Αναβάθμιση ποτενσιόμετρου στάθμης (VOLUME) σε Audio Research LS3

[Astronaut Jr.]

Αχ, εποχές..!!

 

[costas EAR]

SOWTER AUDIO TRANSFORMERS WORLDWIDE SHIPPING

Audio transformers optimised for all applications. Replacements for vintage recording equipment. Worldwide shipping. Free custom design for volume customers.

www.sowter.co.uk

Κάποτε την ανωτέρω την είχαν σε εκτίμηση πολλοί για αυτά τα ποτενσιομετρα.

Τώρα κυκλοφορούν διάφορα από ότι βλέπω, αλλά θέλει ψάξιμο. Έχω να ασχοληθώ πάνω από δεκαετία με το θέμα.

TVC Transformer Volume Control Pair (Supermalloy) | DIY Hifi Supply

shop.diyhifisupply.com

Πλέον το ρουν έχει πολύ ωραίο volume control από το κινητό. Να ξέρετε.

 

[SOCO]

Promitheus Audio Frontpage

Για όποιον ....

 

[head-stef]

Αν ανατρέξετε στη τεχνολογία των ηλεκτρονικών εξαρτημάτων στο υποκεφάλαιο ποτενσιόμετρα, θα κατανοήσετε πολλά για το ρόλο τους στη τελική ποιότητα του ήχου. Και τα ποτενσιόμετρα ελέγχου τόνου και ισορροπίας καναλιών δεν μας "άδειασαν τη γωνιά" επειδή ήταν άχρηστα!
Για την ιστορία, δύο καταξιωμένες εταιρίες που θαυμάζω πολύ για καινοτόμο σχεδιασμό, η Bang&Olufsen και η darTZeel, ανέπτυξαν από ένα πανάκριβο ηλεκτροπτικό ανάλογο ποτενσιόμετρου καθεμιά, για ν' αποφύγουν τον σκόπελο του ηλεκτρομηχανικού.

Ευχαριστώ. Θα ανατρέξω πράγματι, μιας και συνεχίζω να θεωρώ απλώς υπερβολικά διατυπωμένες τις βελτιώσεις, ή ανάποδα, τις ζημιές. Επιπλέον δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι πολύ σοβαρές εταιρίες αφήνουν να "πάνε χαμένοι" οι κόποι τους και ο ήχος πολύ ακριβών κυκλωμάτων και συσκευών τους τοποθετώντας σχεδόν "κοινά" ποτενσιόμετρα - μόνο και μόνο για να μη χαθεί ο τηλεχειρισμός. Τι εμποδίζει έναν κατασκευαστή να τοποθετήσει σε μια συσκευή χιλάδων ευρώ ένα καλύτερο ποτενσιόμετρο (πχ ένα μαύρο ALPS ή ακόμη καλύτερα ένα step-ladder), λίγο πιο πίσω από την πρόσοψη του μηχανήματος, αφήνοντας λίγο χώρο για ένα μοτοριζέ "μανίκι" στον άξονά του; Η έλλειψη τεχνογνωσίας; Το μικρό επιπλέον κόστος; Άλλωστε καμία υποβάθμιση του ήχου δεν είναι δυνατή από το μοτέρ και το κύκλωμα ελέγχου του, αφού θα λειτουργούν μόνο κατά τις μεταβολές της έντασης. Είναι σκέψεις που μου δείχνουν ότι οι όποιες "ατυχείς" επιλογές ποτενσιόμετρου σε ακριβές συσκευές, δεν έχουν κύρια αιτία τον τηλεχειρισμό. Και πιθανότατα δεν είναι τόσο ατυχείς...

Όσο για τα ποτενσιόμετρα ελέγχου τόνου (bass-treble), νομίζω ότι μας "άδειασαν τη γωνιά", όχι για να φύγουν αυτά-καθαυτά, αλλά πρωτίστως για να φύγουν τα επιπλέον κυκλώματα και εξαρτήματα που συνεπάγονται στη διαδρομή του σήματος, δηλ. μαζί με την όποια υποβάθμιση θα προκαλούσαν τα δεύτερα. Επίσης, ασφαλώς "δαιμονοποιήθηκαν" και για λόγους μάρκετινγκ (ιδίως στα πιο "συμβατικά" μηχανήματα).

