ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

[Giota]

Γέρακας
Περιοχή που ανήκε τον 16ο αι. στον καταγόμενο από την Αθήνα Μέγα Λογοθέτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου Ιέρακα, ο οποίος την πούλησε στη Μονή Πεντέλης. Το τοπωνύμιο λοιπόν προέρχεται από το όνομα του Ιέρακα, που προφανώς συνδέεται ετυμολογικά με τον Ιέρακα, το γεράκι.

 

[Giota]

Εκάλη
Αρχαίος δήμος της Αττικής που ανήκε στην Λεοντίδα φυλή Εκάλη και ο κάτοικός της Εκάλιος). Κατά την παράδοση το τοπωνύμιο συνδέεται με το όνομα μιας γυναίκας, της Εκάλης.

Όπως ιστορεί ο Πλούταρχος, ο Θησέας πηγαίνοντας στον Μαραθώνα, για να πιάσει τον περίφημο ταύρο που προκαλούσε μεγάλες καταστροφές στην περιοχή, έπιασε σφοδρή κακοκαιρία και ο Αθηναίος ήρωας ζήτησε καταφύγιο στην καλύβα μιας γριούλας, την οποίαν έλεγαν Εκάλη. Η γριά γυναίκα υποσχέθηκε στον Θησέα ότι θα θυσίαζε στον Δία, για την επιτυχία της αποστολής του. Όταν ο Θησέας έπιασε τον ταύρο, επέστρεψε στην καλύβα αλλά τη βρήκε νεκρή. Από ευγνωμοσύνη αργότερα δημιούργησε ένα δήμο με το όνομα της.

Το όνομα αυτό χρησιμοποιήθηκε αυθαίρετα από μια οικοδομική εταιρεία που από το 1922 ίδρυσε έναν πρότυπο αστικό συνοικισμό με βάση τα σχέδια πρότυπης αγγλικής κηπούπολης στο 19,5 χλμ. μεταξύ Κηφισιάς και Διονύσου.

 

[RDoherty]

Να και μια περίπτωση καλαίσθητης αυθαιρεσίας!

Οι αλλαγές τοπωνυμίων είναι πολύ ενδιαφέρουσες:
Μαγκουφάνα > Πεύκη
Κουκουβάουνες > Μεταμόρφωση
Δουργούτι > Νέος Κόσμος :shock:
Βατραχονήσι > Αρδηττού/Καλλιρρόης (στο περίπου)
και άλλα πολλά.
Το πιο ενδιαφέρον είναι το Χαρβάτι > Παλλήνη, δεδομένου ότι Hrvati είναι ο Κροάτης στα ... Κροατικά
Δηλαδή αν ποτέ ερωτηθείτε τι σχέση έχει η Παλλήνη με τις γραβάτες, θα ξέρετε την απάντηση :mrgreen:

 

[Giota]

Να και μια περίπτωση καλαίσθητης αυθαιρεσίας!

Οι αλλαγές τοπωνυμίων είναι πολύ ενδιαφέρουσες:
Μαγκουφάνα > Πεύκη
Κουκουβάουνες > Μεταμόρφωση
Δουργούτι > Νέος Κόσμος :shock:
Βατραχονήσι > Αρδηττού/Καλλιρρόης (στο περίπου)
και άλλα πολλά.
Το πιο ενδιαφέρον είναι το Χαρβάτι > Παλλήνη, δεδομένου ότι Hrvati είναι ο Κροάτης στα ... Κροατικά
Δηλαδή αν ποτέ ερωτηθείτε τι σχέση έχει η Παλλήνη με τις γραβάτες, θα ξέρετε την απάντηση :mrgreen:

Προς τί η έκπληξη για τον Νέο Κόσμο;

 

[RDoherty]

Ότι δεν είναι ούτε Νέος ούτε Κόσμος Κάτι σαν αυτό που είχε λεχθεί για την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους: ότι δεν ήταν ούτε Αγία, ούτε Ρωμαϊκή, ούτε αυτοκρατορία :mrgreen:

 

[Giota]

Καλογρέζα
Το τοπωνύμιο συνδέεται με την περίφημη Αθηναία μοναχή και μετέπειτα Αγία Φιλοθέη - κατά κόσμον Ρεγούλα ή Ρηγούλα κόρη Αγγέλου Μπενιζέλου, χήρα του Ανδρέα Χειλά - που διατηρούσε στην περιοχή αυτή μετόχι της ιδιόκτητης μονής της κατά τον 16ο αι. Τη Φιλοθέη, που καταγόταν από αρχοντική και πλούσια οικογένεια και διέθεσε όλη την περιουσία της για την ανακούφιση των φτωχών και την απελευθέρωση των σκλαβωμένων Ελλήνων, οι χωρικοί την αποκαλούσαν Κυρά αλλά και Καλογρέζα, δηλαδή καλογραία, καλόγρια.

