Το κατά Απόσβεσιν Ευαγγέλιον

[Bhutia]

Οι αποκλίσεις απόκρισης στις πρώτες οκτάβες εντός τυπικών χώρων είναι τάξης 10-20 dB.Οι ανωμαλίες στο πεδίο της συχνότητας αντικατοπτρίζονται στο πεδίο του χρόνου.Ακόμα χειρότερα,οι αποκρίσεις κάθε αφρόντιστου χώρου στα πεδία συχνότητας και χρόνου τείνουν να μην ακολουθούν ελάχιστη διαφορά φάσης στις περισσότερες θέσεις μέσα σε αυτόν.Αυτό συμβαίνει επειδή θα εμφανίζονται εκεί συνιστώσες με αξιόλογη ενέργεια και σημαντική χρονική καθυστέρηση ως προς τον ήχο που εκπέμπεται κατευθείαν από τα ηχεία.

Γενικώς είναι εύκολο να ξεφεύγει ένα σύστημα από κατάσταση ελάχιστης φάσης σε όποια συχνοτική ζώνη θα εισάγεται κατά την απόκρισή του ποσότητα ενέργειας σε λάθος χρόνο,έστω και αν ο (συχνοτικός) τόπος θα ήταν...σωστός για τα γούστα μας.Η απόδοση θα γίνεται αναπόφευκτο ΄΄θύμα΄΄.Οπότε τέτοιου μεγέθους ανισορροπίες προβληματίζουν για την πιστή περιγραφή των χαμηλών συχνοτήτων,οποιαδήποτε μονάδα και να χρησιμοποιηθεί.

Αντιθέτως,υπό συνθήκες ελάχιστης φάσης,η συμπεριφορά στο πεδίο της συχνότητας βρίσκεται σε αγαστή σύμπνοια μ'εκείνη στο πεδίο του χρόνου και οποιαδήποτε διόρθωση στην πρώτη θα τείνει να επανορθώνει και τη δεύτερη.

Τα δωμάτια ακρόασης δεν είναι απλά περιβάλλοντα διακοσμημένα με ηχεία,αλλά συμβιωτικοί οργανισμοί με αυτά.Η απόκριση των ηχείων εντός τους είναι άρρηκτα συναρτημένη με τις μεταβολές που θα επιφέρουν στα πρώτα.Διαφορετική τοποθεσία μέσα σε δεδομένο δωμάτιο τείνει να ασκεί διαφοροποιημένη επίδραση στην απόκριση ηχείου.Γι αυτό άλλωστε απαιτείται πλήρης συμμετρία στη σύσταση των επιφανειών γύρω από το ηχείο καθενός καναλιού.

Η καθημερινή πρακτική δείχνει το εξής: Χώροι οι οποίοι κουδουνίζουν έντονα στα μπάσα,αισθάνονται καλύτερα με setup που θα διακρίνονταν από χαμηλότερο Q στο δικό τους θεμελιώδη συντονισμό,διότι αυτό θα καθιστούσε λιγότερο έκδηλο και πιο συμμαζεμένο στο πεδίο του χρόνου το μπάσο που θα εκπέμπουν τα ίδια.Αντιθέτως,χώροι με απορροφητική συμπεριφορά που θα αφαιρούσε ενέργεια από τις πρώτες οκτάβες θα αισθάνονταν πληρέστερα με εγκατεστημένα ηχεία που θα διακρίνονταν από λίγο υψηλότερο Q - όχι υπερβολικά για να μην εκπορεύονταν έντονοι κωδωνισμοί από τα ίδια τα ηχεία.Και στις δύο περιπτώσεις θα αισθανόταν ευτυχέστερος ο ακροατής...

Υπεισέρχεται όμως προωθημένο από διάφορες πλευρές το ιδεώδες ηχείων με μικρές σχετικά διαστάσεις αλλά ΄΄μεγάλο ήχο΄΄ τα οποία θα καλούνταν να φορτίσουν από μόνα τους τυπικούς οικιακούς χώρους με πειστικό τρόπο για έναν ακροατή ο οποίος δεν θα συγκινείται υποτίθεται με την ενέργεια στις πρώτες οκτάβες.Και παρατείνουν αντί ν'αποσβένουν με ταχύτητα την παροχή ενέργειας στο πεδίο του χρόνου πάνω σε τονικά ύψη όπου οι συνθήκες λειτουργίας θα τους έδιναν την ευκαιρία να το πράξουν,δηλαδή στο θεμελιώδη συντονισμό τους.

Στο άλλο άκρο έχουμε τους αφρόντιστους οικιακούς χώρους με χαρακτηριστικούς ρυθμούς ιδιοσυντονισμού που αναγκάζουν αρκετούς χρήστες - από φόβο μη τους διεγείρουν υπερβολικά - να εγκαθιστούν ηχεία που θα υποχωρούν τη δική τους απόκριση σε ανώτερα ύψη.Το οξύμωρον όμως είναι ότι τέτοια ηχεία εφόσον θα ήταν εξελιγμένα για οικιακή χρήση,θα τονώνουν συνήθως την απόκριση στο δικό τους κάτω όριο,οπότε το πρόβλημα στη δεύτερη περίπτωση απλώς μετατοπίζεται πιο πάνω στο φάσμα με την υστέρηση στην απόδοση των μεταβατικών να παραμένει.

- "Χώροι φροντισμένοι,το χόμπι δεν πεθαίνει!" φωνάζει επιδεικτικά ο Σίγιου.
-"Εμείς μολαταύτα δεν μπορούμε ν'αναστατώνουμε τα σαλόνια και τα δωμάτιά μας..." προσθέτει δειλά ο Βελλερεφών...

 

[Bhutia]

Ας δούμε τι έγραφαν σπουδαίες δημοσιεύσεις από το παρελθόν:

Συνεχίζω:
Στην εικόνα φαίνεται η συχνοτική απόκριση ενός γούφερ με ή χωρίς κροσόβερ (το κροσόβερ είναι βαθυπερατό Butterworth 4ης τάξης στα 300 Hz) και με ή χωρίς διενίσχυση:

Δείτε όμως την μεταβατική απόκριση με τα ίδια σενάρια:

Είναι σαφές ότι η βέλτιστη μεταβατική απόκριση επιτυγχάνεται με σχεδίαση ακουστικής ανάρτησης και οδήγηση κατ' ευθείαν από ενισχυτή, χωρίς κροσόβερ, σενάριο το οποίο είναι απολύτως εφικτό στην περίπτωσή μας, τοσούτο μάλλον καθ' όσον ο διαχωρισμός συχνοτήτων μπορεί να γίνει όχι απλώς με ενεργό φίλτρο αλλά στο ψηφιακό πεδίο. Τονίζω ότι η χρονοκαθυστέρηση δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα γιατί μπορεί να διορθωθεί - η αργή μεταβατική απόκριση όμως ΔΕΝ μπορεί.

Επίσης είναι σαφές για ποιό λόγο οι εμπορικές σχεδιάσεις προτιμούν bass-reflex με παθητικά κροσόβερ. Το κέρδος σε σκέτα ντεσιμπέλ είναι σημαντικό, η ανύπαρκτη απόσβεση είναι προσόν για τον ανίδεο ακροατή, χώρια που μπορεί να δώσει πιο ευχάριστη εντύπωση σε ένα "lossy" οικιακό περιβάλλον αμερικάνικου τύπου (μεταλλικός σκελετός και γυψοσανίδες). Το ότι οι χρονικές και φασικές παράμετροι έχουν πάει για βρούβες μπορεί να παραβλεφθεί

Ελλείψει αποριών και (περιέργως) αντιρρήσεων, συνεχίζω:

Κάθε ηλεκτροδυναμικό μεγάφωνο είναι ένας ταλαντωτής με ιδιοσυντονισμό (ιδιοσυχνότητα, απόσβεση κλπ). Ο συντονισμός αυτός είναι τυπικός κωδωνόσχημος, όμως δεν τον βλέπουμε ως τέτοιον για έναν πολύ απλό λόγο: διότι τα διαγράμματα συχνοτικής απόκρισης δεν είναι γραμμικά, αλλά λογαριθμικά. Ο κάθετος άξονας (τα ντεσιμπέλ) είναι λογαριθμικός με βάση το 10 και ο οριζόντιος άξονας επίσης λογαριθμικός με βάση 2. Αυτό διότι κάθε οκτάβα έχει 2πλάσιο συχνοτικό περιεχόμενο από την προηγούμενή της και το μισό από την επόμενή της. Ο συντονισμός όμως υπάρχει και, όποτε ο ταλαντωτής παύει να οδηγείται, τείνει να επιστρέψει στη θέση ηρεμίας του ακολουθώντας τις κινηματικές παραμέτρους αυτού του ιδιοσυντονισμού. Εάν ο συντονισμός δεν αποσβέννυται σωστά, τότε βάζει την ηχητική του υπογραφή στον παραγόμενο ήχο: αυτό ονομάζεται one-note bass

H σχεδίαση bass reflex χρησιμοποιεί την ακτινοβολούμενη ενέργεια της πίσω επιφάνειας του κώνου (η οποία σε ένα κλειστό κουτί οφείλει να γίνει θερμότητα και να πάει χαμένη) για να δημιουργήσει άλλον ένα συντονισμό στο κουτί, λίγο παρακάτω από τον ιδιοσυντονισμό του γούφερ. Έτσι φιλοδοξεί να "στίψει" μερικά dB και μερικά Hz παραπάνω. Τι έχουμε λοιπόν εδώ? Χμμμ, two-note bass και μάλιστα η μία νότα σε αντίφαση με την άλλη Συν το ότι, πιο χαμηλά από τους 2 συντονισμούς, έχουμε διπλάσια συχνότητα αποκοπής από ότι με τον έναν. Αυτό ίσως να ήταν ένα εν δυνάμει υπέρ στις εποχές των πικάπ, με τις αναρτήσεις και τους βραχίονες (δηλαδή συντονισμούς που περίμεναν να διεγερθούν) - όχι πια.

Aυτό που ελπίζει κανείς, είναι να οδηγεί ηλεκτρικά τον ταλαντωτή σε εξηναγκασμένη ταλάντωση, ρυθμίζοντας ταυτόχρονα την ιδιοταλάντωσή του έτσι ώστε να επηρεάζει την οδήγηση στο ελάχιστο δυνατό. Θεωρητικά αυτό επιτυγχάνεται με Q=0.707 (η τετραγωνική ρίζα του 2, διά 2). Εάν κάποιος σχεδιάσει ένα σύστημα με τέτοιο Q όμως, πρέπει να λάβει υπ' όψη του και τις ηλεκτρικές παραμέτρους, ότι δηλαδή το γούφερ δεν οδηγείται από μίαν ιδανική πηγή με αντίσταση εξόδου 0: αντίθετα οδηγείται από ένα κύκλωμα με ωμικά (κατ' ελάχιστον) και αυτεπαγωγικά και χωρητικά στοιχεία (κυρίως από το παθητικό κροσόβερ, λιγότερο από την καλωδίωση). Αυτό έχει ως συνέπεια η ΑΗΕΔ (αντιηλεκτρεγερτική δύναμη), που δημιουργείται επειδή το κινούμενο γούφερ φέρεται ως γεννήτρια ρεύματος, να μην βραχυκυκλώνεται ιδανικά, ως όφειλε. Άλλη μία πηγή προβλημάτων που επίσης μπορεί να παρακαμφθεί ως έναν βαθμό από ενεργή οδήγηση χωρίς παθητικό κροσόβερ.

Δεδομένου όντος ότι εάν το Q μειωθεί πολύ (π.χ. 0.5 ή λιγότερο) η ηλεκτρική οδήγηση "πνίγεται" διότι ο ταλαντωτής τείνει πάντα να πλησιάσει την ιδανική του θέση ασυμπτωτικά, που σημαίνει ότι δεν την φτάνει ποτέ, όπως στο Παράδοξο του Ζήνωνος (είναι περίπου σαν να οδηγείς με τραβηγμένο χειρόφρενο), ενώ εάν το Q είναι κοντά στο "ιδανικό" (=maximally flat, minimal ripple) 0.7, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ανεβεί παραπάνω στην πορεία, π.χ. από αλλαγή παραμέτρων λόγω θέρμανσης, γήρανσης κλπ.

Άλλος ένας λόγος να επιδιώξει κανείς ελαφρά υπεραποσβεσμένο μπάσσο είναι βέβαια ο χώρος: η τάση για μπουμάρισμα από διέγερση στασίμων υπάρχει πάντα, και το τυπικό ελληνικό δωμάτιο ακρόασης (σκελετός και πλάκα από μπετόν αρμέ, τοίχοι από τούβλα) προσφέρει ελάχιστη απορρόφηση στα μπάσσα.

Φαίνεται λοιπόν ότι το πραγματικό Q πρέπει να βρίσκεται γύρω στο 0.6~0.65, έστω και αν αυτό συνεπάγεται απώλεια μερικών ντεσιμπέλ - πράγμα που άλλωστε στην εποχή μας μπορεί να ισοσταθμιστεί ηλεκτρικά πολύ εύκολα.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι πολύ σαφέστερα αν μπορούσα να βρω τις κατάλληλες εικόνες, αλλά γράφω από μνήμης επειδή οι παλιές μου σημειώσεις είναι χαμένες στο χάος των βιβλιοθηκών μου Το 'net είναι επίσης ένα χάος, οπότε προσπαθείστε να δημιουργήσετε τις εικόνες στο μυαλό σας [

Ωραιο θεμα, αλλα¨
1. Η θεση του sub το χωρο ειναι ασχετη με το τι ειδους ηχεια εχεις
...

I shall beg to differ. Ας φανταστούμε ένα σαμπ bass reflex, του οποίου η ιδιοσυχνότητα του port συμπίπτει με μία από τις συχνότητες συντονισμού του δωματίου. Σε αυτό το ήδη τραγικό σενάριο, τυχόν κακή τοποθέτηση του σαμπ στο χώρο μπορεί να είναι καταστροφική.

Και ολοκληρώνω

Όπως παντού, έτσι και στα γούφερ, ισχύει το Νευτώνειον F=mγ. Η δύναμη Lorentz που κινεί το γούφερ είναι F=Bli, όπου B η πυκνότητα του πεδίου του μαγνήτη, l το μήκος του αγωγού (πηνίου) που βρίσκεται μέσα στο πεδίο και i το ρεύμα οδήγησης. Εάν λοιπόν θέλουμε να μεγιστοποιήσουμε την επιτάχυνση γ, πρέπει να μεγιστοποιήσουμε το πηλίκο Bl/m. Δηλαδή μεγάλος μαγνήτης (μεγάλο Β) και (σχετικά) ελαφρύς κώνος (μικρό m). To γινόμενο Bl ονομάζεται "συντελεστής δύναμης" (force factor) και δίνεται πάντα από τον κατασκευαστή του γούφερ στις δημοσιευόμενες προδιαγραφές.

To l, θα ρωτήσετε, αυτό δεν θα το μεγαλώσουμε? Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι το l έχει και προίκα. Ένα γούφερ έχει και ηλεκτρικές ιδιότητες και μία από αυτές είναι η αυτεπαγωγή. Η αυτεπαγωγή είναι στοιχείο με εξαιρετικά συντηρητικές πολιτικές απόψεις, σαν τον Ακρατόπουλο ένα πράγμα Απεχθάνεται τις αλλαγές. Θέλουμε λοιπόν, ως προοδευτικοί πολίτες που μαχόμεθα την αντίδραση και τους πάσης φύσεως νεροκουβαλητές της, ένα πηνίο φωνής με μικρή αυτεπαγωγή. Δηλαδή μεγάλης διαμέτρου και μικρού μήκους. Έτσι και πολύ l έχουμε για να πορευόμαστε και τα milliHenry τιθασσεύουμε. Αν μάλιστα κρατήσουμε το πηνίο φωνής κοντό και το μαγνητικό διάκενο mutatis mutandis μακρύ, μπορούμε να έχουμε γραμμική λειτουργία χωρίς παραμορφώσεις.

Συμπέρασμα: ψάχνουμε για ένα γούφερ μεγάλης διαμέτρου (το γιατί το εξήγησε ο Κόγιας), με τεράστιο πηνίο φωνής τύπου short coil/long gap, ακόμα πιο τεράστιο μαγνήτη, σε ένα γεροφτιαγμένο κουτί ακουστικής ανάρτησης με Q ~ 0.6 ή λίγο παραπάνω, οδηγούμενο χωρίς κροσόβερ από τελικό ενισχυτή που δέχεται σήμα ψηφιακά φιλτραρισμένο και ισοσταθμισμένο κατάλληλα.

Respect εις το τετράγωνον...

 

[Bhutia]

Ας θεωρήσουμε το θεμελιώδες Ντο ενός κοντραμπάσου με συχνότητα περίπου 33Hz κι εκτεταμένη περιβάλλουσα πλάτους στο χρόνο,δηλαδή ενέργεια που θα έχει διάρκεια ανώτερη ενός κρουστικού σήματος.Η απόκριση πλάτους εξασθενεί εκθετικά μετά από πολλές περιόδους ταλάντωσης.

https://courses.physics.illinois.ed...12/Michael_Zevin_P406_Project_Report_Sp12.pdf
Και σε αντιπαραβολή ακολουθία τεσσάρων κρουστικών σημάτων από ισάριθμα χτυπήματα σε ταμπούρο:

Λαμβάνονται κατόπιν δύο περιπτώσεις ηχείων με σφραγισμένη καμπίνα - άμα θεωρούσαμε άλλο τύπο καμπίνας δεν θα είχε νόημα η υπόθεση εργασίας - και θεμελιώδη συχνότητα συντονισμού fs στο ίδιο ύψος,αλλά με διαφορετικές τιμές Qtc:0,5 (κρίσιμα αποσβενύμενο) και Qtc=1,0 (υποαποσβενύμενο) αντίστοιχα.

Το μικρότερο Qtc θα έχει αρχική πτώση πλάτους κατά 6dB σε σχέση με το σήμα εισόδου.Το υποαποσβενύμενο θα προσέγγιζε καλύτερα την περιβάλλουσα πλάτους σε αυτό το ύψος.Δεδομένου κιόλας ότι η φυσική εξασθένηση της ενέργειας πάνω στη νότα του κοντραμπάσου θα διαρκεί αρκετές περιόδους η καθυστέρηση του ηχείου με τη μεγαλύτερη τιμή Qtc θα περνάει απαρατήρητη δίνοντας προτεραιότητα στην ανώτερη ακουστότητα από κέρδος κατά την απόκριση στο θεμελιώδη συντονισμό του συστήματος.
Η γρηγορότερη ανταπόκριση του κρίσιμα αποσβενύμενου ηχείου θα εκλαμβάνεται ως ξεθυμασμένη,αφού η ακουστότητα υπολογίζεται να έχει πέσει στο μισό (-6dB στάθμη) στη ζώνη του θεμελιώδους συντονισμού που ανήκει στην πρώτη οκτάβα.Όμως το κρίσιμα αποσβενύμενο σύστημα θα έχει ανώτερη πιστότητα στο πεδίο του χρόνου.

Η απόκριση του κρίσιμα αποσβενύμενου θα προσεγγίσει ασύμπτωτα τη στάθμη στόχο συντομότερα σε σχέση με το υποαποσβενύμενο που θα τονίζει την απόκριση πάνω από τη στάθμη στόχο μέσα στην πρώτη ημιπερίοδο για να τη ρίξει στην επόμενη ημιπερίοδο λίγο και να σταθεροποιηθεί στη στάθμη στόχο με το ξεκίνημα της τρίτης ημιπεριόδου.

Για σήματα ανώτερης συχνότητας λ.χ. κατά μισή οκτάβα πάνω από το θεμελιώδη συντονισμό,η διαφορά στάθμης στο ξεκίνημα θα είναι μικρότερη ανάμεσα στα δύο ηχεία.Η διαφορά πιστότητας όμως στο πεδίο του χρόνου θα παραμένει σταθερή υπέρ του κρίσιμα αποσβενύμενου συστήματος.

Στο δε κρουστικό σήμα,το κρίσιμα αποσβενύμενο σύστημα θα υπερτερεί στην ανταπόκριση και τη διατήρηση του αντίκτυπου,αλλά το υποαποσβενύμενο θα εξακολουθεί ν'ακούγεται δυνατότερα.Και είναι προφανές το ποιο θα ήταν περισσότερο αρεστό σε χαμηλές στάθμες.Το κέρδος απόκρισης στο δεύτερο με τη διπλάσια ακουστότητα θα υποκαθιστούσε τη δράση δικτυώματος loudness,ενώ το πλεονέκτημα του κρίσιμα αποσβενύμενου θα εξακολουθούσε να έχει μειωμένη ακουστότητα.

Κι επί του πρακτέου...Η απόκριση συχνότητας υπό ψευδοανηχοϊκές συνθήκες,ομαλοποιημένες κατά 1/24 οκτάβας για τις μονάδες χαμηλών από τα εξής κλασσικά ηχεία :
KLH 17 (γαλάζια καμπύλη) - KLH 6 (πράσινη) -Advent (μαύρη) - AR4x (πορτοκαλί) - Cambridge CSW6 (γκρι) :

Παρατηρούμε ότι το μόνο από τα ηχεία με ποιότητα απόσβεσης που δεν προβαίνει σε υπερύψωση πλάτους στο κάτω όριο απόκρισης είναι το KLH 17 (Qtc=0,707):

Όλα τα ανωτέρω ηχεία είχαν βρει το πελατολόγιό τους,όπως γίνεται και με τωρινά μοντέλα.Και είναι επόμενο να συμβαίνει κάτι τέτοιο,κατά τον ίδιο τρόπο που διάφοροι άνθρωποι επιλέγουν διαφορετικό τρόπο διαβίωσης και τους αρέσει ν'ακούνε διαφορετικά προγράμματα.Όλοι μπορούμε να γνωρίζουμε τι είναι ορθόν,αλλά θα κάνουμε αυτό που μας αρέσει.

Πώς θα γινόταν λοιπόν να παρασχεθεί στο κρίσιμα αποσβενύμενο σύστημα το κέρδος στάθμης χωρίς να καταφεύγαμε σε ηλεκτρονική ισοστάθμιση που θα του συμπίεζε το δυναμικό περιθώριο;

 

[Bhutia]

Έχει παγιωθεί να επικαλούμαστε αόριστα το ΄΄κέρδος χώρου΄΄ σε όποια μεταβολή επιφέρει εκείνος στο πλάτος απόκρισης από το ενιαίο σύστημα.Αυτή η επίκληση συντελεί επίσης στην εντύπωση αρκετών ακροαματικόφιλων ότι διάφορα ηχεία με συνηθισμένες διαστάσεις αποδίδουν αξιοπρεπή μπάσα χωρίς τη συνδρομή sub.Ας δούμε ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

Το παλαιό ηχείο JBL L-7 .Κέρδος απόκρισης 4dB σε συχνότητα 30 Hz και 2dB στα 90Hz.

Υποβαθύφωνο Velodyne DD-18 τοποθετημένο επί τρίεδρης γωνίας,απόκριση εντός δωματίου με και χωρίς ισοστάθμιση σε αντιπαραβολή με απόκριση υπό συνθήκες ελεύθερου πεδίου:

Σύγκριση ποσοστών αρμονικής παραμόρφωσης στην ίδια στάθμη.Οι τονισμοί εντός δωματίου αντιπροσωπεύουν σημεία ακυρώσεων από το χώρο.

Και ανάλογη παράσταση με το 12ιντσο υποβαθύφωνο από τη γνωστή ιστοσελίδα Data-bass

Οι όποιες εκτιμήσεις πάνω στο κέρδος απόκρισης που επιφέρει ο χώρος θα είχαν αξία και νόημα μονάχα εφόσον αφορούν σε ερμητικά κλεισμένο χώρο μη συγκοινωνούντα με γειτονικά δωμάτια κι έχοντα ανένδοτα τοιχώματα,πάτωμα και οροφή.Ένα πράμα δηλαδή σαν τους παραδοσιακούς ακροαματικόφιλους που μένουν ανένδοτοι σε αδιαμφισβήτητα δεδομένα και είναι αδιαπέραστοι στην ενέργεια των χαμηλών.Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση όμως,το κέρδος χώρου δεν αποτελεί πλήρως σταθμισμένο παράγοντα,αφού θα διαφοροποιείται σε συνάρτηση με τη θέση των ηχείων,την πολική τους απόκριση και τη θέση του ακροατή.

 

[Bhutia]

Η επίδραση του χώρου στην απόδοση των χαμηλών διακρίνεται ουσιαστικά σε τρία σκέλη.

Το πρώτο αφορά στη ζώνη των ιδιορρυθμών που εδρεύει κάτω από τη γνωστή συχνότητα Schroeder.Άνωθεν εκείνης εδρεύει η ζώνη της διάχυσης,όπου τα μήκη κύματος των συνιστωσών θεωρούνται αρκετά μικρά ως προς τις διαστάσεις του δωματίου και θα υπάρχει αρκετά ομοιογενής διασπορά της ενέργειας από αυτές στα επιμέρους τμήματα του χώρουτ.Στη ζώνη των ρυθμών συντονισμού κάτωθεν της συχνότητας Schroeder ο αέρας μεταξύ των αντικριστών και των εφαπτόμενων επιφανειών θα πάλλεται σαν χορδή εμφανίζοντας κορυφαία πλάτη εκτροπής σε συγκεκριμένες συχνότητες εξαρτώμενες από τις διαστάσεις δωματίου.

Μεγάλα σε διαστάσεις δωμάτια τείνουν να έχουν πιο ομοιογενή και πυκνή κατανομή σε μεμονωμένες συνιστώσες από ρυθμούς συντονισμού - και χαμηλότερη τιμή στη συχνότητα Schroeder.Έτσι θα γίνεται καθεμία εξ αυτών λιγότερο διακριτή αφού το πλάτος της δεν θα παρουσίαζε χαρακτηριστική κορύφωση σε σχέση με το πλάτος των υπολοίπων.Υπό την προϋπόθεση ότι ο χρόνος αντήχησης θα κρατιόταν εντός λογικών ορίων για ηχητική αναπαραγωγή,τα δωμάτια με διαστάσεις ανώτερες των οκτώμισι μέτρων τείνουν σε καλύτερη συμπεριφορά απόσβεσης στις χαμηλές οκτάβες.

https://www.avsite.gr/forum/threads/Ανατομία-Ακουστικής-Χώρων-remastered.79626/page-3#post-1069420

Μπόλικο ΄΄κέρδος΄΄ διάσπαρτο με ΄΄κέρατα΄΄
Απόκριση υπό συνθήκες ελεύθερου πεδίου για δίδρομο ηχείο:

Η ίδια απόκριση με υπέρθεση μονής συνιστώσας από ρυθμό συντονισμού σε ύψος 100Hz

Σωστό Tsunami,αδέλφια μου αλήτες ντιμπιά...

Και η ισοσταθμισμένη διόρθωση στην...΄΄Τέλεια Καταιγίδα΄΄:

Οι πηγές με δίπολη (οκτωειδή) ακτινοβολία θα υπερτερούν σε αυτήν τη ζώνη έναντι των συμβατικών,αφού το μοτίβο εκπομπής στις πρώτες θα διεγείρει σε μικρότερο βαθμό τους θεμελιώδεις ρυθμούς συντονισμού στο δωμάτιο,ενώ θα αυξάνει την ομοιογένεια κατανομής ως προς τις διεγερμένες συνιστώσες.

 

[Bhutia]

Και πώς μπορεί να συμπληρωθεί άλλο ένα σπουδαίο δημοσίευμα του 2006 με συντάκτη τον αξέχαστο Σπύρο Κωστόπουλο:

Ευχαρίστως. Ορίστε:

"Ας τα πάρουμε από την αρχή. Θα προσπαθήσω να είμαι όσο το δυνατόν πιο κατανοητός, γιατί είναι δύσκολο να περιγράψω με λέξεις ένα φαινόμενο που απαιτεί δια ζώσης εμπειρία και διαρκείς πειραματισμούς. Δύο είναι οι παράμετροι που οφείλουμε να προσέξουμε στην τοποθέτηση subwoofer: η «ακουστή παραμόρφωση ενδοδιαμόρφωσης» και οι ακουστικοί ρυθμοί του χώρου ακρόασης.

Με τον πρώτο όρο (ξέρω, δεν είναι απόλυτα δόκιμος, αλλά δεν έχω κάτι καλύτερο) εννοώ ότι η πρωτογενής ηχητική εκπομπή του subwoofer αναμιγνύεται και μπερδεύεται με τις ανακλάσεις από τις όμορες επιφάνειες (κυρίως το δάπεδο, τον πλευρικό τοίχο και τον πίσω τοίχο), οι οποίες μπορεί να είναι συμφασικές, εκτός φάσης ή και τα δύο. Όσες είναι συμφασικές με την πρωτογενή εκπομπή του sub ενισχύουν το πλάτος της συχνότητας και συνακόλουθα τον όγκο του μπάσου, ενώ όσες είναι εκτός φάσης θα εξασθενήσουν ή ενδεχομένως και να ακυρώσουν το ηχητικό κύμα.

Καλό είναι να προσπαθήσουμε να έχουμε όσο περισσότερες συμφασικές ανακλάσεις γίνεται (ιδανικά και τις τρεις διαστάσεις: δάπεδο, πλευρικός και πίσω τοίχος) με την πρωτογενή εκπομπή του subwoofer. Συνήθως αυτή κυμαίνεται μεταξύ 20 και 80 Hz. Για να το πετύχουμε, καμιά δευτερογενής εκπομπή μέσω ανάκλασης δεν πρέπει να ξεπερνά την πρωτογενή περισσότερο από το 1/4 του μήκους κύματος της τελευταίας.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι καμιά όμορη επιφάνεια δεν θα πρέπει να βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από το 1/8 του μήκους κύματος που εκπέμπει το μεγάφωνο μέσα στο subwoofer, γιατί τότε ο ήχος θα χρειαστεί 1/4 του μήκους κύματος για να φτάσει στον τοίχο και άλλο τόσο για να επιστρέψει. Το μήκος κύματος των 80 Hz είναι 340/80 = 4,25 μέτρα, άρα το 1/8 αυτού είναι 53 cm. Θεωρούμε λοιπόν ότι ένα subwoofer είναι τοποθετημένο στη γωνία σε όλο το εύρος λειτουργίας του, όταν το μεγάφωνο βρίσκεται κοντύτερα από 53 cm από οποιοδήποτε τοίχο.

Αν, τώρα, πειραματιστούμε με δευτερογενείς εκπομπές στο 1/3 του μήκους κύματος της πρωτογενούς (άρα με το sub στο 1/6 του μήκους κύματος του μεγαφώνου = 71cm) θα παρατηρήσουμε ότι ο τομέας επικάλυψης μεταξύ της ενίσχυσης και της ακύρωσης, δηλαδή η πρωτογενής εκπομπή του μεγαφώνου μαζί με τις δευτερογενείς εκπομπές, δεν ξεπερνά σε dB την πρωτογενή εκπομπή του μεγαφώνου. Στην ουσία, δεν έχουμε ούτε ενίσχυση, ούτε εξασθένηση από τον τοίχο.

Σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 71 cm, η συνδυασμένη ακουστική πίεση του μεγαφώνου +/- τις ανακλάσεις των τοίχων καταλήγει σε χαμηλότερη ακουστική πίεση από αυτή του μεγαφώνου μόνο. Όλα αυτά, πάντοτε, για τη συχνότητα των 80Hz. Σε χαμηλότερες συχνότητες, οι τοίχοι ενισχύουν την ακουστική πίεση του μεγαφώνου σε αντιστρόφως ανάλογες αποστάσεις από τη γωνία."

 

[Bhutia]

Και συνέχεια:

Ακουστικοί ρυθμοί

"...Θεωρητικά, ο πιο σίγουρος τρόπος για να διεγείρουμε τους ακουστικούς ρυθμούς του δωματίου είναι να βάλουμε το ηχείο στη γωνία. Τότε διεγείρονται όλοι οι διαθέσιμοι ρυθμοί του χώρου και η απόκριση συχνότητας του sub δεν θα είναι σημαντικά υποδεέστερη μιας ελεύθερης τοποθέτησης στο χώρο.

Το ποσοστό «καθαρής» πρωτογενούς εκπομπής ως προς την ακουστική ενέργεια που είναι «αποθηκευμένη» στο χώρο παραμένει ουσιαστικά στην ίδια κλίμακα, αλλά το subwoofer πρέπει να είναι αληθινά χωμένο στη γωνία γιατί όταν οι ανακλάσεις από τους όμορους τοίχους καταφθάσουν εκτός φάσης στις υψηλότερες συχνότητες (η φάση μεταβάλλεται με τη συχνότητα) θα έχουμε ακουστή παραμόρφωση ενδοδιαμόρφωσης. Για τον ίδιο λόγο, δεν πρέπει ποτέ να τοποθετούμε ένα ηχείο πλήρους φάσματος στη γωνία.

Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση από την τοποθέτηση του subwoofer στη γωνία είναι ότι, πρακτικά, η παραμόρφωση είναι σημαντικά χαμηλότερη. Ο λόγος είναι ότι ενισχύονται όλες οι θεμελιώδεις συχνότητες του ηχείου από τις συμφασικές ανακλάσεις στους όμορους τοίχους, ενώ οι αρμονικές συχνότητες (που θεωρούνται πηγή παραμόρφωσης, όταν έχουμε απότομη κλίση στο φίλτρο low pass του subwoofer) εξασθενούν σε πλάτος συγκρινόμενες με τις θεμελιώδεις.

Ένα ακόμα καλό που προκύπτει είναι η αυξημένη ευαισθησία του ηχείου, που σημαίνει ότι μπορεί να λειτουργεί σε ικανοποιητικές στάθμες με λιγότερη ισχύ, άρα χαμηλότερη παραμόρφωση και αυξημένο «headroom». Συνολικά, αν μιλάμε για ένα subwoofer, η περίπτωση της γωνιακής τοποθέτησης είναι μάλλον η καλύτερη.

Αν χρησιμοποιήσουμε δύο subwoofer αντί για ένα και τα τοποθετήσουμε στις απέναντι γωνίες του χώρου (διαγώνια), πάντοτε όμως στην ίδια απόσταση από τη θέση ακρόασης, θα δούμε σαφή μείωση των ιδιοσυντονισμών του χώρου, ενώ η πρωτογενής ακτινοβολία τους θα αυξηθεί. Αυτό συμβαίνει επειδή οι δύο γωνίες ενός δωματίου έχουν αντιστρόφως ανάλογη φασική συμπεριφορά στους θεμελιώδεις (1/2 του μήκους κύματος) ακουστικούς ρυθμούς σε αυτά τα σημεία.

Αν έχουμε δύο subwoofer στο δάπεδο εμπρός από τον εμπρόσθιο τοίχο (τον τοίχο που βρίσκεται το ηχοσύστημα) τα στάσιμα κύματα στον οριζόντιο άξονα θα εξαφανιστούν. Αν έχουμε τα δύο sub στο ίδιο σημείο, αλλά το ένα στο δάπεδο και το άλλο στην οροφή, θα εξαφανιστούν τα στάσιμα κύματα στον κάθετο άξονα. Αν έχουμε τέσσερα subwoofer (κάτω αριστερά, πάνω αριστερά, κάτω δεξιά, πάνω δεξιά) στον εμπρόσθιο τοίχο, αποφεύγουμε τα στάσιμα κύματα και στον οριζόντιο και στον κάθετο άξονα σε αυτά τα σημεία.
Θεωρητικά, όσο περισσότερα subwoofer προσθέτουμε, μπορούμε να μειώνουμε την επίδραση των στασίμων υψηλότερης τάξης (πλήρους μήκους κύματος, 1,5 μήκους κύματος και πάει λέγοντας).

Ο Δ/ντής του περιοδικού που συνεργαζόμουν παλιότερα (Β. Μαρκουλής), που είχε πειραματιστεί επί μακρόν με τα subwoofer, είχε παρατάξει 4 10ιντσα CAV σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους στον εγκάρσιο άξονα ακριβώς πίσω από τα κυρίως ηχεία στο χώρο ακρόασης του περιοδικού (54 τ.μ. περίπου), για να εκμεταλλευθεί τις ανακλάσεις από τους πλευρικούς τοίχους και να δημιουργήσει μια γραμμική πηγή θεωρητικά άπειρου μήκους, με εξαιρετικά αποτελέσματα..."

Ένα subwoofer

"...Αν έχουμε ένα subwoofer, θα χρειαστούν αρκετοί πειραματισμοί για να πετύχουμε την καλύτερη τοποθέτηση. Προσωπικά, χρησιμοποιώ ένα παλιό, αλλά δοκιμασμένο «κόλπο», που βασίζεται στη λογική ότι η ηχητική εκπομπή μεταξύ δύο σημείων στο χώρο είναι ισοδύναμη προς τις δύο κατευθύνσεις.

Βάζω το subwoofer στην ιδανική θέση ακρόασης στον καναπέ, με το μεγάφωνο εκεί που βρίσκεται το κεφάλι του καθήμενου ακροατή. Το σύστημα παίζει στο repeat ένα κομμάτι με καλά ηχογραφημένο χαμηλό (συνήθως το Drum Record της Sheffield, αλλά και όποιο άλλο εσείς ξέρετε ότι κάνει δουλειά) και ψάχνω να βρω το σημείο στο δάπεδο που ακούω το καθαρότερο χαμηλό, χωρίς παραμορφώσεις. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι αναγκαστικά σέρνομαι στο πάτωμα, αλλά ποιος σάς είπε ότι το HiFi δεν απαιτεί θυσίες;;...

Στα σοβαρά, τώρα, η μέθοδος αυτή δεν είναι πανάκεια και καλό είναι να ξέρουμε τις εγγενείς της αδυναμίες, για να μη την πατήσουμε:

1. Κατ’ αρχήν, δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι ότι η θέση ακρόασης που έχουμε επιλέξει είναι αξιωματικά η καλύτερη μέσα σε όλο το δωμάτιο. Μπορεί, ακόμα, ο χώρος να είναι άθλιος ακουστικά, οπότε είναι αδύνατο να πετύχουμε το «σωστό» μπάσο. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να αποφεύγουμε το κέντρο του δωματίου.

2. Ένας ακροατής με λίγη ή καθόλου εμπειρία μπορεί να δυσκολευτεί να προσδιορίσει σε ποιο σημείο ακούγεται πιο αληθοφανές το χαμηλό, ιδίως όταν παίζουν και τα κυρίως ηχεία. Το να προσπαθήσουμε να λειτουργήσουμε αφαιρετικά, αξιολογώντας μόνο ένα μέρος ενός πολύπλοκου συνόλου που είναι η ακουστική χώρου, είναι ακόμα πιο δύσκολο.

3. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ωραιοποιημένης εγγραφής, που συνήθως είναι τα audiophile CD. Πώς είμαστε βέβαιοι ότι το μπάσο που ακούμε δεν έχει δεχτεί τις «περιποιήσεις» της κονσόλας μίξης;

4. Με παραπάνω από ένα subwoofer η μέθοδος είναι άχρηστη, αφού δε γίνεται να βρισκόμαστε σε παραπάνω από ένα σημεία για να ακούμε τι παίζει το ηχείο στον καναπέ. Αν, πάντως, το επιχειρήσετε, φροντίστε να τηρείτε ακριβώς την ίδια απόσταση από τη θέση ακρόασης και παρατηρείστε ένα ένα τα subwoofer για να αξιολογήσετε τη σχετική τους απόδοση.

5. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να κουραστούμε πριν βρούμε την ιδανική θέση, οπότε θα πρέπει να σταματήσουμε και να επαναλάβουμε το πείραμα άλλη ώρα ή μέρα. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι η αξιολόγηση είναι καθαρά υποκειμενικό θέμα και μπορεί αυτό που σήμερα να μάς φαίνεται «τέλειο» μετά από δύο μήνες και 100 δίσκους να ακούγεται χρωματισμένο, μονότονο ή απελπιστικά βαρετό. Και τότε, φτου κι απ’ την αρχή...

6. Να ξεκαθαρίσω εδώ ότι η λογική της ισοδύναμης ηχητικής εκπομπής μεταξύ δύο σημείων στο χώρο δεν είναι τεκμηριωμένη. Και αυτό επειδή ένα subwoofer, ως γεννήτρια ήχου, δεν μπορεί να έχει άπειρα υψηλή μηχανική εμπέδηση, θα αναπαράγει τους ιδιοσυντονισμούς του χώρου λίγο πιο εξασθενημένα όταν είναι στη γωνία, παρά όταν παίζει στη θέση ακρόασης, ψηλά στον καναπέ, κι εμείς το ακούμε κουλουριασμένοι χαμηλά στη γωνία.

Πάλι, δεν έχετε να χάσετε τίποτα (εκτός από κάμποση ώρα και δυο πρησμένα γόνατα), οπότε καλό είναι να δοκιμάσετε αυτό το κόλπο πριν αποφασίσετε ότι το sub «δεν σάς κάνει». Και κάτι τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό: δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το subwoofer οφείλει να συνεργάζεται σωστά με τα κύρια ηχεία. Για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει η ελάχιστη δυνατή επικάλυψη μεταξύ τους, άρα χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν πιο απότομες κλίσεις στη συχνότητα αποκοπής του sub.

Αυτό, πάλι, εξαρτάται και από τη φασική συμπεριφορά των δύο ηχείων (που μεταβάλλεται ανάλογα με τη συχνότητα), οπότε θα χρειαστούν ακόμα περισσότεροι πειραματισμοί, ιδίως αν η ρύθμιση της φάσης εκπομπής του subwoofer είναι συνεχής και όχι 0-180 μοίρες..."

Respect εις τον κύβον...

 

[Bhutia]

Το δεύτερο σκέλος αφορά στο κέρδος από κοντινά τοιχωματικά όρια.Όταν μια παντοκατευθυντική πηγή ήχου πλησιάζει σε ακλόνητη επιφάνεια που περικλείει το χώρο,τότε η εκπεμπόμενη ενέργεια παύει να διαδίδεται ομοιόμορφα σε σφαιρικό μοτίβο,αλλά περιορίζεται σε πεδίο με μικρότερη στερεά γωνία.Και αφού το ποσό ενέργειας μένει σταθερό,αυτό οδηγεί σε αύξηση της έντασης εντός του μικρότερου πεδίου όπου θα ισχύει η μετάδοσή της.

Το ποσό του κέρδους ανά κοντινό τοιχωματικό όριο διαφοροποιείται εξαρτώμενο από τη συχνοτική ζώνη που εξετάζουμε.Η βαθμίδα πάνω από την οποία έχει σοβαρή ισχύ είναι το εν όγδοον μήκους κύματος.Θεωρώντας την τυπική συχνότητα κροσαρίσματος σε ύψος 80Hz,αντιστοιχεί αυτή σε μήκος κύματος ίσο προς 4,30 μέτρα.Για να ληφθεί σοβαρό κέρδος από τοιχωματικά όρια στις δύο πρώτες οκτάβες,τα ακουστικά κέντρα στα μεγάφωνα χαμηλών του ηχείου θα έπρεπε ν'απέχουν 54 εκατοστόμετρα ως προς το εκάστοτε τοιχωματικό όριο.

Στις πρώτες οκτάβες όπου τα μήκη κύματος λογαριάζονται πολύ μεγαλύτερα σε σχέση με την εκπέμπουσα μονάδα (λ.χ. υποβαθύφωνο) το κέρδος υπολογίζεται σε τιμή περίπου 6dB για κάθε εφαπτόμενο όριο του χώρου : Η απλή στήριξη sub σε ακλόνητο (λ.χ. μαρμάρινο-γρανιτένιο) πάτωμα - εφόσον το μεγάφωνο θα βρίσκεται σε κοντινή απόσταση μ'εκείνο - οδηγεί σε κέρδος 6dB.Η εκπομπή θεωρείται ότι θα γίνεται σε χώρο 2π στερεο-ακτινίων (ημισφαιρικό) και η προδιαγραφή μέγιστης στάθμης σε πολλά μοντέλα sub δηλώνεται υπό αυτήν τη συνθήκη.

Κεντρική εγκατάσταση σε συμβολή πατώματος (ή ταβανιού ή άλλου τοίχου) κι ενός κατακόρυφου τοιχώματος κέρδος 12dB (εκπομπή σε χώρο π στερεο-ακτινίων).

Η θέση στην κορυφή τρίεδρης γωνίας (1 οριζόντιο και δύο κατακόρυφα όρια) 18dB (εκπομπή σε χώρο π/2 δηλαδή εν όγδοον της ολικής χωρικής σφαίρας).

Σε συχνοτικές ζώνες μεταξύ 100-125 Hz και άνω το κέρδος για καθένα όριο θα πέφτει στην τιμή των 3dB αντί 6.

Από το γνωστό βιβλίο του Dr. Floyd Toole :

Και το μοντέλο από τον γνωστό αυθεντικό guru:

Το κέρδος από τα τοιχωματικά όρια δεν έρχεται χαριστικώς,αλλά συνοδεύεται από ζημίες (υποχωρήσεις απόκρισης) σε ανώτερες ζώνες και λόγω της ακύρωσης σε συνάρτηση προς την απόσταση που θα έχει το κέντρο ηχητικής εκπομπής από το όριο (φαινόμενο SBIR).Σημειωτέον ότι στο τρίτο και το έβδομο πολλαπλάσια της θεμελιώδους συχνότητας ακύρωσης θα ισχύουν τονώσεις απόκρισης αντί ακυρώσεις αφού οι επιμέρους ανακλώμενες συνιστώσες θα έχουν γίνει συμφασικές με την άμεσα εκπεμπόμενη,ενώ ακυρώσεις θα ισχύουν ξανά στο πέμπτο,ένατο κ.ο.κ.
https://www.avsite.gr/forum/threads/Ανατομία-Ακουστικής-Χώρων-remastered.79626/page-2#post-1060854

Εντός τυπικού οικιακού χώρου,το μεγάφωνο χαμηλών και η οπή ανάκλασης χαμηλών απέχουν από το πάτωμα διαστήματα συγκρίσιμα με το προαναφερθέν όγδοον μήκους κύματος,ενώ οι αποστάσεις από άλλα τοιχωματικα όρια αναμένεται να είναι κλάσματα των μηκών κύματος που αντιστοιχούν στις πρώτες οκτάβες.Το ακριβές ποσό στο κέρδος που θα δώσει ο εκάστοτε χώρος δεν είναι προϋπολογιζόμενο.Τείνει πάντως η απόκριση στις χαμηλές οκτάβες να υπερβαίνει σε πλάτος την ανηχοϊκή.
Τα ακριβή αποτελέσματα στην πράξη είναι πιστοποιημένα στην παρακάτω ενδιαφέρουσα μελέτη:
https://www.prosoundtraining.com/site/wp-content/uploads/2012/03/VOL36_DEC08_Boundaries-1.pdf

όπου επιβεβαιώνεται και η υπεροχή της εντοίχισης -εφόσον επιτρέπεται εκ της αρχιτεκτονικής δεδομένου συμβατικού ηχείου:

Ένα ηχείο χωμένο με όλες τις διατυπώσεις - ώστε να μην προκύπτουν παράπλευροι κι αισθητοί συντονισμοί από τα υλικά τοιχοποιίας - μέσα σε ανένδοτο τοιχωματικό περίβλημα που θα γίνεται έτσι προέκταση της μπάφλας του θα διεγείρει ισοδύναμα τους θεμελιώδεις ρυθμούς συντονισμού από το χώρο που ξεκινούν από το κάτω όριο απόκρισής του ηχείου,αφού τα ακλόνητα τοιχώματα αποτελούν σημεία μέγιστης πίεσης (κοιλίες) των στάσιμων κυμάτων.Ως προς το ύψος βέβαια,θα έπρεπε το κέντρο στο μεγάφωνο χαμηλών να βρίσκεται περίπου στο κέντρο αυτής της διάστασης πάνω στο τοίχωμα.Κάθε άλλη λογική θέση για ζεύγος ηχείων εντός του χώρου δεν θα προκαλεί εφάμιλλη ισοδυναμία - εκτός και αν κάποιος έστηνε μονοφωνικό σύστημα με το μοναδικό ηχείο τοποθετημένο στο κοινό κέντρο όλων των διαστάσεων...Θα αποφεύγονται κατ'επέκτασιν και φαινόμενα περίθλασης από ακμές μπάφλας.

Η εντοίχιση θα καταργεί επίσης τα φαινόμενα SBIR και τις επακόλουθες μεταπτώσεις απόκρισης από το τοίχωμα στο οποίο θα έχει προσαρμοστεί το ηχείο.Όχι βεβαίως προς τα πλευρικά,αλλά τα αντίστοιχα φαινόμενα θα έχουν μικρότερον αντίκτυπο.

Θα γίνεται πλέον ημισφαιρικό το πεδίο εντός του οποίου θα εκπέμπεται η ενέργεια σε ολόκληρο το εύρος απόκρισης του ηχείου.Κάτι τέτοιο σημαίνει κέρδη στο πλάτος απόκρισης κυμαινόμενα μεταξύ 3-6 dB.Αυτό σημαίνει με τη σειρά του,μικρότερη κατανάλωση ισχύος,μικρότερες διαδρομές κώνων για επίτευξη δεδομένης στάθμης,μικρότερη κατανάλωση υπό μορφή ενέργειας και ανώτερη γραμμικότητα λειτουργίας πάνω σ'αυτήν,με διατήρηση του δυναμικού περιθωρίου.

Το σπουδαιότερο όμως στοιχείο είναι ότι το κέρδος πλάτους στο κάτω όριο απόκρισης χάρη στο νέο μοτίβο ακτινοβολίας θα αποτελεί μεταβολή ελάχιατης φάσης,δηλαδή χωρίς πρόστιμο στη φασική συνοχή του συστήματος.
Κέρδος χωρίς...κέρατα δηλαδή.

Ηχεία προορισμένα εκ της σχεδίασης για ελεύθερη τοποθέτηση εντός τυπικών οικιακών χώρων θα έχουν κανονικά διαφορετική και πιο εκτεταμένη στο κάτω όριο ανηχοϊκή απόκριση σε σύγκριση με ηχεία προορισμένα για εντοιχισμό ή τοποθέτηση εφαπτομενική πάνω σε κάποιο τοιχωματικό όριο.Στα δεύτερα θα προβλέπεται κάποια υποχώρηση που αναμένεται ν'αντισταθμιστεί από τον τρόπο εγκατάστασης.Έτσι κατανοούμε λ.χ. τις πολύ τακτοποιημένες προδιαγραφές απόκρισης μεγάλων ηχείων της ATC.

Και ο τύπος ηχείων που εμφανίζει τη βέλτιστη ευελιξία ως προς την εγκατάσταση θα είναι τα ενεργά με επαρκώς αποσβενύμενη ζυγοστάθμιση και παραμετρική αυξομείωση απόκρισης σε επίπεδο ενεργού κρος για τις χαμηλές οκτάβες.Ακόμα καλύτερα όσα την εφαρμόζουν στο ψηφιακό πεδίο.Αυτή η ρύθμιση όπως ειπώθηκε θα έχει χαρακτήρα ελάχιστης φάσης εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις.

Σε παθητικό ηχεία μη προβλεπόμενα για εντοιχισμό και χωρίς ανάλογο κύκλωμα προσαρμογής,οποιαδήποτε επέμβαση από εξωτερικό ισοσταθμιστή ή λογισμικό για να ομαλοποιήσει υπερβολικές τονώσεις στις χαμηλές οκτάβες κατά τον εντοιχισμό,μπορεί να εισαγάγει ως προίκα φασικές αποκλίσεις στο ενιαίο σύστημα.Επομένως τα συνήθη παθητικά ηχεία δεν εμφανίζουν την απαραίτητη ευελιξία για να καρπώνονταν τα κέρδη από τον εντοιχισμό.

 

[editor]

Προκειται για επιτευγμα απο τον Bhutia...
Θα μας παρει μηνες, μονο για να τα διαβασουμε.

Χωρις να θελω να το μειωσω στο ελαχιστο -δεν μπορω,
εχω μονο την εξης παρατηρηση.
Εγραψα παλαιοτερα οτι τα ηχεια ειναι ο τελευταιος τροχος της αμαξης
οτι τους δωσεις θα βγαλουν
για να μη πω για τον χωρο....

Ειναι μια ενεργειακη αποτιμηση αυτη
απο την οποια ανεκαθεν διαφευγει ο υψιστος ρολος της πηγης και του ενισχυτη
στη διαφυλαξη του συχνοτικου και φασικου αποτυπωματος της μουσικης.
Αν δεν πηγαζει και δεν ενισχυεται σωστα δεν υπαρχει.
Οτι ξενο προς αυτην παραγεται και ενισχυεται μας απομακρυνει απο τον στοχο.

Ολες οι συζητησεις αρχιζουν παντα απο τον χωρο και πανε προς τα πισω.
Δηλαδη λιγο αναποδα κατα πως βλεπω τα πραγματα.

 

[Bhutia]

Το τρίτο σκέλος έχει να κάνει με την επίδραση του χώρου στην αποκαλούμενη ζώνη πίεσης.Αυτή ορίζεται από τη συχνότητα αποκοπής f(αποκ) = Ταχύτητα ήχου/2* Διάσταση δωματίου με την ανώτερη τιμή.Παραδείγματος χάριν,δωμάτιο με ανώτερη διάσταση(μήκος) ίση προς 7 μέτρα θα εμφανίζει συχνότητα αποκοπής ίση περίπου με fαποκ=344/14 =24,6 Hz.

https://www.avsite.gr/forum/threads/Ανατομία-Ακουστικής-Χώρων-remastered.79626/page-11#post-1657372

Η ζώνη πίεσης αποτελεί τη συχνοτική περιοχή κάτω από οποιονδήποτε συντονισμό ως προς τον αέρα του δωματίου.Η ηχητική ενέργεια σε αυτήν θα μεταδίδεται υπό μορφή συμπιεστικού μετώπου αντί περιοδικής διαταραχής.Ο αέρας θα διεγείρεται και θα φορτίζει τα μεγάφωνα και διατάξεις ενίσχυσης χαμηλών με τρόπο ανάλογο του έγκλειστου αέρα σε καμπίνα ακουστικής ανάρτησης - εμφανίζοντας όμως ανώτερη ενδοτικότητα χάρη στο μεγαλύτερο όγκο του δωματίου.Η συμπεριφορά του δωματίου στη ζώνη πίεσης επιφέρει θεωρητικό κέρδος τάξης 12dB ανά οκτάβα καθώς η συχνότητα κατέρχεται.Στην πράξη το κέρδος είναι στην τάξη 6-10 dB εξαρτώμενο από την ακεραιότητα στα όρια του χώρου : αποκλεισμό διαρροών από ανοίγματα και μη ενδοτικά ή διαπερατά τοιχώματα.Κύρια όμως προϋπόθεση για την εφαρμογή του κέρδους στη ζώνη πίεσης θα είναι να...υφίσταται αξιοποιήσιμη απόκριση από το σύστημα στην ομόλογη συχνοτική ζώνη.Το κέρδος από τοιχωματικά όρια εξακολουθεί να ισχύει στη ζώνη πίεσης.

Το πλάτος απόκρισης στη ζώνη κάτω από την κατώτατη ιδιοσυχνότητα του δωματίου θα ακολουθεί την τιμή της ανηχοϊκής απόκρισης και τη φυσική συμπεριφορά του ίδιου του ηχείου που θα είχε θεμελιώδη συχνότητα συντονισμού ανώτερη της fαποκ.

Δεδομένου ότι στην πρώτη οκτάβα υποχώρηση απόκρισης σε τάξη 5 dB τείνει να οδηγεί σε υποδιπλασιασμό στην αντίστοιχη Ακουστότητα - ιδίως σε γειτονικές συνεχόμενες στάθμες προς εκείνη της αναφοράς 80 dB- τότε πλάτος απόκρισης κατώτερο κατά 6-10 dB ανάμεσα στη ζώνη πίεσης που δεν υποστηρίζει ρυθμούς συντονισμού και τη ζώνη των υποστηριζόμενων ρυθμών θα οδηγεί σε αντίστοιχη υποχώρηση της ακουστότητας για τη ζώνη πίεσης στο εν τέταρτον ως προς την ανώτερη ζώνη.Και στην καθιερωμένη στάθμη αναφοράς των 80dB ως προς τις μεσαίες οκτάβες θα τείνουν να μη γίνονται διόλου ακουστές οι συνιστώσες με πλάτος 5dB κατώτερο ως προς το πλάτος που θα είχαν πάνω στη συχνότητα αποκοπής,σύμφωνα με τις γνωστές καμπύλες ισοδύναμης ακουστότητας.

Σε δωμάτια με εκτεταμένη παθητική φροντίδα όπου θα έχουν τεθεί υπό έλεγχον οι διακριτοί θεμελιώδεις ρυθμοί συντονισμού θα ισχύει σε κάποιο βαθμό εξομάλυνση της διαφοράς σε στάθμη και ακουστότητα μεταξύ των εξεταζόμενων ζωνών.Και σε αυτήν θα βοηθούσε περαιτέρω ο εντοιχισμός των ηχείων ώστε ν'ακτινοβολούν το εύρος της δικής τους απόκρισης σε ημισφαιρικό πεδίο.Η έννοια της πιο αποτελεσματικής μετάδοσης της ενέργειας από τα ηχεία ελέω ενδοτικότητας στον αέρα του δωματίου επί της ζώνης πίεσης θα μπορούσε να ισχύσει υπό όγκο δωματίου όχι υπέρμετρο σε σύγκριση προς τον όγκο καμπίνας στο ίδιο το ηχείο.Εάν ολόκληρο το δωμάτιο συνιστούσε μια νοητή καμπίνα,τότε η συμπεριφορά φόρτισης στην κίνηση των γούφερ όπως θα το έκανε η καμπίνα του ηχείου θα είναι ανάλογη με τον λόγο του όγκου καμπίνας προς τον όγκο δωματίου,δηλαδή μικρός.

Κάτω από τη συχνότητα συντονισμού η διαδρομή του κώνου θα κρατιέται σταθερή από την ελαστική συμπεριφορά του αέρα της καμπίνας που θα θέτει όρια.Επομένως με σταθερή αποδοτικότητα θα παραμένει ουσιαστικά σταθερή και η εκτόπιση πάνω στη ζώνη πίεσης σε σύνθετο σύστημα σφραγισμένης καμπίνας όπως και στο ελεύθερο μεγάφωνο.Κι εφόσον η πίεση θα είναι εκεί εξαρτώμενη από την εκτόπιση αντί της ταχύτητας,το σύνθετο σύστημα με θεμελιώδη συντονισμό σε συχνότητα ίση ή ανώτερη προς τη συχνότητα αποκοπής του δωματίου θα εμφανίζει στην πρώτη περίπτωση ομαλοποιημένη απόκριση στη ζώνη πίεσης και στη δεύτερη υποχωρημένη.

Εάν πάλι ο θεμελιώδης συντονισμός του σύνθετου συστήματος θα έχει κεντρική συχνότητα αρκετά κατώτερη από τη συχνότητα αποκοπής,τότε η απόκριση θα τονώνεται στη ζώνη συντονισμού του ηχείου για να ομαλοποιηθεί κατόπιν κάτω από τη συχνότητα f3 που συμβολίζει όπως έχουμε πει τη φυσική αποκοπή του ηχείου.Κι εδώ θέλει ιδιαίτερη προσοχή,διότι υπο-αποσβενύμενες και ξεχειλωμένες στο χρόνο συμπεριφορές,τείνουν να ενισχύονται και να γίνονται πιο έκδηλες υπό μορφή χρωματισμών αντί να υποχωρούσαν στη ζώνη αποκοπής.

Παραδείγματος χάριν,σύστημα από στιβαρά sub σφραγισμένης καμπίνας που παρέχουν ικανοποιητική στάθμη κορυφής στην πρώτη οκτάβα κι εμφανίζουν φυσική συχνότητα συντονισμού σε ύψος 20 Hz χωρίς έκδηλη υποαπόσβεση θα εμφανίζουν τοποθετημένα σε χώρο με μέγιστη διάσταση 8,5 μέτρων περίπου ομαλοποημένη απόκριση αντί υποχώρησης και στις υποηχητικές ζώνες και τον χρήστη τους ευτυχή.Τους γείτονες από την άλλη...όχι και τόσο.Τα ενεργά ηχεία και sub διαθέτουν ρυθμίσεις που θα κρατούσαν την απόκριση συμμαζεμένη,κάτι το οποίο στερούνται συνήθως τα μεγάλα παθητικά ηχεία.

Σύνθετα συστήματα με σωλήνα ανάκλασης χαμηλών συντονισμένο σε συχνότητα κατώτερη από την αποκοπή του δωματίου θα τείνουν - ελέω κέρδους - σε κλίση υποχώρησης τάξης 12 dB ανά οκτάβα αντί της κανονικής τιμής 24dB,μολονότι μπορούν να σημειωθούν αποκλίσεις από αυτό το μοντέλο εξαιτίας της συμπεριφοράς από την ίδια τη διάταξη ανάκλασης και των ατελειών στο χώρο κατά τα γνωστά.

Τα δεδομένα για άλλη μια φορά μας κάνουν πλάκα...Εξετάζοντας προσεκτικά ηχείο ή υποβαθύφωνη μονάδα με κατάλληλη συχνότητα αποκοπής και υψηλή ποιότητα απόσβεσης,θα κατορθώναμε χάρη στη σύζευξη με δεδομένο χώρο να επεκτείναμε την ωφέλιμη απόκριση σε ύψη κατώτερα από τα αναμενόμενα εκ πρώτης όψεως όρια!

Πολύ μικροί χώροι με συχνότητες αποκοπής στη ζώνη των 40 Hz θα έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη καταπολέμησης των πρώτων ρυθμών ιδιοσυντονισμού για ν'αποφεύγονταν έντονοι χρωματισμοί κατά το πέρασμα από τη μια ζώνη στην άλλη.Εδώ όμως προκύπτει και το εξής ζήτημα : Εφόσον ο θεμελιώδης συντονισμός του συστήματος θα βρισκόταν σε ύψος αρκετά μικρότερο σε σχέση μ'εκείνον του δωματίου,τότε οι όποιες δυσάρεστες αποκλίσεις στην απόκριση θα ενισχυθούν από το κέρδος στη ζώνη αποκοπής,οδηγώντας τον μικρό χώρο σε κωδωνισμούς..

Τα δίπολα πάνελ εξαιτίας των Αρχών Λειτουργίας τους ως πηγές ταχύτητας δεν πρόκειται να διαδώσουν κύματα κάτω από τη συχνότητα αποκοπής,παρά μόνο σε πολύ μικρές αποστάσεις από τις μεμβράνες τους.Αυτές θα πάλλονταν μπρος-πίσω ανίκανες να επηρεάσουν την πίεση εντός του δωματίου.Άρα λοιπόν η δική τους υποχώρηση απόκρισης θα μένει εντελώς...ασυγκίνητη κάτω από τη συχνότητα αποκοπής δωματίου.

Η υψηλή πιστότητα δεν είναι καν...πιστότητα χωρίς εξειδικευμένο σχεδιασμό στη ζώνη που καλύπτουν οι τέσσαρες πρώτες οκτάβες. Καμία υλοποίηση ηχείου δεν γίνεται να κυκλοφορήσει ζυγοσταθμισμένη κι ευθυγραμμισμένη απολύτως στην απόδοση των χαμηλών χωρίς παράλληλη μελέτη - στο στάδιο της δικής της εξέλιξης το R&D όπως καλείται - του χώρου στον οποίο θα κληθεί να παίξει.Είναι κιόλας γνωστό το φαινόμενο ορισμένες σειρές ηχείων να έχουν ζυγοσταθμιστεί από τον κατασκευαστή και ειδικώς στην απόδοση των χαμηλών κατά τρόπον ώστε να συνεργούσαν καλύτερα με τη συνήθη διαρρύθμιση των οικιακών χώρων στις χώρες όπου εδρεύει το κύριο πελατολόγιό τους.Υπάρχουν και περιπτώσεις ακόμα και παθητικών υλοποιήσεων που θα διαθέτουν υποτυπώδη τονικά ρυθμιστικά στο κρος,όμως η δράση τους θα είναι γενικευμένη για όλο το εύρος της επίμαχης ζώνης,στοιχείο που μειώνει την αποτελεσματικότητα.

Η αμοιβαία ταλάντωση ηχοσυστήματος-χώρου κάτω από τη συχνότητα Schroeder με τους ιδιορρυθμούς συντονισμού και τις διαδοχικές τονώσεις-ακυρώσεις από τα τοιχωματικά όρια σημαδεύει την απόκριση με έντονες μετααπτώσεις πλάτους και κωδωνισμούς στο πεδίο του χρόνου να υποβαθμίζουν τα μεταβατικά.Οι προκύπτουσες παραμορφώσεις δίνουν την αίσθηση μονοτονικού μπάσου που λερώνει κάθε ευκρίνεια,ποιότητα απεικόνισης και μουσική απόλαυση.Bhutia's Law 8 :Τα κροσαρισμένα υποβαθύφωνα φυγείν αδύνατον.

Έστω και αν δεν πέφτει λόγος στον τελικό χρήστη για τη ζυγοστάθμιση των συσκευών κατά τους προηγηθέντες κρίκους της απόσβεσης,στον τελικό κρίκο έχει την ευχέρεια - αν όχι την υποχρέωση - να επεμβαίνει...

-"Προσπαθείς με το κατεβατό ν'αποπροσανατολίσεις όσους θα σου έφερναν ενδεχομένως αντιρρήσεις..." λέει ο Αριστείδης Κοψοχρονιάς ύστερα από ένα βαθύ χασμουρητό."Εγώ θέλω τα κριτήρια που είχες θίξει για την καθημερινότητα" και να την πεις λιγάκι για τις ακροάσεις στο φιλαράκι τον editor"

-"Ναι! Ναι! Ναί!Tora!Tora!Tora!Ήξερα ότι μπορώ να βασιστώ σε σένα Αρίστο για να φέρουμε και τη...Λόλα!" φωνάζει ο Σίγιου καθώς πηγαίνει να καθήσει στον καναπέ κρατώντας ένα κουτί ποπ κορν στα χέρια...

Τέλος Πέμπτου Μέρους

 

[Bhutia]

Red Pill: A life of harsh knowledge, desperate freedom, and the brutal truths of reality -> EAR , BHUTIAS , κλπ..

Blue Pill: A life of luxurious security, tranquil happiness, and the blissful ignorance of illusion -> όλοι εμείς οι λαμπάτοι !

...
εχω μονο την εξης παρατηρηση.
Εγραψα παλαιοτερα οτι τα ηχεια ειναι ο τελευταιος τροχος της αμαξης
οτι τους δωσεις θα βγαλουν
για να μη πω για τον χωρο....

Ειναι μια ενεργειακη αποτιμηση αυτη
απο την οποια ανεκαθεν διαφευγει ο υψιστος ρολος της πηγης και του ενισχυτη
στη διαφυλαξη του συχνοτικου και φασικου αποτυπωματος της μουσικης.
Αν δεν πηγαζει και δεν ενισχυεται σωστα δεν υπαρχει.
Οτι ξενο προς αυτην παραγεται και ενισχυεται μας απομακρυνει απο τον στοχο.

Ολες οι συζητησεις αρχιζουν παντα απο τον χωρο και πανε προς τα πισω.
Δηλαδη λιγο αναποδα κατα πως βλεπω τα πραγματα.

Σκοπός του νήματος ήταν ν'αναλυθεί το πιο ευάλωτο στάδιο κατά την αναπαραγωγή:εκείνο της ηλεκτρομηχανικής μετατροπής σε ό,τι αφορά στα ηχεία,αφού τα τεκταινόμενα κατά τις συνεδρίες φωνογραφικών κεφαλών στα βινυλιακά συστήματα ανταποκρίνονται λιγότερο στις σύγχρονες ανάγκες.

Στη δε ηλεκτρομηχανική μετατροπή από τα ηχεία επικεντρώθηκε η ανάλυση στον καθοριστικό κρίκο,δηλαδή τη συμπεριφορά του συστήματος πάνω στον αναπόφευκτο θεμελιώδη συντονισμό και τη σύζευξη με τη συμπεριφορά του χώρου.Μια αλυσίδα που υστερεί στον πιο αδύναμο κρίκο της δεν σώζεται με περαιτέρω ισχυροποίηση των υπόλοιπων κρίκων.

Τα διαδεδομένα ακροαματικά ήθη και έθιμα δεν προκρίνουν γενικώς καταστάσεις κρίσιμης απόσβεσης και κλίνουν ακόμα λιγότερο προς υπεραπόσβεση.Οι συμβατικές παθητικές υλοποιήσεις μπορεί να φέρουν πολλαπλά ηλεκτροδυναμικά μεγάφωνα με απαιτητικές εμπεδήσεις στη ζώνη που καλύπτουν,εντεταγμένα σε κομψές καμπίνες που φιλοδοξούν να βγάλουν περισσότερο μπάσο απ'όσο θα άρμοζε στο σύνολο.Εφόσον φέρουν καμπίνα ανάκλασης χαμηλών,στο σημείο συντονισμού του σωλήνα ανάκλασης θα παρουσιάζουν την ελάχιστη τιμή εμπέδησης κι εκατέρωθεν εκείνης δύο μέγιστα εμπέδησης.

Τα ηχεία θα είναι συνήθως εγκατεστημένα εντός αφρόντιστων οικιακών χώρων,οπότε σκοπεύουμε κατά κανόνα σε πιο σφικτή ηλεκτρική απόσβεση αντί χαλαρότερης.Όποιο ηχείο όμως έχει χαμηλή ποιότητα απόσβεσης στο θεμελιώδη συντονισμό από τα εγγενή ηλεκτρομηχανικά του χαρακτηριστικά,θα γίνεται αυτό καθοριστικός παράγων για την απόδοση του συνόλου.Το ίδιο κρίσιμη θα είναι και η ενιαία οντότητα κατά τη σύζευξη με το χώρο.Κι ερχόμαστε εδώ αντιμέτωποι με το πείραμα του Dr. Floyd Toole και τα διαφορετικά ηχεία υψηλής ποιότητας που γίνονταν διακριτά από την πλειοψηφία εντός διαφορετικών δωματίων.εκείνο όμως που δεν εξετάστηκε ήταν πόσο μεγαλύτερες θα γίνονταν οι αντιληπτές διαφορές για το ίδιο δωμάτιο ανάμεσα στις εναλλαγές θέσης του ιδίου ηχείου και τις εναλλαγές ηχείων...στην ίδια θέση.Αυτή είναι και η πεμπτουσία της επίδρασης που ασκεί ο χώρος.

Υλοποιήσεις μονόδρομες ή δίδρομες με στοιχειώδη κροσόβερ έστω και χωρίς υψηλή ευαισθησία υπαγορεύουν χαμηλότερη απόσβεση και χρειάζονται sub για να παίξει το setup καλύτερα τις πρώτες οκτάβες.Τα υποβαθύφωνα είναι ακόμα περισσότερο χρειαζούμενα σε setup που θα είχαν φιλοσοφία αντίθετη προς την ενσωμάτωσή τους...

Όπου διαπιστώνεται σημαντική πτώση της αντίστασης στα άκρα του φάσματος σε σχέση με τις μεσαίες οκτάβες που θα έμεναν γύρω από την ονομαστική τιμή,αυτό αποτελεί σαφή ένδειξη ότι το ηχείο είναι προορισμένο να συνεργάζεται καλύτερα με ενισχυτικά έχοντα ικανή παροχή ρευμάτων και χαμηλή αντίσταση εξόδου.Έτερη σαφής ένδειξη περί του τελευταίου,όσα ηχεία-κοσμήματα θα υπόσχονταν ότι κατεβαίνουν χαμηλά στο φάσμα σε σχέση με το μέγεθός τους.Εάν πάλι μας αρέσουν οι λάμπες κι έχουμε κατά νου κάποια λυχνιακή υλοποίηση με 100 Watt τουλάχιστον υπό λογικά επίπεδα παραμόρφωσης φέρουσα πολλαπλές τάπες ανταποκρινόμενες ιδίως σε χαμηλά ονομαστικά φορτία (2 & 1 Ωμ),δεν χάνουμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας.

Αρκετές ηλεκτροστατικές υλοποιήσεις εμφανίζουν υψηλές τιμές σύνθετης αντίστασης στις πρώτες οκτάβες που γίνονται όμως πολύ μικρές στην ανώτατη οκτάβα.Χωρίς να εξετάζονταν η συμπεριφορά του χώρου και οι όροι ορθής τοποθέτησης,χρήση ενισχυτή στερεάς κατάστασης με χαμηλή αντίσταση εξόδου θα τείνει να παρέχει πιο ελεγχόμενα μπάσα και αέρινες υψηλές ενώ το αντίστροφο θα τείνει να συμβαίνει σε λυχνιακές υλοποιήσεις με υψηλή αντίσταση εξόδου.Και οι δύο ποιότητες απόσβεσης έχουν καθεμία το δικό της αφοσιωμένο πελατολόγιο.

Για τις μαγνητοστατικές υλοποιήσεις με πολλαπλούς δρόμους εξετάζουμε τη συμπεριφορά της εμπέδησης στις ζώνες του κρος,επιλέγοντας συνήθως και για εκείνες την αξιοπρεπή απόσβεση.

Το διάγραμμα αντίστασης και φάσης προς τη συχνότητα είναι αντιπροσωπευτικό των ηλεκτρομηχανικών ιδιοτήτων ενός ηχείου.Ισχύει σε οποιοδήποτε χώρο,με οποιαδήποτε συνοδά και συνδυασμένο με απόκριση πλάτους υπό ανηχοϊκές -ή ψευδοανηχοϊκές- συνθήκες παρέχει περισσότερες πληροφορίες απ'όσες φαίνονται εκ πρώτης όψεως.

Τυπικό διάγραμμα σύνθετης αντίστασης για ηχείο δύο δρόμων με ανάκλαση χαμηλών.Παρατηρούμε το ζεύγος κορυφών κάτω από τα 100Hz ενδεικτικό του bass-reflex,άνοδο της εμπέδησης στις μεσαίες οκτάβες οφειλόμενη κυρίως στην επαγωγική συμπεριφορά του πηνίoυ στον κλάδο χαμηλών του κρος,ενώ η σημειούμενη πτώση άνω των 2KHz οφείλεται στα στοιχεία από τον κλάδο υψηλών του κρος.

Εφόσον η σύσταση της καμπύλης θα έχει ομαλοποιηθεί με αρκετά μικρό βήμα οκτάβας (1/24),τότε τεθλασμένες ασυνέχειες πάνω στην καμπύλη θα φανερώνουν συντονισμούς λ.χ. από τα τοιχώματα καμπίνας ή συνιστώσες από τη διάταξη ενίσχυσης χαμηλών -που εκδηλώνονται ακουστικά ως κωδωνισμοί- ή συσσώρευση ενέργειας σε στάσιμα κύματα εντός της καμπίνας στις αντίστοιχες περιοχές του φάσματος.Υποσυστήματα εντός του ενιαίου που θα συσσωρεύουν ενέργεια υποβαθμίζουν τη γραμμική απόκριση.

Εάν η τιμή εμπέδησης δεν εμφανίζει υπέρμετρες μεταπτώσεις -οι οποίες ισοδυναμούν με στοιχεία αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας- τόσο ως προς ελάχιστη όσο και προς μέγιστη τιμή εμπέδησης,η ηλεκτρική φάση να μην είχε αποκλίσεις ανώτερες των 30 μοιρών και τα μέγιστα-ελάχιστα των τιμών να μη γειτονεύουν με έντονες αποκλίσεις φάσης,αυτά αποτελούν μια ένδειξη ότι το ηχείο αποτελεί εύκολο φορτίο.Το κατά πόσον όμως θα συνεργαζόταν ευνοϊκώς με ενισχυτή που θα είχε αρκετά υψηλή αντίσταση εξόδου απαιτεί ακόμα ένα στοιχείο: οι χαμηλότερες τιμές αντίστασης να συνδυάζονταν στην ίδια συχνοτική ζώνη με τονώσεις στο πλάτος απόκρισης του ηχείου υπό ανηχοϊκές συνθήκες.Τέτοια όμως ταιριάσματα διεξάγονται μονίμως υπό όρους τυχερού παιχνιδιού και με μικρές πιθανότητες επιτυχίας,ώστε να τιναζόταν η μπάνκα στον αέρα.

Η συνεχής καμπύλη ΄΄1΄΄ θα ήταν ενδεικτική μιας βέλτιστης απόκρισης επί του άξονα με βάση προβλεπόμενο σχεδιασμό ενός δίδρομου ηχείου.

Εξαγόμενα στοιχεία από τις αποκλίσεις πλάτους σε συνάρτηση προς τη συχνότητα:

-η τόνωση ΄΄2΄΄ φανερώνει κατάσταση υπο-απόσβεσης στις χαμηλές με σκοπό πιο χορταστική απόδοση σε πρώτη επαφή και πιο χορταστικό ακρόαμα υπό χαμηλές προς μέτριες στάθμες,ιδίως με λυχνιακά ενισχυτικά.

-υποχώρηση ΄΄3΄΄ δείγμα υπερ-απόσβεσης με πιο σφικτό μπάσο που θα επωφελούνταν περαιτέρω από το κέρδος κατά την προσέγγιση στο οπίσθιο τοίχωμα δωματίου.Αυτές οι υλοποιήσεις συνήθως απαιτούν για την οδήγησή τους ισχυρούς ενισχυτές οι οποίοι συνήθως θα έχουν χαμηλή αντίσταση εξόδου,οπότε ο συνδυασμός θα απαιτεί υψηλές στάθμες ακρόασης για να δώσει την απόλαυση σύμφωνα με τις καμπύλες ίσοδύναμης ακουστότητας.Σε χαμηλές στάθμες δεν αναμένεται να ικανοποιήσει στο δέοντα βαθμό.

-διατάραξη ΄΄4΄΄ προδίδει συντονισμούς από στάσιμα κύματα εντός της καμπίνας ή από την κατασκευή της που οδηγούν σε αντιληπτούς χρωματισμούς.

-πτώση ΄΄5΄΄ απώλεια ενέργειας από τη συνδυασμένη εκπομπή των επιμέρους δρόμων στη ζώνη κρος (2-3 KHz),που μειώνει τη λαμπρότητα αλλά και τη ζωηρότητα στην πληροφορία που υπάγεται εκεί (λ.χ. φωνές ερμηνευτών).

-τονισμός ΄΄6΄΄ στην απόκριση της μονάδας υψηλών σημαίνει έντονη παρουσία και απόδοση λεπτομερειών στη ζώνη της λαμπρότητας και προβολή στη σχηματιζόμενη ηχητική σκηνή.Αποσκοπεί συνήθως στον εύκολο εντυπωσιασμό υπό συνθήκες σύντομης επίδειξης.Υπό οικιακές συνθήκες μπορεί να προκαλεί εύκολη ακροαματική κόπωση.Αντιθέτως η υποχώρηση ΄΄8΄΄ θα σήμαινε επικράτηση της ζώνης warm κείμενης σε χαμηλομεσαίες οκτάβες και τον αποκαλούμενο "laid back" χαρακτήρα,με συνοδό οπισθοχωρημένη ηχητική σκηνή.

-ο τονισμός΄΄7΄΄ στην καμπύλη είναι η υπογραφή της ΄΄αεράτης΄΄ διάστασης στο άκουσμα και μιας υπέρμετρης σπινθηροβολίας σε μεταλλικά κρουστά.

Χρήσιμο είναι - μολονότι δεν αποτελεί σημείο επέκτασης στο παρόν νήμα - η απόκριση σε ανώτερες των χαμηλών οκτάβες επί του άξονα (on-axis) να αντιπαραβάλλεται προς αντίστοιχες αποκρίσεις εκτός άξονα (off-axis),ούτως ώστε να γινόταν πιο εμπεριστατωμένη αξιολόγηση ως προς τη συμπεριφορά του ηχείου εντός τυπικού οικιακού χώρου.

(Συνεχίζεται...)

Spoiler

Εδώ βεβαίως θα μπορούσε ν'αντιτάξει κάποιος ότι με εφαρμογή δικτυώματος Zobel (πυκνωτής-αντίσταση) στον κλάδο των woofer-mid πριν το μεγάφωνο θα ισοπεδώνεται η αύξηση της εμπέδησης από τις χαμηλομεσαίες και άνω,οπότε θα γίνεται ομαλή η εμπέδηση.Και δεν είναι ότι αυτό συνεπάγεται ανώτερη κατανάλωση ισχύος στο κρος - άρα μικρότερη αποδοτικότητα- και μείωση στην τιμή της εμπέδησης.Είναι ότι η εφαρμογή αυτή δεν θα επηρέαζε τη συμπεριφορά του συστήματος στο θεμελιώδη συντονισμό του στις χαμηλές οκτάβες.Τα βουνά στην εμπέδηση εκεί θα ζούσαν και θα βασίλευαν.

(Συνεχίζεται...)

 

[Dimifoot]

.Κι ερχόμαστε εδώ αντιμέτωποι με το πείραμα του Dr. Floyd Toole και τα διαφορετικά ηχεία υψηλής ποιότητας που γίνονταν διακριτά από την πλειοψηφία εντός διαφορετικών δωματίων.εκείνο όμως που δεν εξετάστηκε ήταν πόσο μεγαλύτερες θα γίνονταν οι αντιληπτές διαφορές για το ίδιο δωμάτιο ανάμεσα στις εναλλαγές θέσης του ιδίου ηχείου και τις εναλλαγές ηχείων...στην ίδια θέση.Αυτή είναι και η πεμπτουσία της επίδρασης που ασκεί ο χώρος.

Με μια αναγκαία υποσημείωση:
Όλοι οι χώροι που χρησιμοποιήθηκαν είχαν RT 0,4 περίπου. Δηλαδη παρόμοιο και κοντά στο ιδανικό.

Ας έβαζε και δυο χώρους με RT 0.6-0.7 όπως οι σημερινές σαλονοκουζίνες

 

[costas EAR]

Άμα ήταν 0,6-0,7 στο μπάσο, θα ήταν ωραία..

Το 1" το έχουν αρχοντικά.

 

[Dimifoot]

Άμα ήταν 0,6-0,7 στο μπάσο, θα ήταν ωραία..

Το 1" το έχουν αρχοντικά.

Για middle frequency λεω ρε, οπως η μελέτη

 

[Bhutia]

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για διατάξεις ενίσχυσης χαμηλών όπως το bass-reflex ή ο παθητικός ακτινοβολητής θα είχε η σύγκριση ανάμεσα στις μεμονωμένες αποκρίσεις των εμπλεκόμενων στοιχείων (μεγαφώνων-διάταξης) λαμβανόμενες υπό συνθήκες εγγύς πεδίου.O συντονισμός στη διάταξη ενίσχυσης σε μεγάλες καμπίνες με κατάλληλα μεγάφωνα θα μπορούσε να είναι φυσιολογικά ρυθμισμένος (και για τα δύο στοιχεία της ευθυγράμμισης δηλαδή και τα μεγάφωνα) σε κεντρική συχνότητα χαμηλή και με υψηλό σχετικά Q ώστε να μην εντάσσονταν στη ζώνη αιχμής του θεμελιώδεις τόνοι μουσικών οργάνων.Δεν θα θέλαμε όμως η ζώνη αιχμής στο συντονισμό των επιμέρους στοιχείων να συνέπιπτε με θεμελιώδεις ιδιοσυχνότητες από το δωμάτιο ακρόασης.

Εάν πάλι είναι ζυγισμένος με χαμηλότερο Q υπό ευρύτερη ζώνη απόκρισης εισαγόμενη σ'εκείνη που καλύπτει το woofer σημαίνει πιο εκτεταμένη σύζευξη με την ποιότητα απόσβεσης στα μεγάφωνα χαμηλών.Κι εφόσον ο συντονισμός της συμπληρωματικής διάταξης ανταποκρίνεται στην απαγωγή ενέργειας από τον θεμελιώδη συντονισμό στα μεγάφωνα χαμηλών,θα ισχύει και ανώτερη απόσβεση ως προς τα τελευταία και γραμμικότερες συνθήκες οδήγησης του woofer από το συνδεδεμένο ενισχυτή.Οι ισορροπίες βεβαίως είναι λεπτές.Δεν θα ήταν αρεστή στάθμη από τη διάταξη ενίσχυσης εφάμιλλη αυτής των μεγαφώνων σε ευρεία αλληλοκάλυψη,ενώ εκτεταμένη ζώνη συντονισμού της διάταξης συνοδευόμενη από χαμηλότερο συντελεστή Q για την ίδια,θα την κάνει πιο επιρρεπή να διεγερθεί έκτοπα από συνιστώσες με συχνότητες που θα θεωρούνταν τότε σχετικά κοντινές προς την κεντρική συχνότητα στο συντονισμό της διάταξης.

Τιμής ένεκεν για τον DF τα παρακάτω παραδείγματα...

Μεμονωμένες καμπύλες απόκρισης σωλήνα-woofer-midrange/tweeter (από αριστερά προς τα δεξιά αντίστοιχα) στο κλασσικό B&W Nautilus 801.

Χαμηλό ύψος συντονισμού στα 21 Hz με υψηλό σχετικά Q για το bass-reflex,αλλά τα πλάτη απόκρισης και ο συνδυασμός στις κλίσεις εξασθένησης φανερώνουν υποδειγματικό ακουστικό κροσόβερ μεταξυ σωλήνα και μεγαφώνου χαμηλών.Οι κορυφές απόκρισης από το σωλήνα και το μεγάφωνο χαμηλών βρίσκονται σε ίδια περίπου στάθμη με τη στάθμη αναφοράς ως προς τις μεσαίες.Στο δε σημείο σύμπλεξης με την κλίση εξασθένησης από το μεγάφωνο μεσαίων,η απόκριση του bass-reflex έχει υποχωρήσει κατά 30dB από την κεντρική συχνότητα συντονισμού του τελευταίου.Ο τονισμός απόκρισης της οπής σε ύψος 330Hz οφείλεται ενεδεχομένως σε εκπεμπόμενη ενέργεια ιδιοσυντονισμού κατά πλάτος της καμπίνας κι έχει κορυφή κατώτερη κατά 17dB σε σχέση με το επίπεδο απόκρισης στο μεγάφωνο μεσαίων.

Στη βηματική απόκριση προσπερνώντας την αργοπορία μεταξύ των επιμέρους δρόμων από τις ιδιότητες του κροσόβερ,εστιάζουμε στην καμπύλη για το μεγάφωνο χαμηλών.Ο ρυθμός ανόδου είναι σχετικά αργός,και η πτώση γρηγορότερη,φαίνεται όμως να συνεχίζεται η πορεία της καμπύλης κάτω από το σημείο μηδέν στον κατακόρυφο άξονα.Η ηλεκτρική αργοπορία του woofer δεν επιτρέπει αξιολόγηση ως προς το αφανές τμήμα της καμπύλης μετά το όριο των 8msec.

H συχνότητα συντονισμού στο woofer βρίσκεται σε ύψος 35Hz,όπως φανερώνει το διάγραμμα εμπέδησης.

Ο συνδυασμός bass-reflex και woofer σε αυτό το ύψος κρατιέται συμμαζεμένος στη στάθμη αναφοράς.Ο συντονισμός του πρώτου αποσβένει ενέργεια από τον δεύτερο.Στην επόμενη οκτάβα η απόκριση τονώνεται,αλλά όχι υπερβολικά.

Όμορφες πρώτες οκτάβες...που εξηγούν την περιβόητη επίδειξη στη μικρή αίθουσα ξενοδοχείου το 1999,όταν τα Nautilus 801 έδιναν ικανοποιητική αίσθηση χαμηλών οδηγούμενα με 100 μονάχα Watt από τον πρωτοποριακό τότε ολοκληρωμένο σε τάξη Δ της Sharp.
(Οι τονώσεις στις ανώτερες υψηλές προσδίδουν το σχετικό χαρακτήρα στο ηχείο κατά την ακροαματική απόδοση,ενώ ο συντονισμός στα 26KHz δύναται να διεγειρόταν με πιθανούς συντονισμούς από κεφαλές κινητού πηνίου -είναι να μη σου λαχαίνουν κινούμενα πηνία- σε παραπλήσιο ύψος οδηγώντας έτσι σε φαινόμενα ενδοδιαμόρφωσης)

Και το ερώτημα προκύπτει για τους παραδοσιακούς ακροαματικόφιλους κατόχους του ηχείου:Εφόσον θα ικανοποιούνταν πλήρως οι οδηγικές του απαιτήσεις,υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε να παίξει το ηχείο χωρίς πρόσθετο υποβαθύφωνο;Θεωρώντας δεδομένο ότι αυτή η μερίδα θα αντιπαθούσε οποιαδήποτε παρεμβολή και κροσάρισμα κι εφόσον το ηχείο δεν διαθέτει κάποια ρυθμιστικά χαμηλών στο παθητικό κροσόβερ του,μπορούμε να το διερευνήσουμε ως εξής:

Η συχνότητα συντονισμού στο σωλήνα χαμηλών έχει ύψος 21 Hz.Αυτή εάν λαμβανόταν ως συχνότητα αποκοπής δωματίου θα αντιστοιχεί σε μήκος κύματος 8,19 μέτρων.Η ανηχοϊκή απόκριση του ηχείου στην πρώτη οκτάβα εμφανίζεται επίσης υποχωρημένη κατά 3-5dB σε σχέση με την επόμενη.Για να μπορέσει να υποστηριχθεί η απόκριση στην πρώτη οκτάβα από το κέρδος στη ζώνη πίεσης χρειάζεται χώρο του οποίου η ανώτερη διάσταση θα είχε τιμή κοντινή στα 8,19 μέτρα χωρίς όμως να ταυτιζόταν μ'εκείνη ώστε να μην υποστήριζε ο συντονισμός του σωλήνα ανάκλασης τον κατώτερο θεμελιώδη ρυθμό συντονισμού.

Επειδή όμως η κλίση υποχώρησης στην ανάκλαση χαμηλών είναι τάξης 24dB ανά κατερχόμενη οκτάβα ενώ η αντισταθμιστική άνοδος από τη ζώνη πίεσης θα έχει μέγιστη κλίση 12dB,θα χρειαζόταν επιπλέον κέρδος.Και αυτό θα μπορούσε να παρασχεθεί από ακλόνητο πάτωμα και σταδιακή προσέγγιση στο οπίσθιο προς τα ηχεία τοιχωματικό όριο.Όλα αυτά εάν κι εφόσον ο χώρος θα είχε ανένδοτα όρια χωρίς εστίες διαρροής ενέργειας.Κι επειδή στις περιπτώσεις χώρων που δεν είναι αφιερωμένα...μπουντρούμια αλλά σαλόνια ισχύει κάποια διαρροή ενέργειας,θα ήταν προτιμότερη μια ανώτερη διάσταση λίγο μικρότερη από το θεωρητικό όριο 8,19 μέτρων.Αρκετά μικρότερη θεωρείται παρακινδυνευμένο,αφού τότε ο συντονισμός του bass reflex θα έμπαινε για τα καλά στη ζώνη πίεσης και ο παραδοσιακός μας χρήστης δεν θα είχε δυνατότητα ισοστάθμισης από λογισμικά.

 

[Bhutia]

Ας προσέξουμε κατόπιν το αντίστοιχο διάγραμμα του B&W 802D:

Η μπλε καμπύλη αναπαριστά την απόκριση του σωλήνα και η μαύρη τη συνισταμένη απόκριση όλων των επιμέρους στοιχείων:

Η βύθιση απόκρισης από τα μεγάφωνα χαμηλών (κόκκινη καμπύλη) σε ύψος 26 Ηz μαρτυρά το σημείο συντονισμού στο bass reflex.Παρατηρούμε ότι η κορύφωση του συντονισμού απλώνεται με αμβλεία πλαγιά και ομοιόμορφα και στα δύο σκέλη,αριστερά κάτω των 10Hz και δεξιά στα 100 Hz αντί να υψώνεται αιχμηρή.Υπάρχει επίσης μεγάλος βαθμός αλληλοκάλυψης με την εκπομπή των woofer.Στη ζώνη άνω των 100Hz εξακολουθεί προοδευτική κάθοδο ενώ υπάρχει αλληλοκάλυψη με την απόκριση των woofer μέχρι το ύψος των 300 Ηz όπου συμβαίνει μετάβαση στο δρόμο των μεσαίων.Σε αυτό το σημείο σύμπλεξης με το μεγάφωνο μεσαίων,η απόκριση του bass-reflex θα έχει υποχωρήσει κατά 17dB περίπου σε σχέση με το δικό του συντονισμό,οπότε δεν θα υφίσταται ισχυρή αλληλεπίδραση με την απόκριση του mid.Οι οξείες κορυφές μικρότερου πλάτους στις μεσαίες οκτάβες αντιστοιχούν σε μη γραμμικές συμπεριφορές από συντονισμούς του αέρα εντός της καμπίνας και τον αγωγό ανάκλασης χαμηλών - με την έξοδο προσανατολισμένη στη βάση του ηχείου και αμελητέα ενίσχυση από το δάπεδο.Η συνδυασμένη απόκριση των στοιχείων για τις χαμηλές έχει στάθμη ανώτερη από την ομαλοποιημένη απόκριση στις μεσαίες.

Στη βηματική απόκριση εστιάζουμε στα μεγάφωνα χαμηλών και βλέπουμε λίγο ανώτερο ρυθμό ανόδου σε σχέση με το Nautilus 801,αλλά πιο παρατεταμένη εξασθένηση στο πεδίο του χρόνου,ενώ δεν παρουσιάζεται η κρίσιμη συνέχεια της καμπύλης μετά το στενό όριο που έχουν θέσει οι συνθήκες μέτρησης.Παρατηρούμε όμως ότι η συγκερασμένη απόκριση για το ζεύγος woofer μόνο του εμφανίζει υπερύψωση μετά το σημείο συντονισμού σε σχέση με τη στάθμη αναφοράς.

Θα μπορούσε το 802D χωρίς υποβαθύφωνα;H συχνότητα συντονισμού στα 26Hz αντιστοιχεί σε δωμάτιο με ανώτερη διάσταση 6,61 μέτρα.Υπό πιουρίστικες απαιτήσεις ανάλογες προς την προηγούμενη υπόθεση εργασίας,δωμάτιο με τη μεγαλύτερη διάσταση γύρω στα 6 μέτρα θα ήταν δυνατόν να στηρίξει με το κέρδος από τη ζώνη πίεσης μια ζωηρή απόκριση στην πρώτη οκτάβα.Εδώ όμως δεν θα ενδείκνυται η στενή προσέγγιση σε τοιχώματα,αφού το κέρδος δύναται να ενισχύει ακόμα περισσότερο την τονωμένη απόκριση στη δεύτερη οκτάβα.Και η εξαπλωμένη απόκριση του bass reflex μπορεί ν'αποσβένει σε κάποιο βαθμό ενέργεια από το συντονισμό των woofer,αλλά χρειάζεται προσοχή και πειραματισμό κατά το στήσιμο από το χρήστη στο χώρο του,που μπορεί να μη συμφωνούσε με τη βέλτιστη στερεοφωνική απεικόνιση.Οπότε θα ήταν προτιμότερη η εφαρμογή sub.

Σε αντιπαράθεση οι καμπύλες του 802 D3:

Η κόκκινη καμπύλη αντιπροσωπεύει την απόκριση από το bass reflex:

Εδώ η μπλε καμπύλη από τα woofer δείχνει με την εγκοπή της τη ρύθμιση για το συντονισμό του bass reflex σε ύψος κατώτερο (20Hz) και παράλληλα η πτώση του πλάτους εκατέρωθεν για το σωλήνα ανάκλασης γίνεται πιο απότομη.Στα δε 250 Hz διακρίνεται και μια έντονη παρασιτική κορύφωση εξαιτίας των γνωστών μη γραμμικών φαινομένων.Ο συντονισμός της ανάκλασης χαμηλών στη δεύτερη περίπτωση εντοπίζεται σε κατώτερη συχνότητα και φαίνεται να είναι πιο οξύς,με ανώτερη τιμή Q,αλλά το κύριο έργο φαίνεται να το έχουν αναλάβει τα δεύτερα.Η υποχωρημένη απόκριση από το ίδιο το bass reflex στις πρώτες οκτάβες δείχνει μια ευθυγράμμιση συμμαζεμένη που θα μπορούσε να βοηθηθεί -χάρη σε κατάλληλο στήσιμο- από το κέρδος δωματίου στην πρώτη οκτάβα.

Η συγκερασμένη απόκριση των στοιχείων για τις χαμηλές βρίσκεται σε ισορροπία με τη στάθμη αναφοράς των μεσαίων.Μολονότι ο κεντρικός συντονισμός του σωλήνα ανάκλασης είναι επαρκώς διαχωρισμένος με την απόκριση στο μεγάφωνο χαμηλών,η τοπική τόνωση θα βρίσκεται σε στάθμη μόλις 6 dB κατώτερη από την απόκριση του mid στην ίδια ζώνη.Η ακουστότητα αυτής στη θέση ακρόασης αναμένεται να είναι ταπεινωμένη λόγω του προσανατολισμού στο δάπεδο που έχει η έξοδος της διάταξης.

Βηματική απόκριση δείχνει ομοειδείς κλίσεις ανόδου-εξασθένησης σε σχέση με το 802D,αλλά λείπει η σημαντική συνέχεια μετά τα 8msec.

Ο συντονισμός των woofer συμβαίνει σε ύψος 39Hz.Και παρατηρείται στην απόκριση μικρή υπερύψωση πλάτους στην επόμενη οκτάβα.Ο JA καταλογίζει ευθύνη για τη μικρή τόνωση στις συνθήκες μέτρησης στο εγγύς πεδίο,αλλά αυτές είναι κοινές για όλες τις εξεταζόμενες περιπτώσεις και δεν εμφανίζουν όλα τα συστήματα χαμηλών ίδιο βαθμό τόνωσης...

Σε τυπικό οικιακό χώρο ο συντονισμός του bass reflex θα γίνεται λιγότερο αντιληπτός στη ζώνη κάτω των 100 Hz και με κατάλληλη τοποθέτηση το ηχείο έχει τα εχέγγυα να δίνει βροντερές χαμηλές χωρίς ουρές στο πλάτος απόκρισης,αλλά η τελική ποιότητα απόσβεσης θα συναρτάται ισχυρότερα με τη σύζευξη προς τις ιδιοσυχνότητες του χώρου.Παραμένει βεβαίως αμφιβολία για το πόσο αντιληπτή θα γίνεται η παρεμβολή στις ανώτερες χαμηλές...

Η συχνότητα των 20Ηz ως αποκοπή δωματίου αντιστοιχεί σε μήκος κύματος ίσο προς 8,6 μέτρα.Ένα σαλόνι με ανώτερη διάσταση 8 μέτρων θα στήριζε το κέρδος από τη ζώνη πίεσης,αλλά κι εδώ οποιοδήποτε άλλο κέρδος από το οπίσθιο τοιχωματικό όριο θα όφειλε ν'αποτελέσει αντικείμενο πειραματισμού.

Διαπιστώνουμε λοιπόν τρεις διαφορετικές ευθυγραμμίσεις που θα δίνουν διαφοροποιημένα ακροαματικά αποτελέσματα σε συνάρτηση με το κέρδος από δεδομένο χώρο,αλλά και διαφοροποιημένες ανάγκες κατά την τοποθέτησή τους για να μην προκύψουν παρατράγουδα από ιδιοσυχνότητες του δωματίου...

 

[Bhutia]

Και για να γίνει πιο έκδηλη η διαφοροποίηση,ιδού η κόκκινη καμπύλη από το ΄΄κόσμημα΄΄ Guarneri Tradition...

https://www.stereophile.com/images/318SFGHTfig3.jpg
...με τη μικρή καμπίνα και ρυθμισμένη συχνότητα συντονισμού του σωλήνα σε ύψος 50Hz καθώς προσπαθεί να...εμφυσήσει στους κατόχους του ότι θα ήταν ικανό -έστω και σε μικρούς χώρους- να παίξει χορταστικές χαμηλές χωρίς κροσαρισμένα sub.
https://www.stereophile.com/images/318SFGHTfig4.jpg
Ωραίος συνδυασμός στο ακουστικό κροσόβερ σωλήνα-woofer/mid και γρήγορος ρυθμός ανόδου για το μεγάφωνο χαμηλών/μεσαίων,αλλά φαίνεται η ζυγισμένη ομολογουμένως συμπεριφορά να έχει ροπή προς την υποαπόσβεση.Ο συντονισμός του woofer/mid συμβαίνει σε ύψος 68Hz.Και στην επόμενη οκτάβα παρατηρούμε μικρή υπερύψωση πλάτους στην απομονωμένη απόκριση του μεγαφώνου σε σχέση με τη στάθμη αναφοράς.

Με το συντονισμό από το σωλήνα ανάκλασης να αντιστοιχούσε ως συχνότητα αποκοπής σε δωμάτιο με ανώτερη διάσταση 3,44 μέτρα και την ελαφρά ροπή προς υποαπόσβεση,δεν αμφισβητείται καν η αναγκαιότητα των ανεξάρτητων και κροσαρισμένων sub.

Spoiler

Για να κάνουμε μια αντιπαράθεση με το μικρό B&W CM5

Συντονισμός οπής σε ύψος 48Hz και ωραίο ακουστικό κροσόβερ με το mid/woofer που συντονίζεται στα 86Hz,με συμμαζεμένο πλάτος απόκρισης στο ανώτερο ήμισυ οκτάβας σε σχέση με το δεύτερο συντονισμό.Γρήγορη άνοδος και πτώση στην ενέργεια του mid/woofer από τη βηματική απόκριση.Και η γνωστή παρασιτική εκπομπή από την οπή στη ζώνη των μεσαίων.

Spoiler

Ας δούμε επίσης και το κλασσικό Sonus Faber Extrema από τη δεκαετία του 1990 με τη ρυθμιζόμενη συμπεριφορά απόσβεσης στον παθητικό ακτινοβολητή:

Και η διακύμανση εμπέδησης (τονισμένη γραμμή) στην εφαρμογή κροσόβερ με φίλτρα πρώτης τάξης και υψιπερατό φίλτρο πηνίο-αντίσταση - χωρίς πυκνωτή - στον κλάδο υψηλών,έναντι της συμβατικής διακεκομμένης.Η συνδεδεμένη εν σειρά τιμή αντίστασης αποσβαίνει την ηλεκτρική ενέργεια - με πρόστιμο μειωμένη αποδοτικότητα συστήματος - σε ολόκληρο το εύρος απόκρισης του ηχείου.

Και η σχετική παράσταση από έναν άλλο κλασσικό εκπρόσωπο της Sonus Faber,το επιδαπέδιο Cremona Elipsa.

Κόκκινη καμπύλη η απόκριση των σωλήνων ανάκλασης για τον κλάδο χαμηλών,πράσινη ο σωλήνας ανάκλασης για τον κλάδο των μεσαίων,μπλε το μεγάφωνο χαμηλών και μαύρη το μεγάφωνο μεσαίων...Χαρακτηριστική αλληλοκάλυψη στη ζώνη κάτω των 100Hz και συντονισμός στα 125Hz του σωλήνα για τις χαμηλές σε στάθμη 5dB κάτω από την αντίστοιχη του mid,με την τελευταία να υποχωρεί κάτω από το κρος στα 250 Hz με κλίση 12dB ανά οκτάβα,οπότε στα 125 έχει ακόμα υπολογίσιμη απόκριση.Χμμ...

Η βηματική απόκριση ως προς το woofer φανερώνει αργούς ρυθμούς ανόδου και πτώσης,αφήνοντας το ΄΄ζουμερότερο΄΄ κομμάτι υποαπόσβεσης στη φαντασία του αναγνώστη αφού κόβεται πρόωρα.
https://www.stereophile.com/images/archivesart/1207SFEfig09.jpg
Ο συντονισμός του woofer συμβαίνει σε ύψος 47Hz.Παρατηρείται χαρακτηριστική ανύψωση πλάτους σε σχέση με τη στάθμη αναφοράς κατά τη μεμονωμένη απόκριση του μεγαφώνου μέχρι μισή οκτάβα παραπάνω.

Η συχνότητα συντονισμού του bass reflex σε ύψος 32Hz παραπέμπει σε δωμάτιο με ανώτερη διάσταση 5,37 μέτρων.Δεδομένου όμως ότι η τρικυμία των μεμονωμένων αποκρίσεων θα απαιτούσε σαφώς ανώτερες διαστάσεις γι αρμόζουσα διευθέτηση σε στερεοφωνικό τρίγωνο,εδώ οι πρώτες οκτάβες δεν ενισχύονται ικανοποιητικά χωρίς sub.

Εξαιρετικη αναλυση παραμετρων που οι κατασκευαστες δεν γνωστοποιουν.
Προσφερει πολλα επιχειρηματα σε οσους απο εμας πιστευουν
οτι η εκτεταμενη ακροαση των προς αγορα ηχειων
με τον δικο μας ενισχυτη στις ηχογραφησεις που μας αρεσουν ειναι αναντικαταστατη...

Είναι επόμενο ότι τα ανωτέρω υψηλής κατηγορίας μοντέλα θα ακούγονται διαφορετικά εντός δεδομένου χώρου και σε διαφορετικές θέσεις στον ίδιο χώρο.Γίνετσι φανερό επίσης γιατί οι εκπρόσωποι της Sonus Faber έχουν διαφορετικές προτεραιότητες στη διαχείριση της ενέργειας - και το λόγο που εξαίρουν στα...έγχορδα - σε σχέση με τους εκπροσώπους της B&W.

Πληροφορούμαστε λοιπόν πολλά κρίσιμα στοιχεία πάνω στην ακροαματική τους συμπεριφορά και τις απαιτήσεις που θέτουν κατά τη διαρρύθμιση χωρίς καν να χρειαζόταν ακρόαση.

Spoiler

Απ'όλα όμως τα προαναφερθέντα μοντέλα θα εμπιστευόμουν ο ίδιος περισσότερο το Nautilus 801...και από βάσης το Sonus Faber Extrema...

(Συνεχίζεται...)

 

[editor]

Περισσοτερο ειχα στο νου μου το νταμπινγκ φακτορ και τις ....αποχρωσεις του μπασου.

 

[Bhutia]

Περισσοτερο ειχα στο νου μου το νταμπινγκ φακτορ και τις ....αποχρωσεις του μπασου.

Το υπέθετα κάτι τέτοιο,γι αυτό και δεν διατυπώθηκε το ΄΄καλύτερο΄΄ :
Το άλλο στοιχείο που αποδεικνύεται,είναι ότι οποιαδήποτε ακρόαση σε οποιοδήποτε σύνολο ενισχυτή-ηχείου υπό τις συνθήκες που θα επικρατούν στο χώρο επίδειξης δύναται να οδηγεί τις περισσότερες φορές σε εσφαλμένα συμπεράσματα τον υποψήφιο αγοραστή και ακροαματικόφιλο ως προς την καταλληλότητα για τις δικές του προτιμήσεις και συνθήκες...

Και ο ηλεκτρικός συντελεστής απόσβεσης μπορεί να χειροτερεύει ή να συνεργεί με μιαν κατάσταση,αλλά αδυνατεί να τη διασώσει όταν αυτή είναι κατεστραμμένη.

 

[Bhutia]

Ένα ακόμα συμπέρασμα που προκύπτει από τις πετσοκομμένες αποκρίσεις είναι ότι ουσιαστικά δεν γίνεται να βρεθούν ηλεκτροδυναμικά woofer με ΄΄γρήγορη΄΄ συμπεριφορά στη συντριπτική πλειοψηφία των παθητικών υλοποιήσεων.Έστω και όποιες εξ αυτών περιλαμβάνουν woofer με ηλεκτρομηχανική συμπεριφορά που εγγυάται υψηλή ποιότητα απόσβεσης,αυτά θα χαντακώνονται συνήθως στο πεδίο του χρόνου από τις ηλεκτρικές ιδιότητες των παθητικών κροσόβερ που θα τα αναγκάζουν να ξεκινάνε ούτως ή άλλως καθυστερημένα.

Το ΄΄ζουμερό΄΄ τμήμα μιας βηματικής απόκρισης είναι εκείνο που επεκτείνεται έως το όριο των 60 χιλιοστών δευτερολέπτου:

Στις συνήθεις παραστάσεις που εκφράζουν το βαθμό χρονικής ευθυγράμμισης των επιμέρους δρόμων σε ηχεία,αυτό που βλέπουμε υπάγεται σε ένα στενό χρονικό εύρος:

Αυτό όμως καλύπτει ένα μικρό κομμάτι της ουσιαστικής μεταβατικής απόκρισης...

Όπως εξηγήθηκε στο ξεκίνημα,ιδανική συνθήκη διατήρησης της αυθεντικής μορφής του σήματος κατά την αναπαραγωγή θα ήταν να κρατιόταν για όλες τις περιεχόμενες συνιστώσες σταθερή χρονική καθυστέρηση κατά τη διέλευσή τους από το σύστημα.Μόνο που αυτή ανέρχεται κατακόρυφα καθώς κατεβαίνουμε στο φάσμα.

Μπορούμε ν'αντιπαραβάλλουμε τις επιμηκυσμένες βηματικές αποκρίσεις προς εκείνη της ακουστικής μας αντίληψης για να διερευνηθεί το στάδιο και ο βαθμός στα οποία θα αλλοιώνεται η τελευταία από την απόδοση τυπικού τρίδρομου ηχείου και την ενιαία οντότητα με το χώρο.

Επειδή η απόκριση στην έξοδο ενός συστήματος που υποβάλλει το ατόφιο σήμα εισόδου σε διαχωρισμό συχνοτήτων αποτελεί άλλη μια έντονη απόκλιση από την ελάχιστη φάση,αφού τα συμβατικά κροσόβερ προκαλούν διαφορετική καθυστέρηση στα διαχωρισμένα τεμάχια μέχρι την επανένωση του συνόλου στην έξοδο.Η απλή ισοστάθμιση πλάτους δεν αρκεί για τη διόρθωση της απόκρισης,ενώ και η γεωμετρία των επιμέρους μεγαφώνων στην καμπίνα με σκοπό την ευθυγράμμιση των μονάδων στα σημεία κρος δύναται να εισαγάγει περαιτέρω αποκλίσεις από την ελάχιστη φάση.Κάθε συμβατική διόρθωση στο αναλογικό πεδίο τείνει να γεννά σφάλματα στο χρονισμό του σήματος σε επίπεδο ανώτερο από εκείνο που θα διορθωνόταν από κάθε στάδιο.Και όλα αυτά γίνονται διακριτά στις απότομες μεταπτώσεις ενέργειας που περιέχονται στο σήμα.Και η ενέργεια των μεταβατικών μεταδίδεται στον ακροατή μονάχα με τον άμεσο ήχο.Και είναι επίσης προγραμματισμένη από την παραγωγή ενός έργου ώστε να εφορμά ακάθεκτη κάθε φορά ανεξάρτητα από τις καταγεγραμμένες ανακλάσεις στο χώρο ηχογράφησης.

Ας δούμε τι γράφει για τις φασικές αποκλίσεις ο Dr.Floyd Toole:
"...The result is that if one chooses to design a loudspeaker system that
has linear phase, there will be only a very limited range of positions in space
over which it will apply. This constraint can be accommodated for the
direct sound from a loudspeaker, but even a single reflection destroys the relationship.
As has been seen throughout Part One of this book, in all circumstances,
from concert halls to sound reproduction in homes, listeners at best
like or at worst are not deterred by normal refl ections in small rooms. Therefore,
it seems that (1) because of reflections in the recording environment there
is little possibility of phase integrity in the recorded signal, (2) there are challenges
in designing loudspeakers that can deliver a signal with phase integrity
over a large angular range, and (3) there is no hope of it reaching a listener in
a normally reflective room. All is not lost, though, because two ears and a brain
seem not to care.
Many investigators over many years have attempted to determine whether
phase shift mattered to sound quality (e.g., Greenfield and Hawksford, 1990;
Hansen and Madsen, 1974a, 1974b; Lipshitz et al., 1982; Van Keulen, 1991).
In every case, it has been shown that if it is audible, it is a subtle effect,
most easily heard through headphones or in an anechoic chamber, using carefully
chosen or contrived signals. There is quite general agreement that with
music reproduced through loudspeakers in normally reflective rooms, phase
shift is substantially or completely inaudible. When it has been audible as a
difference, when it is switched in and out, it is not clear that listeners had a
preference..."
Και αυτά ισχύουν αφού τα Ψυχοακουστικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η ακουστική μας αντίληψη παρουσιάζει μεγαλύτερη ευαισθησία σε αποκλίσεις στο πεδίο της συχνότητας απ'ότι στο πεδίο του χρόνου.Οι φασικές σχέσεις ανάμεσα στις συνιστώσες ενός σύνθετου μουσικού σήματος δεν παίζουν κρίσιμο ρόλο στην προσλαμβανόμενη τονικότητα και την αντιλαμβανόμενη χροιά του.

Σ'ένα υποαποσβενύμενο σύστημα όμως έχουμε να κάνουμε κατά την απόδοση μεταβατικών φαινομένων με χρονικές υστερήσεις σε ολόκληρα συχνοτικά πακέτα από το αυθεντικό σήμα.