 

[STENTOR]

Παλιό θέμα ο έλεγχος του volume, και φυσικά ακούγεται η διαφορά και είναι αρκετά μεγάλη.

Καποιες θεωρίες που είχα διαβάσει έλεγαν πως οι παραμορφωσεις οφείλονται στην διαφοροποίηση πάχους του στρώματος άνθρακα της διαδρομής ενός λογαριθμικου ποτενσιομετρου, που είναι υπεύθυνες για επαγωγικά και παρασιτικά υποπροϊόντα.

Το μπλε αλπς, αν και αξιόλογο σα κατασκευή, είναι μια μετριότητα στον ήχο, και μια εύκολη αλλαγή με μαύρο αλπς πάντα εντυπωσιάζει με το αποτέλεσμα.

Δυστυχώς μόνο το μπλε κυκλοφορεί με μοτορακι.

Τα step ladder είναι Βεβαίως ότι καλύτερο και φυσικά ακούγεται η ποιότητα των αντιστάσεων που θα χρησιμοποιηθούν. Κάτι αντιστάσεις με οξείδια του δεξερωγωτι της audio note ήταν η δική μου προτίμηση. Δυστυχώς, όλα ακούγονται. Παπαριά.

Μπορούν να κατασκευαστουν με περιστροφικους διακόπτες 10-20 θέσεων, που χρειάζεται να είναι close before brake, Δηλαδή να κάνουν την δίπλα επαφή πριν κόψουν την προηγούμενη, διότι ειδάλλως θα κόβεται στιγμιαία η στάθμη.

Με ρελε είναι πιο εύκολο να έχεις περισσότερα στεπς αλλά θα έχεις τα ρελε και τα μειονεκτήματά τους.

Είχα κατεβάσει ένα σχέδιο για volume control με ένα τσιπάκι ούτε που θυμάμαι που το έχω καταχωνιασμενο το σχέδιο αν το βρω θα το δείξω, που άλλαζε την τάση στο σήμα, με χρήση τρανζίστορ, διάβαζα τότε πως είναι ότι καλύτερο, έλεγαν πως λειτουργούσε σε τάξη Α και χωρίς μετρήσιμες παραμορφωσεις.

Την κορυφή στην πυραμίδα του volume control νομίζω πως δικαίως έχουν οι μετασχηματιστες, υπάρχουν τέτοιοι με πολλαπλά δευτερεύοντα, οπότε όπως καταλαβαίνετε παίρνεις ότι λόγο στάθμης θες, χωρίς ενεργά εξαρτήματα, και πρακτικά ένας μετασχηματιστης σε line level δεν προκαλεί αλλοίωση, φυσικά μιλάμε για υψηλής ποιότητας κατασκευές και μπόλικα λεφτά.

Αυτά στο αναλογικό επίπεδο.

Πολύ περιεκτική η αναφορά σου! Επιπλέον αξίζει μια κουβέντα και για τα εξαιρετικά ηλεκτροπτικά ποτενσιόμετρα, που λειτουργούν δίχως μηχανικά μέρη και μεταβάλλουν την αντίστασή τους ανάλογα με την ένταση του φωτός που παράγει η "εσωτερική" πηγή τους. Δυστυχώς δεν βρήκαν το "δρόμο" τους, λόγω της εξαιρετικής ακρίβειας που απαιτεί κάθε βήμα της κατασκευής τους.

 

[JOHN MARKOU]

Τα encoders ξεχάσαμε.

 

[STENTOR]

Τα κλασικά ποτενσιόμετρα, αυτά που μιμούμαστε τη λειτουργία τους με τα relay based, με ποια αρχή λειτουργούν;

Της σταθερής αντίστασης εισόδου (constant input resistance), όπως είπε κι ο costas-EAR.