Η Καλογρέζα παλαιότερα περιλάμβανε μεγαλύτερη περιοχή απ' ότι σήμερα καθώς και ένα τμήμα της σημερινής Φιλοθέης, όπου ο ναός της Αγίας Φιλοθέης.

 

[Giota]

Ετυμολογία
Οι λέξεις δεν είναι κομήτες. Η ετυμολογία (< αρχ. έτυμον + λέγω/λόγος) είναι η μελέτη της προέλευσής τους. Επομένως, η ετυμολογία μιας λέξης είναι η γλωσσική ιστορία της. Με όχημα την ετυμολογία - την επιστημονική αναζήτηση της καταγωγής των λέξεων, της αρχικής ρίζας και της πρώτης σημασίας τους - η "άσπρη λέξη" παρακολουθεί τη γέννηση και την ιστορική διαδρομή των λέξεων προσπαθώντας να βρεθεί κοντά στη μυστική ουσία τους.

 

[RDoherty]

Ο συνδυασμός ετυμολογίας και ετοιμολογίας είναι αχτύπητος

 

[Giota]

Παροιμία
Οι παροιμίες αποτελούν μέρος κάθε ομιλούμενης γλώσσας. Παραδόθηκαν με τον προφορικό λόγο από γενιά σε γενιά, ώσπου καταγράφηκαν και αποτέλεσαν λαογραφικό θησαυρό για τις ερχόμενες γενιές. Όπως επισημαίνει ο F. Bacon «η ιδιοφυΐα, η εξυπνάδα και το πνεύμα ενός έθνους φανερώνονται στις παροιμίες του».

 

[Giota]

Αντιδάνεια
Κύριο επικοινωνιακό όργανο και συγχρόνως φορέας και δείκτης πολιτισμού η γλώσσα συνδέεται αναπόσπαστα με το ευρύτερο ανθρωπογεωγραφικό περιβάλλον. Οι ιστορικές συνθήκες, όπως επιδρούν στην κοινωνία και τον πολιτισμό, εγγράφονται και αποτυπώνονται στις γλώσσες. Έτσι, δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι η ιστορία της ανθρωπότητας μπορεί να μελετηθεί και να «αναγνωσθεί» μέσα στη γλώσσα των ανθρώπων .

Μερικές φορές οι ανταλλαγές γλωσσικών στοιχείων κάνουν ολόκληρο «κύκλο», για να επιστρέψουν μετά την περιπλάνησή τους, αλλαγμένες, στην αρχική τους «πατρίδα». Αυτά είναι τα περίφημα αντιδάνεια (η λέξη αποτελεί απόδοση του γερμανικού όρου Ruckwanderer), που παρατηρούνται σε γλώσσες παγκόσμιας ακτινοβολίας, όπως η ελληνική, η γαλλική, η ιταλική και η γερμανική.

Τα γλωσσικά αυτά στοιχεία, που μετανάστευσαν από την ελληνική κατά τους αρχαίους και ελληνιστικούς χρόνους και εισήχθησαν άμεσα είτε έμμεσα στις διάφορες γλώσσες λόγω των ιστορικών, οικονομικών και πολιτιστικών επαφών των λαών, επέστρεψαν στη μεσαιωνική και τη νέα ελληνική αλλοιωμένα και συχνότατα όχι εύκολα αναγνωρίσιμα εξαιτίας των αλλεπάλληλων μεταβολών που υπέστησαν στη διαδρομή τους άλλοτε στη μορφή, άλλοτε στη σημασία και άλλοτε και στα δύο.

 

[Giota]

Τα κάλαντα του Δωδεκαημέρου

Η λέξη κάλαντα είναι μεσαιωνική και σχηματίστηκε από το μεταγενέστερο καλάνδαι (< calendae dies). Tα κάλαντα, πιο συγκεκριμένα, παραπέμπουν στην αρχαία ρωμαϊκή πρωτοχρονιά, η οποία εορταζόταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα κατά τις Καλένδες (Calendae = νουμηνία, νεομηνία, η αρχή κάθε σεληνιακού μήνα) του Ιανουαρίου.

Φαίνεται πως η ιστορία των καλάντων, αν και περισσότερο τα συνδέουμε με το ορθόδοξο εορτολόγιο και τη νεοελληνική παράδοση, έχει απώτερες χρονικές αφετηρίες. Στην αρχαία ελληνική γιορτή των Ανθεστηρίων που ήταν αφιερωμένη στο θεό Διόνυσο, συνήθιζαν να περιφέρονται στην πόλη της Αθήνας ομάδες προσώπων που τραγουδούσαν ύμνους προς τιμήν του θεού της βλάστησης, κρατώντας ένα χάρτινο ομοίωμα καραβιού στο χέρι, που συμβόλιζε τον ερχομό του θεού. Το ίδιο καραβάκι είναι ο «πρόγονος» του Χριστουγεννιάτικου δέντρου.

