Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

[unforgiven]

Παίρνω το θάρρος να ρωτήσω κάτι, ίσως αυτονόητο, αλλά όχι για κάποιον που δεν έχει άμεση επαφή με τη μουσική:
Ποιός ο ρόλος του μαέστρου στην εκτέλεση ενός έργου; Κάθε μουσικός δεν παίζει μια συγκεκριμένη παρτιτούρα, με ύφος που έχει καθοριστεί από τις πρόβες; Τι συντονίζει, αν είναι σωστή η έκφραση;

 

[RDoherty]

Re: Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

αποφεύγω να λέω είτε σε φίλους ή στους ακροατές μου στο ραδιόφωνο ποια είναι η καλύτερη εκτέλεση, γιατί είναι ερώτημα χωρίς νόημα. Όταν βρεθήκαμε περίπου 100 μουσικολόγοι στο Λονδίνο και συζητούσαμε για το Μαγικό Αυλό είχαμε περίπου 60-70 διαφορετικές απόψεις, με ισχυρούς λόγους ο καθένας.

Ευστοχότατη παρατήρηση! Η μόνη περίπτωση που αξίζει τον κόπο να πεις σε κάποιον "πάρε αυτή την εκτέλεση", είναι να είναι εντελώς άσχετος. Εάν δεν είναι άσχετος, τότε δεν χρειάζεται την άποψη τρίτου: συνήθως έχει δικές του προτιμήσεις/προτεραιότητες και μπορεί να αποφασίσει μόνος του. Και εν πάση περιπτώσει το έργο είναι το έργο και εντελώς άχρηστες ερμηνείες δεν υπάρχουν: η καθεμιά έχει κάτι να προσφέρει.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Συμφωνώ.

Αλλά ένα καινούριος στο χώρο, από κάπου πρέπει να ξεκινήσει.
Κάποιος πρέπει να του προτείνει το πρώτο άκουσμα, αλλά όταν ακούσει το 2ο και το 3ο κτλ, ο νέος θα έχει ήδη σχηματίσει τη δική του άποψη, που πρέπει να είναι σεβαστή.

 

[thvarveris]

Από πότε υπάρχει ο όρος «Κλασική μουσική» για την μουσική αυτού του είδους και ποιος είναι ό «νονός» του όρου. Έχει αναφερθεί πολλές φορές στην εκπομπή του Νίκου Κανελλόπουλου αλλά δεν το θυμάμαι.

Επίσης ποια είναι τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί ένα μουσικό έργο ως έργο κλασικής μουσικής και ο συνθέτης του ως «κλασικός».
Το λέω αυτό γιατί βλέπουμε τον τελευταίο καιρό γνωστούς καλλιτέχνες της Rock πχ. Sting, Paul McCartney κλπ. να κάνουν στροφή προς πιο κλασικά ακούσματα αν μπορούν να χαρακτηριστούν έτσι και να ηχογραφούν σε εταιρείες κλασικής μουσικής.

 

[Stelexos]

Re: Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Αλλά ένα καινούριος στο χώρο, από κάπου πρέπει να ξεκινήσει.
Κάποιος πρέπει να του προτείνει το πρώτο άκουσμα, αλλά όταν ακούσει το 2ο και το 3ο κτλ, ο νέος θα έχει ήδη σχηματίσει τη δική του άποψη, που πρέπει να είναι σεβαστή.

Απολύτως σωστό!!!
Γιατί αν κάποιος ακούσει για παράδειγμα τη Λειτουργία του J.S. Bach σε Σι- (Mass in B minor, BWV232), στις ακόλουθες δύο εκτελέσεις
1) από τον Karl Richter με την Muenchener Orchestra & Choir, και
2) από τον Herbert v. Karajan με την Vienna Philarmonic Orchestra,
θα ασχηματίσει 2 τελείως διαφορετικές απόψεις για το έργο.

Η πρώτη είναι σαφώς ποιό "βαριά" ως προς το ύφος που βγάζει ο μαέστρος από ορχήστρα-χορωδία-σολίστες, ενώ ή δεύτερη είναι λίγο πιό "εύκολη" για ένα μη συνηθισμένο αυτί ώστε να το ικανοποίησει... (IMHO).

Οπότε, είναι απολύτως απαραίτητο κάποιος να δώσει ένα στίγμα-κατεύθυνση στον μελλοντικό ακροατή, ούτως ώστε του "ικανοποιήσει" σε κάποιο βαθμό την προσδοκόμενη εικόνα, ιδιαίτερα δε όταν ο ακροατής θα είναι κάποιος νέος "μύστης" και όχι ένας εξειδικευμένος ακροατής. ;-)

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Από πότε υπάρχει ο όρος «Κλασική μουσική» για την μουσική αυτού του είδους και ποιος είναι ό «νονός» του όρου. Έχει αναφερθεί πολλές φορές στην εκπομπή του Νίκου Κανελλόπουλου αλλά δεν το θυμάμαι.

