Υπατία, η γυναίκα - σύμβολο της ισότητας που λάτρεψε την επιστήμη

[spylab]

......Ο θάνατος της Υπατίας σηματοδοτεί, σύμφωνα με την Καθλίν Γουάιντερ, καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν, το τέλος της κλασικής αρχαιότητας, ενώ για αιώνες οι επιστήμες σχεδόν θα σταματήσουν να εξελίσσονται, με την Ευρώπη να εισέρχεται στον σκοτεινό Μεσαίωνα..

η Υπατία εξυμνείται ως πρόδρομος του Διαφωτισμού, ενώ ο σύγχρονός της επιγραμματοποιός Παλλαδάς θα γράψει γι΄αυτήν στον «Ύμνο εις την Υπατίαν»:
«Στην Υπατία, που στην λάμψη σου, στα λόγια σου κλίνω γόνυ και υψώνω το βλέμμα μου προς τον έναστρο ουρανό του πνεύματός σου. Γιατί προς τον ουρανό τοξεύει η πράξη σου, προς τον ουρανό οδηγεί των λόγων σου η ομορφιά, θεϊκή Υπατία. Ω συ των πνευματικών επιστημών υπέρλαμπρο αστέρι».

 

[alexcool]

Σαν σήμερα το 415 πέθανε η αστρονόμος φιλόσοφος και μαθηματικός Υπατία από τα χέρια των χριστιανων

 

[Παναγιώτης Μελάς]

Να ρωτήσω κάτι;

Μολονότι το νήμα αξίζει της προσοχής μας και σαφώς και του σχολιασμού μας - έβαλα και το προσωπικό μου like, άλλωστε - γράφτηκε με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας (8 του Μάρτη), ή για απλά για να τιμηθεί η μνήμη της Υπατίας;

 

[costas EAR]

"Όλοι οι άνθρωποι την σεβόταν και την θαύμαζαν για την απλή ταπεινοφροσύνη του μυαλού της. Ωστόσο, πολλοί με πείσμα την ζήλευαν και επειδή συχνά συναντούσε και είχε μεγάλη οικειότητα με τον Ορέστη, ο λαός την κατηγόρησε ότι αυτή ήταν η αιτία που ο Επίσκοπος και ο Ορέστης δεν γίνονταν φίλοι. Με λίγα λόγια, ορισμένοι πεισματάρηδες και απερίσκεπτοι κοκορόμυαλοι με υποκινητή και αρχηγό τους τον Πέτρο, έναν οπαδό αυτής της Εκκλησίας, παρακολουθούσαν αυτή τη γυναίκα να επιστρέφει σπίτι της γυρνώντας από κάπου. Την κατέβασαν με τη βία από την άμαξά της, την μετέφεραν στην Εκκλησία που ονομαζόταν Caesarium, την γύμνωσαν εντελώς, της έσκισαν το δέρμα και έκοψαν τις σάρκες του σώματός της με κοφτερά κοχύλια μέχρι που ξεψύχησε, διαμέλισαν το σώμα της, έφεραν τα μέλη της σε ένα μέρος που ονομαζόταν Κίναρον και τα έκαψαν." «αποδύσαντες τε την εσθήτα οστράκοις ανειλον και ψεδηλόν διασπάσαντες επί του καλούμενου Κυναρίωνα τα μέλη σύραντες πυρί κατηνάλωσαν»

Σωκράτης ο Σχολαστικός.