Στο Βυζάντιο οι «αγύρται» ή «μηναγύρται» περιφέρονταν από σπίτι σε σπίτι κρατώντας βάγια, κρόταλα ή κουδούνια, χελιδόνες ή μουσικά όργανα, τραγουδώντας για τη γιορτή που έρχεται )όχι αποκλειστικά του Δωδεκαημέρου) τα ονομαζόμενα «άσματα αγερμού». Αξίζει να σημειωθεί πως η λέξη αγερμός είναι αρχαία και χρησιμοποιείτο κυρίως περί των περιφερομένων καί επαιτούντων ιερέων.

 

[Giota]

Ρεβεγιόν

Γαλλική λέξη : reveillon < reveiller = ξυπνώ
(συνεπώς : αγρυπνώ διασκεδάζοντας)

Η λέξη που δηλώνει τη γιορτή που γίνεται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς ανάγεται στα λατινικά vigilo = εγρηγορώ, αγρυπνώ και vigilia = εγρήγορσις, αργυπνία.

 

[HomeCinema-maniac]

To ΣΕΣΟΥΑΡ ΤΟ ΣΑΣΜΑΝ ΤΟ ΡΕΖΕΡΒΟΥΑΡ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΑΝΣΕΓΡΡΡ απο που βγηκαν ????????

ΕΔΩ σε ΘΕΛΩ !!!

 

[Maria Pentagiotissa]

Δεν ξέρω ποια είναι η ρίζα, αλλά η προέλευση των λέξεων είναι από τα γαλλικά.

Σεσουάρ <= secher = στεγνώνω

Σανζμάν (η εκφορά "σασμάν" μπερδεύει!) <= changement, από το ρήμα changer = αλλάζω (κιβώτιο αλλαγής ταχυτήτων)

Ρεζερβουάρ <= reserve = απόθεμα

Ασανσέρ (ascenseur) <= ascendre = ανεβαίνω

 

[Maria Pentagiotissa]

Παρεμπιπτόντως, η γαλλική γλώσσα έχει μεγάλη παρουσία σε ορισμένες ορολογίες όπως αυτές του αυτοκινήτου και της κομμωτικής, που ανέφερες στα παραδείγματά σου. Στο αυτοκίνητο μόλις τα τελευταία χρόνια οι όροι έχουν αρχίσει να αντικαθίστανται με ωραίες ελληνικές λέξεις, στην κομμωτική τίποτα...

Ας θυμηθούμε το συμπλέκτη που μέχρι πριν λίγα χρόνια όλοι τον ήξεραν ως αμπραγιάζ ή ντεμπραγιάζ (από το pedal d' embrayage = πεντάλ σύμπλεξης), το διανομέα που λεγόταν ντιστριμπιτέρ (ακριβής μετάφραση) ή και τριστιπιτέρ επί το ευκολότερον (!), αλλά και ονομασίες που έχουν παγιωθεί έτσι, όπως το καπό, το πορτ-μπαγκάζ, το μουαγιέ, το φρένο (frein), το αμορτισέρ κι ένα σωρό άλλα, για τα οποία έχουμε λέξεις, απλώς δεν τις έχουμε συνηθίσει.

 

[HomeCinema-maniac]

Εισαι καταπληκτικη!
Καλη χρονια Μαρια!

 

[Maria Pentagiotissa]

Καλή χρονιά!!

 

[RDoherty]

Ξεχάσατε το μπαμπρίζ

 

[Giota]

Καπέλο
Ιταλική λέξη: cappello, από το λατινικό cappa = κάλυμμα κεφαλής. Από την ίδια λέξη και η «κάπα», το γνωστό χοντρό μάλλινο πανωφόρι των χωρικών και βοσκών της ελληνικής υπαίθρου. Αντίστοιχη ελληνική λέξη του καπέλου: πίλος (< αρχ. πίλος).


Μαγαζί
Εμπορικό κατάστημα ή εργαστήριο. Το μεσαιωνικό μαγαζί(ο)ν προέρχεται από το ιταλικό magazzino και αυτό από το αραβικό makhazin = πληθυντικός του makhzan (= αποθήκη). Στην αρχαία ελληνική λέγεται εμπόριον, σκηνή, καπηλείον ή πωλητήριον.

 

[RDoherty]

To "Εμπόριον", νυν Ampurias στην Καταλονία, η Μασσαλία στη Νότιο Γαλλία και η Ελέα στη Νότιο Ιταλία ήταν αποικίες των Φωκαέων από την Μικρά Ασία.