Επίσης ποια είναι τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί ένα μουσικό έργο ως έργο κλασικής μουσικής και ο συνθέτης του ως «κλασικός».
Το λέω αυτό γιατί βλέπουμε τον τελευταίο καιρό γνωστούς καλλιτέχνες της Rock πχ. Sting, Paul McCartney κλπ. να κάνουν στροφή προς πιο κλασικά ακούσματα αν μπορούν να χαρακτηριστούν έτσι και να ηχογραφούν σε εταιρείες κλασικής μουσικής.

Αν και το είπα συνοπτικά νωρίτερα, ας το αναλύσω περισσότερο:

Η λέξη «κλασικός» ή «κλασική» σε σχέση με τη μουσική χρησιμοποιείται με διαφορετικούς τρόπους. Αρχικώς ως επίθετο για να χαρακτηρίσει τη μεγάλη αυτή κατηγορία μουσικής (από το 1600 περίπου), όπου γίνεται αποδεκτό ένα μουσικό σχήμα με κάποια ενορχηστρωτικά στοιχεία που εκφράζουν συναισθήματα, «απεικόνιση» ιδεών ή περιγραφή καταστάσεων. Πολλές φορές, αν θέλουμε να είμαστε ακριβέστεροι, σε αντίθεση με τον όρο «κλασική» χρησιμοποιούμε τον όρο «ρομαντική» μουσική ή εποχή.

Μέχρι σήμερα υπάρχουν αντιθέσεις όσον αφορά τη χρήση αυτής της λέξης -σε σχέση πάντα με τη μουσική- αν και αυτό το φαινόμενο δεν είναι σημερινό. Υπήρχε από το 1820 όταν η ρομαντική μουσική άρχισε να γίνεται γνωστή.

Είναι δύσκολο να αντικαταστήσει κανείς αυτόν τον όρο. Ρωτήστε δέκα μουσικούς που παίζουν αυτό το είδος ή δέκα ανθρώπους που ακούν αυτήν τη μουσική. Είναι σίγουρο ότι οι εννέα στους δέκα θα απαντήσουν ότι παίζουν ή ακούν «κλασική μουσική». Μάλλον κανείς από αυτούς δεν πει ότι ακούει «προκλασική» ή «ρομαντική» μουσική...

Η λέξη αυτή επικράτησε και για έναν ακόμη λόγο. Περιγράφει ένα είδος μουσικής το οποίο δεν είναι εφήμερο, προσωρινό, αλλά διαχρονικό. Άλλωστε, παρόμοια αντίθεση χρησιμοποιούμε και στην καθημερινή μας ζωή. Η επίπλωση αυτού του σπιτιού, λέμε, είναι κλασική ή ότι ο φίλος μας κάνει κλασικό ντύσιμο.

Από την άλλη, η λέξη υποδηλώνει έναν όρο ο οποίος αποδίδεται σε ένα κομμάτι τέχνης στο οποίο το καταστροφικό "χέρι" του χρόνου έχει αποδειχθεί ανίσχυρο. Είναι, άλλωστε, συνηθισμένη η έκφραση «αυτός ασχολείται με τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό ή την κλασική παιδεία».

Πάντως, μόνο μετά από παρέλευση αρκετού χρόνου από τη σύνθεση ενός έργου είναι δυνατό να κρίνουμε εάν άντεξε στο χρόνο ή όχι. Γι΄ αυτό λέμε πως δεν μπορούμε να έχουμε κλασικά έργα τα τελευταία τριάντα-σαράντα χρόνια (κατά τον Riemann). Συνεπώς, τα τραγούδια των Beatles, κατά τον Riemann, σε λίγα χρόνια θα λέμε πως είναι κλασικά!

Κάτι τελευταίο και σημαντικό. Η λέξη «κλασική» σε σχέση με τη μουσική χρησιμοποιείται και ως αντίθεση (ή διάκριση) στις λέξεις-όρους ποπ, ροκ ή τζαζ. Μια ακόμη εναλλακτική λύση είναι η χρήση άλλων λέξεων που χαρακτηρίζουν την κλασική, λεγόμενη, μουσική ως Μεγάλη, Σοβαρή, Λόγια ή Έντεχνη.

Όσο για το 2ο σκέλος της ερώτησης, αυτοί που στρέφονται σε "κλασικές" μορφές, δεν μπορουν να αυτο-ανακυρηχτούν κλασικοί.
Αυτόν τον τίτλο τιμής μπορεί να τους τον προσφέρει ο χρόνος, πολύ αργότερα από το σήμερα...