Το μαρτυρικό τέλος της Υπατίας

Τον Οκτώβριο του 412, στο πατριαρχείο Αλεξανδρείας εκλέγεται ο Κύριλλος. Γρήγορα διαπίστωσε ο νέος επίσκοπος ότι την πολιτική και κοινωνική ζωή της Αλεξάνδρειας την επηρέαζε μια γυναίκα προικισμένη με δυνατή προσωπικότητα και σοφία η οποία μαγνήτιζε το περιβάλλον της και τους ανθρώπους γύρω της.
Στον αντίποδά της ο Κύριλλος, ήταν αντιπαθής και ανεπιθύμητος από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την αρχιεπισκοπή. Οι πηγές τον περιγράφουν σαν βίαιο και αρχομανή που επεδίωξε την απόκτηση της εξουσίας με τον πιο αδιάλλακτο τρόπο από τον προκάτοχο και θείο του, προκαλώντας δυσφορία και διαφωνίες στις εκκλησιαστικές ομάδες.
Η προπαγάνδα του Κύριλλου άρχισε να παρουσιάζει την Υπατία στις μάζες ως μάγισσα που ασκούσε μαύρη μαγεία γιατί τα μαθηματικά ταυτιζόταν στον χριστιανικό κόσμο με την μαγεία – γι’ αυτό αργότερα τα έργα των μαθηματικών παραδίδονταν στην πυρά σύμφωνα με την νομοθεσία του Ανατολικού ρωμαϊκού Κράτους και οι διδάσκοντες την μαθηματική επιστήμη εξορίζονταν.
Τον Μάϊο του 415, ένας φανατισμένος όχλος με επικεφαλής οργισμένους καλόγερους που οδηγούσε κάποιος Πέτρος ο Αναγνώστης, συνέλαβε την Υπατία την ώρα που δίδασκε. Την έσυραν στην εκκλησία Καισάριον όπου έσκισαν τα φορέματά της και την κατακρεούργησαν με φρικτό τρόπο: με όστρακα (θραύσματα) αγγείων («οστράκοις ανείλον»). Αδυνατώντας να συγκρατήσουν το μένος τους παρά το φοβερό λιντσάρισμα, έσυραν το νεκρό κορμί της και το έκαψαν σε μια τοποθεσία με το όνομα Κίναρον.
Κατά τον Ησύχιο, διαμέλισαν το σώμα της και διασκόρπισαν τα μέλη του στην πόλη.
Η φρικτή περιγραφή του θανάτου της διασώθηκε από τον Ιωάννη Νικίου, τον Σωκράτη τον Σχολαστικό, τον Ιωάννη Μαλλάλα , τον Ησύχιο και λίγους τολμηρούς λογογράφους.
Ο Δαμάσκιος αναφέρει ότι είναι πεπεισμένος πως ο Κύριλλος σχεδίασε την δολοφονία της Υπατίας και την πραγματοποίησε με την βοήθεια των ανθρώπων του.
Για τον Σωκράτη τον Σχολαστικό, ο φθόνος της εκκλησιαστικής άρχουσας τάξης για την επιτυχία και το γόητρο της Υπατίας, ήταν ο αποφασιστικός παράγων της δολοφονίας της (Maria Dzielska σ. 183)
Ο Κύριλλος στερέωσε στη συνέχεια την θέση του στην Αλεξάνδρεια, κι έτσι το έγκλημα αποσιωπήθηκε επιμελώς από τις εξουσίες για να καλυφθεί η ντροπή και η ευθύνη του χριστιανικού φανατισμού.
Η Υπατία, η Αλεξανδρινή φιλόσοφος και μαθηματικός, η ευγενέστερη μορφή της ελληνικής παιδείας, έγινε μάρτυρας της ελληνικής σκέψεως και των ελληνικών γραμμάτων με τον φρικτότερο τρόπο που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς.
Οι φανατισμένοι καλόγεροι και το αφιονισμένο πλήθος συνέχισαν να λυμαίνονται την ευρύτερη περιοχή της Αλεξάνδρειας, τρομοκρατώντας κάθε έναν που συνέχιζε να σκέφτεται ελληνικά.
Ο Κύριλλος, ηθικός αυτουργός της δολοφονίας, επιβραβεύθηκε για το ανοσιούργημα που διέπραξε με το να ανακηρυχθεί άγιος. Επιβραβεύθηκε μάλιστα διπλά αφού η μνήμη του γιορτάζεται από την εκκλησία δύο φορές τον χρόνο: στις 18 Ιανουαρίου και στις 9 Ιουνίου!



