Αποτυπώνοντας την ηχητική απόδοση

[Costas Coyias]

Λοιπόν, συνάδελφοι και συναδέλφισες, (αυτό μου έμεινε από τον... καιρό του φοιτητικού κινήματος...), εδώ και μέρες, ορμώμενος από το θέμα περί μεθοδολογίας συγκριτικών δοκιμών, βάλθηκα να βρω έναν τρόπο αποτύπωσης της ηχητικής απόδοσης ολόκληρης της ηλεκτρονικής αλυσίδας αναπαραγωγής, ώστε αυτή να είναι συγκρίσιμη άμεσα, δίπλα – δίπλα με την αρχική ηχογράφηση που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί για τις δοκιμές του.

Πιστεύω ότι αυτή η μέθοδος παρέχει τη δυνατότητα άμεσης σύγκρισης, εάν μεταξύ της μιας ηχογράφησης, (αυτής που είναι απαράλλακτο ψηφιακό αντίγραφο), και της άλλης, που περνά σε αναλογική μορφή μέσα από όλες τις συσκευές της ηχητικής αλυσίδας, παρεμβάλλεται κατά το δυνατόν μικρό χρονικό διάστημα. Πιστεύω ότι βρήκα έναν τρόπο να ελαττωθεί αυτό το διάστημα, ώστε να είναι ακόμη και λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο, όσο διαρκεί η ανεύρεση του επομένου κομματιού σε ένα CD. Επομένως, το πρόβλημα εντοπίζεται στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να δημιουργηθεί ένα τέτοιο CD, που θα έχει δύο κομμάτια: το αυθεντικό, και ένα αντίτυπο του αυθεντικού που θα έχει περάσει από ολόκληρη την αλυσίδα, ώστε να υποστεί όλες τις αλλοιώσεις που αυτή επιφέρει.

Έχοντας βρει μια λύση σ’ αυτό, σκέφθηκα να προεκτείνω το όλο θέμα, ώστε το CD να περιέχει πολλές αλλοιωμένες εκδοχές του μουσικού κομματιού που θα χρησιμοποιείται ως αναφορά, ξεκινώντας από την λιγότερο αλλοιωμένη, η οποία προφανώς θα προέρχεται από την αναλογική έξοδο του CD player ή του DAC, και φθάνοντας στο σήμα που παρέχεται στην έξοδο του τελικού ενισχυτή. Αν θέλετε να το πάμε πιο μακριά, μπορούμε να θεωρήσουμε ως την λιγότερη αλλοιωμένη εκδοχή αυτή, η οποία προέρχεται από την ψηφιακή έξοδο του CD player και οδηγείται προς εγγραφή στημ κάρτα ήχου του υπολογιστή, ή στην αντίστοιχη είσοδο ενός εγγραφέα CD ή άλλου είδους εγγραφέα, όπως αυτός ο πολύ ενδιαφέρων SACD της Tascam. To μπλοκ διάγραμμα της όλης σύλληψης μπορεί να αναπαρασταθεί ως εξής:

 

[Costas Coyias]

Όπως φαίνεται σ’ αυτό το διάγραμμα, πρέπει να επιλεγεί ένα μουσικό κομμάτι που θα χρησιμοποιηθεί ως αναφορά, και το οποίο θα πρέπει να μεταφερθεί από το εργοστασιακό CD στο δίσκο δοκιμών σε διάφορες εκδοχές, από τις οποίες η πλέον πιστή είναι βέβαια αυτή του audio extraction, ενώ η πλέον αλλοιωμένη θα είναι αυτή που προέρχεται από το αναλογικό σήμα που πάει στα ηχεία.

Ένα μειονέκτημα της μεθόδου είναι το γεγονός, ότι το αναλογικό σήμα μετατρέτεται εκ νέου σε ψηφιακό, κάτι που επιφέρει επιπλέον αλλοιώσεις, οι οποίες όμως είναι κοινές για όλες τις εκδοχές, πλην βεβαίως της αρχικής. Ένα ακόμη μειονέκτημα της μεθόδου είναι η μη αποτύπωση της δυνατότητας οδήγησης χαμηλών φορτίων από μέρους του τελικού ενισχυτή. Βέβαια, μπορεί να γίνει κι αυτό, αλλά η συνδεσμολογία περιπλέκεται και μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα με δυσάρεστα αποτελέσματα για την ακεραιότητα του τελικού. (Γιατί υπάρχουν και τελικοί που τους βραχυκυκλώνεις την έξοδο και το σύστημα προστασίας το παίζει αδιάφορος κορασίς, και μετά άντε στο service).

Έναντι αυτού του μειονεκτήματος, το πολύ σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι ο ακροατής έχει στα χέρια του ένα μέτρο σύγκρισης για το τί χάνει από τη χρήση του συστήματός του. Προσέξτε ότι τοποθέτησα την πλέον αλλοιωμένη εκδοχή του κομματιού αμέσως μετά την αρχική, ώστε να είναι κατά το δυνατόν ακουστές οι όποιες διαφορές. Μια ανάστροφη παράθεση των αλλοιωμένων εκδοχών ίσως να έχει πολλή πλάκα, καθώς ο εγκέφαλος θα καλείται να προσαρμοσθεί σε μια βαθμιαία επιδεινούμενη κατάσταση, οπότε ενδέχεται οι αλλοιώσεις από εκδοχή σε εκδοχή να μην είναι άμεσα ακουστές.

Ένα σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι η διατήρηση της στάθμης εγγραφής στο ίδιο επίπεδο, αλλά αυτό είναι παιχνιδάκι, αρκεί να ακολουθηθεί η τήρηση κάποιων βασικών πραγμάτων. Ένα άλλο σημείο προσοχής είναι η λήψη της εκδοχής από τον τελικό ενισχυτή. Η γνώμη μου είναι ότι ο τελικός πρέπει να οδηγείται σε πλήρη ισχύ, και στη συνέχεια, με την ανάλογη διαίρεση τάσης, (λέγε με ποτενσιόμετρο), να λαμβάνεται το σήμα και να εγγράφεται στην ίδια στάθμη με όλα τα άλλα.

Σκεφθείτε την χρησιμότητα που μπορεί να παράσχει αυτή η μέθοδος στους αναγνώστες των περιοδικών, καθώς κάθε μήνα, το περιοδικό μπορεί να συνοδεύει το τεύχος του με ένα CD, που να περιέχει ένα συγκεκριμένο κομμάτι, που θα φέρει την ηχητική υπογραφή των υπό δοκιμή συσκευών, φυσικά με όλες τις υπόλοιπες συσκευές της αλυσίδας σταθερές. Αρκεί βέβαια να υπάρχει πολιτική βούληση, αφού η μέθοδος είναι σε θέση να δώσει στον αναγνώστη εξ ιδίων γεύσιν, ανεξαρτήτως τί γράφει ο εκάστοτε δοκιμαστής, ενώ μπορεί να ενσταθούν και οι έμποροι... τα ξέρετε τώρα... Αρκεί να σας αναφέρω την περίπτωση άσχετου γραβατοφορεμένου σε κάποιο παλαιότερο high end show, που δεν δεχόταν CD recordable στα άμωμα κυκλώματα των συσκευών του. Πάντως, σε τέτοια περίπτωση, και λαμβάνοντας ως παράδειγμα σύγκριση προενισχυτών, η μέθοδος μπορεί να αναπαρασταθεί ως εξής:

 

[Costas Coyias]

Τί λέτε;

 

[Gebreselassie]

Απλά εξαιρετικό... :idea:


p.s. Άντε να δούμε και τα attachements... Τάσοοοοοοοο.

 

[RDoherty]

Λέμε ότι the devil is in the details 8)

 

[Αντώνης K.]

Και σε ποιο σύστημα αναφοράς θα μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά τι είναι πιο καλό? Έχω την εντύπωση ότι όταν περάσει το σήμα από τα αναλογικά σταδία θα αποκτήσει πλέον χαρακτήρα. Χαρακτήρα που σε κάποια συστήματα θα είναι καλός σε κάποια όχι.

 

[g.kar]

...

 

[Gebreselassie]

Νομίζω ότι χάνουμε το δάσος.
Το "ζουμί" είναι στην τελευταία παράγραφο του Κώστα και όχι στην μέτρηση με απόλυτη ακρίβεια...

Επίσης νομίζω ότι η παρουσίαση της μεθόδου είναι κάτι παραπάνω από χρήσιμη και φυσικά το ίδιο και η εφαρμογή της σε πραγματικό σύστημα.

 

[RDoherty]

Με το block diagram τι θα γίνει κύριε Global?

 

[g.kar]

Νομίζω ότι χάνουμε το δάσος.
Το "ζουμί" είναι στην τελευταία παράγραφο του Κώστα και όχι στην μέτρηση με απόλυτη ακρίβεια...

Επίσης νομίζω ότι η παρουσίαση της μεθόδου είναι κάτι παραπάνω από χρήσιμη και φυσικά το ίδιο και η εφαρμογή της σε πραγματικό σύστημα.

H τελευταία παράγραφος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ειδικά εαν πρόκειται για συγκριτικό ομαδικών δοκιμών, όπου τα λάθη του ίδιου του μετρητικού συστήματος θα εφαρμόζονται σε όλα τα συστήματα και με την ίδια ποσότητα, αδιακρίτως.

 

[Αντώνης K.]

Σωστός

 

[Gebreselassie]

H τελευταία παράγραφος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ειδικά εαν πρόκειται για συγκριτικό ομαδικών δοκιμών, όπου τα λάθη του ίδιου του μετρητικού συστήματος θα εφαρμόζονται σε όλα τα συστήματα και με την ίδια ποσότητα, αδιακρίτως.

Exactly…
Επιπροσθέτως, έστω και μία μη ακριβής μέτρηση, θεωρητικά, δεν παύει να δείχνει κάποια πράγματα.

Με το block diagram τι θα γίνει κύριε Global?

Έχει ειδοποιηθεί ο υπεύθυνος για την συντήρηση του site και αναμένουμε τις ενέργειές του κι εμείς όπως κι εσείς, με αγωνία... 8)

 

[LUXMAN]

Ειδικά εαν πρόκειται για συγκριτικό ομαδικών δοκιμών, όπου τα λάθη του ίδιου του μετρητικού συστήματος θα εφαρμόζονται σε όλα τα συστήματα και με την ίδια ποσότητα, αδιακρίτως.

Exactly…
Επιπροσθέτως, έστω και μία μη ακριβής μέτρηση, θεωρητικά, δεν παύει να δείχνει κάποια πράγματα.

Ποια πραγματα Νικο (και Γιωργο) ; Τα εξης 1 , 2 , 3 , ....
Σε τι και σε ποιον θα χρησιμευσει η καταγραφη των διαφορων που σιγουρα θα υπαρχουν ;;;

Ο Αντωνης απαντησε βεβαια πριν ...

Και σε ποιο σύστημα αναφοράς θα μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά τι είναι πιο καλό?

Ας υποθεσουμε οτι το συστημα του ΚΚ λειτουργει η ας υποθεσουμε οτι καποιο αλλο λειτουργει και αξιολογει "σωστα" τις συσκευες αλλα τα αυτια μας ...διαφωνουν . Τοτε τι κανουμε ; Θα υφισταμεθα την συσκευη αυτη μεχρι το μετρητικο συστημα να αναδειξει μια πιο ευηχη ;;;

Το υποθετικο CD του ΚΚ που θα διανεμεται μαζι με το τευχος του Ηι-Ηχος σε τι θα χρησιμευει στον αναγνωστη ;; Που θα αναπαραχθει ; Ας υποθεσουμε σε ακουστικα ....στα GRADO με τον "μονιτοριστικο" χαρακτηρα , στα Sennheiser με τον "γεματο" ηχο η στα αερινα ηλεκτροστατικα STAX ; Να μην αναφερθω σε ηχεια και στους απειρους συνδυασμους τους . Ο καθενας βεβαια θα καταληγει και σε διαφορετικο συμπερασμα .

 

[trerl]

Από το αρχικό μπλοκ διάγραμμα του Κώστα νομίζω είναι άδικο να μείνει το τρακ αναφοράς χωρίς να περάσει από το ADC και τα υπόλοιπα να περνούν. Πιο σωστό μου φαίνεται να χρησιμοποιείται ένα dac ως αναφορά και την έξοδο αυτού να περνούμε από το adc για να τη γράφουμε πρώτη στο cd.

Ακόμη καλύτερο θα ήταν η αρχική πηγή να μην είναι ψηφιακή, αλλά ψηφιοποιημένο βινύλιο! Οπότε έχουμε το τρακ αναφοράς κατ' ευθείαν από το adc και τα υπόλοιπα όπως δείχνει η αλυσίδα.

Έχουμε (σκόπιμα) αγνοήσει πολλά πράγματα που επισημάνθηκαν από φίλους, όπως η ΗΕΔ των ηχείων, η ελάχιστη ακρίβεια της κάρτας ήχου (καμιά m-audio με εξωτερικούς μετατροπείς ή κάτι πιο εξωτικό, η επίδραση της μέτρησης στο ταίριασμα πηγής - προενισχυτή, ή προ - τελικού, τα καλώδια κλπ.

Μου φαίνεται πολύ απλουστευτικό το σχήμα, αλλά νομίζω αξίζει να υλοποιηθεί ένα πρώτο πείραμα.

 

[g.kar]

Εγώ δεν βλέπω ηχεία μετά τους τελικούς. :?:
Οι τελικοί θα οδηγούν μόνο την υψηλή αντίσταση εισόδου (π.χ 50ΚΩ ) του DAC ?
Αν μπουν παράλληλα και τα ηχεία τι θα συμβεί άραγε ?
Εχετε δει ποτέ με παλμογράφο σήματα τετραγωνικών παλμών στους ακροδέκτες των ηχείων ?

 

[trerl]

Ένα ποτενσιόμετρο γύρω στα 10 ΚΩ παράλληλα με τα ηχεία δε διαφοροποιεί σημαντικά την όλη αντίσταση, ούτε καταναλώνει σημαντική ισχύ. Το θέμα είναι η υλοποίηση (επιλογή ποτ, κουτί, καλώδια, βύσματα κλπ.).

 

[g.kar]

Ο Κώστας Κόγιας φαντάζομαι ότι έχει υλοποιήσει αυτή την κατασκευή του μετρητικού συστήματος. Ας μας στείλει λοιπόν ένα δείγμα σε CD για να δούμε πως ακουγεται.
Βελτιώσεις μπορούν να γίνουν πολλες.

 

[costas EAR]

Όπως βλέπω όλοι προσπαθούμε να ασχοληθούμε με τις λεπτομέρειες του σχεδίου, τις οποίες προφανώς ο εμπνευστής τις έχει ήδη σκεφτεί διεξοδικά. Ας περιμένουμε λοιπόν τον ΚΚ για τις λεπτομέρειες του αξιόλογου αυτού project. 8)

Σε όσα αναφέρθηκες ως τώρα συνονόματε, έχω τις εξής προτάσεις-ερωτήσεις-αμφιβολίες-αντιρρήσεις:

ο πολύ ενδιαφέρων εγγραφέας SACD της Tascam.

Πρόταση: Ναι, αυτό πρέπει να αγοραστεί (αξιόλογοι μετατροπείς και αναλογικά στάδια). Η πρόταση του Δημήτρη Δαμιανού "Ακόμη καλύτερο θα ήταν η αρχική πηγή να μην είναι ψηφιακή, αλλά ψηφιοποιημένο βινύλιο!" με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, (και η μπομπίνα παίζει ή πρωτογενές υλικό από στούντιο (ή ζωντανή εκτέλεση) γραμμένο εξ'αρχής από το Tascam) καθώς θα έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε ως πρότυπο SACD με εγγενή την μετατροπή από το Tascam (άρα ο χαρακτήρας του μετατροπέα βγαίνει από το παιχνίδι). Σε αυτή την περίπτωση, όλα τα αντίγραφα δε θα είναι CD αλλά DVD (SACD) και θα χρησιμοποιούμε κορυφαίους μετατροπείς και φορμά (A/D και D/A). Δεύτερο πλεονέκτημα: δε θα χρειαστεί PC, καλή κάρτα ήχου, εγγραφέας, extraction κλπ κλπ κλπ.

Ερώτηση:Ποιός θα το πληρώσει?

πρέπει να επιλεγεί ένα μουσικό κομμάτι που θα χρησιμοποιηθεί ως αναφορά
+
Ένα σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι η διατήρηση της στάθμης εγγραφής στο ίδιο επίπεδο, αλλά αυτό είναι παιχνιδάκι, αρκεί να ακολουθηθεί η τήρηση κάποιων βασικών πραγμάτων.

Αντίρρηση: Δε το βλέπω. Η διατήρηση της στάθμης εγγραφής θα είναι τραγικά δύσκολη ακόμα και σε ροζ θόρυβο, αφού θα υπάρχουν ανώμαλες ενισχύσεις περιοχών του φάσματος. Σε μουσικό κομμάτι θα είναι ακατόρθωτο, διότι δε θα ξέρεις τι να μετρήσεις για να φέρεις τη στάθμη εγγραφής (κορυφώσεις? εμπλέκονται τα δυναμικά που θα μειώσει η κάθε παρεμβαλλόμενη συσκευή, φύσημα στα κενά? εμπλέκεται η απόκριση κάθε συσκευής. Μέση στάθμη? Ουδεμία σχέση έχει σε διαφορετικής απόκρισης στο φάσμα και με διαφορετικά δυναμικά στα μπάσσα και στα πρίμα.) Μόνο σε τόνους μπορεί να γίνει αυτό, αλλά τότε δεν έχει νόημα η μέτρηση στάθμης - ποιός θα ακούει τόνους για να λέει ποιό παίζει καλύτερα....


Η γνώμη μου είναι ότι ο τελικός πρέπει να οδηγείται σε πλήρη ισχύ

Αμφιβολία: Σε ποιά πλήρη ισχύ? Εκεί που δε θα έχει δυναμικά (στην πλήρη μέση ισχύ σε ροζ θόρυβο)? Στην πλήρη ισχύ κρουστικού ήχου όπου ξεκινάει το ψαλίδισμα? Σε ποιά κεντρική συχνότητα θα είναι ο κρουστικός ήχος?

Πρόταση: Αν είναι να χρησιμοποιήσουμε πλήρη ισχύ, προτείνω να γίνει ένα test CD με κρουστικούς ήχους σε διαφορετικές συχνότητες και με μικρό συχνοτικό εύρος, ώστε να βρίσκεται σε ποιά στάθμη ψαλιδίζει το εκάστοτε συνολάκι τελικού-ηχείου (αυτό σαν σχεδιάγραμμα στάθμης-συχνότητας θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και είναι κάτι που δε νομίζω να έχει γίνει ως τώρα σε κανένα τεστ στον πλανήτη), και να ορίζεται αυτό ως μέγιστη ισχύς (αυτή ουσιαστικά είναι και η χρήσιμη μέγιστη ισχύς του ενισχυτή). Το πρόβλημα είναι ότι τέτοια δοκιμασία μπορεί να ξεκοιλιάσει συνήθη συνολάκια....(γουφεράκια, τουιτεράκια, τρανζιστοράκια)

Αναμένεται η συνέχεια....

Εύγε ΚΚ! 8)

 

[g.kar]

Θα δοκιμάσω την συγκεκριμένη πρόταση του Κ.Κ και θα φτιάξω ένα CD που θα περιέχει τα μουσικά δείγματα του test.
Ελπίζω να βρω κάποιο χρόνο το Σ/Κ.

 

[g.kar]

Αντί για ηχείο, μετά τον τελικό θα χρησιμοποιήσω ένα dummy load , δηλαδή μια αντίσταση υψηλής ισχύιος 8 Ω.

Θα τοποθετήσω το ποτενσιόμετρο στους ακροδέκτες της αντίστασης. Τα καλώδια των ηχείων θα συνδεθούν και αυτά με τη σειρά τους στο dummy load.