ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

[giotamike]

Απάντηση: Re: ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

To "Εμπόριον", νυν Ampurias στην Καταλονία, η Μασσαλία στη Νότιο Γαλλία και η Ελέα στη Νότιο Ιταλία ήταν αποικίες των Φωκαέων από την Μικρά Ασία.

Από εκεί και οι Ελεάτες φιλόσοφοι....

ups...of topic.!

 

[Μελίδης Μιχάλης]

Απάντηση: ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

Μαρία τα ξέρεις πιο καλά κι από νταλικιέρη. Congrats!!

 

[Giota]

Λυντσάρισμα
Κακοποιώ μέχρι θανάτου κάποιον χωρίς να έχει προηγηθεί δίκη ή να υπάρχει νόμιμη εξουσία. Χρησιμοποιείται για εξαγριωμένο πλήθος. Από το ρήμα της αγγλικής lynch (στη φράση lynch law), το οποίο σχηματίστηκε από το όνομα του Αμερικανού δικαστή Lynch, ο οποίος οργάνωσε παράνομα λαϊκά δικαστήρια κατά την Αμερικανική Επανάσταση και εκτελούσε χωρίς καμιά νομική διαδικασία θανατικές ποινές εναντίον των νομιμοφρόνων προς το αγγλικό στέμμα στην πολιτεία της Βιρτζίνιας. Γράφεται λυντσάρισμα ή λιντσάρισμα.


Αρμάδα
Μεγάλος πολεμικός στόλος. Βενετσιάνικη – ισπανική λέξη: armada, από το μεταγενέστερο λατινικό armata (θηλ. του λατ. επιθέτου armatus, -a, - um = ένοπλος < arma = τα όπλα): «κι όσοι είστε στην αρμάδα σαν άξια παιδιά, οι νόμοι σας προστάζουν να βάλετε φωτιά!» (Ρήγας).


Αρόδο
Ιταλογενές τροπικό επίρρημα. Σημασία: στα ανοιχτά, επί πλοίων παραμενόντων επί βραχύ (για σύντομο χρονικό διάστημα) έξωθεν λιμένος ή όρμου, χωρίς να αγκυροβολήσουν. Ετυμολογείται από το βενετσιάνικο a roda = στα ανοιχτά.

 

[Giota]

Θηλυκά ουσιαστικά σε –εια και –ια
Τα θηλυκά ουσιαστικά που παράγονται από τα ρήματα σε -εύω λήγουν σε -εία. π.χ. ερμηνεύω - ερμηνεία, παιδεύω - παιδεία Αλλά τα σύνθετα που έχουν ως δεύτερο συνθετικό ουσιαστικά που παράγονται από τα παρακάτω ρήματα γράφονται με ι αντί για ει: δουλεύω - δουλεία, αλλά -> εθελοδουλία, κοιλιοδουλία. καπηλεύομαι - καπηλεία, αλλά -> αρχαιοκαπηλία, πατριδοκαπηλία. λατρεύω - λατρεία, αλλά -> αρχαιολατρία, φυσιολατρία, τυπολατρία. πορεύομαι - πορεία, αλλά -> βραδυπορία, αεροπορία, πρωτοπορία.

Προστακτική ενεργητικού και παθητικού αορίστου
Πολύ συχνά παρατηρούνται στην προστακτική του ενεργητικού αορίστου οι λανθασμένοι τύποι: βοηθείστε, προχωρείστε, αφήστε κ.τ.ο. Όμως το θέμα του αορίστου είναι αντίστοιχα βοηθη- , προχωρη-, αφη-, το οποίο βέβαια δεν αλλάζει. Έτσι ο σωστός σχηματισμός της προστακτικής έχει ως εξής: Οριστική Προστακτική κίνησα κίνησε - κινήστε άφησα άφησε - αφήστε έλυσα λύσε - λύστε έκλεισα κλείσε - κλείστε άπλωσα άπλωσε - απλώστε Αντίστοιχα στον αόριστο παθητικής φωνής έχουμε: Οριστική Προστακτική κινήθηκα κινήσου - κινηθείτε απλώθηκα απλώσου - απλωθείτε κλείστηκα κλείσου - κλειστείτε

Η χρήση του τελικού –ν
Το τελικό –ν διατηρείται στο άρθρο (τον, την), στο αριθμητικό έναν, στην τριτοπρόσωπη προσωπική αντωνυμία την, στα άκλιτα δεν, μην και σαν, όταν η ακόλουθη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή σύμφωνο στιγμιαίο (κ, π, τ, μπ, ντ, γκ, τσ, τζ, ξ, ψ).π.χ. τον αέρα, την ντροπή, στην ξενιτιά, έναν ξένο, την πρόφτασα, μην περάσεις κ.τ.ο.

