Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

[ΑΝΔΡΕΑΣ Κ.]

Re: Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Βέβαια δεν αποκλείω το γεγονός ένας πρωταγωνιστής να κάνει "φάλτσο", να μην είναι καλά προετοιμασμένος, αλλά το βλέπω μάλλον απίθανο κάτι τέτοιο (εξάλλου δεν έχω προσωπική άποψη, αφού δεν άκουσα τη μετάδοση).

Καθως ακουσα και εγω την μεταδοση(το αστειο μαλιστα ειναι πως την ακουγα ηδη οταν μου τηλεφωνησε ο Νικος Τσαρουχας να μου πει να "γυρισω" στο Τριτο) εχω την εντυπωση πως αυτο ακριβως συνεβη.
Οι Ιταλοι θεατες αντιμετωπισαν ως "φαλτσα" καποια απο τα "γυρισματα" του Frontali

 

[GabrielConnor]

Re: Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Κατ΄αρχάς μου έκανε εντύπωση το "παραστράτησαν"! Διακρίνω μια πικρία, και ως ένα βαθμό έχεις δίκιο, αλλά υπάρχουν συνθέτες που έγραψαν γι αυτό το όργανο (μέχρι και ο Χατζηδάκις έγραψε για μαντολίνο).

Ο Βιβάλντι έγραψε αρκετά έργα για το μαντολίνο. Μια αναζήτηση θα σου δείξει αρκετά,
http://www.amazon.com/s/ref=nb_ss_m...1&url=node=85&field-keywords=vivaldi+mandolin

Επίσης: www.youtube.com/watch?v=0xeUm2xDUd4

Όπως πιθανώς γνωρίζεις, δεν υπάρχουν πολλά βιογραφικά στοιχεία για τον Βιβάλντι, για το πού, πώς ή πότε έγραψε τα έργα του. Ειδικά τα εργογραφικά στοιχεία είναι λίγα, έτσι και εγώ δεν γνωρίζω κάτι για το συγκεκριμένο που ρωτάς.

Σχετικά με άλλους συνθέτες, πέραν του Βιβάλντι, δες στο International Mandolin Directory:
http://www.neilgladd.com/International.html

Για το μαντολίνο ως μουσικό όργανο, πολλά στοιχεία και φωτογραφίες είναι εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Mandolin

Πικρία, ναι, σε ένα βαθμό. Και αυτό από την προσωπική μου ενασχόληση, καθώς είδα τον σκεπτικισμό με τον οποίο αντιμετωπίζετε αυτό το κατα τα άλλα εξαίσιο μουσικό όργανο.

Ο Μάνος Χατζιδάκης έχει δώσει όντως μερικά πολύ ωραία έργα για μαντολίνο με καλύτερο κατά την άποψη μου το "Χαμόγελο της Τζοκόντας" για σόλο τσέμπαλο και ορχήστρα.

Αλλά αναφερόμουν περισσότερο στους μεγάλους κλασσικούς συνθέτες και λιγότερο σε πιο πρόσφατους, παρ όλα αυτά εξαίσιους, δημιουργούς.

Α και επιτρέψτε μου γιατί αν δεν παινέψεις το (πρώην) σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει...:happy_9:

http://www.psopatras.gr/

Το website της ορχήστρας Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου της Πάτρας, μιάς από των σπουδαιοτέρων ερασιτεχνικών ορχηστρών στην Ελλάδα με πολλές και αξιόλογες συνεργασίες με Έλληνες και ξένους δημιουργούς.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ στην ζωή μου την συναυλία που συμμετείχα πέρσι το καλοκαίρι με τον Jose Carreras...:respect:

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Ελπίζω, πάντως, να κάλυψα μέρος των ερωτημάτων σου, αγαπητέ GabrielConnor.

 

[GabrielConnor]

Re: Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Ελπίζω, πάντως, να κάλυψα μέρος των ερωτημάτων σου, αγαπητέ GabrielConnor.

Ναι και ευχαριστώ:happy_9::cool_4:

 

[ΑΝΔΡΕΑΣ Κ.]

