- Μηνύματα
- 18.042
- Reaction score
- 59.988
http://books.google.gr/books?id=Ki18ZN8LHskC&pg=PA312&lpg=PA312&dq=tales of hoffmann clown&source=bl&ots=Adx5mDO2hc&sig=ltZMFL8DGnB5k41XMESyppDfXqo&hl=el&ei=AJdqS67yBdSRjAeE4oH7BQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CA0Q6AEwADgK#v=onepage&q=&f=false
Οι προσδοκίες του Jacques Offenbach όταν ξεκινούσε να γράψει "Τα Παραμύθια του Όφμαν"("Les Contes d'Hoffmann") το 1877 ήταν ν'αποτελέσει η τελευταία του όπερα όχημα που θα τον οδηγούσε πέρα από τη φήμη του συνθέτη εύπεπτων κι εφήμερων επιτυχιών.Η τραγική ειρωνεία είναι πως δεν πρόφτασε να γευτεί τη δικαίωσή του.Μέχρι τότε είχε γίνει παγκόσμια γνωστός γιά τις οπερέτες του(θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές του συγκεκριμένου λυρικού ιδιώματος που στάθηκε πρόδρομος της μοντέρνας μουσικής κωμωδίας).Μέσα στην κωμική τους πλοκή,περιείχαν χαρακτηριστικές΄΄πιασάρικες΄΄ μελωδίες που διατηρούνταν στη συνείδηση του κοινού γιά πολύ περισσότερο χρόνο απ'ότι η ανάμνηση των έργων στο σύνολό τους.Κορυφαία παραδείγματα αποτελούσαν το περιβόητο "Can Can" παρμένο από την οπερέττα "Ο Ορφέας στον Άδη" κι επιμέρους μελωδίες από τη "La Vie Parisienne" και το μπαλέτο "Gaiete Parisienne".
Οι λιμπρετίστες Jules Barbier και Michel Carre υιοθετούν γιά ήρωά τους μιά πραγματική προσωπικότητα,το Γερμανό σκιτσογράφο, μουσικοκριτικό και συγγραφέα E.T.A.Hoffmann,τοποθετώντας τον στο επίκεντρο κάποιων από τις δικές του τρομακτικές ιστορίες.Ο Ερνστ Τέοντορ Βίλελμ(΄΄Αμαντέους΄΄) Χόφμαν(1776-1822) θεωρείται ο αρχιερέας του γερμανικού σκοτεινού ρομαντισμού–στην τυπική ΄΄Gothic΄΄ εκδοχή του.Πάθος,ειρωνική διάθεση,σαρκαστική στάση,έκρηξη του φανταστικού στοιχείου,υψηλοί τόνοι φρονήματος και διδακτική πρόθεση.Το μουσικό του έργο-αν και προετοιμάζει τη μεταγενέστερη εμφάνιση του Richard Wagner- είναι ουσιαστικά ασήμαντο.Όμως τα συγγραφικά πονήματα-ιδιαίτερα οι σύντομες σουρεαλιστικές ιστορίες- είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά του αιώνα του,ανήκοντας στα εξυπνότερα όλων των εποχών.Η επίδρασή τους στο μετέπειτα έργο των Edgar Allan Poe και Charles Baudelaire είναι καταλυτική.Η σουίτα "Καρυοθραύστης" του Tschaikovsky αποτελεί ΄΄εξημερωμένη΄΄ εκδοχή της ιστορίας του "Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών".Γιά τις ανάγκες των ΄΄Παραμυθιών..." βέβαια,οι λιμπρετίστες ανέτρεξαν σε πιό ζοφερό υλικό.Η όπερα παρακολουθεί στενά τον χαρακτήρα του τίτλου ως πρωταγωνιστή σε ιδιόμορφα επεισόδια(βασισμένα στις ιστορίες Die Gesellschaft im Keller,Der Sandmann,Die Abendteuer der Sylvester-Nacht,Rath Krespel & Das verlorene Spiegelbild) με κοινό παρονομαστή τους την ιδέα της ΄΄αποτυχούσας΄΄ αγάπης,συνοδευόμενα από πρόλογο κι επίλογο που δένουν την όλη πλοκή.Ο χαρακτήρας του Χόφμαν δραματοποιείται ως ένας μουσικός που πέφτει κατ'εξακολούθηση στα δίχτυα απέλπιδων ερώτων,εξαπατώμενος από ένα σταθερό διαβολικό αντίπαλο μέχρι που διαπιστώνει τη ματαιότητα σε όλο της το μεγαλείο και αποφασίζει ν'αφιερώσει εαυτόν ολοκληρωτικά στην τέχνη του γραπτού λόγου.Το αποτέλεσμα είναι μία από τις εκφραστικότερες όπερες του 19ου αιώνα που συνδυάζει τα σκοτεινά ταξίδια στα έγκατα των συναισθημάτων και την εξωτερίκευση των κρυφών δαιμόνων με απαράμιλλη μουσική δεξιοτεχνία.