Αμετανόητη η Εκκλησία για τη δολοφονία της Υπατίας

..στην βυζαντινορθόδοξη κουλτούρα ο δολοφόνος και ο βασανιστής του αιρετικού ή του παγανιστή ήταν αξιέπαινος. Σήμερα η Εκκλησία παριστάνει πως δεν ξέρει πως δεκάδες άγιοί της (Κύριλλος Αλεξανδρείας, Κωνσταντίνος, Ελένη, Θεοδόσιος, Ιουστινιανός, Θεοδώρα Α΄, Θεοδώρα Β΄, Όλγα, Ειρήνη η Αθηναία, Βλαδίμηρος, Πορφύριος Γάζας, Νικόλαος, τσάρος Νικόλαος, τσαρίνα Αλεξάνδρα, Βόρις, Νίκων, Πουλχερία, κλπ κλπ) ήταν κοινοί χασάπηδες, φονιάδες, βάνδαλοι και βασανιστές. Οι καθολικές πηγές που υπερασπίζονται κι αυτές τον κοινό με τους ορθόδοξους άγιό τους Κύριλλο στην προσπάθειά τους να μειώσουν την αξία της μαρτυρίας του Νικηφόρου τον λένε κουτοπόνηρα «σχισματικό», αφήνοντας να εννοηθεί πως ανήκε σε κάποια περίεργη σέχτα. Ήταν όμως όχι τυχαίος σχισματικός, αλλά Ορθόδοξος και είχε κάθε λόγο να τιμά έναν Άγιο της Ορθοδοξίας όπως ο Κύριλλος. Με τον ίδιο τρόπο απαξιώνουν τους προτεστάντες ιστορικούς, τον Βολταίρο κλπ Άθεοι, αιρετικοί, άρα αναξιόπιστοι «δεν δικαιούνται δια να ομιλούν». Έτσι βέβαια δεν ανατρέπεται η επιστημονική αξία κανενός. Μαζί με τον Νικηφόρο, άλλος ένας ορθόδοξος, πολύ πιο κοντά από αυτόν στον θάνατο της Υπατίας (415) ο χρονογράφος Ιωάννης Μαλάλας (6ος αι.) που έγραψε Ιστορία μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού βασισμένη σε χαμένα σήμερα συγγράμματα, λέει: «κατ’ εκείνον δε τον καιρόν παρρησίαν λαβόντες υπό του επισκόπου οι Αλεξανδρείς έκαυσαν φρυγάνοις αυθεντήσαντες Υπατίαν την περιβόητον φιλόσοφον» (ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ -Λόγος Δ΄, 359.8). Ο πιστός Μαλάλας που δείχνει τον αίτιο, όχι μόνο δεν κατακρίνει το έγκλημα, αλλά βρίζει και το θύμα και βέβαια δεν έχει πρόβλημα να αναφέρει τον ηθικό αυτουργό τον επίσκοπο της πόλης, ήδη άγιο της Εκκλησίας, θεωρώντας την πράξη του-όπως και η Εκκλησία-θεάρεστη. Το ίδιο ατάραχος και ο Αιγύπτιος μονοφυσίτης Ιωάννης επίσκοπος Νικίου στο Χρονικό του κατηγορεί την Υπατία για μάγισσα και περιγράφει το έγκλημα.

Σύγχρονη μαρτυρία, χριστιανική, υπάρχει. Είναι ο Σωκράτης ο σχολαστικός, που ενδεχομένως ήταν Νοβατιανός (Ο Κύριλλος καταδίωξε και τους Νοβατιανούς) του οποίου η «Εκκλησιαστική ιστορία» θεωείται νηφάλια, τεκμηριωμένη και αξιόπιστη. Αυτός αναφέρει πως ο φόνος της Υπατίας έγινε με πρωτοβουλία του αναγνώστη Πέτρου και πως «ου μικρόν μώμον (ψόγο, ντροπή) Κυρίλλω και τη Αλεξανδρέων εκκλησία ειργάσατο».