 

[Γιώργος(MAC)Αναμουρλίδης]

Nίκο,ευχαριστώ για τις διευκρινήσεις.
Εμεινε αναπάντητη όμως η ερώτηση του unforgiven.

Παίρνω το θάρρος να ρωτήσω κάτι, ίσως αυτονόητο, αλλά όχι για κάποιον που δεν έχει άμεση επαφή με τη μουσική:
Ποιός ο ρόλος του μαέστρου στην εκτέλεση ενός έργου; Κάθε μουσικός δεν παίζει μια συγκεκριμένη παρτιτούρα, με ύφος που έχει καθοριστεί από τις πρόβες; Τι συντονίζει, αν είναι σωστή η έκφραση;

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Παίρνω το θάρρος να ρωτήσω κάτι, ίσως αυτονόητο, αλλά όχι για κάποιον που δεν έχει άμεση επαφή με τη μουσική:
Ποιός ο ρόλος του μαέστρου στην εκτέλεση ενός έργου; Κάθε μουσικός δεν παίζει μια συγκεκριμένη παρτιτούρα, με ύφος που έχει καθοριστεί από τις πρόβες; Τι συντονίζει, αν είναι σωστή η έκφραση;

Κατ΄αρχάς να ζητήσω συγνώμη από τον αγαπητό unforgiven γιατί μέσα στον καταιγισμό των ερωτήσεων δεν απάντησα στη δική του. Απαντώ εκτενώς, ελπίζοντας ότι καλύπτω την ερώτηση:

Τι κάνει στην πραγματικότητα ένας αρχιμουσικός, ένας διευθυντής ορχήστρας; Σε τι είναι απαραίτητος; Μπορεί η ορχήστρα να λειτουργήσει χωρίς μαέστρο;

Βεβαίως, ο κυριότερος ρόλος του μαέστρου είναι η γνωστή σε όλους διεύθυνση μιας ορχήστρας. Ακόμη, είναι αλήθεια πως ένας καλός μαέστρος μπορεί να κάνει μια ορχήστρα να ακούγεται καλά, έστω και με μία και μόνη πρόβα ή χωρίς καμία! Μπορεί να αλλάξει το ύφος της, τον τρόπο που παίζεται ένα έργο, έστω κι αν δεν πει λέξη. έστω κι αν ερμηνεύει την ίδια ακριβώς παρτιτούρα. Είναι ένα αίνιγμα, ένα μυστήριο χάρισμα, το οποίο, όπως είπε ο Bernard Haitink, οι περισσότεροι από τους ακροατές των κοντσέρτων του, ξέρουν πολύ περισσότερα πράγματα -για τη μουσική που διευθύνει- από αυτόν τον ίδιο, αλλά δεν έχουν το χάρισμα να διευθύνουν. Ένας άλλος διάσημος αρχιμουσικός είπε ότι δεν ψάχνει να βρει το πώς τα καταφέρνει να διευθύνει, γιατί ίσως να μην τα καταφέρει ξανά, όταν το ανακαλύψει...

Ένας σύγχρονος, μεγάλος μαέστρος, ο Sir Adrian Boult, δίνει έναν ορισμό στο αρχικό ερώτημα: “Ο κύριος στόχος ενός ερμηνευτή της μουσικής (έτσι χαρακτηρίζει το μαέστρο) είναι να δίνει την εντύπωση στο κοινό του, ότι η μουσική η οποία ερμηνεύει ακούγεται έτσι όπως ακριβώς γράφτηκε”.

Στο παρελθόν
Σε παλιότερους αιώνες, οι μουσικοί τα πήγαιναν μια χαρά, αφού δεν είχαν... εφευρεθεί οι μαέστροι ή τη δουλειά τους έκαναν κάποιοι ανώνυμοι μοναχοί, για παράδειγμα. Αλλά με την αύξηση του αριθμού των μουσικών στις ορχήστρες διαπιστώθηκε πως κάποιος θα έπρεπε να δίνει το ρυθμό. Αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο -όχι τόσο εύκολο όσο ακούγεται- και, προφανώς, ουσιαστικό.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Μπετόβεν -όπως είναι γνωστό- αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα κώφωσης. Έτσι, όταν διηύθυνε τα τελευταία έργα του, κυρίως την 9η, είχε δίπλα του έναν βοηθό ο οποίος είτε κουνούσε τα χέρια του είτε χτυπούσε ένα δοξάρι βιολιού για να δίνει το τέμπο. Η κατάσταση προφανώς ήταν χαοτική, αφού η ορχήστρα ήταν μεγάλη και οι τραγουδιστές πολλοί.

Ο πρώτος που χρησιμοποίησε μπαγκέτα, λέγεται πως ήταν ο Σπορ (Louis Spohr), γύρω στο 1817. Μέχρι τότε, όταν ήταν ανάγκη κάποιος να δίνει το χρόνο, χρησιμοποιούσε τα χέρια του, ένα ρολό χαρτί ή χτυπούσε ένα μπαστούνι στο δάπεδο. Είναι γνωστή η περίπτωση του Λουλί που πέθανε από γάγγραινα, όταν χτύπησε το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού του μ΄ ένα ραβδί, διευθύνοντας ένα έργο του. Μάλιστα, κάποιοι στην Ιταλία παρατήρησαν πως στα θέατρα όπου ανέβαιναν μουσικά έργα, στα πόδια της θέσης του αρχιμουσικού, έκαναν ενισχύσεις στο δάπεδο από χαλκό, για να μη φθείρονται τα ξύλινα πατώματα από τα χτυπήματα!

Στα τελευταία 150 χρόνια που είδαμε την εξέλιξη της ορχήστρας, τα καθήκοντα του μαέστρου αναλάμβανε κυρίως το πρώτο βιολί (όπως έκαναν οι Στράους). Ήταν όμως δύσκολο να τον ακούσουν, τα πνευστά ας πούμε, γι΄ αυτό περιορίζονταν στο να βλέπουν τις κινήσεις του δεξιού χεριού, εκείνου που κινούσε το δοξάρι.

Από την εποχή όμως που τα μέλη μιας ορχήστρας άρχισαν να ξεπερνούν τα πενήντα, οι συνθέσεις γίνονταν όλο και πιο πολύπλοκες και η παρουσία ενός συντονιστή γινόταν επιτακτική. Τα πρώτα τρανά παραδείγματα αξιόλογων μαέστρων (και των αποτελεσμάτων της δουλειάς τους) ήταν ο Μπερλιόζ και ο Βάγκνερ.

Μετά τις εμφανίσεις του Μπερλιόζ στο Λονδίνο όλοι είπαν πως δεν είχαν ξανακούσει τόσο καλή ερμηνεία από μιαν ορχήστρα. Από την άλλη μεριά, ο Βάγκνερ είχε τον πλήρη έλεγχο των έργων του. Εκτός από τη σύνθεση, την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση της ορχήστρας, έκανε και τη σκηνοθεσία των έργων του, είχε άποψη για τα σκηνικά και τα κοστούμια και για οτιδήποτε άλλο είχε σχέση με την παρουσίαση του έργου του (ολοκληρωμένη τέχνη). Για να αντιληφθεί κανείς τη διαφορά στη διεύθυνση ορχήστρας μεταξύ των δύο μουσουργών, αρκεί να αναφερθεί ότι ο Μπερλιόζ παραλληλίζεται σήμερα με τον Τοσκανίνι, ενώ ο Βάγκνερ με τον Φουρτβένγκλερ.

Πάντως, ως ο πρώτος επαγγελματίας αρχιμουσικός θεωρείται ο μαθητής του Βάγκνερ, Χανς φον Μπύλωφ.

Σήμερα
Στην εποχή μας όμως ένας αρχιμουσικός δεν κάνει μόνον αυτό. Είναι και ο σύνδεσμος ανάμεσα στην ορχήστρα και τον παραγωγό της δισκογραφικής εταιρείας. Ακόμη, είναι αυτός ο οποίος ενώνει και ρυθμίζει τις σχέσεις ανάμεσα στην ορχήστρα και τους ηχολήπτες κατά τη διάρκεια μιας ηχογράφησης. Κατά κύριο λόγο, είναι αυτός ο οποίος αποφασίζει για την ερμηνεία, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο θα παιχτεί ένα έργο. Το ύφος το οποίο θα δοθεί, την ταχύτητα, την ενορχήστρωση. Είναι υπεύθυνος δηλαδή για το πώς θα ακούγεται ένα έργο. Τελικά, γι΄ αυτό λέμε πως μας άρεσε καλύτερα ο δίσκος με τον Α μαέστρο και λιγότερο αυτός με τον Β μαέστρο, επειδή ακούγονται διαφορετικά. Είναι δηλαδή η δουλειά, η άποψη, η εκδοχή του καθενός.

Όπως γίνεται αντιληπτό, η δουλειά του αρχιμουσικού είναι κατά το μεγαλύτερο ποσοστό πριν από τη συναυλία και ίσως 10-20% κατά τη διάρκειά της. Είναι το αποτέλεσμα το οποίο βλέπουμε όταν πάμε να παρακολουθήσουμε μια μουσική εκδήλωση. Η κυρίως δουλειά έχει γίνει πολύ πριν από αυτήν την ώρα.

Ο αρχιμουσικός είναι υπεύθυνος για το ύφος το οποίο θα παίζουν τα έγχορδα, τα πνευστά, τα κρουστά και για όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες. Ακόμη, σε συνεργασία με τον “επικεφαλής” της ορχήστρας -το πρώτο βιολί συνήθως- μπορεί να διορθώσει και να παρακάμψει κάποια λάθη του. Πάλι σε συνεργασία με τον επικεφαλής, ρυθμίζει το εάν θα υπάρξει μπις ή όχι. Συνεννοούνται με τα μάτια ή -τις περισσότερες φορές- έχει υπάρξει προσυνεννόηση.


Σπουδαίοι μαέστροι του 20ού αιώνα -οι οποίοι δεν ζουν σήμερα- ήταν:
Felix Weingartner, Bruno Walter, Otto Klemperer, Wilhelm Furtwaengler, Fritz Busch, Rudolf Kempe, Herbert von Karajan, Leonard Bernstein. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, τέλος, τον έλληνα συνθέτη και μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις γυναίκες μαέστρους που διευθύνουν σήμερα, όπως την Sian Edwards, η οποία ανέλαβε την Εθνική Όπερα της Αγγλίας το 1988. Η Joann Faletta διευθύνει τη Women´s Philharmonic και ως σολίστ παίζει λάουτο.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Οπότε, είναι απολύτως απαραίτητο κάποιος να δώσει ένα στίγμα-κατεύθυνση στον μελλοντικό ακροατή, ούτως ώστε του "ικανοποιήσει" σε κάποιο βαθμό την προσδοκόμενη εικόνα, ιδιαίτερα δε όταν ο ακροατής θα είναι κάποιος νέος "μύστης" και όχι ένας εξειδικευμένος ακροατής. ;-)

Γι αυτόν ακριβώς το λόγο ετοίμασα μια σειρά 20 εκπομπών, για να γιορτάσω τα 20 χρόνια της εκπομπής μου, που θα περιλαμβάνουν 172 βασικά κλασικά έργα, που νομίζω ότι καθένας πρέπει να έχει στη δισκοθήκη του.

Ταξινομημένα με αλφαβητική σειρά συνθετών, θα δίνω εκτενή σχόλια για τους συνθέτες και τα αναφερόμενα έργα, προτείνοντας συγχρόνως και καλές -κατά την άποψή μου- εκτελέσεις. Νομίζω πως θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο τόσο για τους νέους, όσο και τους φανατικούς φίλους της μουσικής αυτής.

Το αφιέρωμα θα ξεκινήσει περίπου μετά το Πάσχα και θα διαρκέσει 7 εβδομάδες. Στο τέλος μπορώ να φτιάξω ένα DVD/mp3 με όλες τις εκπομπές και τη λίστα των έργων (με συνθέτη, ορχήστρα, μαέστρο, σολίστ κτλ), σε υψηλή ανάλυση 320 kbs. Αυτό το DVD θα σας δοθεί για δανεική ακρόαση, μέσω του AVSITE.

Απλώς, όσοι ενδιαφέρεστε, πρέπει να κάνετε λίγη υπομονή.

 

[Γιώργος(MAC)Αναμουρλίδης]

Νίκο,σε ξανα ευχαριστώ για τις απαντήσεις και αυτές που έδωσες στον unfogiven κάλυψες καλύτερα και τις δικές μου απορίες.:happy_9:

 

[ΑΝΔΡΕΑΣ Κ.]

Μια υποκειμενικη ερωτηση στην οποια απαντας μονο εαν θες.:cool_4:

Ποιου μουσουργου την "εκδοχη" του υμνου Stabat Mater προτιμας?

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Μια υποκειμενικη ερωτηση στην οποια απαντας μονο εαν θες.:cool_4:
Ποιου μουσουργου την "εκδοχη" του υμνου Stabat Mater προτιμας?

Σωστά το έθεσες Ανδρέα, οι γνώμες είναι υποκειμενικές, όπως ξανάγραψα.

Κατ΄αρχάς "Stabat Mater" σημαίνει "Ίστατο η Μήτηρ" και πρόκειται για λατρευτικό ποίημα του Μεσαίωνα προς την Παρθένο, που θρηνεί μπροστά στο σταυρό.

Αρκετοί συνθέτες έγραψαν Stabat Mater:
John Browne, Orlando di Lasso, Dvorak (προφ. Ντβόρζακ), Palestrina, Haydn, Pergolesi, Poulenc, Dom. Scarlatti, Szymanowski, Verdi. Εφόσον μου ζητάς να επιλέξω, θα έλεγα ότι προτιμώ του Χάιντν και του Ντβόρζακ.

 

[thvarveris]

Re: Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Σπουδαίοι μαέστροι του 20ού αιώνα -οι οποίοι δεν ζουν σήμερα- ήταν:
[/B][/I]Felix Weingartner, Bruno Walter, Otto Klemperer, Wilhelm Furtwδngler, Fritz Busch, Rudolf Kempe, Herbert von Karajan, Leonard Bernstein. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, τέλος, τον έλληνα συνθέτη και μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο.QUOTE]Βλέπω ότι δεν υπάρχει το όνομα του Arturo Toscanini του οποίου νομίζω το 2007 "θυμόμαστε" τα 50 χρόνια από τον θάνατό του.Αντιθέτως βλέπω το όνομα του Bruno Walter μαέστρου στην ίδια ορχήστρα και ανταγωνιστή του τουλάχιστον απ' ότι έχω διαβάσει.Η παράλειψη έγινε εκ' παραδρομής ή στην προσωπική σας αξιολόγηση δεν έχει θέσει ο Toscanini;

Μια και το έφερε η κουβέντα.
Είναι αλήθεια ότι ο Toscanini διήυθυνε την ορχήστρα από μνήμης καθώς η μεγάλη μυωπία που είχε δεν του επέτρεπε να διαβάσει την παρτιτούρα;

Επίσης μιας και ο Toscanini θεωρείται ειδικευμένος στον Beethoven και στον Verdi, θέλω να ρωτήσω αν κάθε μαέστρος συνήθως ειδικεύεται σε κάποιον ή κάποιους συνθέτες και αν αυτό θεωρείται μειονέκτημα ή πλεονέκτημα.

Μεγάλος ο όγκος των ερωτήσεων που θέτω αλλά το ένα φέρνει το άλλο.

Επίση όπου έχω κάνει λάθος, παρακαλώ να με διορθώσετε.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Παράλειψή μου ο Αρτούρο Τοσκανίνι, αλλά είναι πολλοί αυτοί οι μεγάλοι αρχιμουσικοί που ίσως να μου διέφυγε κι άλλος.

Πέρα από τη γνωστή μυωπία του, ο Τοσκανίνι φημιζόταν για την τεράστια μουσική του μνήμη, γι αυτό διήθυνε απ΄έξω. Μην ξεχνάμε ότι τον Τοσκανίνι είχε επιλέξει ο Πουτσίνι για αρχιμουσικό στις τελευταίες του όπερες. Στην πρεμιέρα της ημιτελούς όπερας του Πουτσίνι, Τουραντότ, στη Scala του Μιλάνου, στις 25.4.1926, ο Αρτούρο Τοσκανίνι σταμάτησε το έργο στο σημείο μέχρι το οποίο είχε γράψει ο Πουτσίνι, μετά το θάνατο της Liu, γύρισε στο κοινό και είπε: «Σ΄ αυτό το σημείο ο συνθέτης άφησε για πάντα την πένα του». Το κοινό ξέσπασε σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα, αποθεώνοντας τη σκιά του ιταλού συνθέτη, του μεγαλύτερου εκπρόσωπου του Βερισμού.

Όσο για την ειδίκευση των μαέστρων σε κάποιους συνθέτες, ισχύει αυτό που συμβαίνει σε κάθε "δουλειά". Όπως οι ορχήστρες ειδικεύονται σε συνθέτες ή μια εποχή, έτσι και οι μαέστροι, γιατί αυτό τους βοηθά να εξειδικευτούν και να γίνουν καλύτεροι σ΄αυτό.

Μιλώντας για μουσική μνήμη να αναφέρω ότι πολλές φορές συμβαίνουν και παράδοξα, τα οποία ξεπερνούν τις φυσιολογικές ανθρώπινες δυνατότητες. Ο Hans von Buelow (Χανς φον Μπύλωφ), ο οποίος έδρασε καλλιτεχνικά στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας καλλιτέχνης με τέλεια μουσική μνήμη. Από τον Τύπο της εποχής υπάρχουν στοιχεία τα οποία καταμαρτυρούν πως ένα βράδυ έπαιξε σχεδόν όλα τα έργα του Μπραμς απ’ έξω. Στην πρώτη του περιοδεία στην Αμερική έδωσε 139 κοντσέρτα χωρίς να ρίξει ούτε μια ματιά στις μουσικές του σημειώσεις. Στη δεύτερη περιοδεία του στην ίδια χώρα, τον θυμούνται να παίζει επί δεκαέξι συνεχείς βραδιές, όλα τα έργα για πιάνο του Μπετόβεν από μνήμης.

Ο φον Μπύλωφ κάποτε απομνημόνευσε την Ιρλανδική Συμφωνία του Stanford, μέσα στο τρένο, καθ’ οδόν από το Αμβούργο στο Βερολίνο. Μόλις έφτασε στο Βερολίνο, διηύθυνε ένα κοντσέρτο με αυτό το έργο χωρίς παρτιτούρες.

Μια άλλη φορά, όταν επρόκειτο να δώσει ένα κοντσέρτο για πιάνο στο Brighton, εκείνη ακριβώς τη μέρα ανακάλυψε πως ήταν τα γενέθλια του Sterndhale Bennett. Έτσι, εκείνο το πρωί, πριν ξεκινήσει για το Λονδίνο, μπήκε σε ένα μουσικό κατάστημα και ζήτησε παρτιτούρες του Μπένετ. Βρήκε τρία μουσικά σκετς τα οποία απομνημόνευσε διαβάζοντάς τα στο τρένο, χωρίς βέβαια να έχει τη δυνατότητα να τα προβάρει στο πιάνο. Το ίδιο βράδυ τα έπαιξε χωρίς ούτε καν να τα έχει ακούσει. Τέλος, η πρεμιέρα του μεγάλου έργου Τριστάνος & Ιζόλδη του Βάγκνερ, δόθηκε στο Μόναχο το 1865. Το τεράστιο αυτό έργο διηύθυνε ο Μπύλωφ χωρίς ούτε μία σελίδα μουσικής!

 

[Κυρίτσης Ευάγγελος]

Να κάνω και εγώ μερικές ερωτήσεις;
1. Ποιά είναι η διάταξη μιας πλήρους ορχήστρας; Υπάρχει σταθερή διάταξη που ακολουθείται απο όλους; Πως τοποθετούνται οι ομάδες των οργάνων;
2. Πως είναι ταξινομημένα τα έργα και τι σημαίνουν; π.χ. op136;
3. Υπάρχει κάποιο βιβλίο ή Ατλας που να περιέχει πληροφορίες για όλα τα έργα της κλασσικής μουσικής;

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Όπως βλέπω τα πράγματα εδώ θα γράψουμε ένα βιβλίο, μια μικρή μουσική εγκυκλοπαίδεια. Κι αυτό το λέω με την έννοια της ευχαρίστησης και όχι της δυσφορίας. Μόνο που όταν έχω πολλά να γράψω, ίσως χρειαστεί να μου δίνετε μια μικρή πίστωση χρόνου.

Ας δώσουμε μια απάντηση για το 2ο ερώτημα και θα ακολουθήσαν τα άλλα:

Τα έργα μερικών συνθετών ακολουθούνται από έναν αριθμό. Συνήθως, αυτός ο αριθμός αναφέρεται στο έργο και δινόταν άλλοτε από τον ίδιο το δημιουργό του κι άλλοτε από τον εκδότη του. Ο λόγος είναι φανερός. Η διευκόλυνση στην παρακολούθηση της εργογραφίας, εάν ο συνθέτης είχε γράψει πολλά έργα, και μάλιστα ομοειδή. Πώς αλλιώς θα ξεχώριζε κανείς μεταξύ τους τις 555 σονάτες για τσέμπαλο που έγραψε ο Σκαρλάτι;

Συνήθως, οι αριθμοί οι οποίοι δίνονταν είχαν το χαρακτηριστικό opus (συντ: op.). Η λέξη προέρχεται από τη λατινική opus=έργο, πληθυντικός opera. Η λέξη Opera αργότερα χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίζει το λυρικό θέατρο, όπως είναι μέχρι σήμερα γνωστό. Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από συνθέτες και μουσικούς εκδότες από το έτος 1.500 πε-ρίπου. Τα opus, πολλές φορές δεν έχουν χρονολογική αντιστοιχία με τα έργα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε πως ένα έργο με μεγαλύτερο αριθμό opus γράφτηκε αργότερα από ένα άλλο με μικρότερο αριθμό.

Για διάφορους άλλους δημιουργούς βρέθηκαν μελετητές του έργου τους, οι οποίοι τα κατέταξαν σε καταλόγους αριθμώντας τα. Στην αρίθμηση με αυτόν τον τρόπο οι μελετητές χαρακτήριζαν τα έργα, εκτός από τον αριθμό τους, και με ένα γράμμα, κυρίως το αρχικό του ονόματός τους. Έτσι έχουμε τα έργα του Μότσαρτ να χαρακτηρίζονται π.χ. ως Κ626, όπου το «Κ» σημαίνει Koechel, από τον άνθρωπο που συνέταξε τον κατάλογο των έργων του Μότσαρτ.

Προσπάθησε στην αρχή να μελετήσει το έργο του Μότσαρτ και είδε πως ήταν πρακτικά αδύνατο να προχωρήσει, εάν δεν έφτιαχνε πρώτα έναν κατάλογο. Ύστερα από πολύχρονη εργασία, με τη βοήθεια σημειώσεων του ίδιου του συνθέτη, την αλληλογραφία των γονέων του και της αδελφής του, συνέταξε τελικά το «Χρονολογικό και Θεματικό Κατάλογο», τον οποίο δημοσίευσε το 1862 στη Βιέννη. Πριν και μετά από αυτόν, πολλοί ήταν αυτοί οι οποίοι προσπάθησαν να ταξινομήσουν το έργο του Μότσαρτ (Αλφρέδος Αϊνστάιν, Σαιν-Φουά κ.α.), αλλά ο πλέον αποδεκτός κατάλογος σήμερα είναι αυτός του Κέχελ.