 

[TGD]

Το μπλε αλπς, αν και αξιόλογο σα κατασκευή, είναι μια μετριότητα στον ήχο, και μια εύκολη αλλαγή με μαύρο αλπς πάντα εντυπωσιάζει με το αποτέλεσμα. Δυστυχώς μόνο το μπλε κυκλοφορεί με μοτορακι.

Και ένα άλλο μειονέκτημα: το μαύρο άλπς είναι τεράστιο σε μέγεθος. Αγόρασα ένα για να το βάλω σε ενισχυτή και δεν χωρούσε. Τελικά το χάρισα!

Τα step ladder είναι Βεβαίως ότι καλύτερο και φυσικά ακούγεται η ποιότητα των αντιστάσεων που θα χρησιμοποιηθούν.

Η υλοποίηση που είδα σε πριενισχυτή της Leema έπιανε το μισό σασί...

Είχα κατεβάσει ένα σχέδιο για volume control με ένα τσιπάκι ούτε που θυμάμαι που το έχω καταχωνιασμενο το σχέδιο αν το βρω θα το δείξω, που άλλαζε την τάση στο σήμα, με χρήση τρανζίστορ, διάβαζα τότε πως είναι ότι καλύτερο, έλεγαν πως λειτουργούσε σε τάξη Α και χωρίς μετρήσιμες παραμορφωσεις.

Ναι, το θυμάμαι κι εγώ. Είχα ένα σχέδιο για πολυκάναλο προ που χρησιμοποιούσε πολλά τέτοια παράλληλα ελεγχόμενα από κοινή πηγή τάσης. Δεν το έφτιαξα ποτέ. Δεν ξέρω αν παράγεται ακόμα. Analog Devices νομίζω ότι ήταν.

Πηγαίνοντας στο ψηφιακό επίπεδο, τέτοια θέματα δεν υπάρχουν πλέον..

Στο ψηφιακό κόβεις μπιτ. Αλλά πρέπει να έχεις αρκετά μπιτ για να κόψεις, οπότε δεν θα το έβαζα αν δεν είχα 24 στη διάθεσή μου. Και μετά θέλει κι ένα σωστό dithering.

 

[STENTOR]

Τι εμποδίζει έναν κατασκευαστή να τοποθετήσει σε μια συσκευή χιλιάδων ευρώ ένα καλύτερο ποτενσιόμετρο

Αυτό θ' αναρωτιόμουν κι εγώ αν δε γνώριζα πως δουλεύει η βιομηχανία ηλεκτρονικών. Ότι δηλαδή κάθε συσκευή είναι μια συλλογική εργασία ανθρώπων που εργάζονται σε ξεχωριστά αντικείμενα και συγκλίνουν για τη δημιουργία διάφορων συσκευών (projects). Κατά σειρά εμπλοκής είναι μαρκετίστες, λογιστές, μηχανουργοί και ηλεκτρονικοί. Αν η ομάδα έχει "χημεία" και συνεργαστεί "εποικοδομητικά" θα έρθει στην αγορά μια καλή συσκευή. Αν συνεργαστεί "στοιχειωδώς" θα έρθει στην αγορά .......... μια ακόμα συσκευή.

Πηγαίνοντας στο ψηφιακό επίπεδο, τέτοια θέματα δεν υπάρχουν πλέον..

Υπάρχει το πρόβλημα του headroom, επειδή τα ψηφιακά ηλεκτρονικά λειτουργούν στα 5V και το πολύ στα 12V!

 

[STENTOR]

Είναι σκέψεις που μου δείχνουν ότι οι όποιες "ατυχείς" επιλογές ποτενσιόμετρου σε ακριβές συσκευές, δεν έχουν κύρια αιτία τον τηλεχειρισμό.

Δεν είπα, ούτε υποστήριξα ποτέ κάτι τέτοιο!