 

[xristos twin]

Agora
Σκηνοθεσία: Alejandro Amenabar
Πρωταγωνιστούν: Rachel Weisz, Max Minghella, Oscar Isaac, Ashraf Barhom, Michael Lonsdale

Κριτική: Πέτρος Καλογεράς

Αίγυπτος υπό Ρωμαϊκή κατοχή, 391 μ.Χ. Η Υπατία (Rachel Weisz) είναι διάσημη νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός, εκπρόσωπος ενός κόσμου που σιγά-σιγά σβήνει. Ο Χριστιανισμός ισχυροποιείται συνεχώς, την εποχή που η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρίσκεται πλέον στη δύση του μεγαλείου της. Ο Davus (Max Minghella) είναι σκλάβος της Υπατίας, που στρέφεται προς τη νέα θρησκεία προσδοκώντας να κερδίσει την ελευθερία του. Δε θα αργήσει όμως να καταλάβει πως είναι ερωτευμένος με τη γυναίκα που υπηρετεί.

Η κριτική ματιά του Amanabar για ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα για την ιστορία της ανθρωπότητας. Τους πολέμους για την εδραίωση μιας και μόνο θρησκείας εις βάρος των υπολοίπων. Αυτό είναι το ένα κυρίαρχο θέμα του «Agora». Το άλλο βρίσκεται στις σχέσεις των ανθρώπων και στην σημασία της αμφισβήτησης και της φιλοσοφίας στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου. Μέσα από τα λόγια της Υπατίας o Amenabar κρατάει απόσταση από τους φανατισμούς και τα σκοτεινά πιστεύω. Όταν η Υπατία ρωτάται αν είναι άθεα και αν πιστεύει σε κάτι απαντά: 'Πιστεύω στην φιλοσοφία'. Ανεξάρτητα από την απάντηση που παίρνει, αυτό που θέλει να περάσει εδώ ο Amenabar είναι ότι υπάρχουν σημαντικότερα πράγματα από την θρησκεία, όπως η κριτική ικανότητα του ανθρώπου και η ανάπτυξη της, καθώς και η αποφυγή της καθοδήγησης από οποιονδήποτε μπορεί ή θέλει να διαστρεβλώσει κάθε λεγόμενο και κάθε γραπτό.

Η Υπατία στέκεται απέναντι από τους θρησκόληπτούς και τους φανατικούς, δηλαδή σχεδόν απέναντι από τους πάντες. Ο χριστιανισμός που τελικά επικράτησε, απ' ότι ισχυρίζεται η ιστορία, συγκέντρωσε ένα στρατό ζητιάνων και βοσκών, έδωσε ελεημοσύνη και φούσκωσε τα μυαλά τους περί δικαιοσύνης και ιερού πολέμου. Το έγκλημα της καταστροφής των γραπτών της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και όλων σχεδόν των ανακαλύψεων της έως τότε ανθρωπότητας, έρχεται να επιστεγάσει του λόγου το αληθές. Οι χριστιανοί εισέβαλλαν στην βιβλιοθήκη, και ένας από τους πρώτους άνοιξε έναν πάπυρο, διαβάζοντας τον δεν κατάλαβε ούτε τι λέει, ούτε τι σημασία έχει και αναφώνησε 'Παγανιστές' καταστρέφοντάς τον. Αυτό είναι. Κλειστά μάτια, κλειστά αυτιά και ερμηνεία καταστάσεων με το 'σκοτάδι'. Ό,τι δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή πρέπει να καταστραφεί.

Η διδασκαλία της Aλεξανδρινής φιλοσόφου προβάλλει πρώτα τις ανθρώπινες σχέσεις. Τις ειρηνικές. Προβάλλει τους ανθρώπους που το μυαλό τους δουλεύει ελεύθερα και ασταμάτητα, που δεν τους ενδιαφέρει η προσωπική τους ευημερία αλλά εκείνη του συνόλου. Των ανθρώπων που θέλουν να προσφέρουν ανιδιοτελώς. Όλες οι σκηνές που η Υπατία με πολύ αληθινό ενθουσιασμό ανακαλύπτει κάτι καινούργιο, είναι ζηλευτές. Το απλό και το περίπλοκο μπλέκονται με συμμετρία.

Δυστυχώς, όλες αυτές οι γεμάτες νόημα αναζητήσεις, βρίσκονται στο περιθώριο μαχών και διαφωνιών ανάμεσα σε χριστιανούς, παγανιστές και εβραίους, για ένα μεγάλο μέρος του φιλμ. Τα σκηνικά της Αλεξάνδρειας βέβαια μοιάζουν σαν να βγήκαν από τα γραφικά του 'Prince of Persia' και του 'Assassin's Creed' και εντυπωσιάζουν. Απλά δεν φτάνουν για να καλύψουν τις βαρετές, είναι η αλήθεια, διαμάχες επικράτησης των υψηλά ιστάμενων πνευματικών αρχηγών.

Αν η ιστορία έχει αλήθειες και όντως, εν μέσω της εξάπλωσης του χριστιανισμού, η Υπατία έκανε τέτοιες ανακαλύψεις, η τότε νεοσύστατη θρησκεία πήγε την ανθρωπότητα αρκετά βήματα πίσω. Το φιλμ προκαλεί διαφορετικές ερμηνείες και διαφωνίες, κάτι που ορίζει και το εύρος της γοητείας του...

 

[kkaram]

......Ο θάνατος της Υπατίας σηματοδοτεί, σύμφωνα με την Καθλίν Γουάιντερ, καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν, το τέλος της κλασικής αρχαιότητας, ενώ για αιώνες οι επιστήμες σχεδόν θα σταματήσουν να εξελίσσονται, με την Ευρώπη να εισέρχεται στον σκοτεινό Μεσαίωνα..

η Υπατία εξυμνείται ως πρόδρομος του Διαφωτισμού, ενώ ο σύγχρονός της επιγραμματοποιός Παλλαδάς θα γράψει γι΄αυτήν στον «Ύμνο εις την Υπατίαν»:
«Στην Υπατία, που στην λάμψη σου, στα λόγια σου κλίνω γόνυ και υψώνω το βλέμμα μου προς τον έναστρο ουρανό του πνεύματός σου. Γιατί προς τον ουρανό τοξεύει η πράξη σου, προς τον ουρανό οδηγεί των λόγων σου η ομορφιά, θεϊκή Υπατία. Ω συ των πνευματικών επιστημών υπέρλαμπρο αστέρι».

Τα αίτια δολοφονίας της Υπατίας θα πρέπει να αναζητηθούν αλλού, και όχι σε μια θρησκευτική διαμάχη χριστιανών ενάντια σε μια εκπρόσωπο των ειδωλολατρών, ούτε ακόμη περισσότερο στον ανδρικό φθόνο και μισογυνισμό[40] τα οποία θα ήταν δύσκολο να προκαλέσει μια ασκητική γυναίκα σε τέτοια ηλικία: "όταν πέθανε το 415...ήταν περίπου 60 ετών. Έτσι φαίνεται ότι δεν υπάρχει λογική βάση για την εικόνα της Υπατίας, την ώρα του φρικτού θανάτου της, σαν μιας νέας κοπέλας με κορμί αντάξιο της Αφροδίτης, που μπορούσε να κεντρίσει τον σαδισμό και τον πόθο των δολοφόνων της"[41].

http://www.oodegr.com/neopaganismos/diogmoi/ypatia.htm

 

[spylab]

Ναι, σε λιγο θα μας πουν οι oodegr οτι ο μεσαιωνας και ο σκοταδισμος δεν εχει σχεση με τις θρησκειες