Το ρήμα βάλλω και τα σύνθετά του
Το ρήμα βάλλω και τα σύνθετά του γράφονται με δύο λ στους εξακολουθητικούς χρόνους (ενεστώτα, παρατατικό και εξακολουθητικό μέλλοντα ), ενώ με ένα λ στους στιγμιαίους ( αόριστο, στιγμιαίο μέλλοντα, παρακείμενο, υπερσυντέλικο ). π.χ. μήπως αμφιβάλλεις; (= ενεστώτας) κατέβαλλε μεγάλες προσπάθειες στη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς (= παρατατικός) τα βάσανα τον κατέβαλαν (= αόριστος ) αν δεν μπορείς θα το αναβάλω για αύριο (= στιγμιαίος μέλλοντας ) θα υπερβάλλει διαρκώς κατά τη διάρκεια της συζήτησης, γι’ αυτό να είσαι υπομονετικός και ψύχραιμος (= εξακολουθητικός μέλλοντας )

Το ρήμα άγω και οι τύποι εξάγω και εξαγάγω
Το ρήμα άγω χρησιμοποιείται σύνθετο με πολλές προθέσεις: διάγω, εισάγω, προάγω, παράγω, ανάγω κ.τ.λ. Τα ρήματα αυτά σχηματίζουν τους εξακολουθητικούς χρόνους από το θέμα αγ-, ενώ τους στιγμιαίους από το θέμα αγαγ- π.χ. η χώρα μας εξάγει πορτοκάλια (= ενεστώτας) εξήγε στο παρελθόν (= παρατατικός ) θα εξάγει κάθε χρόνο (= εξακολ. μέλλοντας ) θα εξαγάγει σύντομα (= στιγμιαίος μέλλοντας ) εξήγαγε το 1994 (= αόριστος ) έχει ήδη εξαγάγει πορτοκάλια φέτος (= παρακείμενος ) είχε εξαγάγει προ διετίας (= υπερσυντέλικος )

 

[Giota]

Ιανουάριος


Ο πρώτος μήνας του έτους προέρχεται από το λατινικό Ianuarius [= ο μήνας ο αφιερωμένος στο θεό των Ρωμαίων Ιανό(Ianus), σύμβολο κάθε έναρξης, επομένως και αυτής του έτους].

 

[RDoherty]

Για την ακρίβεια ο Ιανός (Janus) ήταν ο θεός των μεταβάσεων από ένα τέλος σε μία αρχή, ο θεός των θυρών, των πυλών και των κατωφλιών, γι' αυτό και το κεφάλι του είχε δύο πρόσωπα, ένα να κοιτάει μέσα και ένα έξω:

O Φεβρουάριος ονομάστηκε από την καθαρτήριο θρησκευτική τελετή Februa.
O Mάρτιος ήταν απλώς ο μήνας του θεού Άρη (Mars, Martis), διότι τότε ξεκινούσαν οι εκστρατείες (από το Campus Martius, Πεδίον του Άρεως, έξω από τη Ρώμη)
Ο Aprilis μάλλον ονομάστηκε από το ρήμα aperire (ανοίγω) λόγω της Άνοιξης.
Ο Μάιος μάλλον ονομάστηκε από την ελληνική θεότητα Μαία, ισοδύναμη της Ρωμαϊκής Καλής Θεάς (Bona Dea).
O Ioύνιος προς τιμήν της θεάς Juno, δηλαδή της Ήρας.
Ο Ιούλιος αρχικά λεγόταν πολύ μπανάλ Quintilis (Πέμπτος), αλλά μετά έπεσε θύμα των δημοσίων σχέσεων του Καίσαρα.
Το ίδια υπέστη και ο Αύγουστος (πρώην Sextilis, Έκτος) από τον ομώνυμο τύπο.
Οι υπόλοιποι κρατούν μέχρι τώρα τα αριθμητικά τους προσωνύμια (Έβδομος, Όγδοος, Ένατος, Δέκατος).