Σκεφτομουν να "ανοιξω" αυτο εδω ως ξεχωριστο θεμα αλλα γιατι να μην συνεχισουμε σε αυτη εδω την σπουδαια ενοτητα?
Η απορια μου εχει να κανει με το εξης:
Στην προχθεσινη εκπομπη του Νικου, αναμεσα στα κλασικα κομματια που "πρεπει να ανηκουν σε καθε δισκοθηκη" επαιξε και Gershwin.
Kατα ποσο λοιπον ο George Gerswin πρεπει να συγκαταλεγεται στους λεγομενους κλασικους?
Η απορια μου δεν εχει να κανει με τον χρονο παρουσιασης του εργου του συνθετη, καθως υπαρχουν και αλλοι της ιδιας εποχης(Ravel,Debussy κλπ) που θα κερδιζαν ανετα το χαρακτηρισμο-οσο και μεταγενεστεροι-αλλα με το ειδος της μουσικης του Gershwin καθως αυτο επαιζε πολυ περισσοτερο με την Jazz παρα με την κλασικη, με τον στενοτερο ορο της εννοιας που εχουμε μαθει να χαρακτηριζουμε αυτη την μουσικη.
Πρεπει να σας πω πως το ιδιο ακριβως θεμα ειχε προκυψει ως debate και στο μαθημα της Μουσικης στο Πανεπιστημιο που σπουδασα στις ΗΠΑ, με φανατικες αποψεις και απο τις δυο πλευρες και διχως ξεκαθαρο νικητη...

 

[Stelexos]

Σκεφτομουν να "ανοιξω" αυτο εδω ως ξεχωριστο θεμα αλλα γιατι να μην συνεχισουμε σε αυτη εδω την σπουδαια ενοτητα?
Η απορια μου εχει να κανει με το εξης:
Στην προχθεσινη εκπομπη του Νικου, αναμεσα στα κλασικα κομματια που "πρεπει να ανηκουν σε καθε δισκοθηκη" επαιξε και Gershwin.
Kατα ποσο λοιπον ο George Gerswin πρεπει να συγκαταλεγεται στους λεγομενους κλασικους?
Η απορια μου δεν εχει να κανει με τον χρονο παρουσιασης του εργου του συνθετη, καθως υπαρχουν και αλλοι της ιδιας εποχης(Ravel,Debussy κλπ) που θα κερδιζαν ανετα το χαρακτηρισμο-οσο και μεταγενεστεροι-αλλα με το ειδος της μουσικης του Gershwin καθως αυτο επαιζε πολυ περισσοτερο με την Jazz παρα με την κλασικη, με τον στενοτερο ορο της εννοιας που εχουμε μαθει να χαρακτηριζουμε αυτη την μουσικη.
Πρεπει να σας πω πως το ιδιο ακριβως θεμα ειχε προκυψει ως debate και στο μαθημα της Μουσικης στο Πανεπιστημιο που σπουδασα στις ΗΠΑ, με φανατικες αποψεις και απο τις δυο πλευρες και διχως ξεκαθαρο νικητη...

Αντρέα, κάνοντας προσπάθεια να μην αναφερθώ με πολλές λεπτομέρειες σε αυτό που οι Μουσικολόγοι (αλλά και εμείς οι Ωδειακοί) γνωρίζουμε και σπουδάζουμε ως Ιστορία της Μουσικής, θα ήθελα να αναφέρω ότι οι περίοδοι στην Ιστορία της Μουσικής χωρίζονται όχι τόσο ως προς την αυστηρή παράμετρο του χρόνικού σημείου (σ.σ. χρονολογία), όσο ως προς τον τρόπο γραφής της μουσικής και τις μουσικές φόρμες σύνθεσης ("στύλ γραφής" όπως θα μπουρούσαμε να πούμε κάνοντας μία απλουστευμένη απόδοση του όρου), που γράφονταν τα κομμάτια σε κάθε περίοδο, καθώς και τα όργανα (που ήταν διαφορετικά σε είδη και αριθμό-όγκο) που χρησιμοποιούνταν για να αποδώσουν οι ορχήστρες τα κομμάτια αυτά.

Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχουν σαφή και αυστηρά καθορισμένα χρονικά σημεία στην ιστορία της μουσικής, αλλά κάποια κοινά αποδεκτά "ορόσημα" που οριοθετούν -σχετικά- τις περιόδους της μουσικής ανά τους αιώνες.