Η παράσταση των "Παραμυθιών..." είχε προγραμματιστεί να κάνει πρεμιέρα στο Παρισινό Θέατρο Gaite-Lyrique τη σεζόν 1877-78.Λόγω οικονομικών περικοπών αυτή αναβλήθηκε και ο συνθέτης συνέχισε την επεξεργασία της.Προγραμματίστηκε την επόμενη φορά γιά το θέατρο Opera-Comique,αλλά ο συνθέτης απεβίωσε το 1880 αφήνοντας την παρτιτούρα ανολοκλήρωτη ενώ η παραγωγή βρισκόταν ακόμα στις πρόβες.Αυτό μαζί με σωρεία άλλων ατυχών περιστατικών(όπως η μετέπειτα πυρκαγιά πριν την πρεμιέρα της αναβαθμισμένης έκδοσης στο Βιεννέζικο Ringtheater) οδήγησαν στη δοξασία ότι τη συγκεκριμένη όπερα ακολουθούσε κάποια ΄΄κατάρα΄΄.Η πρεμιέρα τελικά έγινε χωρίς την πράξη της "Giulietta" υπό τη μουσική διεύθυνση του Jules Danbe την 10/2/1881.Η παρτιτούρα και η ενορχήστρωση τούτης της εκδοχής έγινε από τον Ernest Guiraud.Βέβαια είχε ήδη αποδοθεί σε πλήρη μορφή στο σπίτι του συνθέτη το Μάϊο του 1879.Ανάμεσα στους τότε παρόντες,ο διευθυντής του Ringtheater της Βιέννης Franz Von Jauner διοργάνωσε τετράπρακτη παράσταση που περιείχε όλες τις ΄΄ιστορίες΄΄ την 8/12/1881.Στο πέρασμα του χρόνου μέχρι κι έναν αιώνα αργότερα,συνεχίστηκε η εύρεση χαμένων αυθεντικών χειρογράφων του συνθέτη,με συνέπεια να έχουν παρουσιαστεί αρκετές παραλλαγές,δίχως όμως να μειώνουν τη δημοφιλία του έργου.Οι κύριες διαφοροποιήσεις συνίστανται στα εξής χαρακτηριστικά:
1)Πρόσθετη μουσική που δεν έχει γραφτεί από τον αυθεντικό συνθέτη.2)αλλαγή της σειράς των πράξεων:επειδή είναι ανεξάρτητες στην υπόθεσή τους-με εξαίρεση την αναφορά της Οlympia στην ιστορία της "Antonia"- δύνανται να εναλάσσονται μεταξύ τους χωρίς αλλοίωση της πλοκής.Η αυθεντική σειρά των πράξεων από τον Όφενμπαχ καθοριζόταν ως Πρόλογος-"Olympia"-"Antonia"-"Giulietta"-Επίλογος.Κατά τη διάρκεια του 20ου αι.αντιστράφηκε η σειρά μεταξύ Αντωνίας και Ιουλιέτας με δικαιολογία ότι η "Antonia" προσφέρει μεγαλύτερη μουσική πραγμάτωση άρα ταιριάζει περισσότερο πριν τον επίλογο.3)Αλλαγή της ονοματολογίας των πράξεων.4)Αλλαγή της ίδιας της υπόθεσης:Η πράξη της Ιουλιέτας στην παράσταση της Βιέννης δεν τελειώνει με την κατά λάθος δηλητηρίασή της,αλλά εκείνη διαφεύγει σώα σε μιά γόνδολα συνοδευόμενη από τον υπηρέτη της Pitichinacio.Παρέμεινε μέχρι πρόσφατα προτιμητέα εκδοχή.5)Αφαίρεση αρκετών διαλόγων και μετατροπή θεατρικής πρόζας σε ρετσιτατίβι με σκοπό τη συντόμευση της δράσης.6)Μεταβολές στον αριθμό των ερμηνευτών:O Όφενμπαχ προέκρινε ν'αναλάβει η ίδια ερμηνεύτρια καθέναν από τους τέσσερις πρωταγωνιστικούς γυναικείους ρόλους των ιστοριών,αφού στη συνείδησή του οι Ολυμπία/Αντωνία/Ιουλιέτα αντιπροσώπευαν από μία εναλλακτική όψη της Stella,της ανεκπλήρωτης ΄΄αγάπης΄΄ του Όφμαν.