά στοιχεία ελέγχου που εμφανίζονται στο μουσικό λογισμικό σας (sequencer).( Fig. 8).

Στις μέρες μας, δεν χρειάζεται καν να αγοράσετε οποιοδήποτε ειδικό hardware για να συνδέσετε μια συσκευής MIDI controller με το PC. H συντριπτική πλειοψηφία των midi keyboard controllers στην αγορά μπορεί να συνδεθεί με το PC μέσω USB. ( Fig. 9)

• Arrangers :

Ένα Arranger είναι σαν ένα συνθεσάιζερ με αυτόματο accompaniment (μερικές φορές ονομάζονται styles) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παίξει μαζί του.
Μπορείτε να προγραμματίσετε το style συνοδείας , συγχορδίες , ρυθμούς και μοτίβα

Μερικά έχουν ενσωματωμένα ηχεία. Υπάρχουν arranger keyboards πχ Roland G800/600(Fig. 10) και arranger modules όπως πχ Roland RA800 - ( Fig. 11)

Με απλά λόγια όλα τα arrangers ενσωματώνουν ένα synth. Υπάρχει αυτή η διαφορετική ορολογία γιατί απλά οι κατασκευαστές επικεντρώνονται στις λειτουργίες των προϊόντων τους και άλλοτε να υπάρχει περιορισμός από το panel ή από τον κοινό χρήστη στο τι μπορεί να κάνει και άλλοτε όχι.
Καλές , αξιόπιστες μάρκες: Dave Smith, Moog, Nord, Korg, Yamaha, Roland

• MIDI interface cards :

Οι υπολογιστές σπάνια έχουν ενσωματωμένες θύρες MIDI .
Για να γίνει MIDI συνδεσιμότητα πρέπει να προστεθεί σε έναν υπολογιστή ένα MIDI interface, είτε εσωτερικά σαν κάρτα( Fig. 16), είτε εξωτερικά ( Fig. 13)είτε εξωτερικά ( Fig. 17)με USB ή FireWire και που να έχει MIDI ports για συνδέσεις με άλλες Midi συσκευές.
Πολλές παλιές κάρτες ήχου που έχουν την Joystick port προσφέρουν άμεση συνδεσιμότητα MIDI μέσω όμως ειδικού καλωδίου με στρογγυλές υποδοχές των 5 – pins. ( Fig. 12)

• MIDI ports :

Όλα τα MIDI controller keyboards αλλά και σήμερα σχεδόν όλα τα synthesizers έχουν MIDI ports ώστε να μπορούν να ελεγχθούν άλλες συσκευές από το synthesizer ή από άλλες συσκευές MIDI να ελεγχθεί το synthesizer . ( Fig. 14)

Μια MIDI port είναι στρογγυλή υποδοχή των DIN 5 ακίδων (pins) . Συνήθως κάθε συσκευή MIDI θα διαθέτει ένα " In" και ένα " OUT" στο πίσω μέρος της και πολλές και μια υποδοχή thru . Σ’ αυτές μπορείτε να συνδέσετε MIDI συσκευές , πληκτρολόγια , γεννήτριες ήχου…. Το 5 -pins MIDI είναι standard και μπορείται να φτιάξετε μεγάλες ‘’αλυσίδες’’ synths και controllers ενώ το USB MIDI λειτουργεί μόνο μεταξύ ενός υπολογιστή και μιας συσκευής MIDI

• To MicroKorg model είναι 15-ετίας, Έχει: MIDI In, MIDI Out & MIDI Thru αλλά δεν έχει USB. Για να χρησιμοποιηθεί με computer απαιτείται MIDI Interface. Έτσι, θα πρέπει να αγοράσετε ένα interface MIDI σε USB .
• To MicroKorgXL model έχει και USB και MIDI In & Out ports

• midi cable:

Τέτοιο καλώδιο φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία. ( Fig. 15)

• ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...

 

[stefanos604]

• MIDI IN της Sound card του PC

Ένα καλώδιο MIDI μπορεί να μεταφέρει ταυτόχρονα δεδομένα για 16 κανάλια .
Εάν συνδέσετε έναν εξωτερικό controller στο MIDI IN της soundcard, δεν θα μπορέσει να ενεργοποιήσει αυτόματα την ενσωματωμένη sound module της soundcard . Για να ρυθμίσετε σωστά τις συνδέσεις , θα πρέπει να μάθετε πώς να χρησιμοποιείτε τις λειτουργίες MIDI edit functions. Ειδικά το πώς να ρυθμίσετε το " local on/ off ‘’ , δηλαδή να αποσυνδέετε το πληκτρολόγιο από τα εσωτερικά sound modules του synthesizer. Η προεπιλεγμένη λειτουργία είναι συνήθως "local on".
Σίγουρα θα γινόταν και με φυσικό διακόπτη στην soundcard (μέχρι στιγμής δεν ξέρω κάποια τέτοια κάρτα). ( Fig. 16)

MIDI Interface :

Όταν το Keyboard Controller έχει: MIDI In, MIDI Out & MIDI Thru και θέλουμε να το συνδέσουμε με Computer αλλά με σύνδεση USB. Τότε απαιτείται MIDI Interface. ( Fig. 17)

C. Δύο ή τρία synths στο ίδιο stand :​

Πώς θα συνδέσετε τα synths μεταξύ τους και που θα συνδέσετε τις stereo audio υποδοχές από 2 ,3 ή 4 synths;

Δείτε αναλυτικό Video εδώ:

D. Δική μου άποψη (υποκειμενική):​

• Σήμερα ένας συνδυασμός υλικού και λογισμικού είναι αυτό που συνήθως καταλήγουν οι πληκτράδες . Ο λόγος είναι οι εξευτελιστικά χαμηλές τιμές πώλησης των software από ότι των hardware και δεν υπάρχει κανένας περιορισμός, όπως συμβαίνει με τη ROM,για το τι μπορούν να σας προσφέρουν .
• Αν ήδη διαθέτετε ένα synth που είναι επεκτάσιμο , θα έχετε εξοπλισμό για πολλά επόμενα χρόνια. Αν έχετε ήδη ένα φορητό υπολογιστή , προμηθευτείτε ένα software όπως πχ το Reason, ένα midi controller πχ Anxiom 25 , και μια external soundcard πχ Creative και θα έχετε περίπου το ίδιο set up με ακριβά set ups.
• Αγοράστε ένα τέτοιο interface με καλώδιο USB - midi ( Fig. 17) , κατεβάστε μερικά δωρεάν VSTS και έχετε όλα όσα χρειάζεστε για να δημιουργήσετε ενδιαφέροντα περίτεχνα μουσικά κομμάτια.

E. Διαγράμματα Διασύνδεσης​

Πιστεύω ότι έχω συμπεριλάβει ΟΛΕΣ ( τις δυνατές περιπτώσεις μεταξύ μιας συσκευής MIDI , ενός υπολογιστή και ενός συστήματος audio amp.

midi connection A

midi connection B

Οι συνδέσεις που δείχνονται στις παραπάνω φωτογραφίες αφορούν και την πτυχή Midi και audio (ΑΝΑΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ).

• Αν το synthesizer δεν έχει εσωτερικό ηχείο , θα πρέπει να συνδέσετε την έξοδο ήχου του (audio output ) σε ένα σύστημα ενίσχυσης με ηχεία (όπως πχ ένα σύστημα Hi – Fi) .
• Αν θέλετε την έξοδο ήχου του (audio output) να τη συνδέσετε στην κάρτα ήχου του PC σας, η έξοδος ήχου του PC πρέπει να συνδέεται είτε με εξωτερικά ενεργά ηχεία ή με το Hi - Fi σας .

F. Αναλογικές Διασυνδέσεις :

G. Περίληψη :​

1. Ένα synthesizer είναι μια συσκευή που παράγει ήχο.
2. Ένα πληκτρολόγιο (MIDI keyboard ) είναι μία συσκευή με μαύρα και άσπρα πλήκτρα του πιάνου .
3. Μερικά synthesizers παράγονται με πληκτρολόγιο , άλλα χωρίς πληκτρολόγιο. Ορισμένα πληκτρολόγια παράγονται με synthesizer και άλλα χωρίς synthesizer . Συσκευή που έχει και πληκτρολόγιο και synthesizer καλείται είτε synthesizer ή keyboard ανάλογα με το τι έμφαση θέλει να δώσει ο κατασκευαστής στο προϊόν του.
4. Εάν αγοράσετε πληκτρολόγιο χωρίς sound module , που συνήθως ονομάζεται πληκτρολόγιο MIDI (MIDI keyboard), δεν θα παράγεται ήχος , εκτός και αν το συνδέσετε σε μια μονάδα ήχου (sound ή synthesizer module).
5. Αν έχετε αγοράσει ένα συνθεσάιζερ χωρίς πληκτρολόγιο , που συνήθως ονομάζεται μονάδα ήχου (sound module), δεν θα παράγεται ήχος , εκτός και αν το συνδέσετε σε ένα MIDI keyboard ( όπου μπορείτε να παίξετε ).
6. Η διαφορά μεταξύ ενός πληκτρολογίου με συνθεσάιζερ και ένα χωρίς είναι η τιμή . Φθηνότερη εναλλακτική λύση σημαίνει ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μόνο το πληκτρολόγιο όταν είναι συνδεδεμένο στο computer σας και ο ήχος που θα ακούτε θα προέρχεται από το computer σας .
7. Αν θέλετε ένα αυτόνομο προϊόν θα πρέπει ,πριν αγοράσετε, να σκεφτείτε:
8. αν θέλετε να έχει ενσωματωμένα ηχεία ,
9. αν θα το συνδέετε στο στερεοφωνικό σας ή σε αυτοενισχυόμενη κονσόλα, ή σε σύστημα ΡΑ .
10. το τι είδους ήχους θέλετε . Απλά μόνο πιάνο; Μήπως πάνω και από 300 διαφορετικά όργανα ;
11. αν θέλετε μόνο προ - ηχογραφημένους ήχους
12. αν θέλετε να έχετε τη δυνατότητα να δημιουργήσετε τους δικού σας ρυθμούς (πχ ελληνικούς ρυθμούς τους οποίους στερούνται πολλά synths με προ - ηχογραφημένους ήχους);

Δείτε εδώ ενδιαφέροντα Τεχνικά άρθρα που ενδιαφέρουν και μουσικούς

Σκιαθίτης Στέφανος
Ηλεκτρονικός (συνταξιούχος) – Μηχανικός Μικροκυμάτων​

 

[lancelotos]

Μπράβο,πολύ ωραία ανάλυση.

 

[stefanos604]

Μπράβο,πολύ ωραία ανάλυση.

Δείτε θεωρητική ανάλυση για τα midi στο άρθρο:
Βασικές Γνώσεις midi