Στα έργα του Μπετόβεν συναντάμε, εκτός των opus, χαρακτηρισμούς του τύπου WoO. Αυτό σημαίνει Werke ohne Opus, δηλαδή έργα χωρίς αριθμό opus. Του Μπετόβεν υπάρχουν έργα μέχρι το op.138 και συγχρόνως άλλα έργα μέχρι το WoO 158.

Τα έργα του Σούμπερτ αριθμούνται έως το D998, αφού ο Otto Deutsch ήταν αυτός που έκανε την ταξινόμηση των έργων του.

Άλλα παραδείγματα:
Bach-BWV=Bach Werke Verzeichnis (κατάλογος έργων του Μπαχ)
Albinoni-G= από τον Remo Giazotto
Haydn-Hob=Από τον Anthony von Hoboken
Haendel-HWV=H. Walter Verzeichnis
Weber-J=F. Jahns
Berlioz-H=Kern Holoman
Gluck-Wq=Alfred Wotquenne
Dom. Scarlatti-K=Ralph Kirkpatrick

κτλ... κτλ...

*Για πλήρεις καταλόγους και άμεση πρόσβαση στα προαναφερόμενα μπορείτε να δείτε εδώ:
http://infopuq.uquebec.ca/~uss1010/oeuvres1.html

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

3. Υπάρχει κάποιο βιβλίο ή Ατλας που να περιέχει πληροφορίες για όλα τα έργα της κλασσικής μουσικής;

Ο πληρέστερος και εγκυρότερος οδηγός είναι το "The New Grove Dictionary of Music and Musicians" που κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή πολλών και τεράστιων τόμων ή ηλεκτρονικά από http://www.grovemusic.com/LOGIN?sessionid=ba0959208fb01fb818d1fa0e223d56b1&authstatuscode=400

Υπάρχουν πολλά βιβλία στα Αγγλικά, πιο συνοπτικά, όπως αυτά του Oxford University Press. Στα Ελληνικά υπάρχουν 12 έγκυρες πρωτότυπες βιογραφίες (όχι από μετάφραση) του συγγραφέα Γιώργου Δρόσου, από τις εκδόσεις Ζαχαρόπουλου (Σταδίου 5). Μεταξύ άλλων των: Βάγκνερ, Μότσαρτ, Ηάιντν, Μπραμς, Βέρντι, Σοπέν κτλ.

Σημείωσα τη λέξη "έγκυρες" γιατί υπάρχουν και πολλά βιβλία με βιογραφίες, αλλά σαν μυθιστορήματα ή διηγήματα και όχι με ιστορικώς τεκμηριωμένα στοιχεία.

 

[Giota]

Να ζητήσω κι εγώ κάτι;

Λατρεύω την προκλασική μουσική.

Πριν πολύ καιρό είχα πάει στη "Λέσχη του δίσκου" και ως άσχετη με το αντικείμενο ζήτησα να μου συστήσουν διάφορα πράγματα. Αφού έβαλαν να ακούσω διάφορα cd κατέληξα στον Jenkins.

Θα μπορούσες να μας πεις κάποια πράγματα γι'αυτό το είδος και να προτείνεις κάποιους συνθέτες και δίσκους;

 

[RDoherty]

Πως είναι ταξινομημένα τα έργα και τι σημαίνουν; π.χ. op136;

Ααααα, αυτό είναι πολύ απλό. "Op." σημαίνει "οπερέτα".
Το έχει πει και ένας "σοφός" "ριβιούερ":

"happy_1"
:happy_5:
:crazy_3:

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Ααααα, αυτό είναι πολύ απλό. "Op." σημαίνει "οπερέτα".
Το έχει πει και ένας "σοφός" "ριβιούερ":

Σαν ψέμματα μου φαίνεται!

Καλά, το να το πει κάπιος ιδιώτης που δεν πολυασχολείται με το είδος, εντάξει.
Το να το γράφει κανείς δημόσια και μάλιστα -πέρα από την οπερέτα- να χρησιμοποιεί τέτοια γλώσσα....

Αν και στη 20χρονη πορεία μου στο χώρο του Ραδιοφώνου και των ειδικών περιοδικών είδανε τα μάτια μου πολλα τραγικά.

Άντε τώρα αυτός να ενημερώσει κόσμο!!!!