Παρομοίως,οι τέσσερις ρόλοι των αντιπάλων του θα ερμηνεύονταν από τον ίδιο μπάσο-βαρύτονο ως ενσαρκωτή της ΄΄διαβολικής οντότητας΄΄.Η συνήθης πρακτική είναι να υλοποιείται η απαίτηση όσον αφορά τη διανομή των ΄΄κακών΄΄,ενώ οι γυναικείοι ρόλοι να μοιράζονται σε διαφορετικές σοπράνο.Η ερμηνεία καθεμίας από τις ηρωίδες υπαγορεύει διαφορετικό τύπο φωνής και δραματικής εκφραστικότητας:η Ολυμπία απαιτεί coloratura soprano με έμφαση στις πολύ υψηλές νότες,η Αντονία lirico-sprinto soprano ενώ η Ιουλιέττα ερμηνεύεται συνήθως από δραματική σοπράνο ή ακόμη και mezzo-soprano.Η ανάληψη των επιμέρους ηρωίδων από την ίδια ερμηνεύτρια κατά τη διάρκεια της ίδιας παράστασης συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες προκλήσεις του λυρικού ρεπερτορίου.Διάσημες σοπράνο που το έχουν αποτολμήσει είναι οι Ninon Vallin,Beverly Sills,Anja Silja,Joan Sutherland,Edita Gruberova,Carol Vaness,Catherine Malfitano,Ruth Ann Swenson,Annick Massis και Virginia Zeani.O επαμφοτερίζων ρόλος της Μούσας/Νικλάουσε ερμηνεύεται από mezzo soprano.
Το πιό δημοφιλές κομμάτι του 'εργου είναι η "Barcarolle",γραμένη μεν από τον Όφενμπαχ,προορισμένο όμως γιά τραγούδι των ξωτικών στην όπερα "Νεράϊδες του Ρήνου" που έκανε πρεμιέρα στη Βιέννη το 1864.Ολοκληρώνοντας ο Ernest Guiraud την παρτιτούρα μαζί με τη σύνθεση των ρετσιτατίβι,ανακύκλωσε το ΄΄ξεχασμένο΄΄ τραγούδι από το παλιότερο έργο.
Οι προσδοκίες του Jacques Offenbach όταν ξεκινούσε να γράψει "Τα Παραμύθια του Όφμαν"("Les Contes d'Hoffmann") το 1877 ήταν ν'αποτελέσει η τελευταία του όπερα όχημα που θα τον οδηγούσε πέρα από τη φήμη του συνθέτη εύπεπτων κι εφήμερων επιτυχιών.Η τραγική ειρωνεία είναι πως δεν πρόφτασε να γευτεί τη δικαίωσή του.Μέχρι τότε είχε γίνει παγκόσμια γνωστός γιά τις οπερέτες του(θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές του συγκεκριμένου λυρικού ιδιώματος που στάθηκε πρόδρομος της μοντέρνας μουσικής κωμωδίας).Μέσα στην κωμική τους πλοκή,περιείχαν χαρακτηριστικές΄΄πιασάρικες΄΄ μελωδίες που διατηρούνταν στη συνείδηση του κοινού γιά πολύ περισσότερο χρόνο απ'ότι η ανάμνηση των έργων στο σύνολό τους.Κορυφαία παραδείγματα αποτελούσαν το περιβόητο "Can Can" παρμένο από την οπερέττα "Ο Ορφέας στον Άδη" κι επιμέρους μελωδίες από τη "La Vie Parisienne" και το μπαλέτο "Gaiete Parisienne".
