Τι Απέγινε η Ελι - Darbareye Elly (2009)

[Cine Gear]

[IMGl]http://img404.imageshack.us/img404/8195/darbareyeelly1.jpg[/IMGl]
Ελληνική κινηματογραφικη πρεμιερα 12/11/2009

Η κριτικη Του Δημήτρη Δανίκα

«Τι απέγινε η Έλι»

Γνωριμία σε μια εκδρομή Δράμα και θρίλερ μαζί Μάθημα σεναρίου, σκηνοθεσίας και υποκριτικής

ΒΑΘΜΟΙ = 9 (σχεδόν αριστούργημα)

Όποιος πιστεύει πως μία ακόμα μίζερη, γραφική, ακαταλαβίστικη, από το Ιράν, ταινία θα δει, πλανάται πλάνην σκληράν. Αντέστε να δείτε επειγόντως «Darbareye Εlly» (Τι απέγινε η Έλι). Θα μπορούσε οπουδήποτε στον δυτικό κόσμο το ίδιο πράγμα να συμβεί. Μάθημα σεναρίου. Μάθημα υποκριτικής. Μάθημα παραγωγής. Μάθημα σκηνοθεσίας. Υπόδειγμα τέχνης κινηματογραφικής!

Αρχίζει σαν χαρούμενη, ανέμελη εκδρομή. Τελειώνει με εσωτερικό στριπτίζ. Αρχίζει σαν κομεντί, συνεχίζει πορευόμενο με θρίλερ, τελειώνει σαν δράμα κοινωνίας και ανθρώπινης υποκρισίας. Συμβάσεις οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εκεί. Φιλία, έρωτας, συνοικέσιο, ψέμα, προδοσία. Με οκτώ νοματαίους, από τέσσερις του κάθε φύλου. Για ένα τριήμερο σε μια εγκαταλελειμμένη- όπως το Ιράν- παραθαλάσσια οικία που μέσα στην εξέλιξη αυτής της αναπάντεχης μικρής τραγωδίας, μεταμορφώνεται σε φυλακή!

Η δραματουργία, εξωτερικά, παρακολουθεί και καταγράφει τα δρώμενα χωρίς να εκβιάζει συμπεράσματα, ηθικοπλαστικά μηνύματα και κοινωνικά διδάγματα. Αυτή η υπέρτατη Αρχή μιας κινηματογραφίας ηθικής. Η ανεμπόδιστη ροή των γεγονότων. Μέσα από εκεί θα προκύψουν οι «αναστεναγμοί». Έτσι μια Παρασκευή τέσσερα ζευγάρια μαζί με τα κουτσούβελά τους καταλήγουν σ΄ ένα ακατοίκητο σπίτι δίπλα στη θάλασσα την ερημική. Όλοι παντρεμένοι. Εκτός από δύο διαθέσιμους και μεταξύ τους άγνωστους. Ο άντρας φίλος της παρέας. Το κορίτσι- η Έλι - είναι νεοφερμένη. Έτσι το weekend αυτών των μικρομεσαίων αστών, έχει και έναν δεύτερο, υπόγειο, προορισμό. Να γνωριστούν, μπας και τα φτιάξουν ο φίλος με την «άγνωστη» Έλι. Πρόθεση ανιδιοτελής και θετική. Συμβαίνει!

Μόλις η παρέα τακτοποιηθεί, αρχίζουν να εμφανίζονται μερικά απρόβλεπτα περιστατικά. Ας πούμε, η Έλι θέλει να φύγει αλλά η φίλη της σχεδόν δεν της το επιτρέπει. Όλα με τις καλύτερες προθέσεις. Να τα φτιάξει το κορίτσι με τον φίλο που μένει στη Γερμανία. Έτσι σε μια στιγμή που τα μικρά παίζουν στην παραλία, η Έλι εξαφανίζεται από τη σκηνή. Έτσι, ένα από τα παιδιά παραλίγο να πνιγεί. Έτσι ο παραλίγο πνιγμός και η εξαφάνισή της ξένης προκαλεί απίστευτη, δικαιολογημένη ταραχή. Γιατί κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν η Έλι δραπέτευσε από την παρέα τη φιλική ή πνίγηκε στην προσπάθειά της να σώσει το παιδί. Έτσι στη συνέχεια αποκαλύπτεται πως η φιλοξενούμενη δεν ήταν τόσο διαθέσιμη για μια καινούργια σχέση. Κι έτσι οι φίλοι αναγκάζονται να τηλεφωνήσουν στον αρραβωνιαστικό της. Κι έτσι εκείνος εμφανίζεται σαν αδελφός της. Κι έτσι κουβάρι κάθε σχέση.