Το πρώτο ρωμαΙκό ημερολόγιο -που αποδίδεται στον Ρωμύλο- είχε μόνο 10 μήνες και άφηνε το βαρυχείμωνο χύμα μέχρι την επόμενη εαρινή ισημερία, οπότε και άρχιζε το νέο έτος. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο πρόσθεσε ο βασιλιάς Νουμάς Πομπίλιος, μαζί με ένα απλοϊκό σύστημα εμβόλιμων μηνών (=μπάχαλο), που ήταν στην αρμοδιότητα του Pontifex Maximus.

 

[Giota]

Όρτσα
Ναυτικό παράγγελμα: πρόσαγε, στρέψε προς τη φορά του ανέμου. Προστακτική του ρήματος ορτσάρω (= προσάγω το ιστιοφόρον προς την κοίτην του ανέμου), ιταλικής προέλευσης (orzare).

Σκαμπαβία
Είδος πλοιαρίου: λέμβος πλοίου και ιδία η επιτελίς (λέμβος πολεμικού πλοίου χρησιμοποιουμένη διά την επιβίβασιν ή αποβίβασιν των αξιωματικών του σκάφους). Ετυμολογείται από την ιταλική λέξη scappavia (αρχική σημασία: υπεκφυγή, μυστική έξοδος).

Κουνιάδος
Θηλ. κουνιάδ, υποκ. κουνιαδάκι. Ο αδελφός του συζύγου ή της συζύγου κάποιου (πβ. αντράδελφος, γυναικάδελφος). Μεσαιωνική λέξη, ξενικής καταγωγής: βενετ. cognado < ιταλ. cognato.

Μπατζανάκης
Θηλ. μπατζανάκισσα, πληθ. οι μπατζανάκηδες και τα μπατζανάκια. Ο/η σύζυγος δυο αδελφών: εκάτερος ή εκατέρα των συζύγων δύο αδελφών, επί ανδρών σύγγαμβρος και επί γυναικών συνυφάδα. Τουρκική λέξη: bacanak.

Καρναβάλι
Η γιορτή της αποκριάς και οι εκδηλώσεις που τη συνοδεύουν: η απόκρεως και αι κατ’ αυτήν μεταμφιέσεις. Η λέξη αποτελεί μεταφορά του γαλλικού carnaval και του ιταλικού carnevale, λέξης με λατινικές ρίζες: caro (γεν. carnis = κρέας) + levo (= σηκώνω, απομακρύνω). Θεωρείται ότι αποτελεί μίμηση των Βακχείων (τελετές προς τιμήν του Βάκχου: προσωνύμιο του Διονύσου), των Κρονίων (εορτή στην Αθήνα προς τιμήν του Κρόνου) ή κατάλοιπο των λαϊκών εορτών της αρχαιότητας.

 

[RDoherty]

Αφού μας λες για τα όρτσα, πες μας και για τα πρίμα, το σοφράνο, το σταβέντο, το φλόκο, τα φλόκια κλπ :happy_9:

 

[preve]

...τις μπαρούμες και τις μπαρούφες...:crazy_3:

 

[Giota]

Νέκταρ
Το ποτόν των θεών - παρ’ Ομήρω ερυθρόν, προσφερόμενον ως οίνος υπό της Ήβης και πινόμενον εν συγκερασμώ μεθ’ ύδατος - ενώ η αμβροσία ήταν το φαγητό, η στερεά τροφή των θεών. Οι λέξεις αυτές μεταφέρθηκαν στην αγγλική – μέσω της λατινικής (πβ. nectar, ambrosia): nectar (= νέκταρ, οποιοδήποτε απολαυστικό ποτό) nectarean, nectareous (= νεκταροειδής, πολύ απολαυστικός) nectarine (= ροδακινιά, ροδάκινο). Το νεοελληνικό νεκταρίνι (= ροδάκινο) είναι γλωσσικό αντιδάνειο. nectarous (= γλυκός σα νέκταρ)

 

[Giota]

Πλάθω
Πλάθω και πλάσσω ή πλάττω. Αρχική σημασία: πλάθω, σχηματίζω - κυρίως επί του ανδριαντοποιού του επεξεργαζομένου πηλόν ή κηρόν ή άλλας μαλακάς ύλας· γενικώς, διαπλάσσω, διαμορφώνω τινά τόσον σωματικώς όσον και ψυχικώς· μτφρ. σχηματίζω εν νω. Λέξεις της αγγλικής που ανάγονται στο πλάσσω της ελληνικής: plasm (= η ζωντανή ύλη του κυττάρου, πρωτόπλασμα), plasma (= ασχημάτιστη μάζα/ πλάσμα αίματος), plasmic/ plasmatic (= πλασματικός) < πλάσμα. plastic (= πλαστικός, εύπλαστος) και τα παράγωγα: plastically, plasticity, plasticize, plasticization … < πλαστικός < πλάσσω.

 

[Giota]

Ελαύνω
Ρήμα της αρχαίας ελληνικής (ελαύνω). Αρχική σημασία: βάλλω τι εις κίνησιν. Από αυτό ετυμολογείται το μεταγενέστερο ελαστός (= αυτός που μπορεί να επιμηκυνθεί, να επεκταθεί), από το οποίο – μέσω του νεολατινικού elasticus – σχηματίστηκε το elastic (= ελαστικός, αυτός που μπορεί να επανέλθει στο προηγούμενο σχήμα ή μορφή του), τα παράγωγα elastically/ elasticity (= ελαστικότητα) και elasticized (= κατασκευασμένος με ελαστικά υλικά) και, βέβαια, οι αντιδάνειες λέξεις της νέας ελληνικής ελαστικός και ελαστικότητα.

 

[Giota]

Μοναχός
Επίθετο της αρχαίας ελληνικής (μοναχός, -ή, -όν): αυτός που δε βρίσκεται μαζί με άλλους. Ετυμολογείται από το επίθετο μόνος, -η, -ον. Η σημασία καλόγηρος μαρτυρείται από τον 6ο αι. μ.Χ. Από αυτήν και οι λέξεις της αγγλικής monk (= μοναχός, καλόγερος), monkish (=μοναστικός), monkishness (= μοναχικότητα), αλλά και τα monastery (= μοναστήρι) και monasterial-monastic (= μοναστικός) από το μεταγενέστερο μοναστήριον (= μονήρης κατοικία) - ουσιαστικοποιημένος τύπος του επιθέτου μοναστήριος - που ετυμολογείται από το ρ. μονάζω (< μόνος).

 

[Giota]

Εγώ
Σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό την πρωτοπρόσωπη προσωπική αντωνυμία: egoist (= εγωιστής, φίλαυτος), egoism (= εγωισμός, φιλαυτία), egoistic-cal-egoistically-egotism (= εγωισμός), egotist (= εγωιστής), egotistic, egotistical (= εγωιστικός) – πβ. εγωισμός, εγωιστής (ελληνογενείς ξένοι όροι, που εισάγονται στο λεξιλόγιο της ελληνικής στις αρχές του 19ου αι.). egocentric (= εγωκεντρικός, φίλαυτος, εγωπαθής), egocentrism (= εγωκεντρισμός: ελληνογενής ξένος όρος < εγώ + κέντρον) egomania (= εγωπάθεια) – πβ. εγωμανία (λέξη που εισάγεται στο λεξιλόγιο της ελληνικής περί τα τέλη του 19ου αι.) egoideal (= εξιδανικευμένη εικόνα του εαυτού μας) < εγώ + ιδέα < οίδα

 

[RDoherty]

Μητρώο
Γιατί λέγεται έτσι? Τι σχέση έχει με τις μαμάδες? Την εξής: γύρω στο 410 π.Χ. χτίστηκε στην Αθήνα νέο Βουλευτήριο για να στεγάσει την Βουλή των Πεντακοσίων. Στο κτήριο του παλιού Βουλευτηρίου εγκαταστάθηκαν τα επίσημα αρχεία του κράτους και το κτήριο αφιερώθηκε στη Μητέρα των θεών (=την θεά Ρέα). Το κτήριο μετονομάστηκε χάριν συντομίας Μητρώον και έτσι έμεινε τα συστήματα αρχειοθέτησης να ονομάζονται έκτοτε μητρώα.

 

[Giota]

Γουρούνι

Μεσαιωνικό γουρούνι<γουρούνιν<γουρούνιον)

Η λέξη,κατά τον Μ.Τριανταφυλλίδη,αποτελεί υποκοριστικό ουσ. του αρχαίου (στη λακωνική διάλεκτο) γρωνα.Η λέξη απαντά στη "γλώσσα" γρωνάδες του λεξικογράφου Ησυχίου και σημαίνει θηλυκό γουρούνι.Η γρωνα/γρώνη συνδέεται ετυμολογικά με το αρχαίο άκλιτο μόριο γρυ (=μηδέν,τίποτε).Ουδε γρυ στην αρχαία ελληνική σημαίνει : ούτε μια λέξη,τίποτε,τσιμουδιά!Γρυ,κατά τον Ησύχιο,είναι ο υποκατω του ονυχος ρυπος,έννοια από την οποία προέκυψε η σημασία ασήμαντο πράγμα,δηλαδή τίποτε.

 

[Giota]

Προστακτική ενεργητικού αορίστου
Το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεργητικού αορίστου, που λήγει κανονικά σε σύμφωνο και –τε, σε πιο λόγιες χρήσεις της γλώσσας (π.χ. στον επιστημονικό λόγο) λήγει σε –ετε: δέστε, κρύψτε, πλέξτε, δροσίστε αλλά αναφέρετε (αντί αναφέρτε), παραβλέψετε (αντί παραβλέψτε) κ.τ.ο. Οι τύποι αναφέρατε, παραβλέψατε κ.τ.ο., που κάποτε χρησιμοποιούνται, προέρχονται από παλαιότερες χρήσεις της γλώσσας μας.


Αύξηση
Όσα ρήματα αρχίζουν από σύμφωνο παίρνουν στην οριστική του παρατατικού και του αορίστου μπροστά από το θέμα ένα ε-, το οποίο λέγεται αύξηση. Η αύξηση αυτή μπαίνει όταν τονίζεται: έγραφα, έγραψα, έζησα... Χωρίς αύξηση σχηματίζονται κατά κανόνα οι υπόλοιποι ρηματικοί τύποι του αορίστου και παρατατικού που έχουν το ε- άτονο, προπάντων όταν είναι πολυσύλλαβοι: γράφαμε, γράψαμε, ζήσαμε, ξανάγραψε Όσα ρήματα αρχίζουν από φωνήεν ή δίψηφο (δίφθογγο), δεν παίρνουν αύξηση και δε μεταβάλλουν το αρχικό φωνήεν (σε αντίθεση με τα αρχαία ελληνικά): ορίζω, όριζα, όρισα/ ετοιμάζω, ετοίμαζα, ετοίμασα… Η αύξηση χάνεται στις άλλες εγκλίσεις (πλην οριστικής). Η προστακτική, λοιπόν, επανέλαβε – που συχνά χρησιμοποιούμε – είναι λανθασμένη (ως προστακτική – σωστή ως οριστική) και ο σωστός τύπος είναι επανάλαβε (χωρίς αύξηση). Ομοίως διάγραψε (αντί διέγραψε), παράλαβε (αντί παρέλαβε) κ.τ.ο. Συγχωρείται το επέστρεφε του Καβάφη (αντί του γραμματικά ορθού επίστρεφε).


Εσωτερική αύξηση
Μερικά σύνθετα ρήματα με πρώτο συνθετικό επίρρημα (πολύ, πάρα, καλά…) παίρνουν αύξηση στην αρχή του δεύτερου συνθετικού: δεν τον πολυέβλεπα, δεν το παραήθελε, αλλά δεν το καλοκατάλαβε (χωρίς αύξηση, διότι δεν τονίζεται). Εσωτερική αύξηση δέχονται και πολλά λόγια ρήματα σύνθετα με πρόθεση, ακολουθώντας τα πρότυπα της αρχαίας: εγκρίνω – ενέκρινα, εκφράζω – εξέφρασε, διαλύω – διέλυσε, διανέμω - διένειμαν. Ωστόσο, πολλά σύνθετα με πρόθεση ρήματα που κατάγονται από την αρχαία έχουν την τάση να σχηματίζονται χωρίς αύξηση: προστάζω – πρόσταξα (παρά προσέταξα) - ενώ μας φαίνεται αδιανόητος ο αναύξητος σχηματισμός επίστρεψε (αντί του επέστρεψε). Η αύξηση αυτή παρουσιάζεται μόνο στα τρία πρόσωπα του ενικού (ή και στο τρίτο πληθυντικό) της ενεργητικής φωνής όπου είναι τονισμένη. Στους άτονους τύπους χάνεται: εκφράζαμε, εκφράζανε (αλλά και εξέφραζαν), διαλύσαμε κ.τ.ο.


Ρηματικά θέματα
Κάθε ρήμα έχει δυο θέματα, από τα οποία σχηματίζονται οι χρόνοι του σε κάθε φωνή (ενεργητική – παθητική): - ενεστωτικό θέμα: δέν-ω (ενεστ.), έ-δεν-α (παρατ.), θα δέν-ω (εξακολουθητικός μέλλοντας). - αοριστικό θέμα: 1. θέμα ενεργητικού αορίστου: έ-δεσ-α (αόρ.), θα δέσ-ω (συνοπτικός/στιγμιαίος ενεργητ. μέλλ.), δέσ-ε (προστ. ενεργητ. αορ.), δέσ-ου (β΄ εν. προστ. παθητ. αορ.)… 2. θέμα παθητ. αορ.: δέθ-ηκα (παθητ. αορ.), θα δεθ-ώ (συνοπτ./στιγμ. παθητ. μέλλ.), έχω δεθ-εί (παθητ. παρακ.)… Οι χρόνοι που σχηματίζονται από αυτά τα δυο θέματα, δεν έχουν τη σημασία του ενεστώτα (παρόν) και του αορίστου (παρελθόν) παρά μόνο στην οριστική: δέν-ω/δέν-ομαι (τώρα), έ-δεσ-α/δέθ-ηκα (πριν). Στις άλλες εγκλίσεις δείχνουν τον ορισμένο διαφορετικό τρόπο με τον οποίο τοποθετούμε τη ρηματική πράξη μέσα στο χρόνο. Συγκεκριμένα, οι χρόνοι που σχηματίζονται από το ενεστωτικό θέμα παρουσιάζουν μια πράξη ή κατάσταση στη διάρκειά της, ενώ οι χρόνοι που σχηματίζονται από το θέμα του αορίστου την παρουσιάζουν συνοπτικά. Εύγλωττος ο σολωμικός στίχος (Ελεύθεροι Πολιορκημένοι): όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει


Καταλήξεις παρατατικού παθητικής φωνής
Στο πρώτο και δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του παρατατικού της παθητικής φωνής χρησιμοποιούνται συχνά οι τύποι σε -μασταν, -σασταν, εκτός από τους κανονικούς σε -μαστε, -σαστε: θυμόμασταν, θυμόσασταν αντί θυμόμαστε, θυμόσαστε. Οι τύποι αυτοί, που συνηθίζονται σε μεγάλο μέρος της χώρας μας (κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα), επιβάλλονται από την ανάγκη να διακριθεί καλύτερα ο παρατατικός από τον ενεστώτα (θυμόμαστε: ενεστώτας, θυμόμασταν: παρατατικός) και είναι ορθοί ως παράλληλοι τύποι (άλλωστε είναι αποδεκτοί και χρησιμοποιούνται από πολλούς σύγχρονους συγγραφείς).

 

[VG]

Με το "παρασάγγας" τι παίζει;

 

[RDoherty]

http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=#78717

 

[VG]

Είδες σε τι πανεπιστήμιο πήγε ο πρόεδρος;