 

[wizzy]

Τι εμποδίζει έναν κατασκευαστή να τοποθετήσει σε μια συσκευή χιλάδων ευρώ ένα καλύτερο ποτενσιόμετρο (πχ ένα μαύρο ALPS ή ακόμη καλύτερα ένα step-ladder), λίγο πιο πίσω από την πρόσοψη του μηχανήματος, αφήνοντας λίγο χώρο για ένα μοτοριζέ "μανίκι" στον άξονά του; Η έλλειψη τεχνογνωσίας; Το μικρό επιπλέον κόστος;

Εμ, το κόστος δεν είναι μικρό - κι είναι το ίδιο επιχείρημα που διατυπώνεται ως απάντηση στην ερώτηση: "Καλά, τι θα πάθαινε ο τάδε κατασκευαστής του ΧΨΖ ενισχυτή των €€€€, εάν έβαζε καλύτερης ποιότητας πυκνωτές; Εγώ τους άλλαξα με Mundorf (σ.σ. τυχαία αναφορά) και το μηχάνημα άλλαξε επίπεδο!".

Σκέψου το εξής: για σένα και για μένα, ένα ποτενσιόμετρο ALPS μπορεί να στοιχίζει €Χ, επειδή χρειαζόμαστε ένα (1) και μόνο τεμάχιο για τον ενισχυτή μας. Μία εταιρία η οποία μπορεί να κατασκευάζει εκατοντάδες ή χιλιάδες ενισχυτές, πολλαπλασιάζει αυτό το κόστος (το €Χ) επί τον αριθμό παραγόμενων ενισχυτών κι αυτομάτως σταματάει να είναι "μικρό επιπλέον κόστος". Επίσης, στη λέξη "κόστος" μην βλέπεις μόνο το χρηματικό κόστος αγοράς. Βάλε και το κόστος σε χρόνο για την παραγγελία, τη διαχείριση αυτής, την αποθήκευση του stock, πιθανή αύξηση του χρόνου κατασκευής του ενισχυτή κτλ.

 

[costas EAR]

Υπάρχει το πρόβλημα του headroom, επειδή τα ψηφιακά ηλεκτρονικά λειτουργούν στα 5V και το πολύ στα 12V!

Θεωρητικά ναι, σωστά αυτά, και τα Μπιτς και όλα.

Στην πράξη, αν είσαι σε πολύ χαμηλή στάθμη, μακριά από στάθμη αναφοράς, όλα αυτά είναι θεωρίες συνωμοσίας, χαμένα στο θόρυβο περιβάλλοντος και κάτω από το κατοφλι ακοής.

Εφόσον η στάθμη πλησίον των 0dB του βολιουμ ρυθμιστεί σωστά, ώστε να ταυτίζεται με τη στάθμη αναφοράς, το θέμα έχει λήξει.

Οι σύγχρονες συσκευές δουλεύουν 24/96 το βολιουμ, άμα ακούσετε κάνα μπιτ να λείπει, πάτε να δείτε αν έρχομαι.

Εφόσον αναγνωρίζετε τις ακουστες διάφορες μεταξύ ποτενσιομετρων, το προφανές είναι το μόνο ορθό: το καλύτερο ποτενσιομετρο είναι να μην υπάρχει ποτενσιομετρο, σα τα καλώδια ηχείων ένα πράμα.

 

[STENTOR]

... συνεχίζω να θεωρώ απλώς υπερβολικά διατυπωμένες τις βελτιώσεις, ή ανάποδα, τις ζημιές.

Πολλοί μουσικόφιλοι στο οικιακό τους περιβάλλον ίσως να μην αντιλαμβάνονταν το μέγεθος των διαφορών που περιέγραψα. Και φυσικά δεν θα έφταιγαν τ' αυτιά, αλλά οι δυνατότητες των ηχείων και του τελικού που διαθέτουν. Τελικά ίσως να είναι και δυστυχία που διαθέτω τον "εξοπλισμό" που μου επιτρέπει ν' ακούω τέτοιες διαφορές, είτε σε πηγές, είτε σε ηχογραφήσεις!