Η Σεπιντέ έλεγε ψέματα γιατί ήξερε πως η Έλι είχε μια κάποια σχέση. Ψέματα και ο φερόμενος ως αδελφός που στην πραγματικότητα είναι κάποιος αρραβωνιαστικός. Ίσως ψέματα κι αυτό γιατί η εξαφανισμένη Έλι δεν ήθελε αυτήν τη σχέση. Ψεύτικη και υποκριτική η σύμβαση του γάμου. Μικρά ψέματα παντού. Οι πάντες συμβαλλόμενοι με κοινωνικές, επιδερμικές συμβάσεις χωρίς ίχνος αυθεντικής σχέσης. Η εκδρομή του μικροαστισμού στην υποκρισία του καιρού. Μοναδική εξαίρεση η Έλι. Η εξαίρεση εξαφανισμένη. Ίσως πνιγμένη. Οπωσδήποτε για πάντα χαμένη. Το μικρομεσαίο στρώμα του μουσουλμανικού Ιράν πορεύεται όπως ακριβώς κάθε αντίστοιχο, ανθρώπινο μόριο του χριστιανικού, δυτικού κόσμου. Έξω κούκλα. Μέσα πανούκλα!

Ο Ασγκάρ Φαραντί επιδίδεται σε ένα αόρατο ρεσιτάλ κινηματογραφικής αισθητικής. Με εφαλτήριο την ακαδημαϊκή παράδοση και εκτοξευτήρα την πρωτοπορία. Παρέα με τον Μικελάντζελο Αντονιόνι της «Περιπέτειας» και τον Ρόμπερτ Όλτμαν. Όλοι και όλα παίζουν σ΄ αυτό το διαμάντι το κινηματογραφικό. Το καστ υποδειγματικό. Καταφέρνει ο αθεόφοβος να μεταμορφώσει τη μουσουλμανική μαντίλα σε αισθησιακή καλύπτρα και την άλλη στιγμή σε απαραίτητο, ενδυματολογικό εξάρτημα αρχαίας τραγωδίας. Και κοντά σε όλα αυτά η απίστευτη εσωτερική ρυθμολογία. Το ίδιο τέμπο να κλιμακώνεται αργά, υπόγεια, συστηματικά. Εσωτερικά το ηφαίστειο να εκραγεί. Εξωτερικά μια ιστορία καθημερινή. Η τέλεια σύνθεση. Μοναδική. Μαζί με τη «Λευκή κορδέλα» η δεύτερη καλύτερη επιλογή!

tanea.gr

 

[Cine Gear]

Απάντηση: Τι Απέγινε η Ελι - Darbareye Elly (2009)

Ανάμεσα στις πιο συναρπαστικές κινηματογραφικές εμπειρίες των τελευταίων χρόνων ήταν ταινίες που βασίστηκαν στο σινεμά των μεγάλων Ευρωπαίων δημιουργών και το ξανάφεραν στο προσκήνιο ανανεωμένο. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ήταν η ρώσικη «Επιστροφή» και οι περυσινοί «3 πίθηκοι» του Τούρκου Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν. Σε αυτά μπορείτε να προσθέσετε και το πρόσφατο ιρανικό φιλμ «Τι απέγινε η Ελι», όπου μια παρέα μεσοαστών ζουν μια περιπέτεια εφάμιλλη ίσως με εκείνη που έζησαν οι ήρωες της «Περιπέτειας» του Αντονιόνι.

Το «Τι απέγινε η Ελι» αρχίζει σαν μια ανάλαφρη περιπέτεια. Ο Αχμάντ, ένας Ιρανός που ζει στην Ευρώπη, επιστρέφει στην Τεχεράνη μετά το διαζύγιό του με μια Γερμανίδα. Οι παλιοί φίλοι και συμφοιτητές του τον υποδέχονται ζεστά και οργανώνουν μια τριήμερη εκδρομή στην Κασπία για να θυμηθούν τα παλιά. Η σύζυγος του ενός έχει προσκαλέσει στην εκδρομή και μιαν άγνωστη: μια νεαρή δασκάλα των παιδιών της, την Ελι, για να την συστήσει στον μελαγχολικό φίλο τους που φέρει βαριά τον χωρισμό του.

Η συντροφιά φτάνει σε ένα τουριστικό θέρετρο και αναζητεί μια λύση ανάγκης γιατί όλα τα μπανγκαλόους είναι πλήρη. Τελικά καταλήγει σε ένα παλιό, σχεδόν εγκαταλελειμμένο σπίτι δίπλα στη θάλασσα, όπου οι παλιόφιλοι, που τώρα έχουν γυναίκες και παιδιά, οργανώνουν τη ζωή τους σαν σε κοινόβιο.

Η εξαφάνιση

Την επομένη, το χαρούμενο σκηνικό αλλάζει. Η αινιγματική Ελι, για την οποία κανείς δεν γνωρίζει ότι είναι αρραβωνιασμένη και απελπισμένη μπροστά στον επικείμενο γάμο της, εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Αίφνης, η ταινία μετατρέπεται σε ένα δράμα με επίκεντρο τη γυναίκα και πλαίσιο τον θεσμό της οικογένειας στο σημερινό Ιράν.

Η εξαφάνιση της Ελι κινεί τον μηχανισμό ενός θρίλερ, καθώς όλοι ψάχνουν πυρετωδώς να βρουν το πτώμα της στη θάλασσα. Παράλληλα, η αποκάλυψη του μυστικού της (ότι ήταν αρραβωνιασμένη) προκαλεί τριβές και συγκρούσεις ανάμεσα στα ζευγάρια της παρέας. Φαίνεται σε όλους αδιανόητο το γεγονός ότι «συνωμότησαν» για να προξενέψουν μια λογοδοσμένη στον διαζευγμένο φίλο τους.

Η σκηνοθεσία του Αγκχάρτ Φαρχαντί κλιμακώνει αριστοτεχνικά τη μετάβαση από μια ντοκιμαντερίστικη ηθογραφία (όπου οι οικογένειες συναποτελούν έναν μικρόκοσμο, φαινομενικά ευτυχισμένο) σε ένα υπόκωφο δράμα, αποκαλυπτικό για τη μοναξιά και την αποξένωση. Ο Φαρχαντί ξεκινάει από το κέλυφος της παραδοσιακής ιρανικής οικογένειας (η αρραγής και ανθρώπινη εικόνα της) και κατόπιν ψηλαφάει τη δομή της που είναι ασφυκτική για τη γυναίκα, αλλά και για τον άντρα, ο οποίος για πρώτη φορά γίνεται πρωταγωνιστής σε ένα σύγχρονο δράμα γύρω από αλλοτριωμένες σχέσεις.

Το βλέμμα του στρέφεται στα μεσαία και ανώτερα στρώματα της ιρανικής κοινωνίας, παρακολουθώντας μια γυναίκα που βιώνει κρίση ταυτότητας. Η Ελι, της οποίας το υποκοριστικό ηχεί ξενικά και παραπέμπει σε πολλά ιρανικά γυναικεία ονόματα, είναι σαν ένας άγνωστος Χ. Τόσο για το αστυνομικού τύπου μυστήριο της εξαφάνισής της που έχει να επιλύσει η παρέα των φίλων, όσο και για το νέου τύπου οικογενειακό δράμα που αποκαλύπτεται με την εμφάνιση του αρραβωνιστικού της.

http://trans.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_qsite1_1_12/11/2009_307384