Έτσι σαν μία απλή αναφορά έχει οριοθετηθεί (περίπου) ως
- Εποχή Αναγέννησης, η περίοδος από το 1400 - 1600 μ.Χ.
- Εποχή Baroque, η περίοδος από το 1600 - 1720 μ.Χ.
- Κλασσική Εποχή, η περίοδος από το 1720 - 1820 μ.Χ.
- Ρομαντική Εποχή, η περίοδος από το 1820 - 1920 μ.Χ.

Όπως σου ανέφερα τα όρια δεν είναι σαφώς καθορισμένα και στη βιβλιογραφία μπορεί να βρεί κανείς κάποιες διαφορές ως προς τις περιόδους που ο κάθε συγγρεαφέας θέτει και προσδιορίζει.

Τώρα, αναφορικά με το θέμα του Gershwin, και όχι μόνο, επειδή ο 20ος αιώνας, ιδιαίτερα στην αρχή του ήταν μία εποχή ιδιαίτερων "αναζητήσεων" από τους συνθέτες ως προς τον τρόπο γραφής και τις φόρμες που ακολούθησαν και χρησιμοποίησαν, αναδείχθηκε μία σειρά από συνθέτες όπως -ενδεικτικά αναφέρω- οι Gustav Mahler, Claude Debussy, Bela Bartok, Maurice Ravel, Arnold Schoenberg, Sergei Rachmaninoff, Sergei Prokofiev, Igor Stravinsky, Dmitri Shostakovich καθώς και ο "δικός μας" Ianni Xenakis, αλλά και άλλοι πολλοί μεταξύ των οποίων και οι Gershwins (Geroge & Ira), οι οποίοι κατά κάποιους μουσικολόγους αποτέλεσαν και αυτό που αποκαλείται "Κλασσική Μουσική του 20ου αιώνα" (Contemporary Classical Music), θέλοντας έτσι να ξεχωρίσουν ό,τι γράφτηκε σε αυτή την περίοδο, από την αρχή περίπου του αιώνα μέχρι και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η αλήθεια όμως είναι ότι όλοι οι παραπάνω συνθέτες δεν άφησαν ένα "σαφές" και μοναδικό στίγμα με φόρμες σύνθεσης μόνο σε αυτό το στυλ που αποκαλείται "κλασσική μουσική", αλλά είχαν επιρροές τόσο από jazz, ατονική γραφή, ιμπρεσσιονιστική μουσική, καθώς και άλλα είδη γραφής που σε ορισμένες περιπτώσεις προφανώς είχαν διαφορές από τη μουσική του L.v.Beethoven, για παράδειγμα.

Ελπίζω να μην έγινα πολύ "τεχνικός" στην ανάλυση αυτή και να σου έλυσα κάποιες απορρίες.

Σάφώς και αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την γνώμη του Νίκου Κανελλόπουλου, ως αναμφίβολλα καλύτερου γνώστη στο αντικείμενο, αλλά θεωρώ ότι μάλλον θα είμαστε σχετικά κοντά...

 

[Joseph]

Το θέμα για αρκετούς μουσικόφιλους, με την αφεντιά μου ανάμεσα σε αυτούς, έχει πρακτικά λυθεί με την εξής παραδοχή: η «κλασική μουσική» δεν είναι η οξυζενέ, αποστειρωμένη, τοποθετημένη στον κώδονα και εξιδανικευμένη μουσική που παρουσίαζαν στα ωδεία, όπου Γης.
Ουσιαστικά «κλασική» ονομάζουμε πλέον όλη τη λόγια μουσική παραγωγή, σύγχρονη και μη.
Ο όρος έχει λίγο ξεχειλώσει, αλλά αυτά είναι σημεία των μεταμοντέρνων μας καιρών.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Κατ' αρχάς με κάλυψε σε μεγάλο βαθμό ο stelexos. Παρακάτω θα επαναλάβω παλαιότερη απάντησή μου σε παρόμοιο ερώτημα για το τι είναι κλασική μουσική και πώς αυτή προσδιορίζεται. Νομίζω ότι απαντά συμπληρωματικά σ αυτό που ρώτησε ο Αντρέας.
Πιστεύω ότι η ένταξη του Γκέρσουιν στους κλασικούς έγινε με το κριτήριο της συμφωνικής μουσικής, αν και περιέχει πολλά στοιχεία της Τζαζ. Εξάλλου κάπου έπρεπε να ενταχθεί και πάντως όχι στην Τζαζ...

Αυτά που είχα γράψει παλαιότερα:
Η λέξη «κλασικός» ή «κλασική» σε σχέση με τη μουσική χρησιμοποιείται με διαφορετικούς τρόπους. Αρχικώς ως επίθετο για να χαρακτηρίσει τη μεγάλη αυτή κατηγορία μουσικής (από το 1600 περίπου) όπου γίνεται αποδεκτό ένα μουσικό σχήμα με κάποια ενορχηστρωτικά στοιχεία που εκφράζουν συναισθήματα, «απεικόνιση» ιδεών ή περιγραφή καταστάσεων. Πολλές φορές, αν θέλουμε να είμαστε ακριβέστεροι, σε αντίθεση με τον όρο «κλασική» χρησιμοποιούμε τον όρο «ρομαντική» μουσική ή εποχή.

Μέχρι σήμερα υπάρχουν αντιθέσεις όσον αφορά τη χρήση αυτής της λέξης -σε σχέση πάντα με τη μουσική- αν και αυτό το φαινόμενο δεν είναι σημερινό. Υπήρχε από το 1820 όταν η ρομαντική μουσική άρχισε να γίνεται γνωστή.

Είναι δύσκολο να αντικαταστήσει κανείς αυτόν τον όρο. Ρωτήστε δέκα μουσικούς που παίζουν αυτό το είδος ή δέκα ανθρώπους που ακούν αυτήν τη μουσική. Είναι σίγουρο ότι οι εννέα στους δέκα θα απαντήσουν ότι παίζουν ή ακούν «κλασική μουσική». Μάλλον κανείς από αυτούς δεν πει ότι ακούει «προκλασική» ή «ρομαντική» μουσική...

Η λέξη αυτή επικράτησε και για έναν ακόμη λόγο. Περιγράφει ένα είδος μουσικής το οποίο δεν είναι εφήμερο, προσωρινό, αλλά διαχρονικό. Άλλωστε, παρόμοια αντίθεση χρησιμοποιούμε και στην καθημερινή μας ζωή. Η επίπλωση αυτού του σπιτιού, λέμε, είναι κλασική ή ότι ο φίλος μας κάνει κλασικό ντύσιμο.

Από την άλλη, η λέξη υποδηλώνει έναν όρο ο οποίος αποδίδεται σε ένα κομμάτι τέχνης στο οποίο το καταστροφικό χέρι του χρόνου έχει αποδειχθεί ανίσχυρο. Είναι, άλλωστε, συνηθισμένη η έκφραση «αυτός ασχολείται με τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό ή την κλασική παιδεία».

Πάντως, μόνο μετά από παρέλευση αρκετού χρόνου από τη σύνθεση ενός έργου είναι δυνατό να κρίνουμε εάν άντεξε στο χρόνο ή όχι. Γι΄ αυτό λέμε πως δεν μπορούμε να έχουμε κλασικά έργα τα τελευταία τριάντα-σαράντα χρόνια (κατά τον Riemann). Συνεπώς, τα τραγούδια των Beatles, κατά τον Riemann, σε λίγα χρόνια θα λέμε πως είναι κλασικά!

Κάτι τελευταίο και σημαντικό. Η λέξη «κλασική» σε σχέση με τη μουσική χρησιμοποιείται και ως αντίθεση (ή διάκριση) στις λέξεις-όρους ποπ, ροκ ή τζαζ. Μια ακόμη εναλλακτική λύση είναι η χρήση άλλων λέξεων που χαρακτηρίζουν την κλασική, λεγόμενη, μουσική ως Μεγάλη, Σοβαρή, Λόγια ή, ακόμη καλύτερα, Έντεχνη.

 

[Joseph]

Από μικρή ηλικία είχα εντοπίσει την πολυσημία του επώνυμου κλασικός όταν αυτό αναφερόταν στη μουσική. Κλασική μουσική, oldies, all time classics, και πάει λέγοντας. Αυτό το πρόβλημα μου το έλυσε ο παλιός φίλος μου Θωμάς Ταμβάκος (αλήθεια έχω πολλά χρόνια να τον δω, αν και συχνά τον διάβαζα) ο οποίος μου αντιπρότεινε τους όρους Λόγια και Σοβαρή μουσική. Τελικά υιοθέτησα τον πρώτο αφού το Σοβαρή ακουγόταν λίγο δυσκοίλιο σε ένα φοιτητή, τότε, 20 ετών.

Και ένα σχόλιο για το κριτήριο του Riemann για την κλασική μουσική:
Έχουμε λοιπόν ένα LP παραγωγής του 1969 και ένα συμφωνικό έργο γραμμένο το 1989. Αυτά είναι το Yellow Submarine των Beatles και το Itaipu του Philip Glass. Το έτος 2009 τότε που το πρώτο θα είναι, όπως και ο γράφον, 40 ετών, και το δεύτερο μόλις 20 ποιο έργο θα είναι κλασικό;

Εμένα πάντως το εξώφυλλο του cd του Itaipu, το οποίο είχε αγοραστεί το 1993, γράφει SONY CLASSICAL

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Re: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Εμένα πάντως το εξώφυλλο του cd του Itaipu, το οποίο είχε αγοραστεί το 1993, γράφει SONY CLASSICAL

Κι αυτό γιατί οι υπεύθυνοι προβολής και Marketing της εταιρείας έκριναν ότι απευθύνεται σ αυτό το κοινό.

Συμφωνώ ότι το Σοβαρή μουσική -όπως το άκουγα κι εγώ μικρός- είναι βαρύγδουπος όρος, με τον οποίο διαφωνώ, αφού δεν διακρίνει τα είδη. Σοβαρή και Λόγια είναι και η Τζαζ, όπως σοβαρή είναι και μεγάλο μέρος της Ποπ. Μήπως δεν υπάρχει και σοβαρή ελληνική μουσική; Σίγουρα ναι.

 

[asak]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Καλησπέρα από ένα νεοεισερχόμενο μέλος. Γνωρίζεις εσύ Νίκο ή κάποιο άλλο μέλος ένα βιβλίο (στα ελληνικά), που να αναφέρεται στην κοινωνική διάσταση της μουσικής και στην σχέση της με την καθημερινότητα, αλλά να το έχετε διαβάσει ει δυνατόν, για να μου πείτε την γνώμη σας. Ευχαριστώ πολύ
Υ.Γ. Νίκο έχω ακούσει την πρώτη εκπομπή σου και συνεχίζω ακόμα.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Μ[πορείς να γίνεις λίγο σαφέστερος;
Είναι μεγάλο το εύρος αυτού που ρωτάς.
Μήπως μπορείς να γίνεις πιο συγκεκριμένος;

Π.χ. οι βιογραφίες γενικότερα αναφέρονται και στην κοινωνική ζωή του τόπου που έζησε ο Χ συνθέτης και την καθημερινότητα την πολιτιστική, πολιτική κτλ

 

[asak]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Κατ΄αρχήν ευχαριστώ για την άμεση απάντηση. Επειδή δεν γράφω εργασία, δεν εστιάζω σε κάτι συγκεκριμένο. Μου αρέσουν οι συσχετισμοί και η γνώση του τι ανάγεται σε ποιό. Η βιογραφία εστιάζει στο άτομο και την προσωπική του περιπέτεια. Άν δεν βοήθησα, γράψε μου ένα δυό οίκους που εκδίδουν περί τα μουσικά.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Ο εκδοτικός οίκος "Ζαχαρόπουλος" έχει εκδώσει 13 βιογραφίες του συγγραφέα Γιώργου Δρόσου για ισάριθμους μεγάλους συνθέτες.
Πρόκειται για πρωτότυπες, ελληνικές και ιστορικές βιογραφίες και όχι μυθιστορήματα ή μεταφράσεις.
Επίσης, ο Γιώργος Δρόσος, παράλληλα με την καταγραφή της ζωής του συνθέτη, περιγράφει εκτενώς και την εποχή, τον κοινωνικό περίγυρο και το έργο του κάθε συνθέτη.

Είναι οι βιογραφίες που προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους και έχουν χαμηλή τιμή.

Το κατάστημα του Ζαχαρόπουλου είναι: Σταδίου 5 (στοά) κοντά στο Σύνταγμα. Τηλ. 210-3231525.

 

[asak]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Ευχαριστώ, ήδη έχεις αναφερθεί σε αυτήν την σειρά.

 

[GeorgeLibero]

K. Νίκο σας χαιρετώ.
Αναφέρατε τον όρο Ατονική Μουσική που νομίζω ότι είναι
η μη μελωδική μουσική;
Θα μπορούσαμε να πούμε περισσότερα για την Ατονική Μουσική;
Ευχαριστώ.

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Αγαπητέ Γιώργο.

Κατ αρχάς η προσφώνηση "κύριε" δεν έχει θέση σε ένα forum που συζητάμε όλοι επί ίσοις όροις για θέματα που αγαπάμε, όπως αυτή η μουσική.

Ατονική μουσική, με απλοϊκά λόγια, είναι αυτή που δεν γράφτηκε με βάση ένα συγκεκριμένο τόνο. Για παράδειγμα, λέμε ότι ακούμε τη Χ Συμφωνία του Μπετόβεν σε Σολ ελάσσονα. Αυτό θα πει ότι γράφτηκε βασισμένη σε αυτό το κεντρικό κλειδί ή τονικότητα (όχι βεβαίως ότι δεν έχει κι άλλα κλειδιά)...

Στα αυτιά πολλών μυημένων ή μη στην κλασική -μεταξύ αυτών και εμένα- ακούγεται σαν απροσάρμοστη, απροσδιόριστη και κουραστική. Σε μερικούς αρέσει και μάλιστα οι σύγχρονοι μουσικοί που σπουδάζουν σύνθεση δίνουν βάρος σ αυτήν, αυτήν μαθαίνουν κυρίως.
Πολλοί συνθέτες του 20ού αιώνα, κυρίως από το 1930-40 και μετά έγραφαν τέτοια μουσική.

Αυτά είχα να πω με λίγα και απλά λόγια, αλλά αν θέλεις περισσότερα διάβασε σ αυτό το υπερ αναλυτικό, επιστημονικό άρθρο: http://el.wikipedia.org/wiki/Ατονικότητα

 

[GeorgeLibero]

Είσαι αρκετά κατατοπιστικός
Ευχαριστώ.
Στη Μεσσηνία σε ποιο σταθμό ,( Συχνοτητα) θα μπορούσαμε
να ακούσουμε την εκπομπή σου;

 

[N Kanellopoulos]

Απάντηση: Απορίες σχετικά με την κλασική μουσική!

Με αφορμή θέμα που άνοιξε ο Νίκος Τσαρουχάς, με τίλτο Sinfonia Eroica,
http://www.avsite.gr/vb/showthread.php?t=42683
μου δίνεται η αφορμή να σας δώσω μερικά στοιχεία γι αυτή τη Συμφωνία του Μπετόβεν, την 3η
(μιας κι έχετε καιρό να "απορήσετε").
***
Ακόμη και χωρίς να πάρουμε υπόψη μας τη σχέση με το Ναπολέοντα, η φαντασμαγορική δομή, ο σκοπός και το μήνυμα το οποίο εξέφραζε η 3η, η Ηρωική, μπορούσε να σιγουρέψει τη φήμη της ως μια από τις μεγαλύτερες συμφωνίες. Το έργο έχει μεγάλες αναλογίες και φανερώνει την τάση των δημιουργών της εποχής για μεγάλα φινάλε. Οι ήρωες είναι πάντοτε μεγαλύτεροι απ΄ ότι στην πραγματικότητα, ενώ υπάρχουν σαφείς αναφορές στο ηρωικό μπαλέτο του Μπετόβεν, τον Προμηθέα, με τη συνεπαγωγή ότι η μουσική μπορεί να εκπολιτίσει με τη δύναμη της αρμονίας. Ίσως χωρίς να το καταλάβαινε ο συνθέτης, ήταν αυτός ο ήρωας.