Θεωρητικά ναι, σωστά αυτά, και τα Μπιτς και όλα.

Στην πράξη, αν είσαι σε πολύ χαμηλή στάθμη, μακριά από στάθμη αναφοράς, όλα αυτά είναι θεωρίες συνωμοσίας, χαμένα στο θόρυβο περιβάλλοντος και κάτω από το κατοφλι ακοής.

Εφόσον η στάθμη πλησίον των 0dB του βολιουμ ρυθμιστεί σωστά, ώστε να ταυτίζεται με τη στάθμη αναφοράς, το θέμα έχει λήξει.

Οι σύγχρονες συσκευές δουλεύουν 24/96 το βολιουμ, άμα ακούσετε κάνα μπιτ να λείπει, πάτε να δείτε αν έρχομαι.

Εφόσον αναγνωρίζετε τις ακουστες διάφορες μεταξύ ποτενσιομετρων, το προφανές είναι το μόνο ορθό: το καλύτερο ποτενσιομετρο είναι να μην υπάρχει ποτενσιομετρο, σα τα καλώδια ηχείων ένα πράμα.

Δε μπορώ να διαφωνήσω!!!

 

[STENTOR]

Ναι, το θυμάμαι κι εγώ. Είχα ένα σχέδιο για πολυκάναλο προ που χρησιμοποιούσε πολλά τέτοια παράλληλα ελεγχόμενα από κοινή πηγή τάσης. Δεν το έφτιαξα ποτέ. Δεν ξέρω αν παράγεται ακόμα. Analog Devices νομίζω ότι ήταν.

Αν γίνεται λόγος για αυτό (SSM2018T), η Anolog Divices το κατάργησε.

 

[TGD]

Ναι αυτό ήταν.
Με το κάτω ελέγχεις το volume κεντρικά και ένα τριμεράκι μπορεί να ρυθμίσει τη σχτική ένταση σε κάθε κανάλι.

 

[STENTOR]

Εμ, το κόστος δεν είναι μικρό - κι είναι το ίδιο επιχείρημα που διατυπώνεται ως απάντηση στην ερώτηση: "Καλά, τι θα πάθαινε ο τάδε κατασκευαστής του ΧΨΖ ενισχυτή των €€€€, εάν έβαζε καλύτερης ποιότητας πυκνωτές; Εγώ τους άλλαξα με Mundorf (σ.σ. τυχαία αναφορά) και το μηχάνημα άλλαξε επίπεδο!".

Σκέψου το εξής: για σένα και για μένα, ένα ποτενσιόμετρο ALPS μπορεί να στοιχίζει €Χ, επειδή χρειαζόμαστε ένα (1) και μόνο τεμάχιο για τον ενισχυτή μας. Μία εταιρία η οποία μπορεί να κατασκευάζει εκατοντάδες ή χιλιάδες ενισχυτές, πολλαπλασιάζει αυτό το κόστος (το €Χ) επί τον αριθμό παραγόμενων ενισχυτών κι αυτομάτως σταματάει να είναι "μικρό επιπλέον κόστος". Επίσης, στη λέξη "κόστος" μην βλέπεις μόνο το χρηματικό κόστος αγοράς. Βάλε και το κόστος σε χρόνο για την παραγγελία, τη διαχείριση αυτής, την αποθήκευση του stock, πιθανή αύξηση του χρόνου κατασκευής του ενισχυτή κτλ.

Κι ίσως την περαιτέρω εξάρτηση από κάποιον υποκατασκευαστή.

 

[costas EAR]

Ναι, αυτό πρέπει να είναι. Α ρε στεντορ, που το ξετρύπωσες;

Γιατί το κατάργησε άραγε; τόσο βολικό, να βάλεις όσα κανάλια θες.

Είχα βρει και μια μετατροπή για αυτό το βασικό σχέδιο, για την τάξη Α που έλεγα, τέλος πάντων δεν έχει σημασία. Αρχαιολαγνεια.

