Ακουστικη χωρου, συστηματα ισοσταθμισης, μπας μανατζμεντ, παθητικη φροντιδα

[toulou]

Μαντάρα θα τα κάνουν !

 

[costas EAR]

Ναι, αυτοί και το rew.

 

[Δημητρης 777]

... καλητερα να μετρας, παρα να παραμιλας..

Σιγά την πίκρα βρε κι εσύ.. ν' ακούς από σύστημα χωρίς μέτρηση..
Άσε που αυτά που ακούς εσύ δεν θελουν ούτε ζύγι, ούτε όρια (μάλλον το αντίθετο.. )

 

[rose.athens]

Μια φορά να μην σκίσετε ένα θέμα, καημό το 'χω...

 

[Ν.Κ.]

Ενδιαφερουσα συζητηση για την βελτιωση της ακουστικης ενος χωρου και πιο συγκεκριμενα ενος στουντιου. Καλεσμενος του sound &recording ηταν για μια ακομη φορα ο υπευθυνος της εταιρειας mbakustik Markus Bertram που ειδικευεται στον τομεα της ακουστικης ,στον σχεδιασμο και την κατασκευη στουντιακων χωρων.
Αντικειμενο της συζητησης αποτελουν οι χρονοι αντηχησης, οι μετρησεις και η ερμηνεια τους, η παθητικη φροντιδα καθως και η ηχητικη μονωση του χωρου εργασιας.

Περιληπτικα αξιζει να αναφερθουν τα εξης:

Οσον αφορα τους χρονους αποσβεσης της αντηχησης σαφως και υπαρχουν συγεκριμενες προδιαγραφες ιδιαιτερα για τον χωρο επισκοπησης και επεξεργασιας του μουσικου υλικου οι τιμες των οποιων εξαρτωνται απο το μεγεθος του χωρου. Μεγαλυτερες διαστασεις επιτρεπουν και μια μεγαλυτερη τιμη σε χρονους αποσβεσης. Φυσικα δεν εχει να κανει με μια απολυτη τιμη. Υπαρχει ενα ανωτατο και κατωτατο αποδεκτο οριο, ενα περιθωριο, αλλα σε γενικες γραμμες οπως τονιζει τα μοντερνα στουντιο που ο ηχος ειναι πραγματι <<καλος>> εχουν για χρονους αποσβεσης το λεγομενο RT 60 χαμηλες τιμες που πλησιαζουν ή αγγιζουν τα κατωτατα ορια ανοχης.
Σε σχετικο διαγραμμα ενος RT60 με μεση τιμη 240ms αναφερει οτι με βαση τις διαστασεις του χωρου η τιμη ειναι καπως υψηλη. Αυτο βεβαι δεν σημαινει οτι δεν μπορει καποιος να εργαστει εκει μεσα ουτε μιλαμε για κανα καταστροφικο αποτελεσμα , προκειται αλλωστε για home studio αλλα σε καθε περιπτωση οι επαγγελματικοι χωροι επισκοπησης και επεξεργασιας εχουν τιμες της ταξεως 180-150ms. Φυσικα θα πρεπει ο χρονος αποσβεσης να μην εχει αυξομειωσεις στο πεδιο των συχνοτητων. Με αλλα λογια να προσεγγιζει μια ευθεια γραμμη.
δλδ χαμηλοι και ομοιομορφοι χρονοι αποσβεσης αποτελουν χαρακτηρηστικα ενος χωρου επισκοπησης. Οσον αφορα τα δωματια ηχογραφησης εκει λειτουργει ο χωρος ως <<οργανο>> και το θεμα γινεται πιο πολυπλοκο. Στους χωρους μιξης αυτο που εχει υψιστη σημασια ειναι να μπορει ο μηχανικος ηχου να παρει τις σωστες αποφασεις κατι που σημαινει οτι ο ηχος θα πρεπει να ειναι διαφανος και αυθεντικος.

Απο τα συμφραζομενα γινεται κατανοητο οτι οι μετρησεις χωρου αποτελουν αναποσπαστο κομματι της δουλειας του. Με την βοηθεια ενος μικροφωνου και ενος προγραμματος οπως το REW μπορει κανεις να πραγματοποιησει τις απαραιτητες μετρησεις. Το κομματι των μετρησεων ειναι κατι σχετικα απλο και ευκολο. Ο βαθμος δυσκολιας βρισκεται στο να ερμηνευσει κανεις τις μετρησεις και να βρει το αιτιο που οδηγει στα συγκεκριμενα αποτελεσματα.
Σημαντικο ειναι να πραγματοποιουνται μετρησεις οχο μονον στην θεση ακροασης αλλα και 10-20εκ περιξ αυτης που στην ουσια προσομοιαζουν καλυτερα τις πραγματικες συνθηκες. Σημαντικο επισης να ληφθουν μετρησεις για το καθε ηχειο ξεχωριστα αλλα και για τα 2 συνολικα.
Το διαγραμμα αποκρισης συχνοτητας με μια εξομαλυνση 1/3 οκταβας δινει μια καλη πρωτη συνολικη εικονα. Κατοπιν μπορει να επικεντρωθει σε συγκεκριμενα πεδια συχνοτητων επιλεγοντας μικροτερη εξολυνση 1/12 ή και καθολου για χαμηλες συχνοτητες. Σε γενικες γραμμες τονιζεται η δυσκολια στην σωστη ερμηνεια των μετρησεων και οχι στην ληψη αυτων.
Εξισου σημαντικο κομματι αποτελει και η ακροαση που θα πρεπει να συνοδευει τις μετρησεις. Οι επαγγελματιες εχουν μια λιστα με επιλεγμενα κομματια που τους βοηθουν να αντιληφθουν, να κρινουν και να συκρινουν.