Το γνωστότερο θέμα που σχετίζεται με τη συμφωνία είναι ο άνθρωπος στον οποίον αυτή αφιερώθηκε. Ήδη από το 1798 είχε προταθεί στον Μπετόβεν από τον τότε πρεσβευτή της Γαλλίας στη Bιέννη, αλλά και από τον βιολονίστα Ροδόλφο Κρόιτσερ, η ιδέα να γραφεί ένα έργο αφιερωμένο στον απελευθερωτή των λαών της Ευρώπης, τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Ο Μπετόβεν βρήκε την ιδέα συναρπαστική και πράγματι συνέθεσε την 3η Συμφωνία εμπνεόμενος από το μέγεθος των ιστορικών πράξεων του Ναπολέοντα. Ο Μπετόβεν είδε τον συνομήλικό του Ναπολέοντα Βοναπάρτη ως ένα ήρωα νεωτεριστή, επαναστάτη, ο οποίος πετούσε κάθε τι παλιό και κατεστημένο. Άλλωστε, αυτό ήταν κι ο ίδιος ο Μπετόβεν, ένας επαναστάτης της μουσικής που έγραφε έξω από τα κατεστημένα, πράγμα για το οποίο πολλές φορές τον κατηγόρησαν. Όταν όμως, το Μάιο του 1804, άκουσε τον Βοναπάρτη να αυτοαποκαλείται Αυτοκράτορας Ναπολέων Α΄, ο συνθέτης θεώρησε ότι τα ιδανικά της Γαλλικής Επανάστασης είχαν προδοθεί, αντικατέστησε το δεύτερο μέρος της συμφωνίας, μέχρι εκείνη τη στιγμή ένα θριαμβευτικό εμβατήριο, με ένα πένθιμο εμβατήριο. Μάλιστα, λένε πως έσκισε την αφιέρωση φωνάζοντας: «Τώρα θα ποδοπατήσει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Θα γίνει τύραννος».

Η πρώτη σελίδα του χειρόγραφου της Συμφωνίας, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα, έχει το όνομα του Ναπολέοντα τόσο βίαια σβησμένο, ώστε το χαρτί έχει σκιστεί. Τώρα στο εξώφυλλο γράφει στα Ιταλικά «Συμφωνία Ηρωική, στη Μνήμη ενός Μεγάλου Άνδρα» (…di un Grande Uomο). Κι αυτό γιατί ήταν η μόδα της εποχής η χρήση της ιταλικής γλώσσας σε ό,τι είχε σχέση με τη μουσική. Άλλωστε, ο ίδιος ο Μπετόβεν μερικές φορές δεν υπέγραφε Ludwig, αλλά… Luigi Beethoven!

Το έργο παρουσιάστηκε κατ΄ αρχάς σε μια ιδιωτική συγκέντρωση, στις αρχές του 1805, στο παλάτι του πρίγκιπα Λόμπκοβιτς (Lobkowitz). Αυτό έγινε λίγους μήνες πριν τη δημόσια πρεμιέρα της 3ης στο θέατρο An der Wien, στις 7 Απριλίου 1805, στο πλαίσιο φιλανθρωπικού κοντσέρτου για ένα βιολονίστα της ορχήστρας του θεάτρου. Δεν έκανε άμεση επιτυχία, αλλά πήρε καλές κριτικές. Κάποιος έγραψε ότι «οι πρώτες συνθέσεις τού έχουν εξασφαλίσει διά παντός μια θέση ανάμεσα στους μεγαλύτερους συνθέτες ενόργανης μουσικής ... Ούτε το κοινό ούτε ο κύριος βαν Μπετόβεν που διηύθυνε χάρηκαν εκείνο το βράδυ. Το κοινό έκρινε πως η Συμφωνία ήταν υπερβολικά βαριά και πως ο ίδιος ήταν κακότροπος, επειδή δεν έγερνε το κεφάλι του σε ένδειξη ευγνωμοσύνης κάθε φορά που μέρος του κοινού χειροκροτούσε. Αντιθέτως, ο Μπετόβεν θεωρούσε ότι το χει¬ροκρότημα δεν ήταν αρκετό».

Ένα από τα πράγματα που ξένισαν κριτικούς και κοινό από τη αρχή ήταν το μέγεθος, η κλίμακα της Συμφωνίας, αλλά και η γεμάτη ενορχήστρωση. Το 2ο μέρος είναι ένα από τα σημαντικότερα πένθιμα εμβατήρια που γράφτηκαν ποτέ, ενώ το φινάλε -που θυμίζει τον Προμηθέα- στηρίχτηκε σε ένα απλό θέμα και τις παραλλαγές του. Τέλος, η ενορχήστρωση ήταν μια προαναγγελία για την 5η και την 9η Συμφωνία, που επρόκειτο να ακολουθήσουν.

 

[Gebreselassie]

Κινητή εγκυκλοπαίδεια κλασικής!
Τα σέβη μου Νίκο!

...