 

[STENTOR]

Γιατί το κατάργησε άραγε; τόσο βολικό, να βάλεις όσα κανάλια θες.

Sound Semiconductor Expands IC Range with New Single and Dual VCA Chips

Sound Semiconductor announced single and dual channel VCA additions to its product lineup, the ProCircuit SSI2161 and FatKeys SSI2162.The ICs are part of a family of affordable high-performance VCAs from the company, now offering a single, dual and quad versions. The SSI2164 offers four VCAs in...

audioxpress.com

Ta VCA τσιπάκια δεν βρήκαν το "δρόμο" για το HI-FI, βρήκαν όμως αυτόν για τον επαγγελματικό ήχο (mixers) και τις βιομηχανικές εφαρμογές γενικότερα.

 

[head-stef]

Εμ, το κόστος δεν είναι μικρό - κι είναι το ίδιο επιχείρημα που διατυπώνεται ως απάντηση στην ερώτηση: "Καλά, τι θα πάθαινε ο τάδε κατασκευαστής του ΧΨΖ ενισχυτή των €€€€, εάν έβαζε καλύτερης ποιότητας πυκνωτές; Εγώ τους άλλαξα με Mundorf (σ.σ. τυχαία αναφορά) και το μηχάνημα άλλαξε επίπεδο!".

Σκέψου το εξής: για σένα και για μένα, ένα ποτενσιόμετρο ALPS μπορεί να στοιχίζει €Χ, επειδή χρειαζόμαστε ένα (1) και μόνο τεμάχιο για τον ενισχυτή μας. Μία εταιρία η οποία μπορεί να κατασκευάζει εκατοντάδες ή χιλιάδες ενισχυτές, πολλαπλασιάζει αυτό το κόστος (το €Χ) επί τον αριθμό παραγόμενων ενισχυτών κι αυτομάτως σταματάει να είναι "μικρό επιπλέον κόστος". Επίσης, στη λέξη "κόστος" μην βλέπεις μόνο το χρηματικό κόστος αγοράς. Βάλε και το κόστος σε χρόνο για την παραγγελία, τη διαχείριση αυτής, την αποθήκευση του stock, πιθανή αύξηση του χρόνου κατασκευής του ενισχυτή κτλ.

Σωστά, αλλά αυτά ισχύουν για κάθε εξάρτημα της συσκευής. Ποιό το νόημα να αφεθεί ένα στην τύχη αν είναι να "πνίξει" την ποιότητα όλων των άλλων; Και να πάει στράφι η επένδυση του κατασκευαστή σε όλα τα άλλα. Σε σοβαρές συσκευές (και με σοβαρό κόστος) δεν αφήνονται σημαντικά "bottlenecks", παρά από λάθος. Υπάρχει σχετική ισορροπία χρήσης κυκλωμάτων/εξαρτημάτων και δεν θάβονται διαμάντια στη λάσπη. Η σοβαρή αναβάθμιση θα επέλθει με συνολική αναθεώρηση και σημαντική αύξηση του κόστους. Δεν παραμονεύει κλεισμένη και αδικημένη για να "ξεσπάσει" με μια αλλαγή ποτενσιόμετρου. Γι αυτό η ένστασή μου εξ' αρχής ήταν μόνο για υπερβολική διατύπωση.

 

[head-stef]

Πολλοί μουσικόφιλοι στο οικιακό τους περιβάλλον ίσως να μην αντιλαμβάνονταν το μέγεθος των διαφορών που περιέγραψα. Και φυσικά δεν θα έφταιγαν τ' αυτιά, αλλά οι δυνατότητες των ηχείων και του τελικού που διαθέτουν. Τελικά ίσως να είναι και δυστυχία που διαθέτω τον "εξοπλισμό" που μου επιτρέπει ν' ακούω τέτοιες διαφορές, είτε σε πηγές, είτε σε ηχογραφήσεις!

Εδώ μαλλον επιβεβαιώνετε απροσδόκητα τις ενστάσεις μου για υπερβολική αρχική διατύπωση.