Το 3ο σκελος της συζητησης αφορα την παθητικη φροντιδα ενος χωρου. Η απορροφηση ειναι το εργαλειο για να θεσουν κατα βαση υπο ελεγχο προβληματικες συχνοτητες. Κατα βαση χρησιμοποιουν πορωδες υλικο απορροφησης ικανου παχους 50εκ ετσι ωστε να ειναι επιδραστικο και στις χαμηλες συχνοτητες , τους γνωστους broadband Absorbers.
Helmholtz resonator χρησιμοποιουν μονον σε περιπτωσεις που δεν υπαρχει αλλη λυση. Το αρνητικο οσον αφορα την χρηση τους ειναι οτι εχουν επιδραση μονον για μια συγκεκριμενη συχνοτητα. Στον χωρο βεβαια εμφανιζονται ομως προβληματα και σε αλλες συχνοτητες για τις οποιες δεν εχει καμια επιδραση η κατασκευη εν αντιθεσει με τα πανελ απορροφησης που επιδρουν σε μεγαλο ευρος συχνοτητων. Το 2ο μειονεκτημα αυτων των κατασκευων ειναι οτι θα πρεπει να κατασκευατουν με απολυτη ακριβεια ετσι ωστε να επιδρουν ακριβως στην επιθυμητη συχνοτητα.
Ενα ακομη εργαλειο για την παθητικη φροντιδα ειναι οι Membranabsorber καπου αναμεσα στους Helmholtz resonator και τους broadband Absorbers οσον αφορα το ευρος των συχνοτητων που λειτουργουν. Προσωπικα δεν χρησιμοποιουν πλεον τετοιου ειδους κατασκευες.
Αναφορα γινεται και για τις ενεργες μπασοπαγιδες της PSI. Αυτες οι ενεργες μπασοπαγιδες χρειζονται μονον ρευμα και δεν εχουν μεγαλες διαστασεις οποτε μπορουν να τοποθετηθουν ευκολα σε διαφορες θεσεις. Ειναι θα λεγαμε πιο επιδραστικες στο πεδιο του χρονου, μειωνοντας τον χρονο αποσβεσης. Επιδρουν θετικα στην αποκριση συχνοτητας. Θα μπορουσαν να χρησιμοποιηθουν κυριως στο πεδιο του χρονου και να συνδυαστουν με ενα συστημα ισοσταθμισης με εξομαλυνσης της καμπυλης. Ως μειονεκτημα λαμβανεται το υψηλο τους κοστος και σε καθε περιπτωση δεν αποτελει το βασικο εργαλειο για την ακουστικη φροντιδα ενος στουντιο.

Το τελευταιο τμημα της κουβεντας αφορα τα μετρα που θα πρεπει να ληφθουν για την ηχητικη μονωση του δωματιου ετσι ωστε να μην διαρρει ηχος προς τα τα γειτονικα δωματια.
Οι βασικες αρχες που θα πρεπει να ακολουθηθουν συνοψιζονται σε τρεις λεξεις:
1. Στεγανοποιηση του χωρου
2. Μαζα των υλικων δομησης
3. Αποφυγη μεταφορας του ηχου μεσω των δομικων υλικων, σωληνωσεων κτλπ.

Μπορει κανεις να κατασκευασει ενα ειδος καταφυγιου με τοιχωματα παχους 1μ. απο μπετον αλλα αν αφησει την πορτα ανοιχτη θα διαρρευσει ο ηχος εξω απο τον χωρο. Τυχον αδυναμοι κρικοι στην αλυσιδα με ακαταλληλες πορτες ή παραθυρα θα επιρρεαζουν το συνολικο αποτελεσμα. Για παραδειγμα ενα φυλλο χαρτι θα πρεπει να μην μπορει να περασει ευκολα κατω απο την πορτα.
Οσον αφορα την μαζα θα πρεπει τα υλικα να εχουν οσο περισσοτερη μαζα γινεται, οσο πιο μεγαλη μαζα εχουν τα υλικα τοσο το καλυτερο για την ηχητικη μονωση του χωρου. Ειναι για παραδειγμα προτιμοτερο το τζαμι να ειναι ενιαιο και οχι να αποτελειται απο τρια τμηματα με κενο μεταξυ τους.

Εξισου σημαντικο ειναι να μπορεσει να αποτρεψει κανεις την διαδοση του ηχου μεσω των υλικων η οποια και πραγματοποιειται γρηγορα και ευκολα. Ενας χτυπος στον σωληνα θερμανσης στο υπογειο για παραδειγμα θα γινει σχεδον το ιδιο αντιληπτος απο τους ενοικους του 5ου και 6ου οροφου. Τα καναλια καλωδιων δεν αποτελουν στην ουσια καποιο προβλημα, προβληματα μπορουν να δημιουργηθουν με την εγκατασταση συστηματων εξαερισμου και τα μεγαλα ανοιγματα που απαιτουνται.
Εαν λαβει κανεις υποψιν του ολες αυτες τις αρχες μια κατασκευη room in room θα ηταν ηδανικη.

Σχετικα με τις ανακλαστικες επιφανειες απο γυαλι οπως παραθυρα που υπαρχουν στα στουντιο μια λυση που εφαρμοζεται και που συναντα κανεις σε παλια μεγαλα στουντιο για την καταπολεμηση της αμεσης ανακλασης ειναι η τοποθετηση τους με κλιση σε σχημα V ή Α

 

[Δημητρης 777]

 

[Ν.Κ.]

Τον Nils Hitschke τον ανακαλυψα προσφτατα στον κυβερνοχωρο. Εχει την δικη του εταιρεια την fm audio και ειναι Loudspeaker development, acoustics expert και πραγματοποιει room measurements. Μια ιδεα μπορει να παρει κανεις στο σαιτ του.

Dienstleistungen Archive - FM-Audio

www.fm-audio.eu

Αυτο που μ αρεσε ειναι 2 συντομα βιντεακια που αφορουν την παθητικη φροντιδα ενος χωρου και πιο συγκεκριμενα εστιαζει στην διαχυση και τους διαχυτες και καλυπτει το θεμα για μενα αρκετα ικανοποιητικα ετσι ωστε να κατανοησει κανεις καποιες γκριζες ζωνες που εχουν συζητηθει αρκετες φορες εδω μεσα.

Θα μπορουσε να αναρωτηθει καποιος αρχικα ποια θα επρεπε να ειναι η προτεραιοτητα του κατα την παθητικη φροντιδα ενος χωρου. Απο που να ξεκινησει?
Σε εναν αφροντιστο χωρο προτεραιοτητα αποτελει η χρηση απορροφησης ετσι ωστε να θεσει γρηγορα υπο ελεγχο τον χρονο αντηχησης και να κατεβασει το RT60. Βεβαια ολα αυτα τα πανελ απορροφησης θα πρεπει να εχουν ικανο παχος ετσι ωστε να εχουν επιδραση και σε χαμηλες συχνοτητες ενω ιδανικα θα πρεπει να τοποθετηθουν σε θεσεις οπου εχουμε velocity maxima δλδ σε καποια αποσταση απο τα τοιχωματικα ορια. Αντιθετα αλλες κατασκευες οπως ενεργες μπασοπαγιδες, resonators κτλπ θα πρεπει να τοποθετηθουν στα σημεια οπου εχουμε την μεγαλυτερη ηχητικη πιεση δλδ στα τοιχωματικα ορια ενος δωματιου.
Η τοποθετηση οπως ανφερει θα πρεπει να συνοδευεται και απο μετρησεις ετσι ωστε να αποφευχθουν ενδεχομενες αστοχιες. Με την απορροφηση ειναι γνωστο οτι μπορει κανεις εαν δεν προσεξει χρησιμοποιωντας για παραδειγμα πανελ μικρου παχους να δημιουργησει μια ανισορροπια στους χρονους αντηχησης των χαμηλων και υψηλων συχνοτητων, πραγμα καθολου επιθυμητο. Να σημειωθει οτι ειναι απιθανο να νεκρωσει καποιος συνολικα τον χωρο διοτι κατι τετοιο θα απαιτουσε πανελ απορροφησης παχους τουλαχιστον ενος μετρου. Αυτη η ανισορροπια ομως μεταξυ των συχνοτητων κανει την ακροαση μη ευχαριστη και πρεπει παση θυσια να αποφευχθει. Εδω να τονισουμε οτι η τοποθετηση απορροφησης στα σημεια οπου προσκρουει η πρωτη ανακλαση θα αυξησουν τον λογο της αμεσης προς εμμεσης ακτινοβολιας.
Ας περασουμε ομως στο κεντρικο θεμα της συζητησης που δεν ειναι αλλο απο την διαχυση και τους διαχυτες.
Αρχικα θα πρεπει να σημειωσουμε πως με την χρηση τετοιων διαταξεων στον χωρο μπορει κανεις να μεταβαλλει τον χαρακτηρα του δωματιου και μαλιστα να δημιουργησει την αισθηση ενος μεγαλυτερου χωρου απ οτι πραγματικα ειναι. Στην ουσια καθε χωρος ειναι διαφορετικος και θα πρεπει να υπαρχει ενα κονσεπτ οπου αρκετοι παραγοντες παιζουν ρολο. Υπαρχουν ομως καποιες πρακτικες που μπορουν να ακολουθηθουν και οι οποιες προεκυψαν οπως λεει κατοπιν προσωπικης εμπειριας και τριβης αλλα και της υπαρχουσας βιβλιογραφιας.
Στο εμποριο κυκλοφορουν διαφορα προιοντα αλλα εμεις εδω θα ασχοληθουμε με τα παρακατω. 1D Διαχυτης οπου μετα την προσκρουση σε αυτον ο ηχος διαχεεται σε μια κατευθυνση, οριζοντια με αλλα λογια.

και τους κλασσικους 2D Διαχυτες που διαχεουν τον ηχο σε 2 κατευθυνσεις.

Αυτο που ειναι σημαντικο να γνωριζει καποιος ειναι οτι για να λειτουργησουν ολοι αυτοι οι διαχυτες χρειαζονται μια αποσταση απο την θεση ακροασης και των ηχειων. Θα πρεπει δηλαδη να τοποθετηθουν σε μια αποσταση τουλαχιστον ενος μετρου.
Το υλικο κατασκευης τους παιζει επισης σημαντικο ρολο. Οσο πιο σκληρο ειναι το υλικο τοσο το καλυτερο διοτι εμφανιζει την μικροτερη δυνατη απορροφηση. Επομενως θα πρεπει να προτιμηθουν κατασκευες απο ξυλο ενω τυπου φελιζολ για παραδειγμα θα πρεπει να αποφευχθουν.
Επισης η κατασκευη τους παιζει ρολο διοτι συνδεεται με το φασμα των συχνοτητων εντος του οποιου λειτουργουν. Για να εχουν επιδραση και σε χαμηλοτερες συχνοτητες που εχουν μεγαλυτερα μηκη κυματος θα πρεπει κανεις να κατασκευασει διαχυτες με μεγαλυτερο βαθος. Για να πιασει κανεις συχνοτητες μεχρι τα 400Hz θα χρειαστει ενα βαθος γυρω στα 25εκ. . Επομενως καλο ειναι να επιλεξει καποιος διαχυτες με βαθος 12εκατοστων.
Ας υποθεσουμε πως εχουμε επιλεξει τους ιδανικους διαχυτες απο ξυλο με ικανο βαθος. Το ερωτημα ειναι ποσους χρειζομαστε και που θα ηταν καλο να τοποθετηθουν στον χωρο μας.
Εδω λοιπον θα σας στεναχωρησω.
Χρειαζεται ποσοτητα για να εχουμε ενα αποτελεσμα ακουστικα αντιληπτο. Με 3-4 διαχυτες δεν θα αλλαξει κατι ακουστικα. Χρειαζεται να καλυψουμε την εκαστοτε επιφανεια που μας ενδιαφερει με διαχυτες που θα εχουν συνολικο εμβαδο 2τ.μ. .
Ενδιαφερον παρουσιαζει το σχολιο καποιου που ρωτησε τις εταιριες που κατασκευαζουν ή πωλουν τετοιες διαταξεις εαν ισχυει κατι τετοιο και αυτοι εμειναν εκπληκτοι.
Μα τι περιμενες να σου πουν απανταει ο Nils, εαν σου ελεγαν οτι θελει 8 πανελ για να γινει δουλεια τοτε το πιο πιθανον ειναι να μην αγοραζες ποτε 2-3 τεοιες διαταξεις.
Οσον αφορα την τοποθετηση των διαχυτικων διαταξεων υπαρχουν καποιες σωστες πρακτικες. Γενικα οι διαχυτες τυπου 1D που λειτουργουν σε μια κατευθυνση ειναι καλο να τοποθετηθουν στο υψος των αυτιων μας ενω οι διαταξεις τυπου 2D που λειτουργουν σε 2 κατευθυνσεις ειναι λογικο να τοποθετηθουν σε θεσεις ψηλοτερες απο το υψος των αυτιων μας αλλα και πισω απο την θεση ακροασης εφοσον βεβαια εχουμε εξασφαλισει ικανη αποσταση.
Αρκετα αμφισβητησιμη ειναι η τοποθετηση που συναντα κανεις σε χαιφαι χωρους με τους διαχυτες τοποθετημενους στην μεση του τοιχου πισω απο τα ηχεια, διοτι αυτοι επιδρουν σε ενα συγκεκριμενο ευρος των συχνοτητων το οποιο τα ηχεια διασπειρουν προς τα μπροστα. Εκει πρεπει να τοποθετηθει απορροφηση.
Επισης συμγωνα με τα λεγομενα του θα πρεπει να αποφευχθει η τοποθετηση διαχυτικων διαταξεων στο μπροστινο 1/3 του χωρου ακροασης οπου βρισκονται τα ηχεια διοτι εμφανιζεται το λεγομενο φαινομενο της<< καμπανας>> δλδ θα κουδουνιζει.

YΓ: Κατα την ακροαση κλασικης μουσικης ενα οχι τοσο χαμηλο RT60 μπορει να θολωνει τον εντοπισμο των οργανων αλλα δινει μια αλλη αισθηση <<μεγαλοσυνης/μεγαλοπρεπειας>> στον ηχο. Απο την αλλη η ακροαση ηλεκτρονικης μουσικης απαιτει ενα χαμηλο RT60

 

[Ν.Κ.]

Βασικες αρχες της ακουστικης χωρων: A Deep Dive

Πως σχετιζονται μεταξυ τους οροι οπως Reverberation, RT60, Direct Sound , SPL, Listening Distance, Noise floor, Reflections, Signal, Echo , Flatter echo, Directivity/Dispersion, Time alignment και ποσο επιρρεαζουν την ποιοτητα του ηχου κατα την ακροαση μουσικης?
Μηπως το τελικο αποτελεσμα εξαρταται σε σημαντικο βαθμο απο τους παραπανω παραγοντες?

Ας ξεκινησουμε την καταδυση λοιπον με τον χρονο αντηχησης το γνωστο στους περισσοτερους και ως RT60. Ο χρονος αντηχησης ως γνωστον συχνα αναφερεται ως μοναδικη τιμη πχ 0,3sec. Στην ουσια ειναι η τιμη που εχει το RT60 σε ενα ευρος συχνοτητων που περιλμβανει τουλαχιστον τις μεσαιες συχνοτητες. Ας υποθεσουμε ομως εδω για λογους ευκολιας οτι σε ολο το ευρος των συχνοτητων το RT60 παραμενει αμεταβλητο.
Η τιμη αυτη σαν νουμερο δεν μπορει να μας οδηγησει σε συμπερασματα για την ακουστικη ποιοτητα ενος χωρου εαν δεν συνδεθει με την χρηση του χωρου. Σε εναν χωρο μιξης και μαστερινγκ θα πρεπει να κυμαινεται σε χαμηλες τιμες με αυστηρες προδιαγραφες ,στον παραδιπλα χωρο που γινεται η ηχογραφηση οι ανοχες αυξανονται μεχρι που φτανουμε σε μεγαλους χωρους που παιζονται οπερες και συμφωνιες οπου εδω το RT60 μπορει να ξεπερασει τιμες της ταξεως των 2,5sec χωρις αυτο να σημαινει οτι ο χωρος ειναι κακος ακουστικα. Το αντιθετο μαλιστα.

Χαρακτηριστικο παραδειγμα αποτελει η χρυση σαλα της Βιεννης που δημιουργηθηκε το 1870 μαγευοντας τον ακροατη με την ακουστικη της.

Στα παρακατω γραφηματα θα δει κανεις τιμες της ταξεως των 2,5sec και μαλιστα μια ανομοιομορφια στις διαφορες συχνοτητες. Αυτος λοιπον ο χαρακτηρας ειναι που κανει την ακουστικη του χωρου μοναδικη.
Αυτος ο συνδυασμος λειων (ανακλαση) και ανωμαλων (διαχυση) επιφανειων δημιουργει αυτη την εξαιρετικη ακουστικη. Για την ιστορια , δεν το υπολογισε ακριβως ο αρχιτεκτονας εκεινο τον καιρο αλλα ακολουθησε ενα λογικο αρχιτεκτονικο κονσεπτ.

Μετρησεις του χρονου αντηχησης χωρις θεατες

Μετρησεις του χρονου αντηχησης σε γεματη αιθουσα.

Πηγη: https://www.rohde.at/die-akustik-im-musikverein-wien

Ποσο λογικο ομως θα ηταν να εχουμε μεγαλους χρονους αντηχησης και ανομοιομορφια στον δικο μας χωρο ακροασης? Σε αυτη την περιπτωση θα μιλουσαμε τωρα για κακη ακουστικη του χωρου.
Ενα στοιχειο για την καλη ακουστικη του χωρου μας θα ηταν μια χαμηλη τιμη του χρονου αντηχησης και μια οσο το δυνατον σταθερη τιμη χωρις ανισορροπιες στο φασμα των συχνοτητων.

Ακολουθει το κυριος μερος...

 

[Venom7]

@Ν.Κ.

 

[Ν.Κ.]

Ας αφήσουμε ομως την χρυσή σάλα της Βιέννης και ας μεταφερθούμε στην πεζή πραγματικότητα του δικού μας χώρου ακρόασης μουσικής.
Ο ήχος που φθάνει στα αυτιά μας ειναι ένας συνδυασμός άμεσης και έμμεσης ενέργειας.
DIrect Sound είναι η ενέργεια που έρχεται πρώτη σε μας από τα ηχεία και είναι ανεξάρτητη από τον χώρο που βρισκόμαστε. Στην συνέχεια καταφθάνουν οι πρώτες ανακλάσεις και ακολουθούν οι υπόλοιπες με αποτέλεσμα να δημιουργείται σε καθε χώρο αναλόγως διαστασεων, επιφανειών και σχήματος ενα <<μοντέλο>>. Ένας κυλινδρικός χώρος για παράδειγμα θα δημιουργει το δικο του μοντέλο μεταφοράς ανακλάσεων.
Η ενέργεια που έρχεται απευθείας από τα ηχεια φυσικά και είναι επιθυμητή. Αρκετά επιθυμητή θα λέγαμε.
,,Η ενέργεια αυτή παρέχει το πραγματικό περιεχόμενο πληροφοριών της πηγής ήχου και είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση ότι η ακοή μας μπορεί να εντοπίσει με ακρίβεια τις πηγές ήχου. Βασικά, ένα δωμάτιο έχει πάντα καλή ακουστότητα όταν φτάνει όσο το δυνατόν περισσότερος άμεσος ήχος στον ακροατή.,,
Αν κοιτάξει κανεις επίσης στο σαιτ της τζένελεκ και όχι μονον θα διαβάσει ...
Early vs late sound
Whether you're mixing audio or simply listening to it, it's always best to hear the direct sound from your monitors rather than the room sound.
αλλα και αλλου αναφέρεται πως......,,However, human hearing seems to strongly prefer direct sound because of its desire for linearity,,

Τι γίνεται όμως με την ενέργεια που φτάνει με καθυστέρηση στα αυτιά μας εξαιτίας των διαφόρων ανακλάσεων? Είναι επιθυμητή?
Οι ανακλάσεις έχουν σαφώς την σημασία τους στον χώρο. Ένας χώρος χωρίς ανακλάσεις θα ακουγόταν τελείως αφύσικα. Ναι είναι λοιπόν επιθυμητες διότι ....Indirect sound, like direct sound, plays an important role in the overall sound impression. Due to indirect sound, our hearing can perceive the size of the room and its characteristics more precisely. Indirect sound creates the impression of space in music.

Μήπως όμως κάποιες ανακλάσεις ειναι ανεπιθύμητες?
Θα πρέπει εδω να τονίσουμε πως....the reflections can also have unpleasant effects.
Συμπερασματικά λοιπόν θα λέγαμε πως κάποιες ανακλάσεις ειναι ενοχλητικές και ανεπιθύμητες αφού δημιουργουν φαινόμενα μη επιθυμητά.
Εδώ βρίσκεται και το ζητούμενο. Να μπορέσει κανεις να θέσει υπο έλεγχο όλες αυτές τις ανακλάσεις μέσω σωστών πρακτικών.

Επομένως διαπιστώνουμε πως η άμεση ενέργεια που έρχεται από τα ηχειά μας ειναι επιθυμητή
(εκτός βέβαια αν ειναι χρέπια) και ότι η έμμεση ενέργεια απαλλαγμένη από ανεπιθύμητες ανακλάσεις συμβάλλει θετικα στο αποτέλεσμα. Ποιά όμως αναλογία μεταξύ άμεσης και έμμεσης ενέργειας θα ήταν ικανοποιητική?

Σε αυτό το ερώτημα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση στο επόμενο επεισόδιο χρησιμοποιωντας στην ουσία μια εργασία/παρουσίαση ενός γραφείου με ειδίκευση στην ακουστική έχοντας κάνει την ακουστική μελέτη για πάνω από 2000 χώρους.
Βέβαια τα δεδομένα αφορούν μεγάλους χώρους συναθροισης κοινού αλλά θα κοιτάξουμε να τα προσαρμόσουμε στα μέτρα μας.

 

[Ν.Κ.]

Σε αυτό το επεισόδιο θα ασχοληθούμε επισταμένως με αυτή την αναλογία άμεσης και έμμεσης ενέργειας μόνον που τώρα μπαίνουν και άλλοι παράγοντες στο παιχνίδι μας όπως η απόσταση ακρόασης, η κατευθυντικότητα των ηχείων αλλά και η στάθμη ακρόασης.

Μεταφερόμαστε νοητά σε έναν μεγάλο χώρο όπου θα εστιάσουμε σε 2 μεγέθη. DIrect Sound & Reverberant Sound. Σε ιδεατή κατάσταση δημιουργούν οι συνεχείς ανακλάσεις στα τοιχωματικά όρια του δωματίου μια πραγματική αντήχηση ομοιόμορφα κατανεμημένη που δεν μεταβάλλεται από θέση σε θέση. Παραμένει σταθερή όσο δεν μεταβάλλονται κάποιοι παράγοντες.
Να τονίσουμε εδώ πως η άμεση και έμμεση ενέργεια ειναι μεγέθη που συνδέονται μεταξύ τους.

Πριν προχωρήσουμε παραπέρα να υπενθυμίσουμε την συμπεριφορά ενός ηχείου στον χώρο.
Όπως είναι γνωστό η στάθμη του ήχου που φτάνει στα αυτιά μας μειώνεται όσο απομακρυνόμαστε απ αυτά. Κάθε διπλασιασμός της απόστασης μειώνει την στάθμη κατα 6dB.
Πρακτικά δηλαδή εάν το ηχείο στο 1 μέτρο εχει μια στάθμη 80dB τότε στα 2 μέτρα θα έχει 74dB και στα 4 μέτρα 68dB. Αυτό πολύ απλά σημαίνει οτι για να πιάσουμε την στάθμη του ενός μέτρου σε θέση ακρόασης που απέχει 4 μέτρα θα πρέπει να δυναμώσουμε την ένταση κατά 12dB.
Κάτι τέτοιο θα έχει σαν συνέπεια να πιέσουμε ακόμη περισσοτερο τόσο τα ηχεία μας αλλά και τα ενισχυτικά μας. Δεν θεωρείται καθόλου δεδομένο ότι το σύστημά μας θα ακολουθήσει αυτή την εντολή, σίγουρα όχι χωρίς διαμαρτυρία. Σαν ένα γαιδούρι που το χτυπάς πιο δυνατά για να ανέβει μια απότομη ανηφόρα. Καθόλου απίθανο να σκάσει το ζωντανό.
Ας υποθέσουμε όμως για την οικονομία της κουβέντας ότι έχουμε έναν συνδυασμό ηχείων και ενισχυτικών που παίζουν απροβλημάτιστα ακόμη και σε πολύ υψηλές εντάσεις.

Ένα ερώτημα είναι πώς θα φαινόταν στους γείτονες αυτή η αύξηση της εντασης κατά 12dB. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ένα μέρος της ηχητικής ενέργειας κατευθύνεται και σε παρακείμενους χώρους. Εδω ταιριάζει και η αναφορά του Jürgen Strauss, παρεπιπτόντως μια αρκετά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, από τα παιδικά του χρόνια.
,,Στην ηλικία των 10 ετών πήρα τα ηχεία του μεγαλύτερου αδερφού, μόνο που τα τοποθέτησα κοντά στα αυτιά μου, σαν ακουστικά για να μπορώ να ακούω σε δυνατές στάθμες ενοχλώντας όσο τον δυνατόν λιγότερο τους γείτονες. Η ένταση ειναι όπως η ζάχαρη στην γλώσσα.,,

Ένας ακόμη αποτρεπτικός παράγοντας θα μπορούσε να είναι η περαιτέρω διέγερση του δωματίου με την αύξηση της έντασης. Τι θα γινόταν με τα room modes εάν τα ηχεία παίζαν πιο δυνατά? Δεν νομίζω ότι οι γείτονες θα το εκτιμούσαν δεόντως.

Ας υποθέσουμε όμως για την οικονομία της κουβέντας ότι έχουμε ένα σύστημα που παίζει χαλαρά και σε δυνατές εντάσεις και ότι οι γείτονες δεν ενοχλούνται.

Όπως ανεφέρθηκε ήδη η άμεση ενέργεια /απευθείας ήχος και έμμεση ενέργεια (στην περίπτωσή μας η αντήχηση) είναι μεγέθη που συνδέονται μεταξύ τους όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα. Εάν αυξήσουμε την ένταση τότε θα αυξηθεί στην ουσία και η ένταση της αντήχησης με συνέπεια ο λόγος D/R (Direct Sound / Reverberant Sound) να παραμένει ίδιος.

Entfernung ειναι η απόσταση από την πηγή ήχου. Οι κεκλιμένες γραμμές αναπαριστούν τον απευθείας ήχο που μειώνεται με την απόσταση ενώ οι οριζόντιες αναπαριστούν την ένταση της αντήχησης.

Πόσο σημαντική όμως ειναι αυτή η αναλογία D/R ?
,,στους χώρους πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι είναι απαραίτητη μια επαρκής αναλογία D/R για να εξασφαλιστεί μια επαρκής διαύγεια-σαφήνεια/clarity και αντιληπτότητα. Η περιγραφή της διαφοράς επιπέδου μεταξύ του άμεσου ήχου και της αντήχησης (D/R) παρέχει ένα δεύτερο σημαντικό κριτήριο για την περιγραφή της ευκρίνειας.,,

Ένας τροπος για να αυξήσουμε την αναλογία αυτή θα ήταν να μειώσουμε την απόσταση ακρόασης.

Θα μπορούσε όμως να αυξηθεί αυτος ο λόγος ακόμη και στην ίδια θέση εάν αλλάζαμε την κατευθυντικότητα των ηχείων, επιλέγοντας δηλαδή ηχεία με πιο ισχυρή στενή κατευθυντικότητα.
Στην ουσία εδώ έχουμε μια αύξηση της άμεσης ενέργειας ενώ η ένταση της αντήχησης παραμένει αμετάβλητη. Να μην ξεχναμε οτι εδώ κατα βάση εξετάζουμε μεγάλους χώρους.
Στον οικιακό χώρο είναι τα πράγματα κάπως διαφορετικά αλλά σε κάθε περίπτωση η κατευθυντικότητα ενός ηχείου μεταβάλλει την αναλογία και μάλιστα προς τα πάνω.

Ο λόγος D/R μπορεί να βελτιωθεί βεβαιώς και με πτώση των χρόνων αντήχησης.

Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι τόσο απλό σε μεγάλους χώρους. Μια πτώση της έντασης της αντήχησης κατά 3 dB που αντιστοιχεί σε υποδιπλασιασμό του χρόνου αντήχησης απαιτεί έναν διπλασιασμό της επιφάνειας απορρόφησης.
Εδώ πρεπει να ληφθεί υπόψιν ακόμη μια σημαντική παράμετρος.
Σε μεγάλους χώρους μπορούν να εμφανιστούν φαινόμενα Echo. Στους δικούς μας χώρους εμφανίζονται φαινόμενα Flatterecho και ως εκ τούτου μπορούμε να κάνουμε την αντιστοιχία.

,,Για παράδειγμα μια ενοχλητική αντανάκλαση απ τον πίσω τοίχο, που γίνεται αντιληπτή ως ηχώ στη σκηνή, μπορεί να εξαλειφθεί μόνο με μέτρα στον πίσω τοίχο. Πρόσθετη απορρόφηση στα πλευρικά τοιχώματα μειώνει τον χρόνο αντήχησης, αλλά ταυτόχρονα κάνει τον ήχο της επιστροφής ακόμα πιο ακουστό.,,


Στο επόμενο κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με ακόμη μια σημαντική παράμετρο, την αναλογία S/N, ωφέλιμη ένταση και επίπεδο θορύβου.

 

[Ν.Κ.]

Ένα ακόμη σημαντικό κριτήριο για την την ποιότητα της ακουστικής ενός χώρου ειναι και ο λόγος μεταξύ ωφέλιμης στάθμης και θορύβου περιβάλλοντος S/N.
Η ένταση του σήματος όπως ήδη αναφέρθηκε εξασθενεί όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την πηγή ήχου και σκεπάζεται-συγκαλύπτεται όλο και περισσότερο από τον θόρυβο που υπάρχει στον χώρο ακρόασης. Ο ήχος είναι εκεί αλλά από μια απόσταση και πέρα δεν γίνεται πλέον κατανοητός.
Σχηματικά αποτυπώνεται αυτό στο παρακάτω διάγραμμα όπου ο ήχος εξασθενεί καθώς αυξάνεται η απόσταση ενώ το επίπεδο του θορύβου παραμένει ίδιο . Αυτά τα 2 μεγέθη δεν εξαρτώνται μεταξύ τους. Μια αύξηση του θορύβου στο περιβάλλον δεν έχει κάποια επίδραση στην στάθμη της έντασης και το αντίστροφο(εδώ δεν εξετάζουμε τον θόρυβο των μηχανημάτων). Όπώς είδαμε και παραπάνω δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο όσον αφορά την αναλογία άμεσης και έμμεσης.

Έρευνες εχουν δείξει πως για την πλήρη κατανόηση της ομιλίας θα πρέπει η ένταση του σήματος να είναι 15dB μεγαλύτερη από το επίπεδο του θορύβου.
Η επίτευξη επαρκούς χρήσιμης στάθμης σε σχέση με τον θόρυβο του περιβάλλοντος
είναι πάντα ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Αυτό ισχύει για τη μετάδοση του ήχου
σε εξωτερικούς χώρους και σε δωμάτια καθώς και με ή χωρίς ηλεκτροακουστικά συστήματα.

Από τα ανωτέρω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα πως όσο μειώνεται αυτή η αναλογία τόσο θα χειροτερεύουν τα πράγματα από ακουστικής πλευράς.
Θα μπορούσε να πει κάποιος πως μια αύξηση της έντασης θα μας έδινε έναν μεγαλύτερο λόγο.
Σωστά. Όσο πιο δυνατά παίζουμε την μουσική μας τόσο μεγαλύτερο λόγο S/N πετυχαίνουμε.
Άλλωστε η εναλλακτική να μειώσουμε το επίπεδο του θορύβου (εσωτερικούς και εξωτερικούς)δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση.
Υπάρχει όμως και μια ακόμη εναλλακτική, να αφήσουμε στην ησυχία του τον ρυθμιστικό έντασης και να μειώσουμε την απόσταση ακρόασης.
Πάντως στα επαγγελματικά στούντιο ο μηχανικός ήχου επιλέγει κατά κανόνα μια κοντινή θέση ακρόασης 0,8 - 1,5m. αλλά παράλληλα στο στάδιο της κατασκευής δίνεται πολύ μεγάλη βαρύτητα στην μείωση του θορύβου περιβάλλοντος.

Το τελευταίο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στα ηχεία και στην αρχιτεκτονική τους

 

[Ν.Κ.]

Στο τελευταίο κεφάλαιο μεταφερόμαστε νοερά στην Ελβετία και στο στούντιο της SE MusicLab δίνοντας τον λόγο στον Jürgen Strauss μια αρκετά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα.

O Jürgen άκουγε σε νεαρή ηλικία διάφορα είδη μουσικής, μέχρι και πρώιμο πανκ ώσπου κάποια στιγμή στην ηλικία των 18-19 άκουσε ένα έργο του Μότσαρτ με πιάνο και από εκείνο το σημείο άφησε πίσω του την ποπ μουσική και μετατράπηκε σε οπαδό της κλασσικής, μια μουσική που τον συντροφεύει μέχρι σήμερα. Η προτίμησή του είναι έργα συμφωνικής μουσικής και όπερες.

Κάποια στιγμή βρέθηκε ως κάτοχος φθηνού εισιτηρίου ενός μουσικού έργου του Στραβινσκυ σε ένα κοντσέρτο στην Ζυρίχη να κάθεται πίσω απο την ορχήστρα και μάλιστα κοντά σε ένα μεγάλο τύμπανο (dipol). Αυτό που έβγαλε το τύμπανο ήταν για τον ίδιο μια πρωτόγνωρη εμπειρία και τον έκανε να αναθεωρήσει την εικόνα που είχε εως τότε για το μπασο μέσω άλλων ηχογραφήσεων τύπου πινκ φλοιντ. Εδώ και χρόνια κατασκευάζει τα δικά του ηχεία και έχει επίσης το δικό του στουντιο.

Σχετικά με την κατασκευή

Clay Rotunda, SE MusicLab, Bern, 2020-2021 - LEHMAG

lehmag.ch

Ο στουντιακός χώρος είναι μια ιδιόμορφη κατασκευή με την μορφή ενός θόλου με διάμετρο βάσης 11μ. και ύψος 5μ. Εδώ μπορεί κανείς να ακούσει αλλά και να εργαστεί πάνω σε όλα τα διαθέσιμα φορματ ,από mono μεχρι 3D.

24.5 κανάλια είναι διαθέσιμα για μίξη και μάστερινγκ ενώ με την συμμετοχή των υπογούφερ η ικανότητα του συστήματος φτάνει μέχρι τα 12Hz.


Βασικός στόχος φυσικά ήταν η δημιουργία ενός χώρου αναφοράς. Για την επίτευξη αυτού του στόχου βασική προυπόθεση αποτελεί η χαμηλή στάθμη θορύβου, 20dBA στο εσωτερικό του.

Η χαμηλή στάθμη θορύβου αποτελεί προυπόθεση για να μπορεί να απολαύσει κανείς τον ήχο χωρίς ενόχληση, ιδιαίτερα τα φαινόμενα επικάλυψης του ήχου στην περιοχή των χαμηλών συχνοτήτων είναι καταστροφικά όταν επικρατεί ελάχιστη ησυχία.

Ο χρόνος αντήχησης στον χώρο είναι 0,3sec από 20Hz – 8kHz με μια μικρή πτώση στις υψηλές συχνότητες αγγίζοντας τα 0,25sec. Αυτή είναι και η 2η προυπόθεση για ουδετερότητα στο ηχόχρωμα ενώ παράλληλα οι σημαντικές ανακλάσεις (εκτος βέβαια των ανακλάσεων του δαπέδου) εμφανίζουν μια στάθμη κατα 24dB πιο χαμηλή καλύπτωντας και με το παραπάνω τις αυστηρές απαιτήσεις σε στουντιακούς χώρους για μειωμένη ένταση των ανακλάσεων (-18dB).

Αυτό για τον ακροατή σημαίνει πολύ απλά οτι όλες οι χωρικές πληροφορίες που υπάρχουν στην ηχογράφηση δεν <<αγγίζονται>>, δεν μεταβάλλονται από τις ανακλάσεις που υπάρχουν στον χώρο ακρόασης. Από τεχνικής πλευράς κάτι τέτοιο αποτελεί το λεγόμενο ανοιχτό παράθυρο και έδω αυτό το παράθυρο είναι μεγάλο. Σε αυτό το παράθυρο μπορούμενα παρουσιάσουμε οποιοδήποτε είδος χώρου ηχογράφησης χωρίς να αλληλεπιδρά ο φυσικός χώρος που βρισκόμαστε με την ακουστική του, μεταβάλλοντας έτσι την ακουστική εντύπωση.

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο αποτελεί το είδος των ηχείων τα οποία είναι line-sources.

H απόσταση ακρόασης βρίσκεται στα 4,7μέτρα. Εαν είχαμε συμβατικά ηχεία και καθόταν κανείς σε αυτή την απόσταση με τον στγκεκριμένο χρόνο αντήχησης θα βρισκόταν στο πεδίο διάχυσης. Αυτό θα επιρρέαζε την ακουστική μας αντίληψη δημιουργώντας μια θολούρα. Επειδή όμως ζητούμενο ήταν μια ακουστική εμπειρία όμοια με αυτή μιας nearfield ακρόασης όπου εκεί δεσπόζει η άμεση ενέργεια/direct sound επιλέχθηκαν ηχεία με την κατάλληλη κατευθυντικότητα. Ηχεία που στο οριζόντιο επίπεδο έχουν ευρεία διασπορά αλλά στο κατακόρυφο επίπεδο γίνονται πού κατευθυντικά διεγείροντας λιγότερο το δάπεδο και την οροφή με συνέπεια και στην θέση των 4,7μέτρων να κυριαρχεί η άμεση ενέργεια.

Η διασπορά των ηχείων στον χώρο ήταν ενα θέμα που απασχόλησε έντονα τον jürgen στην κατασκευή ηχείων. Η ομαλή διασπορά εκτός άξονα αποτέλεσε έναν από τους στόχους του στην κατασκευή των ηχείων. Όπως ο ίδιος αναφέρει, μια μη ομαλή διασπορά οφ αξις έχει επίπτωση στον αντιλαμβανόμενο ηχόχρωμα, <<νοθεύει>> το ηχόχρωμα.

Ένας ακόμη στόχος ήταν η χρονική ευθυγράμμιση των ξεχωριστών μονάδων του ηχείου έτσι ώστε η ενέργεια των ξεχωριστών μονάδων να φτάνει στον ακροατή την ίδια στιγμή.
Αυτή η ευθυγράμμιση δεν επιρρεάζει στην ουσία το αντιλαμβανόμενο ηχόχρωμα αλλά έχει επίπτωση στην αίσθηση της αντιλαμβανόμενης από την πλευρά του ακροατή χωρικότητας. Επιρρεάζει το βάθος της σκηνής , το περίγραμμα των ειδώλων κτλπ με αποτέλεσμα χωρίς αυτή την χρονική ευθυγράμμιση των μονάδων η εικόνα να γίνεται επίπεδη και να γέρνει προς τα μπρος.

Home | SE MUSICLAB Forschung & Entwicklung Switzerland

Das SE MUSICLAB ist ein internationales Zentrum für Elektroakustik. Es bietet drei Weltklasse-Einrichtungen: THE LAB, THE STUDIO und das OPC. Alle Einrichtungen können gemietet werden.

www.semusiclab.com

 

[vastsar]

Πολυ ενδιαφερουσα προσεγγιση. Μπραβο Ν.Κ.

 

[Ν.Κ.]

Ως σύνδεση στα παραπάνω μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του αγαπητού Γιουργκεν και μάλιστα από Έλληνα γιουτιουμπερ και αντιπρόσωπο.

Για τους αγγλομαθείς υπάρχει και η δυνατότητα επιλογής μετάφρασης στα αγγλικά.

 

[Ν.Κ.]

Όσον αφορά τον έλεγχο των χαμηλών συχνοτήτων με την χρήση παθητικής φροντίδας είναι φαίνεται προτιμητέο να χρησιμοποιήσει κανείς μεμβράνες συντονισμού δηλαδή Resonating bass traps που έχουν μεγαλύτερη επίδραση σε σχέση με τα απλά πορώδες πάνελ απορρόφησης.
Για παράδειγμα στο στούντιο που βρίσκεται στο Graz University of Technology με βάση την μελέτη που είδα χρησιμοποίησαν τις παρακάτω κατασκευές.
Μια κατασκευή που περιέχει πετροβάμβακα ή υλικό με παρόμοιες ιδιότητες , κενό , λεπτή σανίδα πάχους 3mm. σε απόσταση 14, 17 cm , κενό και μπροστά αφρώδες υλικό απορρόφησης π.χ. basotect

με τα ακόλουθα ποσοστά απορρόφησης.

 

[Ν.Κ.]

Σχετικά με την παραπάνω μελέτη ενός στουντιακού χώρου στο TU Graz που θα καλύπτει ανάγκες επισκόπησης και πολυκαναλικού υλικού (Surround) αναφέρονται κάποιες προδιαγραφές που πρέπει να έχει ένας χώρος επισκόπησης με πολυκάναλο σύστημα.


...
Room sizes of 30 to 70m2 are considered sensible. Compared to a stereo space, the volume should be 20% larger.

The following equation can be used as a guideline [Storyk/Noy]

πρόκειται για τις παρακάτω σχέσεις που πρέπει να πληρούνται και έχει να κάνει με τις διαστάσεις του χώρου.

εδώ ο κύριος John Storyk

 

[costas EAR]

Σε ένα τυπικό σπίτι, το ύψος είναι 2,7μ άρα σύμφωνα με το παραπάνω, θα πρέπει οι υπόλοιπες διαστάσεις του δωματίου να είναι μικρότερες από 2,7*3= 8,1 μέτρα.

Άχρηστο, ποιος έχει πάνω από 8μ διάσταση δωματίου;

5,9*6,2 το δικό τους δωμάτιο, 36,5 τμ.
Σα το δικό μου είναι.

 

[toulou]

ποιος έχει πάνω από 8μ διάσταση δωματίου;

Μουά !

 

[thva]

Ε, μουά επίσης. 8.60 m. Για τι πράγμα λέτε ;