Οι λιμπρετίστες Jules Barbier και Michel Carre υιοθετούν γιά ήρωά τους μιά πραγματική προσωπικότητα,το Γερμανό σκιτσογράφο, μουσικοκριτικό και συγγραφέα E.T.A.Hoffmann,τοποθετώντας τον στο επίκεντρο κάποιων από τις δικές του τρομακτικές ιστορίες.Ο Ερνστ Τέοντορ Βίλελμ(΄΄Αμαντέους΄΄) Χόφμαν(1776-1822) θεωρείται ο αρχιερέας του γερμανικού σκοτεινού ρομαντισμού–στην τυπική ΄΄Gothic΄΄ εκδοχή του.Πάθος,ειρωνική διάθεση,σαρκαστική στάση,έκρηξη του φανταστικού στοιχείου,υψηλοί τόνοι φρονήματος και διδακτική πρόθεση.Το μουσικό του έργο-αν και προετοιμάζει τη μεταγενέστερη εμφάνιση του Richard Wagner- είναι ουσιαστικά ασήμαντο.Όμως τα συγγραφικά πονήματα-ιδιαίτερα οι σύντομες σουρεαλιστικές ιστορίες- είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά του αιώνα του,ανήκοντας στα εξυπνότερα όλων των εποχών.Η επίδρασή τους στο μετέπειτα έργο των Edgar Allan Poe και Charles Baudelaire είναι καταλυτική.Η σουίτα "Καρυοθραύστης" του Tschaikovsky αποτελεί ΄΄εξημερωμένη΄΄ εκδοχή της ιστορίας του "Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών".Γιά τις ανάγκες των ΄΄Παραμυθιών..." βέβαια,οι λιμπρετίστες ανέτρεξαν σε πιό ζοφερό υλικό.Η όπερα παρακολουθεί στενά τον χαρακτήρα του τίτλου ως πρωταγωνιστή σε ιδιόμορφα επεισόδια(βασισμένα στις ιστορίες Die Gesellschaft im Keller,Der Sandmann,Die Abendteuer der Sylvester-Nacht,Rath Krespel & Das verlorene Spiegelbild) με κοινό παρονομαστή τους την ιδέα της ΄΄αποτυχούσας΄΄ αγάπης,συνοδευόμενα από πρόλογο κι επίλογο που δένουν την όλη πλοκή.Ο χαρακτήρας του Χόφμαν δραματοποιείται ως ένας μουσικός που πέφτει κατ'εξακολούθηση στα δίχτυα απέλπιδων ερώτων,εξαπατώμενος από ένα σταθερό διαβολικό αντίπαλο μέχρι που διαπιστώνει τη ματαιότητα σε όλο της το μεγαλείο και αποφασίζει ν'αφιερώσει εαυτόν ολοκληρωτικά στην τέχνη του γραπτού λόγου.Το αποτέλεσμα είναι μία από τις εκφραστικότερες όπερες του 19ου αιώνα που συνδυάζει τα σκοτεινά ταξίδια στα έγκατα των συναισθημάτων και την εξωτερίκευση των κρυφών δαιμόνων με απαράμιλλη μουσική δεξιοτεχνία.
Η παράσταση των "Παραμυθιών..." είχε προγραμματιστεί να κάνει πρεμιέρα στο Παρισινό Θέατρο Gaite-Lyrique τη σεζόν 1877-78.Λόγω οικονομικών περικοπών αυτή αναβλήθηκε και ο συνθέτης συνέχισε την επεξεργασία της.Προγραμματίστηκε την επόμενη φορά γιά το θέατρο Opera-Comique,αλλά ο συνθέτης απεβίωσε το 1880 αφήνοντας την παρτιτούρα ανολοκλήρωτη ενώ η παραγωγή βρισκόταν ακόμα στις πρόβες.Αυτό μαζί με σωρεία άλλων ατυχών περιστατικών(όπως η μετέπειτα πυρκαγιά πριν την πρεμιέρα της αναβαθμισμένης έκδοσης στο Βιεννέζικο Ringtheater) οδήγησαν στη δοξασία ότι τη συγκεκριμένη όπερα ακολουθούσε κάποια ΄΄κατάρα΄΄.Η πρεμιέρα τελικά έγινε χωρίς την πράξη της "Giulietta" υπό τη μουσική διεύθυνση του Jules Danbe την 10/2/1881.Η παρτιτούρα και η ενορχήστρωση τούτης της εκδοχής έγινε από τον Ernest Guiraud.Βέβαια είχε ήδη αποδοθεί σε πλήρη μορφή στο σπίτι του συνθέτη το Μάϊο του 1879.Ανάμεσα στους τότε παρόντες,ο διευθυντής του Ringtheater της Βιέννης Franz Von Jauner διοργάνωσε τετράπρακτη παράσταση που περιείχε όλες τις ΄΄ιστορίες΄΄ την 8/12/1881.Στο πέρασμα του χρόνου μέχρι κι έναν αιώνα αργότερα,συνεχίστηκε η εύρεση χαμένων αυθεντικών χειρογράφων του συνθέτη,με συνέπεια να έχουν παρουσιαστεί αρκετές παραλλαγές,δίχως όμως να μειώνουν τη δημοφιλία του έργου.Οι κύριες διαφοροποιήσεις συνίστανται στα εξής χαρακτηριστικά:
1)Πρόσθετη μουσική που δεν έχει γραφτεί από τον αυθεντικό συνθέτη.2)αλλαγή της σειράς των πράξεων:επειδή είναι ανεξάρτητες στην υπόθεσή τους-με εξαίρεση την αναφορά της Οlympia στην ιστορία της "Antonia"- δύνανται να εναλάσσονται μεταξύ τους χωρίς αλλοίωση της πλοκής.Η αυθεντική σειρά των πράξεων από τον Όφενμπαχ καθοριζόταν ως Πρόλογος-"Olympia"-"Antonia"-"Giulietta"-Επίλογος.Κατά τη διάρκεια του 20ου αι.αντιστράφηκε η σειρά μεταξύ Αντωνίας και Ιουλιέτας με δικαιολογία ότι η "Antonia" προσφέρει μεγαλύτερη μουσική πραγμάτωση άρα ταιριάζει περισσότερο πριν τον επίλογο.3)Αλλαγή της ονοματολογίας των πράξεων.4)Αλλαγή της ίδιας της υπόθεσης:Η πράξη της Ιουλιέτας στην παράσταση της Βιέννης δεν τελειώνει με την κατά λάθος δηλητηρίασή της,αλλά εκείνη διαφεύγει σώα σε μιά γόνδολα συνοδευόμενη από τον υπηρέτη της Pitichinacio.Παρέμεινε μέχρι πρόσφατα προτιμητέα εκδοχή.5)Αφαίρεση αρκετών διαλόγων και μετατροπή θεατρικής πρόζας σε ρετσιτατίβι με σκοπό τη συντόμευση της δράσης.6)Μεταβολές στον αριθμό των ερμηνευτών:O Όφενμπαχ προέκρινε ν'αναλάβει η ίδια ερμηνεύτρια καθέναν από τους τέσσερις πρωταγωνιστικούς γυναικείους ρόλους των ιστοριών,αφού στη συνείδησή του οι Ολυμπία/Αντωνία/Ιουλιέτα αντιπροσώπευαν από μία εναλλακτική όψη της Stella,της ανεκπλήρωτης ΄΄αγάπης΄΄ του Όφμαν.Παρομοίως,οι τέσσερις ρόλοι των αντιπάλων του θα ερμηνεύονταν από τον ίδιο μπάσο-βαρύτονο ως ενσαρκωτή της ΄΄διαβολικής οντότητας΄΄.Η συνήθης πρακτική είναι να υλοποιείται η απαίτηση όσον αφορά τη διανομή των ΄΄κακών΄΄,ενώ οι γυναικείοι ρόλοι να μοιράζονται σε διαφορετικές σοπράνο.Η ερμηνεία καθεμίας από τις ηρωίδες υπαγορεύει διαφορετικό τύπο φωνής και δραματικής εκφραστικότητας:η Ολυμπία απαιτεί coloratura soprano με έμφαση στις πολύ υψηλές νότες,η Αντονία lirico-sprinto soprano ενώ η Ιουλιέττα ερμηνεύεται συνήθως από δραματική σοπράνο ή ακόμη και mezzo-soprano.Η ανάληψη των επιμέρους ηρωίδων από την ίδια ερμηνεύτρια κατά τη διάρκεια της ίδιας παράστασης συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες προκλήσεις του λυρικού ρεπερτορίου.Διάσημες σοπράνο που το έχουν αποτολμήσει είναι οι Ninon Vallin,Beverly Sills,Anja Silja,Joan Sutherland,Edita Gruberova,Carol Vaness,Catherine Malfitano,Ruth Ann Swenson,Annick Massis και Virginia Zeani.O επαμφοτερίζων ρόλος της Μούσας/Νικλάουσε ερμηνεύεται από mezzo soprano.
Το πιό δημοφιλές κομμάτι του 'εργου είναι η "Barcarolle",γραμένη μεν από τον Όφενμπαχ,προορισμένο όμως γιά τραγούδι των ξωτικών στην όπερα "Νεράϊδες του Ρήνου" που έκανε πρεμιέρα στη Βιέννη το 1864.Ολοκληρώνοντας ο Ernest Guiraud την παρτιτούρα μαζί με τη σύνθεση των ρετσιτατίβι,ανακύκλωσε το ΄΄ξεχασμένο΄΄ τραγούδι από το παλιότερο έργο.
Last edited: