Θεματικά προγράμματα Κλασικής Μουσικής για ακρόαση.

[editor]

Το θεματικό πρόγραμμα δεν με είχε απασχολήσει ποτέ.
Περισσότερο ως ατραξιόν το βλέπω.
Αλλά θα κλέψω κάτι ενδιαφερον. Τα πρώτα έργα.
Τα opus 1 των συνθετων.

SERGEI RACHMANINOV
PIANO CONCERTO NO 1 IN F#, OP 1 (1890–91).

NICCOLÒ PAGANINI (1782–1840)
24 CAPRICES OP 1 (1819)

FRANZ SCHUBERT (1797–1828)
ERLKÖNIG – THE EARL KING OP 1 (1816)

FRANZ SCHUBERT (1797–1828)
ERLKÖNIG – THE EARL KING OP 1 (1816)

JOHANNES BRAHMS (1833–1897)
PIANO SONATA NO 1, OP 1 (1853)

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756–1791)
SONATA IN C FOR KEYBOARD AND VIOLIN K6, OP 1 (C1763)

GUSTAV MAHLER (1860–1911)
DAS KLAGENDE LIED, OP 1 (1878–1880)

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685–1750)
SIX PARTITAS (1726)

ROBERT SCHUMANN (1810–1856)
ABEGG VARIATIONS OP 1 (1829–1830)

ALBAN BERG (1885–1935)
PIANO SONATA OP 1 (1909)

LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770–1827)
PIANO TRIOS IN E-FLAT MAJOR, G MAJOR AND C MINOR, OP 1 (1795)

Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ:
TEN OPUS 1S OF THE GREAT COMPOSERS

 

[Prince]

Το θεματικό πρόγραμμα δεν με είχε απασχολήσει ποτέ.
Περισσότερο ως ατραξιόν το βλέπω.
Αλλά θα κλέψω κάτι ενδιαφερον. Τα πρώτα έργα.
Τα opus 1 των συνθετων.

SERGEI RACHMANINOV
PIANO CONCERTO NO 1 IN F#, OP 1 (1890–91).

NICCOLÒ PAGANINI (1782–1840)
24 CAPRICES OP 1 (1819)

FRANZ SCHUBERT (1797–1828)
ERLKÖNIG – THE EARL KING OP 1 (1816)

FRANZ SCHUBERT (1797–1828)
ERLKÖNIG – THE EARL KING OP 1 (1816)

JOHANNES BRAHMS (1833–1897)
PIANO SONATA NO 1, OP 1 (1853)

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756–1791)
SONATA IN C FOR KEYBOARD AND VIOLIN K6, OP 1 (C1763)

GUSTAV MAHLER (1860–1911)
DAS KLAGENDE LIED, OP 1 (1878–1880)

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685–1750)
SIX PARTITAS (1726)

ROBERT SCHUMANN (1810–1856)
ABEGG VARIATIONS OP 1 (1829–1830)

ALBAN BERG (1885–1935)
PIANO SONATA OP 1 (1909)

LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770–1827)
PIANO TRIOS IN E-FLAT MAJOR, G MAJOR AND C MINOR, OP 1 (1795)

Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ:
TEN OPUS 1S OF THE GREAT COMPOSERS

Αγαπητέ editor, και αυτό που "έκλεψες" αποτελεί, grosso modo, ένα θεματικό πρόγραμμα, όχι με πολύ συνοχή, ούτε πολύ σωστό, καθόσον, στην προκειμένη περίπτωση, γίνεται αναφορά σε συνθέτες που η αρίθμηση των έργων τους δεν έγινε με Opus numbers (Mozart, Bach, Mahler) ή, όταν χρησιμοποιήθηκε, ήταν περιστασιακό και δεν αντιπροσώπευε ούτε το πότε γράφτηκε ούτε ποια ήταν η σκοπιμότητα του έργου (Schubert).
Ως εκ τούτου, εάν λάβουμε υπόψη ότι, όπου ο συνθέτης χρησιμοποίησε την αρίθμηση (έστω των επισήμων) έργων του με Opus number, η σημασία ενός τέτοιου προγράμματος θα είχε να κάνει με το πως ξεκίνησαν διάφοροι συνθέτες να γράφουν τα έργα τους και, με αυτό τον τρόπο, να δούμε τις διαφορές ή ομοιότητες ως προς την ωριμότητα των πρώτων αυτών έργων των διαφόρων συνθετών.
Με βάση τα Opus numbers δύναται κανείς να παρακολουθήσει την συνθετική πορεία ενός συνήθως μεγάλου συνθέτη, ιδίως εάν παρακολουθήσει αυτά κατά κατηγορία έργων (οι Σονάτες για Πιάνο ή τα Πιάνο Τρίο ή τα Κουαρτέτα Εγχόρδων με βάση τα Opus numbers αυτών). Π.χ. είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να παρατηρήσει ενάς ενδιαφερόμενος ακροατής, με αντίστοιχα θεματικά προγράμματα, πως ο Beethoven ξεκίνησε με το Πιάνο Τρίο Op. 1, no. 1 και πως εξελίσσεται, σχεδόν ραγδαία, μέχρι το Op. 1, no.3 και, εν τέλει, πως καταλήγουμε στο κορυφαίο Τρίο του "Αρχιδουκός" (Op. 97). Στις Σονάτες για ΠΙάνο και στα Κουαρτέτα Εγχόρδων ή ακόμη και στις Συμφωνίες τα σχετικά προγράμματα αποκτούν εξαιρετικό ενδιαφέρον και αποτελούν αποκαλυπτική παιδεία για τον συνθέτη και το έργο του.
Κοντολογίς, τα θεματικά προγράμματα μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα, εάν κανείς μπει στον κόπο να βρει ή αναζητήσει τον συνδετικό κρίκο των συνθέσεων των έργων ενός συνθέτη ή και έργων διαφόρων συνθετών (π.χ. με βάση την τονικότητα).

 

[Prince]

Καθόσον αναφέρθηκα στην "Ημιτελή" του Schubert και στα τυχόν θεματικά προγράμματα που μπορεί κανείς να δημιουργήσει προς ακρόαση, σε τρία posts θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τρία διαφορετικά τοιαύτα.
Το πρώτο και πλέον αναμενόμενο είναι εκείνο που έχει να κάνει με την (σπάνια σε χρήση τουλάχιστον στην Κλασική περίοδο) τονικότητα του έργου. Η κλίμακα της "Ημιτελούς" Συμφωνίας του Schubert είναι η σι ελάσσονα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο ο Mozart όσο και ο Beethoven έγραψαν στην πράξη ένα έργο στην κλίμακα αυτή. Ούτως, και ο Schubert, μέσα στο απέραντο έργο που μας άφησε, βρίσκουμε μόλις τρία σημαντικά έργα (το ένα είναι γραμμένο στην πιο σπάνια κλίμακα της Σι μείζονος) και μία μινιατούρα:
- Η μινιατούρα είναι ένα κόμματι που φέρει τον τίτλο Ungarische Melodie, D.817 για πιάνο. Παρά τη μικρή του διάρκεια (3-4 λεπτά), φέρει τη σφραγίδα του μεγάλου συνθέτη με ευφυή χρήση της παράλληλης μείζονος και έξυπνων μετατροπιών, ενώ χάρις στην ελάσσονα κλίμακα του διατηρεί μια μελαγχολική αλλά και εκλεπτυσμένη διάθεση. Αν και δεν το έχουν τιμήσει αρκετοί σολίστες το έργο αυτό, υπάρχουν τουλάχιστον δύο πολύ καλές εκδόσεις: a) μια σε όργανο εποχής (ένα σπάνιο Pianoforte of Benignus Seidner, Vienna 1815) με την εξαιρετική και πολύ έμπειρη Ολλάνδεζα Trudelies Leonhardt (αδελφή του φημισμένου και αξέχαστου τσεμπαλίστα Gustav Leonhardt), σε άμεμπτη παραγωγή της Αμερικανικής Musica Omnia και b) μια για σύγχρονο Grand Piano, με τον Ιταλό Massimiliano Damerini, σε μια πολύ αξιόπιστη παραγωγή της Ιταλικής Arts.
- Στο χώρο της Σονάτας για Πιάνο, ο συνθέτης έγραψε μία Σονάτα στη Σι μείζονα (D.575)! Το ιδιαίτερο και ξεχωριστό αυτό έργο γράφτηκε το 1817 (αρκετά νεανικό), με την αργή κίνηση στη Μι μείζονα και το Scherzo στη Σολ μείζονα. Από μια σειρά πολύ αξιόλογων εκτελέσεων και αξιόπιστων παραγωγών, επιλέγω τις εξής δύο εκτελέσεις: a) Για Φορτεπιάνο: Παρά τον one of a kind Paul Badura-Skoda (Arcana), έχω μια ιδιαίτερη προτίμηση στον πολύ έμπειρο και δυναμικό Malcolm Bilson, στην εξαίρετη σειρά της Hungaroton.
b) Για Σύγχρονο Μεγάλο ΠΙάνο: H τελευταία άψογη (υπερ)παραγωγή της Γερμανικής εκλεκτικής eaSonus με τη μοναδική Elisabeth Leonskaja.
- Στο πεδίο της Μουσικής Δωματίου, ο Schubert έγραψε ένα θαυμάσιο Rondo για Βιολί και ΠΙάνο, D.895 (ώριμο έργο του 1826). Στην ουσία πρόκειται για μια Εισαγωγή και Rondo. Η Εισαγωγή είναι ένα αργό Andante, ενώ το Rondo ακολουθεί την κλασική φόρμα ABACA (όπου το A αποτελεί το "θέμα" και τα B & C τα δύο εκτεταμένα και περίτεχνα επεισόδια). Το έργο τελειώνει με πολύ θετικό τρόπο στην τονική μείζονα (Σι μείζονα). Από τις μάλλον ευάριθμες ηχογραφήσεις του εργου για όργανα εποχής προτιμώ εκείνη με τους έμπειρους Ολλανδούς Vera Beths (violin) και τον Stanley Hoogland (Fortepiano of Jacob Weiss, 1842), σε λίαν αξιόλογη παραγωγή της Ιαπωνικής Arte dell' Arco. Με σύγχρονα όργανα, η πάντα σπουδαία παραγωγή της Ιαπωνικής Exton, σε SACD, με τους θαυμάσιους Ιάπωνες σολίστες Rieki Suzuki (violin) and Akira Wakabayashi (piano).
- Για να καταλήξουμε στην "Ημιτελή" Συμφωνία, ίσως το πλέον ένδοξο έργο του συνθέτη. Δεν φρονώ ότι χρειάζεται η οιαδήποτε εισαγωγή ή μικρή ανάλυση. Το έργο μιλά από μόνο του, οι δε δύο κινήσεις του είναι τόσο "πλήρεις", που, όπως είπε και ο μεγάλος και αξιομνημόνευτος Harnoncourt, δεν χρειάζεται να ψάχνει κανείς για ο,τιδήποτε άλλο να συμπληρώσει τη Συμφωνία. Από έναν εντυπωσιακό κατάλογο υψηλού επιπέδου παραγωγών, επισημαίνω τις δύο εξαίρετες audiophile παραγωγές α) της Ελβετικής Tudor (SACD) με τη Συμφωνική της Βαμβέργης υπό τον Jonathan Nott και β) την υπερπαραγωγή της Φιλαρμονικής του Βερολίνου (στη δική της εταιρεία, σε Blu-ray & SACD φορματ) υπό τον N. Harnoncourt.
Καλές ακροάσεις και να είμαστε καλά!
Pr.

 

[Prince]

Το δεύτερο θεματικό πρόγραμμα με βάση την "Ημιτελή" Συμφωνία του Schubert μπορεί να οικοδομηθεί σε ορισμένα από τα πλέον σπούδαια μη ολοκληρωμένα έργα του Schubert (από μια πληθώρα - μόνο στις Πιάνο Σονάτες μπορεί να εντοπίσει κανείς μέχρι και 22!).
- Ως εκ τούτου, μπορούμε να ξεκινήσουμε με την Σονάτα για Πιάνο σε Ντο μείζονα, γνωστή και με την επωνυμία "Reliquie", D. 840. Η εν λόγω Σονάτα έχει δύο ολοκληρωμένες -ικανής διάρκειας- κινήσεις, την Πρώτη, ένα Moderato, και την Δεύτερη, ένα Andante (σε ντο ελάσσονα). Για τις άλλες δύο κινήσεις, υπάρχουν μόνον σύντομα αποσπάσματα και σχεδόν ποτέ δεν παίζονται. Πάντως, οι δύο πρώτες κινήσεις είναι τόσο πλήρεις, έντονες και αισθαντικά φορτισμένες που δύσκολα ο ακροατής θα αναζητήσει τις επόμενες.
Από μια σχεδόν απέραντη σειρά αξιόλογων παραγωγών, επιλέγω: α) Για Πιανοφόρτε, τους Paul Badura-Skoda, σε εξαιρετική παραγωγή της Γαλλικής Arcana, αλλά και τον κάπως πιο τολμηρό Malcolm Bilson, στην πολύ καλή σχετική σειρά της Hungaroton. β) Για Grand Piano, η εκπληκτική από κάθε άποψη παραγωγή της μικρής αλλά εκλεκτικής Γερμανικής εταιρείας eaSonus με την μοναδική Elisabeth Leonskaja (από την πλήρη σειρά με όλες τις Σονάτες για Πιάνο του συνθέτη).
- Στη συνέχεια, μεταβαίνοντας στο χώρο της Μουσικής Δωματίου, μπορούμε να επιλέξουμε το επίσης "Ημιτελές" Τρίο για Έγχορδα σε Σι ύφεση μείζονα, D. 471. Στην πράξη, ο συνθέτης έγραψε μόνον την Πρώτη κίνηση (Allegro) ολόκληρη. Η δυνητική Δεύτερη υπάρχει μόνον ως απόσπασμα. Πάντως, η μοναδική κίνηση αυτού του αρκετά πρώιμου έργου είναι λίαν ευχάριστη, πάντα πολύ καλογραμμένη και για τα τρία όργανα και αρκούντως εμπνευσμένη. Και εδώ υπάρχει μια πολύ καλή ποικιλία εκδόσεων που είναι πραγματικά δύσκολο να επιλέξει κανείς μόνον μία. Ούτως, αναφέρω την πάντα έξοχη ερμηνεία των τριών μελών του σπουδαίου Κουαρτέτου Prazak, σε υποδειγματική παραγωγή της Praga (SACD). Επίσης, η εκτέλεση του Trio Zimmermann (με τρεις πρώτης τάξεως σολίστες: Violinist Frank Peter Zimmermann, Violist Antoine Tamestit & Cellist Christian Poltera), στην πάντα υψηλού επιπέδου παραγωγή της BIS (SACD). Και αναμένεται και το θαυμάσιο Trio Goldberg, στην επίσης πάντα εξαίρετης στις παραγωγές της ARS Produktion (SACD).
- Παραμένοντας στη Μουσική Δωματίου, πιστεύω ότι είναι must να εντρυφήσει ενάς ενδιαφερόμενος ακροατής στην επίσης Πρώτη και μοναδική κίνηση ενός Κουαρτέτου με το οποίο ο συνθέτης ουδέποτε κατόρθωσε να ασχοληθεί περαιτέρω. Ως εκ τούτου, το έργο ονομάζεται πλέον...Κίνηση Κουαρτέτου (Quartettsatz) σε ντο ελάσσονα, D. 703, και φέρει την ένδειξη Allegro assai. Είναι σε Sonata form και αποτελεί ένα από τα πλέον καλογραμμένα έργα στο χώρο της Μουσικής Δωματίου του Schubert. Ένα ακόμα "ημιτελές" αριστούργημα του συνθέτη.
Από την επίσης πολύ μεγάλη παραγωγή πολύ αξιόπιστων ηχογραφήσεων του έργου, προτιμώ την άψογη και ενθουσιώδη ερμηνεία του Tokyo String Quartet, σε μία από τις λίγες εντυπωσιακές SACD παραγωγές της μεγάλης Harmonia Mundi.
- Για να καταλήξουμε στην "Ημιτελή" Συμφωνία (εδώ ισχύουν τα του προηγούμενου μου post).
- Πάντως, μπορούμε να συνεχίσουμε, εάν το επιθυμούμε, μεταβαίνοντας και στο χώρο της Χορωδιακής Μουσικής, ακούγοντας το επίσης ημιτελές αλλά πολύ ενδιαφέρον Ορατόριο Lazarus, D. 689 (ή την μη ολοκληρωμένη του Όπερα Der Graf von Gleichen). Από τις λίγες αλλά αξιόλογες παραγωγές του Ορατορίου, ξεχωρίζω εκείνη στην σταθερής αξίας Γερμανική εταιρεία Carus, με την Hofkapelle Stuttgart υπό τον πολύ έμπειρο σε χορωδιακά έργα Frieder Bernius.
Καλές σας ακροάσεις και Καλό μας Σαββατοκύριακο.
Pr.

 

[vinyllover]

Για το ημιτελές κοντσέρτο για πιάνο του Beethoven γνωρίζετε;
Τα κοντσέρτα για πιάνο του συνθέτη δεν είναι πέντε αλλά επτά.
Υπάρχει το υπ αριθμόν 0 για fortepiano το οποίο έγραψε σε ηλικία 13 ετών το οποίο βρήκα εξαιρετικό.
Υπάρχει και το υπ αριθμόν 6 το οποίο είναι ημιτελές.Βρεθηκαν 70 πρόχειρες σελίδες με το έργο του συνθέτη τις οποίες ο μουσικολόγος Nickolas Cook "συμπλήρωσε" και η συμφωνική ορχήστρα του Αμβούργου υπό τη διεύθυνση του peter Ruzicka εκτέλεσε μόλις πριν ένα χρόνο για πρώτη φορά!
Σολίστ ήταν η Sophie Mayuko Vetter και το cd κυκλοφόρησε η εταιρεία oehms classics.
Στο ίδιο cd άκουσα και το υπ αριθμόν 0 όπως και το υπ αριθμόν 2 κοντσέρτο το οποίο αναζητούσα εξ αρχής.
Να σημειωθεί ότι το υπ αριθμόν 0 παίχτηκε σε ένα fortepiano κατασκευής του 1806 από το joan Broadwood.
Για την ηχογράφηση δεν έχω κάτι να σας πω καθώς δεν είμαι χαιεντας.
Το υπ αριθμόν 0 πάντως μου άρεσε πιο πολύ και από το 2 για το οποίο έψαχνα...

 

[Prince]

Για το ημιτελές κοντσέρτο για πιάνο του Beethoven γνωρίζετε;
Τα κοντσέρτα για πιάνο του συνθέτη δεν είναι πέντε αλλά επτά.
Υπάρχει το υπ αριθμόν 0 για fortepiano το οποίο έγραψε σε ηλικία 13 ετών το οποίο βρήκα εξαιρετικό.
Υπάρχει και το υπ αριθμόν 6 το οποίο είναι ημιτελές.Βρεθηκαν 70 πρόχειρες σελίδες με το έργο του συνθέτη τις οποίες ο μουσικολόγος Nickolas Cook "συμπλήρωσε" και η συμφωνική ορχήστρα του Αμβούργου υπό τη διεύθυνση του peter Ruzicka εκτέλεσε μόλις πριν ένα χρόνο για πρώτη φορά!
Σολίστ ήταν η Sophie Mayuko Vetter και το cd κυκλοφόρησε η εταιρεία oehms classics.
Στο ίδιο cd άκουσα και το υπ αριθμόν 0 όπως και το υπ αριθμόν 2 κοντσέρτο το οποίο αναζητούσα εξ αρχής.
Να σημειωθεί ότι το υπ αριθμόν 0 παίχτηκε σε ένα fortepiano κατασκευής του 1806 από το joan Broadwood.
Για την ηχογράφηση δεν έχω κάτι να σας πω καθώς δεν είμαι χαιεντας.
Το υπ αριθμόν 0 πάντως μου άρεσε πιο πολύ και από το 2 για το οποίο έψαχνα...

Αγπητέ vinyllover, παρατηρώ με χαρά το ενδιαφέρον σου για τα ημιτελή και άγνωστα έργα του τόσο σημαντικού Beethoven. Τα έργα που αναφέρεις φυσικά τα γνωρίζω και το συγκεκριμένο CD της Oehms το έχω και είναι πολύ καλό από όλες τις πλευρές (ερμηνεία, ηχογράφηση και γενική παραγωγή του δίσκου). Το πραγματικά καινούργιο στοιχείο εδώ είναι το αποσπάσμα την πρώτης κίνησης ένος 6ου Κοντσέρτου, το οποίο "συμπληρώνεται" από έναν επιφανή μουσικολόγο. Δεν μπορώ να πω ότι είμαι fan τοιούτου είδους προπαθειών, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι κάποτε κάποιος πρέπει να το τολμήσει.
Τώρα, ως προς το πόσα είναι τα Κοντσέρτα για Πιάνο του συνθέτη, είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα για συζήτηση.
Ακόμα και με την αυστηρά στενή έννοια του όρου, τα Κοντσέρτα μπορεί να είναι επτά (χωρίς το πολύ αποσπασματικό "6ο"). Ήτοι, έχουμε:
a)το WoO4, i.e. "0", σε Μι ύφεση μείζονα,
b)τα γνωστά μας 1-5 και
c)τη μεταγραφή για Πιάνο (από τον ίδιο τον συνθέτη!) του Κοντσέρτου για Βιολί, σε Ρε μείζονα, Op.61a.
Τώρα, σε αυτά μπορούν να προστεθούν, υπό τον ευρύτερο τίτλο έργα για Πιάνο και Ορχήστρα και τα:
d)το Τριπλο Κοντσέρτο για Βιολί, Πιάνο και Τσέλο, σε Ντο Μείζονα, Op.56,
e)το Rondo (για Πιάνο και Ορχήστρα) σε Σι ύφεση μείζονα, WoO6 και...ακόμα
f)η Φαντασία για Πιάνο, Χορωδία και Ορχήστρα σε ντο ελάσσονα, Op.80.
Το WoO σημαίνει Werk ohne Opus, δηλ. έργο χωρίς Opus. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ειδικά ο Beethoven δεν ήταν, σαν τον Mozart ή τον Haydn, εύκολος στη σύνθεση, στην εύρεση της κατάλληλης μελωδίας, του δέοντος ρυθμού ή της αρμόζουσας ενορχήστρωσης. Ως εκ τούτου, πάλευε πολύ σχολαστικά με
τις ιδέες που είχε μέχρι να φθάσει στο optimum που επιζητούσε. Δεν είναι περίεργο ότι, μετά από εκατοντάδες προσπάθειες και έργα τα οποία αρνείτο να εκδόσει (ohne Opus), έφθασε στο Opus 1 να μας προσφέρει τρια (!) Trios για Πιάνο, Βιολί και Τσέλο, έργα εξαιρετικά όμορφα, σπουδαία στην γραφή (δομή και φόρμα) τους και θαυμάσια στην έμπνευση.
Τέλος, ως προς την εκτέλεση του WoO 4 (no. "0") της Oehms με την Sophie-Mayako Vetter και τον Peter Ruzicka, σίγουρα δεν είναι η μόνη ούτε μοναδική. Μια πολύ εγγυημένη ερμηνεία είναι εκείνη της πολύ "ψημένης" Mari Kodama, την θαυμάσια Deutsches S. O. Berlin υπό τον εμπνευσμένο Kent Nagano, σε πολύ αξιόπιστη παραγωγή της Berlin Classics. Πολύ αξιόλογος είναι και ο χαρισματικός Ronald Brautigam
υπό τον Andrew Parrott, σε σταθερής αξίας παραγωγή της BIS (SACD).
Αυτά για την ώρα. Παραμένω στη διάθεσή σου για οιαδήποτε άλλη πληροφορία, διευκρίνιση κλπ. αλλά και για κάθε άλλη συνεισφορά σου.

 

[vinyllover]

Αγπητέ vinyllover, παρατηρώ με χαρά το ενδιαφέρον σου για τα ημιτελή και άγνωστα έργα του τόσο σημαντικού Beethoven. Τα έργα που αναφέρεις φυσικά τα γνωρίζω και το συγκεκριμένο CD της Oehms το έχω και είναι πολύ καλό από όλες τις πλευρές (ερμηνεία, ηχογράφηση και γενική παραγωγή του δίσκου). Το πραγματικά καινούργιο στοιχείο εδώ είναι το αποσπάσμα την πρώτης κίνησης ένος 6ου Κοντσέρτου, το οποίο "συμπληρώνεται" από έναν επιφανή μουσικολόγο. Δεν μπορώ να πω ότι είμαι fan τοιούτου είδους προπαθειών, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι κάποτε κάποιος πρέπει να το τολμήσει.
Τώρα, ως προς το πόσα είναι τα Κοντσέρτα για Πιάνο του συνθέτη, είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα για συζήτηση.
Ακόμα και με την αυστηρά στενή έννοια του όρου, τα Κοντσέρτα μπορεί να είναι επτά (χωρίς το πολύ αποσπασματικό "6ο"). Ήτοι, έχουμε:
a)το WoO4, i.e. "0", σε Μι ύφεση μείζονα,
b)τα γνωστά μας 1-5 και
c)τη μεταγραφή για Πιάνο (από τον ίδιο τον συνθέτη!) του Κοντσέρτου για Βιολί, σε Ρε μείζονα, Op.61a.
Τώρα, σε αυτά μπορούν να προστεθούν, υπό τον ευρύτερο τίτλο έργα για Πιάνο και Ορχήστρα και τα:
d)το Τριπλο Κοντσέρτο για Βιολί, Πιάνο και Τσέλο, σε Ντο Μείζονα, Op.56,
e)το Rondo (για Πιάνο και Ορχήστρα) σε Σι ύφεση μείζονα, WoO6 και...ακόμα
f)η Φαντασία για Πιάνο, Χορωδία και Ορχήστρα σε ντο ελάσσονα, Op.80.
Το WoO σημαίνει Werk ohne Opus, δηλ. έργο χωρίς Opus. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ειδικά ο Beethoven δεν ήταν, σαν τον Mozart ή τον Haydn, εύκολος στη σύνθεση, στην εύρεση της κατάλληλης μελωδίας, του δέοντος ρυθμού ή της αρμόζουσας ενορχήστρωσης. Ως εκ τούτου, πάλευε πολύ σχολαστικά με
τις ιδέες που είχε μέχρι να φθάσει στο optimum που επιζητούσε. Δεν είναι περίεργο ότι, μετά από εκατοντάδες προσπάθειες και έργα τα οποία αρνείτο να εκδόσει (ohne Opus), έφθασε στο Opus 1 να μας προσφέρει τρια (!) Trios για Πιάνο, Βιολί και Τσέλο, έργα εξαιρετικά όμορφα, σπουδαία στην γραφή (δομή και φόρμα) τους και θαυμάσια στην έμπνευση.
Τέλος, ως προς την εκτέλεση του WoO 4 (no. "0") της Oehms με την Sophie-Mayako Vetter και τον Peter Ruzicka, σίγουρα δεν είναι η μόνη ούτε μοναδική. Μια πολύ εγγυημένη ερμηνεία είναι εκείνη της πολύ "ψημένης" Mari Kodama, την θαυμάσια Deutsches S. O. Berlin υπό τον εμπνευσμένο Kent Nagano, σε πολύ αξιόπιστη παραγωγή της Berlin Classics. Πολύ αξιόλογος είναι και ο χαρισματικός Ronald Brautigam
υπό τον Andrew Parrott, σε σταθερής αξίας παραγωγή της BIS (SACD).
Αυτά για την ώρα. Παραμένω στη διάθεσή σου για οιαδήποτε άλλη πληροφορία, διευκρίνιση κλπ. αλλά και για κάθε άλλη συνεισφορά σου.

Αγαπητέ Prince, ευχαριστώ για την εκτενή απάντηση.
Δεν έχω κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ημιτελή έργα απλά αυτή τη περίοδο εξερευνώ τα κοντσέρτα για πιάνο του Μπετόβεν. Η αρχή έγινε με το νο5 το όποιο με εντυπωσίασε και το πήρα σε δίσκο βινυλίου του 1974 απο ένα Βρετανό σολίστ ο οποίος μου διαφεύγει τωρα. Το νο1 δεν μου άρεσε ιδιαίτερα αλλά το νο2 το αγάπησα.Τα άκουσα και τα δύο από τη martha Argerich. Το 3 και το 4 δεν τα έχω ακουσει ακόμη.
Μου έδωσες λοιπόν και άλλα έργα προς ακρόαση καθώς δεν ήξερα καν οτι έχει κάνει μεταγραφή το έργο για βιολί που αναφέρεις αλλά και τα υπόλοιπα.
Δοθείσης της ευκαιρίας να σου πω ότι παρακολουθώ το θέμα σου και συγχαρητήρια για τις γνώσεις που μπαίνεις στο κόπο να μεταφέρεις και σε ευχαριστώ για αυτό.
Απλά για να ακούσω έστω και τα μισά από αυτά που γράφεις και να εντρυφησω σε αυτά παίρνει χρόνο και για αυτό δεν γράφω συχνά.
Και κάτι όχι πολύ σχετικό.Το Beethoven τον αγάπησα από τα δύο ρομάντζα για βιολί και οχι τόσο από τις σονάτες του για πιάνο..

 

[Prince]

Αγαπητέ Prince, ευχαριστώ για την εκτενή απάντηση.
Δεν έχω κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ημιτελή έργα απλά αυτή τη περίοδο εξερευνώ τα κοντσέρτα για πιάνο του Μπετόβεν. Η αρχή έγινε με το νο5 το όποιο με εντυπωσίασε και το πήρα σε δίσκο βινυλίου του 1974 απο ένα Βρετανό σολίστ ο οποίος μου διαφεύγει τωρα. Το νο1 δεν μου άρεσε ιδιαίτερα αλλά το νο2 το αγάπησα.Τα άκουσα και τα δύο από τη martha Argerich. Το 3 και το 4 δεν τα έχω ακουσει ακόμη.
Μου έδωσες λοιπόν και άλλα έργα προς ακρόαση καθώς δεν ήξερα καν οτι έχει κάνει μεταγραφή το έργο για βιολί που αναφέρεις αλλά και τα υπόλοιπα.
Δοθείσης της ευκαιρίας να σου πω ότι παρακολουθώ το θέμα σου και συγχαρητήρια για τις γνώσεις που μπαίνεις στο κόπο να μεταφέρεις και σε ευχαριστώ για αυτό.
Απλά για να ακούσω έστω και τα μισά από αυτά που γράφεις και να εντρυφησω σε αυτά παίρνει χρόνο και για αυτό δεν γράφω συχνά.
Και κάτι όχι πολύ σχετικό.Το Beethoven τον αγάπησα από τα δύο ρομάντζα για βιολί και οχι τόσο από τις σονάτες του για πιάνο..

Αν φανταστώ σωστά ότι είσαι ακόμη νέος, έχεις αρκετό χρόνο για να ερευνήσεις και εμβαθύνεις στη Μουσική αυτή και το εκτεταμένο έργο των μεγάλων συνθέτων της. Απλώς, χρειάζεται μια κάποια συνέπεια στην έρευνα και ακρόαση.
Για τον μέγιστο Beethoven φοβάμαι ότι, ίσως, δεν φθάνει μια ζωή για να τον κάνεις "κτήμα" σου. Τα έργα του είναι πολυσχιδή και αρκετά συχνά περίπλοκα στη συνολική τους μορφή. Δεν είναι καθόλου περίεργο ότι "αγάπησες" τον Beethoven από τις δύο Ρομάντζες του για Βιολί και Ορχήστρα. Πρόκειται για πολύ ευχάριστα και εύληπτα έργα (παρά το ότι η συνολική τους εικόνα απαιτεί αρκετή μελέτη) τα οποία μπορεί να βοηθήσουν στο να μεταβεί ο ακροατής, με μεγαλύτερο ενδιαφέρον, στο μοναδικό αλλά κολοσσιαίο Κοντσέρτο για βιολί του συνθέτη.
Το 3ο και 4ο Κοντσέρτα για Πιάνο είναι από τα πλέον σπουδαία έργα στο είδος αυτό. Πραγματικά αριστουργήματα. Αλλά απαιτούν την ιδιαίτερη προσοχή, μελέτη, ενασχόληση και ενδελεχή ακρόαση για να αποκαλυφθεί το μεγαλύτερο δυνατό μέρος της ομορφιάς και κυρίως της αξίας τους. Θυμάμαι που επιφανής Έλλην πιανίστας μου είπε ότι είναι περήφανος που είναι σολίστ του οργάνου αυτού, καθόσον στο πιανιστικό ρεπερτόριο υπάρχει ένα Κοντσέρτο σαν το 4ο του Beethoven.
Τέλος, για την ιστορία, μετά από αρκετά χρόνια μελέτης και ακρόασης του μεγαλύτερου όγκου του έργου του συνθέτη, μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι τα Κουαρτέτα για Έγχορδα και οι Σονάτες για Πιάνο είναι ό,τι πιο ευφάνταστο, σημαντικό και, εν τέλει, κορυφαίο έγραψε ο Beethoven (μαζί με τη Missa Solemnis). Οι Συμφωνίες, με εξαίρεση τη μοναδική Ενάτη, είναι αριστουργήματα με...περίεργη εξέλιξη (έχουμε δύο κορυφές με την 3η και την 5η, μια εξαίσια 6η, μια "επαναστατική" 7η, μια "εκκεντρική" 8η και τρεις πιο συμβατικές, ήτοι 1η, 2η και 4η).
Οπωσδήποτε ο Beethoven προσφέρεται για πολλά και σπουδαία θεματικά προγράμματα ακρόασης.
Καλή ενασχόληση με τον Beethoven.

 

[Prince]

Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα τρίτο θεματικό πρόγραμμα με βάση την "Ημιτελή" Συμφωνία του Schubert. Το τρίτο αυτό πρόγραμμα έχει να κάνει με έργα άλλων συνθετών (ει δυνατόν της περιόδου του συνθέτη ή όχι πολύ μακρυνή πάντως), γραμμένα στην ίδια (όχι και τόσο "ευκολή") κλίμακα με την "Ημιτελή" του Schubert, ήτοι τη σι ελάσσονα.
- Για το εναρκτήριο έργο για σόλο όργανο, επιλέγω το μικρό (σε διάρκεια) αριστούργημα στην κλίμακα αυτή της Κλασικής περιόδου, το Adagio Κ. 540 του Mozart. Πρόκειται για ένα σπάνιο για τον συνθέτη κομψοτέχνημα με ένα λανθάνον πάθος και αργά αλλά σταθερά αναπτυσσόμενο δράμα. Από τις ουκ ολίγες εξαιρετικές ερμηνείες, επιλέγω: για Φορτεπιάνο, την παντά σταθερή αξία τη Ολλανδέζας Trudelies Leonhardt (αδελφή του μακαριστού σπουδαίου τσεμπαλίστα Gustav Leonhardt), σε υποδειγματική παραγωγή της Αμερικανικής Musica Omnia (το όργανο είναι ένα κλασικό Anton Walter του 1795). Για Grand Piano, η πολύ πρόσφατη και λίαν αξιόλογη παραγωγή της Αγγλικής Somm, με τον πάντα στιβαρό και σίγουρο Peter Donohoe, είναι μια πολύ όμορφη ερμηνεία.
- Στο χώρο της Μουσικής Δωματίου, δεν έχουμε παρά ελάχιστα έργα στη σι ελάσσονα. Ένα από αυτά (πέρα από το Rondo του Schubert που αναφέραμε στο προηγούμενο post) είναι η πρώτη Σονάτα για Βιολί και Τσέμπαλο του Bach. Από τις λίγες παραγωγές με Πιάνο, η πλέον αισθαντική και πραγματικά θερμή είναι εκείνη με τον εξαίρετο Γερμανό βιολονίστα Frank Peter Zimmermann και τον θαυμάσιο Ιταλό πιανίστα Enrico Pace (σε Sony). (Είναι αξιοσημείωτο ότι και ο μέγας υιός του συνθέτη C.P.E. Bach έγραψε επίσης μια Σονάτα για Βιολί και Φορτεπιάνο σε σι ελλάσονα).
- Στο είδος του Τρίο για πιάνο, ο εκλεκτικός Γάλλος σηυνθέτης Eduard Lalo έγραψε το 2ο Τρίο του για Πιάνο στην λίαν ασυνήθιστη αυτή κλίμακα. Ο Lalo είχε το χάρισμα του να γράφει πολύ όμορφες και αισθαντικές μελωδίες, ενώ ως προς τις τεχνικές που ακολουθούσε στην αρμονία και τη φόρμα των έργων του η επίδραση των μεγάλων Γερμανών συνθετών (Beethoven, Schumann, Mendelssohn) διαδραματίζουν ικανό ρόλο στην κατά τα άλλα ασυνήθιστη χρήση εξωτικών στοιχείων, περιέργων ρυθμικών μοτίβων και έντονων αντιθέσεων ως προς τα ήρεμα και δυνατά σημεία του έργου. Το 2ο Τρίο είναι από τα έργα του συνθέτη που ξεχωρίζουν κυρίως για το μελωδικό τους πλούτο αλλά και τις τολμηρές αρμονίες και μια λανθάνουσα συναισθηματική φόρτιση. Η ερμηνια του πολύ αξιόπιστου Leonore Piano Trio, στην πάντα σταθερή σε ποιότητα εταιρεία Hyperion, εξυπηρετεί το έργο θαυμάσια.
- Στο χώρο των Κουαρτέτων για Έγχορδα, ο σπουδαίος μας Haydn έγραψε δύο Κουαρτέτα στη σι ελάσσονα (Op.33, no.1 & Op.64, no.2), από τα οποία διαλέγω το δεύτερο. Για τον Haydn κάθε έργο του, ειδικά στο χώρο των Κουαρτέτων Εγχόρδων, είναι εγγύηση. Και το έργο αυτό είναι σπουδαίο σαν σύνθεση και λίαν ευχάριστο σαν άκουσμα. Η πολύ "αυθεντική¨ ερμηνεία του London Haydn Quartet, στην εξαιρετική παραγωγή της Hyperion, είναι απολύτως ικανοποιητική.
- Στη συνέχεια, μεταβαίνοντας στον χώρα του Κουιντέτου για Πιάνο (με βιολί, βιόλα, τσέλο και κοντραμπάσο), υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον και αρκούντως όμορφο έργο του Ferdinand Ries (φίλου και μαθητού του Beethoven), το Κουιντέτο Op. 74. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο πολύ καλές παραγωγές του έργου αυτού: μία με όργανα εποχής (Φορτεπιάνο), με το εξαίρετο Nepomuk Fortepiano Quintet, στην Brilliant, και μια με πιο σύγχρονα όργανα, με το Ensemble Concertant Frankfurt, στη CPO.
- Προχωρώντας σε πιο μεγάλα σύνολα, μπορούμε να επιλέξουμε την 10η Συνμφωνία για Ορχήστρα Εγχόρδων του Mendelssohn, η οποία είναι σε σι ελάσσονα και σε μία κίνηση (Adagio-Allegro). Πρόκειται για ένα από τα πολλά θαυμαστά νεανικά έργα του μεγάλου αυτού συνθέτη. Ξεκινά με ένα τραγουδιστό αργό μέρος, για να ακολουθήσει ένα ολονέν θυελλώδες Allegro και να καταλήξει σε ένα έντονα δυναμικό accelerando. Από τις ουκ ολίγες πολύ καλές εκδόσεις, προτιμώ την πολύ εκλεπτυσμένη δουλειά της Amsterdam Sinfonietta υπό τον Lev Markiz, σε μία μοναδική παραγωγή της BIS, σε SACD format.
- Στο χώρο των Κοντσέρτων υπάρχουν δύο πολύ σπουδαία έργα γραμμένα στη σι ελάσσονα, το μοναδικό Κοντσέρτο για Τσέλο του Dvorak (κατά τεκμήριο, το καλλίτερο και πιο πλήρες κοντσέρτο για τσέλο!) και το τόσο αισθαντικό και πανέμορφο 3ο Κοντσέρτο για Βιόλι του Saint-Saens (με μία πραγματικά εξαίσια αργή κίνηση). Πιστεύω αυτό το 2ο ταιρειάζει πιο πολύ με το μέχρι τώρα πρόγραμμα. Από μια cornucopia εξαίρετων και σπουδαίων ερμηνειών σε παλαιότερες αλλά και νεώτερες ηχογραφήσεις, επιλέγω μια πολύ εκλεπτυσμένη και ταυτόχρονα αισθαντική εκτέλεση με την εξαίρετη Κορεάτισα Chee Yun και τη Φιλαρμονική του Λονδίνου υπό τον Jesus Lopez-Cobos, σε μια πολύ αξιόλογη παραγωγή της Ιαπωνικής Denon.
- Και καταλήγουμε στην "Ημιτελή" Συμφωνία του Schubert, όπου έχουμε ήδη αναφερθεί στο πρώτο σχετικό μας θεματικό πρόγραμμα.
Καλες ακροάσεις και καλή σας νύχτα.
Pr.

 

[Prince]

Μέσα στη δίνη του Covid-19 και της ενίοτε πεσιμιστικής μας διάθεσης, ιδού ένα πρόγραμμα με λίαν ενδιαφέροντα έργα του παρελθόντος αιώνος εξαίρετων συνθετών από τις ΗΠΑ, τα οποία, υπό κάποια οπτική γωνία, μπορεί να σας δώσουν ένα ψύγμα αισιοδοξίας, ψυχικής ανατάσεως ακόμα και τροφής για σκέψη.
- Για ένα πολύ θετικό ξεκίνημα (and a new invigorating sense of duty, ως προσφυώς το έθεσε Ελληνοαμερικάνος πολιτικός), the Fanfare for the Common Man του μεγάλου Αμερικανού συνθέτη Aaron Copland. Ένα ασυνήθιστο, σύντομο αλλά μεστό σε μουσικότητα και μήνυμα έργο για ορχήστρα πνευστών και κρουστά. Η σχετικά πρόσφατη ερμηνεία της BBC P.O. υπό τον έμπειρο σε αυτή τη μουσική Βρετανό μαέστρο John Wilson, σε υποδειγματική παραγωγή, σε SACD, της Βρετανικής Chandos.
- Στη συνέχεια, ακολουθεί ένα άλλο λίαν ασυνήθιστο και πρωτότυπο έργο του ίδιου συνθέτη, το περίφημο A Lincoln Portrait, ένα έργο για μεγάλη Ορχήστρα και αφηγητή. Η ενορχήστρωση του έργου είναι άκρως αισθαντική με σημεία έντονης κορύφωσης (με ανάλογη έμφαση στα πνευστά και τα κρουστά). Ο ρόλος του αφηγητή, στις ζωντανές εκτελέσεις, δίνεται σε διακεκριμένες προσωπικότηττες, οι οποίοι διαβάζουν τα αποσπάσματα από ομιλίες του Προέδρου Lincoln (τα οποία αποσπάσματα αποτελούν και το όλο κείμενο του έργου). Η πιο έντονη συγκινησιακά ερμηνεία του έργου υπήρξε για μένα εκείνη η αρκετά παλαιά με την Los Angeles P.O. υπό τον εκπληκτικό Zubin Mehta και αφηγητή τον τρομερά πειστικό και αισθαντικό Gregory Peck (σε έξοχη παραγωγή της τότε κραταιάς Decca).
- Και τώρα έρχεται το δύσκολο αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο του όλου προγράμματος, η εμβληματική, καίτοι αμφιλεγόμενη, Όπερα "Nixon in China" του John Adams. Το έργο είναι αρκετά μεγάλο για να το παρακολουθήσει και ίσως το..."αντέξει" κανείς μέχρι το τέλος. Πάντως, εάν ξεπεραστεί το αρχικό σοκ ως προς τα αισθητικά και μουσικά στοιχεία, το έργο εξελίσσεται με πολύ ενδιαφέρον για τον υπομονετικό και διερευνητικό ακροατή/θεατή. Η Κλασική ερμηνεία του Edo de Waart με την Ορχήστρα St. Luke και ένα ξεχωριστό καστ, στην ιστορική πλέον αλλά σπουδαία παραγωγή του 1987 της Αμερικανικής Nonesuch παραμένει αξεπέραστη.
Και τέλος για ένα λίαν ευδιάθετο Φινάλε και Encore, η εξαιρετική και πολύ αισιόδοξα χιουμοριστική Εισαγωγή στην Οπερέτα Candide του σπουδαίου Leonard Bernstein. Η εκτέλεση με τον ίδιο τον συνθέτη/μαέστρο από την ολοκληρωμένη έκδοση του έργου στην DG είναι ένα must, αλλά και η σχετικά πρόσφατη SACD παραγωγή της Σουηδικής BIS με τον Christian Lindberg να διευθύνει την Royal Liverpool P.O. είναι θαυμάσια.
Καλή μας ακρόαση και καλή δύναμη!

 

[editor]

διαφαίνεται και μια υπολανθανουσα υστερία σε κάποια σημεια...

Νομίζω ότι την αδικησα λίγο.

Ακούω τώρα τις K332, Κ333, Κ475, Κ457 σε καλύτερο σύστημα και πιο προσεχτικά.
Κάνει χρήση μιας ιδιότυπης δυναμικής στο πιάνο και καταλήγει σε μια προσέγγιση στις σονατες, θα έλεγα ιδιοφυή σε σχέση με άλλους.
Πολύ καλή...

 

[Prince]

Νομίζω ότι την αδικησα λίγο.

Ακούω τώρα τις K332, Κ333, Κ475, Κ457 σε καλύτερο σύστημα και πιο προσεχτικά.
Κάνει χρήση μιας ιδιότυπης δυναμικής στο πιάνο και καταλήγει σε μια προσέγγιση στις σονατες, θα έλεγα ιδιοφυή σε σχέση με άλλους.
Πολύ καλή...

Χαίρομαι ιδιάιτερα που, τελικά, εκτίμησες την ερμηνεία της Uchida στον Mozart. Πρόκειται για σπουδαία, σίγουρα ιδιοφυή και εμπνευσμένη πιανίστα, που δείχνει μια ξεχωριστή αγάπη και ανάλογο ενδιαφέρον για τον μοναδικό αυτόν συνθέτη, ο οποίος μεταβάλλεται σε κάτι εντελώς (ή σχεδόν) διαφορετικό στα ελάχιστα αλλά απαράμμιλης αξίας και σημασίας έργα του σε ελάσσονες κλίμακες, όπως η Σονάτα για Πιάνο σε λά ελάσσονα, Κ.310, που διέκρινες "μια υπολανθάνουσα υστερία".
Εξάλλου, το πόσο καλό είναι το σύστημα στο οποίο θα ακούσεις το σχετικό ηχογραφημένο προιόν έχει, επίσης, μεγάλη σημασία στην εκτίμηση της συγκεκριμένης παραγωγής.

 

[editor]

Επεμεινα λίγο στις σονατες του Μότσαρτ και ανεσυρα την συλλογή του Glenn Gould,
Mozart Great piano sonatas.
Πιστευεται ότι δεν θεωρούσε τον Mozart ως τον εξαιρετικο συνθετη.

Ξεκινά με την Κ310 που αρέσει στον Prince.
Ένα θα πω Allegro σε 3.12 έναντι 8.04 της Uchida.
Δηλαδή δύναμη της φύσης η οδοστρωτηρας στο πιο πεζό.
Οι τεχνικές δυσκολίες περνάνε όπως εμείς αναπνέουμε.
Στο δεύτερο μέρος βέβαια και αναποφευκτα η μοίρα κάνει την εμφάνιση της.

Κάθε σονάτα αυτής της συλλογής την έχει εκτελέσει κάποιος άλλος καλύτερα. Ειδικά η Uchida.
Οταν τελειώνεις ομως την ακρόαση έχεις καταλάβει το τρικ του Gould και μαζί την μεγαλοφυια του.

Η συλλογή αυτή πρέπει να ακουστεί από την αρχή ως το τέλος ως ενιαίο σύνολο.
Η Κ310 είναι απλώς το πρελουδιο σε ένα σύνολο που περιγράφει σχεδόν πανοραματικα τον Mozart ως σύνθετη σονάτας πιάνου.

Η κορύφωση έρχεται με την K457. Μια εξαιρετική εκτελεση.
Ειδική μνεία στο allegretto της Κ331, το περίφημο Alla turka.
Οι μεγαλύτεροι πιανίστες το παίζουν ως φολκλόρ.
Αμφιβάλλω αν υπάρχει καλύτερη εκτέλεση απ'αυτην εδω που την διαπερνα μια ψυχαναγκαστικη χροιά.

Ο Mozart μάλλον δεν ήταν ο χαζοχαρουμενος τύπος του Milos Forman.

 

[Prince]

Επεμεινα λίγο στις σονατες του Μότσαρτ και ανεσυρα την συλλογή του Glenn Gould,
Mozart Great piano sonatas.
Πιστευεται ότι δεν θεωρούσε τον Mozart ως τον εξαιρετικο συνθετη.

Ξεκινά με την Κ310 που αρέσει στον Prince.
Ένα θα πω Allegro σε 3.12 έναντι 8.04 της Uchida.
Δηλαδή δύναμη της φύσης η οδοστρωτηρας στο πιο πεζό.
Οι τεχνικές δυσκολίες περνάνε όπως εμείς αναπνέουμε.
Στο δεύτερο μέρος βέβαια και αναποφευκτα η μοίρα κάνει την εμφάνιση της.

Κάθε σονάτα αυτής της συλλογής την έχει εκτελέσει κάποιος άλλος καλύτερα. Ειδικά η Uchida.
Οταν τελειώνεις ομως την ακρόαση έχεις καταλάβει το τρικ του Gould και μαζί την μεγαλοφυια του.

Η συλλογή αυτή πρέπει να ακουστεί από την αρχή ως το τέλος ως ενιαίο σύνολο.
Η Κ310 είναι απλώς το πρελουδιο σε ένα σύνολο που περιγράφει σχεδόν πανοραματικα τον Mozart ως σύνθετη σονάτας πιάνου.

Η κορύφωση έρχεται με την K457. Μια εξαιρετική εκτελεση.
Ειδική μνεία στο allegretto της Κ331, το περίφημο Alla turka.
Οι μεγαλύτεροι πιανίστες το παίζουν ως φολκλόρ.
Αμφιβάλλω αν υπάρχει καλύτερη εκτέλεση απ'αυτην εδω που την διαπερνα μια ψυχαναγκαστικη χροιά.

Ο Mozart μάλλον δεν ήταν ο χαζοχαρουμενος τύπος του Milos Forman.

Ο Gould δεν είναι η καταλληλότερη προσωπικότητα για να λάβουμε υπόψη τι ήταν ή πως θεωρούσε ότι έπρεπε να παίζεται ο...Mozart.
Ως προσφυώς είχε πει ο μεγάλος μαέστρος Georg Szell..."That nut's a genius"! Εγώ θα τον αποκαλούσα "brilliant maverick".
Ο Mozart είναι από τις πλέον μοναδικές αξίες στην ιστορία της Μουσικής, καθόσον, μεταξύ άλλων, είχε το εξαίρετο χάρισμα να γράφει απίστευτα "εύκολη" και ευχάριστη μουσική για τους ερασιτέχνες και το ευρύ κοινό, ενώ είναι εξαιρετικά δύσκολη για τους επαγγελματίες μουσικούς (η παραμικρή απόκλιση φαίνεται ως αδεξιότητα...). Είχε την απίστευτη ικανότητά του να γράφει καθαρές και πανέμορφες μελωδικές γραμμές, ακόμη και στη χαμηλή γραμμή (στο "μπάσο")!
Η ερμηνεία του Gould στις Σονάτες για Πιάνο του Mozart είναι μια αιρετική άποψη, που, επειδή προέρχεται από μια τέτοια προκλητική αλλά ευφυή προσωπικότητα, μπορεί να αρέσει τα μέγιστα ή να απωθεί σε μεγάλο βαθμό. Προσωπικά, με απωθεί πρωτίστως το "τραγουδιστό μουρμούρισμά" του, όταν παίζει. Τα tempi του, η έμφαση στην αντίστιξη και την αρμονία, ενίοτε, "σκοτώνουν" τις μελωδικές γραμμές, ειδικά στα γρήγορα μέρη.
Πιστεύω ότι και οι πλέον φανατικοί θαυμαστές του Gould θα πρέπει να έχουν κάποιες κλασικές εκτελέσεις στις Σονάτες για Πιάνο (π.χ. Brendel, Joao Pires, de Larrocha, Schiff ή στο Φορτεπιάνο: Brautigam ή Bilson).
H "Αlla Turca" Σονάτα έχει δύο μεγάλες και πολύ σημαντικές κινήσεις (μία μεγάλη σε φόρμα θέματος και παραλλαγών και ένα αρκετά ανεπτυγμένο μενουέτο με το τρίο του) που προηγούνται της σύντομης εύθυμης κατάληξης του Final Rondo, το οποίο είναι "φολκλόρ" σε κάποιο ικανό βαθμό, καθόσον προσπαθεί να μιμηθεί τους ήχους των Τουρκικών περιοδευόντων ορχηστρών, κάτι που επαναλαμβάνει ο συνθέτης και στην Εισαγωγή (και σε ορισμένα άλλα σημεία) στην Όπερά του "Η Αρπαγή από το Σεράι".
Παρόλο που η Σονάτα στις δύο πρώτες κινήσεις της κινείται στην τονική Λα μείζονα, το καταληκτικό Rondo ξεκινά με την τονική ελάσσονα (λα ελάσσονα) για να καταλήξει στην τονική μείζονα, αφου περνά και από την φα ελάσσονα. Δεν είναι περίεργο ότι, παρά την πρόδηλη ευθυμία του αρχικού θέματος, η επεξεργασία και ανάπτυξη του μουσικού υλικού εμπεριέχει και πιο "σοβαρά" μέχρι και "ψυχαναγκαστικά" στοιχεία, για να επιβεβαιώσουν αυτό που ενίοτε λέγεται, ήτοι ότι το χιούμορ είναι σαφής απόδειξη...απογοήτευσης!..
Τέλος, ο μεγάλος Milos Formam περισσότερο μας έδειξε τη φαύλα και αδύναμη κατά περιπτώσεις πλευρά του χαρακτήρα του μέγιστου αυτού και μοναδικού συνθέτη, που, όμως, λυτρωνόταν από την θεία μουσική του, σε βαθμό που και αυτοί που ήθελαν να τον υπονομέυσουν (Salieri) να τον θαυμάζουν!..

 

[editor]

Σιγουρα πρόκειται για ιδιοσυγκρασιακες ερμηνείες.

Ομως και εδώ ο ερμηνευτής μέ την καλλιτεχνική ακεραιότητα που τον διακρίνει, ως άλλος άπιστος Σαλιέρι υποκλίνεται με τον δικό του τρόπο στον μεγάλο συνθέτη.

 

[Prince]

Καθόσον γράψαμε αρκετά για τον Mozart, θα ήθελα να παρουσιάσω ένα περιεκτικό θεματικό πρόγραμμα με έργα του από τα ελάχιστα σε ελάσσονα κλίμακα, που δείχνουν το πόσο σοβαρός, δραματικός εώς και τραγικός ήταν ως συνθέτης. Ας ξεκινήσουμε με δύο πολύ ενδιαφέροντα και σημαντικά έργα Μουσικής Δωματίου:
- Αρχίζοντας με ένα έργο για σόλο Πίανο(φόρτε), επίλέγω, αυτή τη φορά, το εκπληκτικό Rondo σε λα ελάσσονα, Κ.511. Ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα ως σύνθεση, μουσική αντίληψη και εξαιρετική μορφολογική υλοποίηση. Παρα το γεγονός ότι, ως κλασικό Rondo, ακολουθεί τη φόρμα ΑΒΑΓΑ, όπου το "Α" είναι το θέμα και τα Β και Γ τα επεισόδια, η ανάπτυξή τους είναι εξαιρετικά περίτεχνη και πρωτότυπη. Το θέμα από μόνο του ακολουθεί τη μορφή "αβα" (όπου το α είναι στην λα ελάσσονα, ενώ το "β" στην σχετική μείζονα, ήτοι Ντο μέιζονα).
Τα επεισόδια "Β & Γ" ακολουθούν μια συντομευμένη φόρμα Σονάτας, κινούμενα το μεν "Β" στη Φα μείζονα, το δε "Γ" στη Λα μείζονα. Μεταξύ των επεισοδίων και της επιστροφής στο θέμα, υπάρχουν ασυνήθιστα καλά επεξεργασμένα περάσματα (transitions), καταδεικνύοντας την θαυμαστή ικανότητα του τόσο εμπνευσμένου συνθέτη. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι εξαίσιο, το δε αισθαντικό ιδαζόντως λεπτά φορτισμένο.
Από τις σχεδόν άπειρες ηχογραφήσεις του μοναδικού και λίαν σημαντικού αυτού έργου, ξεχωρίζω την πολύ δουλεμένη και σοφή ερμηνεία του μεγάλου Ρώσου πιανίστα Evgeni Koroliov, σε μια πρώτης τάξεως παραγωγή της Γερμανικής Tacet. Στο Φορτεπιάνο, θαυμάσια είναι η καλοδουλεμένη και εμπνευσμένη ερμηνεία της Ολλανδεζας Trudelies Leonhardt, σε μια εξάιρετη παραγωγή της Αμερικανικής Musica Omnia.
- Στα έργα που έγραψε για δύο όργανα, συνέθεσε μόνον μία Σονάτα σε μι ελάσσονα (για Βιολί και Πιάνο, Κ.304). Το έργο αυτό αποτελεί το μόνο που συνέθεσε ο Mozart στην κλίμακα αυτή. Πρόκειται για ένα πραγματικά ξεχωριστό αριστούργημα, σε δύο μόλις κινήσεις, αμφότερες σε μι ελάσσονα (στη δεύτερη, ένα πολύ σοβαρό και σχεδόν μελαγχολικό μενουέτο, το δεύτερο μέρος είναι στην τονική μείζονα).
Το έργο χρονικά συμπίπτει με τον θάνατο της μητέρας του συνθέτη και, ως εικός, αντανακλά, σε κάποιο βαθμό, τα αισθήματα και το ψυχικό άλγος του Mozart. Το αρχικό Allegro είναι μια εξαιρετικά έντονη, δραματική σε σημεία και βαθεία σε εκφραστικά μέσα κίνηση, ενώ το Menueto αποτελεί, μεταξύ άλλων, μια ακόμη τιμή στον Bach, με τη σοβαρότητα και τον λεπτό συγκαλυμμένο πόνο μέσα από μια άρτια μουσική γραφή.
Από τις πάρα πολλές καλές παραγωγές, επιλέγω για όργανα εποχής την εξαίρετη παραγωγή της Ολλανδικής Channel (σε SACD), με την μοναδική Rachel Podger και τον θαυμάσιο και τόσο εκφραστικό Φορτεπιανίστα Gary Cooper. Για πιο σύγχρονα όργανα, η απίστευτα έντονα αισθαντική ερμηνεία με την Mitsuko Uchida και τον λιγότερο γνωστό αλλά εξαιρετικό βιολονίστα Mark Steinberg, σε θαυμάσια παραγωγή της Philips (υπάρχει και σε SACD).
Η συνέχεια συντόμως...
Καλή ακρόαση!..
Pr.

 

[Prince]

Συνεχίζοντας το θεματικό πρόγραμμα με έργα του Mozart σε ελάσσονες κλίμακες, παραθέτω δύο ακόμη έργα καθαρής Μουσικής Δωματίου, αμφότερα εμβληματικά και μοναδικά όχι μόνο στο είδος τους αλλά και γενικά στο συνολικό έργο του συνθέτη:
- Στο χώρο των Τρίο είτε για Πιάνο (έγραψε 6) είτε για έγχορδα (συνέθεσε μόνον ένα), δεν κατέφυγε σε καμία ελάσσονα κλίμακα. Στο πεδίο, όμως, του Κουαρτέτου Εγχόρδων, συνέθεσε δύο Κουαρτέτα σε ελάσσονα κλίμακα, αμφότερα στη ρε ελάσσονα, τα K.173 & K.421. Το πρώτο είναι το πλεόν σημαντικό από τα νεανικά του έργα (Κ.173), ενώ το δεύτερο (κ.421) αποτελεί ένα από τα κορυφαία έργα του στη Μουσική Δωματίου. Πρόκειται για το δεύτερο Κουαρτέτο από τα έξι που αφιέρωσε στον μεγάλο μέντορά του, τον Joseph Haydn.
Το ξεχωριστό αυτό έργο, μοναδικό ως προς το ύφος, τον δραματικό τόνο και την εξαιρετικά σπουδαία και τολμηρή γραφή, αποτελείται από τέσσερις κινήσεις: α) ένα άκρως δραματικό και έντονο, με πυκνή γραφή, Allegro moderato, β) ένα απρόσμενα αγωνιώδες και συναισθηματικά φορτισμένο Andante, στην κατά τα άλλα "αθώα" Φα μείζονα, ακολουθούμενο από γ) ένα επίσης επιθετικό Menuetto (και αυτό σε ρε ελάσσονα), το οποίο βρίσκει, επιτέλους, μία απροσδόκητη "όαση" χαράς και ηρεμίας στο μάλλον σύντομο αλλά θεσπέσιο Trio στην πολύ θετική τονική μείζονα (μια απλή αλλά εξαιρετικά ευχάριστη και όμορφη μελωδία στο πρώτο βιολί συνοδευόμενο από τα άλλα τρία έγχορδα σε Pizzicato, sempre piano!) και d) τo Finale είναι μία εξαιρετικά ανεπτυγμένη κίνηση, στη φόρμα θέματος (Allegretto ma non troppo) και παραλλαγών, σε ρε ελάσσονα, καταλήγοντας στη τονική μείζονα (Ρε μείζονα) οδηγώντας το tempo σε ένα καταληκτικό piu allegro.
Από τις ουκ ολίγες πολύ αξιόλογες ηχογραφήσεις του έργου, ξεχωρίζω μακράν εκείνη του Κουαρτέτου Prazak, σε μια reference ερμηνεία και υποδειγματική παραγωγή της Praga Digitals (σε SACD) . Πάντως, και το Κουαρτέτο Auryn είναι θαυμάσιο (και παίζει όλες τις επαναλήψεις), σε μια εξαίρετη παραγωγή της εκλεκτικής Γερμανικής εταιρείας Tacet (σε SACD επίσης).
- Ο Mozart έγραψε και έξι Κουιντέτα για Έγχορδα, στην κλασική ενορχήστρωση με δύο βιολιά, δύο βιόλες και ένα τσέλο (το δεύτερο, Κ.406, είναι μια λaμπρή μεταγραφή της Σερενάτας για πνευστά Κ.388, σε ντο ελάσσονα). Το τέταρτο στη σειρά είναι στη σολ ελάσσονα (Κ.516) και αποτελεί ένα από τα πλέον εξαίσια αριστουργήματα του συνθέτη, όχι μόνον στη Μουσική Δωματίου αλλά γενικά στο σύνολο των έργων του.
Αποτελείται και αυτό από τέσσερις κινήσεις: a) ένα έντονα φορτισμένο, σπουδαία ανεπτυγμένο στη φόρμα Σονάτας και εξαιρετικά γραμμένο Allegro (με τις επαναλήψεις του μπορεί να φθάσει τα 15 λεπτά), b) ένα κατ' όνομα Menuetto, σε ρυθμό Allegretto, επίσης σε σολ ελάσσονα και επίσης δραματικό, σκοτεινό και με μια λεπτή δόση μελαγχολίας, που βρίσκει ολίγη ανάπαυση και ελπίδα χαράς στο πιο θετικό Trio (στην τονική μείζονα, Σολ μείζονα), c) ένα ιδιαίτερα μελαγχολικό Adagio ma non troppo (σε Μι ύφεση μείζονα), που λυτρώνεται από την μοναδική και εξαιρετικά εκλεπτυσμένη ομορφία του και d) ένα περίτεχνο και πυκνογραμμένο Finale, που ξεκινά με ένα αρκετά σκοτεινό και σχεδόν πένθιμο Adagio, σε σολ ελάσσονα, για να εξελιχθεί σε ένα ενθουσιώδες Allegro, σε Σολ μείζονα, σε εξαιρετικά επεξεργασμένη φόρμα Σονάτας και Ροντό.
Από τις όχι και τόσες πολλές καλές ηχογραφήσεις του έργου, ξεχωρίζω μακράν εκείνη του Fine Arts Quartet, στην σούπερ παραγωγή της Γαλλικής Lyrinx (σε εντυπωσιακό SACD) και εκείνη με το Auryn Quartet, στη γερμανική Tacet (σε SACD επίσης).
Η συνέχεια με ορχηστρικά έργα προσεχώς...
Καλή εξερεύνηση και σχετικές ακροάσεις...
Pr.

 

[editor]

Εχεις αδυναμία στη μουσική δωματίου.
Πες μας κάτι και για την λειτουργία σε Ντο μινόρε Κ427...
Παρακαλώ.

 

[Prince]

Εχεις αδυναμία στη μουσική δωματίου.
Πες μας κάτι και για την λειτουργία σε Ντο μινόρε Κ427...
Παρακαλώ.

Όταν ακούμε μουσική στο δωμάτιό μας, η Μουσική Δωματίου είναι το προσφιλέστερο είδος, καθόσον είναι και το πλέον ρεαλιστικό στην αναπαραγωγή του. Σε μεγάλα ορχηστρικά έργα, πολλώ μάλλον έργα μεγαλης κλίμακας με ορχήστρα, σολίστες και χορωδίες, κατά κάποιο τρόπο...η πλήρης εικόνα "συμβιβάζεται" στους περιορισμούς του δωματίου.
Εξάλλου, η Μουσική Δωματίου είναι η πλέον απόλυτη, καθαρή και πλούσια σε κάθε λογής ανάγνωση. Επιπροσθέτως, στο πεδίο αυτό, έχουμε μερικά από τα πλέον εμβληματικά και κορυφαία έργα εξαιρετικά σημαντικών συνθετών.
Για τη Λειτουργία σε ντο ελάσσονα, Κ.427 ισχύουν τα όσα έχω πει για τη μοναδικότητα και σπουδαιότητα των ελάχιστων έργων του συνθέτη σε ελάσσονα κλίμακα. Το συγκεκριμένο έργο, βέβαια, έχει και μερικά επί πλέον σπουδαία χαρακτηριστικά, που το καθιστούν εξαιρετικά σημαντικό στον χώρο της Εκκλησιαστικής και χορωδιακής Μουσικής:
- Προοριζόταν για έργο μεγάλης κλίμακας, αλλά, για άγνωστους λόγους, ο συνθέτης το άφησε αναλοκλήρωτο, όπως το εξαίσιο Requiem (το οποίο, όμως, το άφησε ημιτελές για λόγους υγείας).
- Έχει σπουδαία και πλήρη για την εποχή του ενορχήστρωση.
- Η φόρμα και η γραφή του έργου περιποιεί τιμή στους μέγιστους συνθέτες της Μουσικής Baroque (πρωτίστως Bach & Haendel), χωρίς να χάνει τη μοναδική Μοτσάρτια πρωτοτυπία του.
- Πέρα από τις φούγκες και τα περίπλοκα και απαιτητικά χορωδιακά μέρη, υπάρχουν Άριες, όπως η σχεδόν εκ Θεού προερχόμενη "Et incarnatus est" που μας θυμίζουν έντονα τον Mozart της Όπερας στις πιο εμπνευσμένες στιγμές του.
- Το έργο, όντας σε ελάσσονα κλίμακα, έχει όλη εκείνη την επισημότητα και σοβαρότητα ενός μέγιστου έργου για την χρήση του στην εκκλησία.
Γενικά, θεωρείται πλεόν, παρά τον ημιτελή χαρακτήρα του, ως ένα τρομερό έργο του ρεπερτορίου και προκαλεί για τη χρήση των καλλίτερων ερμηνευτών του είδους, προκειμένου να αποδώσουν όλο το μουσικό μεγαλείο του συνθέτη.

 

[editor]

Οφείλω να ευχαριστήσω τον Prince που μοιράζεται απλόχερα τις γνώσεις του μαζί μας.